Kia Fakalataha ke he Vagahau Mea

“He magaaho ia to foaki atu e au ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea, ke maeke ai ia lautolu oti kana ke ui atu ke he higoa ha Iehova, ke maeke ai ke fekafekau fakalataha ki a ia.”​—SEFANAIA 3:9, NW.

1. Kua logona nakai he tau tagata e Atua ko Iehova he vagahau?

MEA e vagahau he Atua ko Iehova. Ka kua fai magaaho nakai he logona he tau tagata a ia he vagahau? E, ka ha! Ne tupu e mena ia he magaaho ne nofo hana a Tama ko Iesu Keriso he lalolagi he 19 e tau senetenari i tuai. Mo fakataiaga, he magaaho ne papatiso a Iesu, ne logona ai e Atua ne pehe mai: “Ko e haku a tama fakahele hanā, kua fiafia na au kia ia.” (Mataio 3:13-17) Ko e talahauaga he kupu mea moli a ia, ne logona e Iesu mo Ioane Papatiso ke he vagahau he tagata.

2. Ko e heigoa ne fakakite mai he hagaao atu e aposetolo ko Paulo ke he “vagahau . . . agelu”?

² Ke he falu he tau tau fakamui ko e aposetolo Kerisiano ko Paulo ne vagahau hagaao ke he “tau vagahau he tau tagata, katoa mo e tau agelu.” (1 Korinito 13:1) Ko e heigoa kua fakakite mai he mena nei? Ha kua fakakite mai ko e nakai ni hokoia ko e tau tagata, ka e kua fai vagahau mo e fai puhala vagahau foki e tau mena momoui fakaagaga! E moli, ko e Atua mo e tau agelu ne nakai matutaki e taha ke he taha he fakaaoga e tau leo mo e vagahau kua maeke ke logona mo e maama e tautolu. Ko e ha kua nakai pihia ai? Ha ko e atu vaha tokanoa tuga ne viko takai he lalolagi kua lata tonu ai ni ke uta fano e taogoogo he leo kua fakaleo mai he kakia ke maeke ai he tau tagata ke logona mo e maama.

3. Ne kamata fefe e vagahau he tagata?

³ Ne kamata fefe e vagahau he tagata? Kua pehe e falu ne taufetului ha tautolu a tau tupuna i tuai ke matutaki e taha ke he taha he gugu mo e ooi. Kua pehe e tohi Evolution (Ko e Tokaaga Tohi ke he Moui he tau Mena Moua Noa): “Ko e tagata magiki he tau tau kua liga ke taha e miliona i tuai . . . kua liga ne maeke lahi ke taute e falu leo gahoa he puhala vagahau.” Ka ko e tagata taute tohi talahaua ko Ludwig Koehler ne pehe: “Ko e mena fufu e puhala vagahau he tagata; ko e mena fakaalofa mai he atua, ko e mana.” E, ko e mena fakaalofa mai he atua e puhala vagahau he tagata, he foaki atu he Atua ke he tagata fakamua, ko Atamu, e vagahau. Ti kua kitia moli ko e mena taha ia ni ne tupu fakahaga ti uiaki ko e vagahau Heperu. Ko e vagahau ia ne vagahau he tau tagata Isaraela ko e tau huli ne tupu mai ia ‘Aperamo ko e Heperu,’ ko e taha ulu magafaoa ne mahani fakamoli ko e tupuna ha lautolu a Semu ko e tama tane he tagata talaga vaka ko Noa. (Kenese 11:10-26; 14:13; 17:3-6) He kitia e fakamonuina fakaperofeta he Atua ki a Semu, ti kua maeke foki ni ke fakahiku pehe e manatu kua nakai lauia e vagahau hana he mena ne taute ke he mana he Atua ke he 43 e tau senetenari i tuai.​—Kenese 9:26.

4. Ko hai a Nimarota, mo e ne fakaaoga fefe e Satani ko e Tiapolo a ia?

⁴ He magaaho ia ‘taha e vagahau mo e taha e vahega kupu he lalolagi katoa.’ (Kenese 11:1) Ne moui he magaaho ia e tagata tane ko Nimarota, “ko e toa takafaga malolo lahi mahaki, ne totoko atu ki a Iehova.” (Kenese 10:8, 9, NW) Ko e patu takitaki fi ne nakai maeke ke kitia, ko Satani, ne mua atu ke fakaaoga a Nimarota ke fakatu hake e taha vala he fakatokatokaaga he Tiapolo ki luga he lalolagi. Ne manako a Nimarota ke taute e higoa mana ni, mo e kua holo atu foki e manamanatuaga fakatokoluga ia ki a lautolu ne muitua ki a ia, ko lautolu ne kamata ke taute e talagaaga foli pauaki, ke he kelekele i Sinara. Hagaao ke he Kenese veveheaga 11, kupu 4, ia Kenese ne pehe a lautolu: “O mai ā, kia ati e tautolu taha maga, mo e taha kolo, kia hoko hana tapunu ke he lagi; kia eke e tautolu e mena ke talahaua ai a tautolu, neke mavehevehe fano a tautolu ke he lalolagi oti kana.” Ko e mena kua taute ke hagahaga kelea ke totoko atu ke he poaki he Atua ke ‘fakapuke e lalolagi’ ne fakaoti ai he magaaho ne fakakehekehe e Iehova e vagahau he tau tagata totoko. “Ti,” kua pehe e fakamauaga he Tohi Tapu, “fakamavehevehe e Iehova a lautolu he mena ia ke he lalolagi oti; ati toka ai e lautolu e maga nakai ati.” (Kenese 9:1; 11:2-9) Ne fakahigoa ai e taone ia ko Papelu, poko Papelonia (kakano, “Fakakehekeheaga”), “ha ko e kavi ia ne fiofio e Iehova e puhala vagahau he lalolagi katoa.”​—Byington.

5. (a) Ko e heigoa ne mataofi he magaaho ne fakakehekehe he Atua e vagahau he tau tagata? (e) Ko e heigoa kua maeke ia tautolu ke manamanatu hagaao ke he vagahau ha Noa mo Semu?

⁵ Ko e mana ia​—ke fakakehekehe e vagahau taha he tagata​—ne takitaki atu ai ke fakapuke e lalolagi tuga ne poaki he Atua ki a Noa, mo e ne fakalavelave ai e ha lagatau kua liga ne taute e Satani ke fakatu e tapuaki ne fakalataha ne nakai mea ki a ia ni, mai he tau tagata kua totoko atu ke he Iki ne Pule Katoatoa ke he lagi mo e lalolagi. Moli, he taute e taha mai he tau faga lotu fakavai, ko e tau tagata kua fakapakia ni he Tiapolo a lautolu, mo e kua fekafekau atu a lautolu ke he tau temoni he magaaho ne taute e lautolu e tau atua tane mo e tau atua fifine, ti foaki atu ki a lautolu e tau higoa ke he ha lautolu a tau vagahau kehekehe, mo e tapuaki atu foki ki a lautolu. (1 Korinito 10:20) Ka ko e mena ne taute he Atua moli hokoia, i Papelu kua taofi aki e tauteaga he taha lotu fakavai ne kau fakalataha ke foaki atu ke he Tiapolo e tapuaki kua kitia lahi moli ne manako lahi a ia ki ai. Kua moli foki, ko e tagata tututonu ko Noa mo e hana tama tane ko Semu ne nakai lafi atu ke he mena kaumahala ia he kelekele i Sinara. Ti kua maeke ai ke mitaki ke manamanatu ko e tumau e vagahau ha lautolu ko e vagahau taha ia ni ne vagahau he tagata fakamoli ko Aperamo (po ko Aperahamo)​—ko e alelo ne tutala atu he Atua ke he tagata tane ko Atamu i loto he kaina ko Etena.

6. He aho Penetekoso he tau 33 V.N., ne fakakite fefe e Iehova ko e maeke ia ia ke tuku mai e lotomatala ke vagahau ke he tau vagahau kehekehe?

⁶ Ko Iehova, ne fakakehekehe e vagahau mai he he tau tagata he kamataaga ti kua maeke foki a ia ke tuku atu e iloilo ke vagahau ke he taha alelo. Ko e ha, ne taute e ia e mena ia ni he aho Penetekoso he tau 33 he Vaha Nei ha tautolu! Hagaao ke he Gahua 2:1-11 (NW), liga ke 120 a lautolu ne muitua ki a Iesu Keriso ne fakapotopoto i loto he poko i luga he fale i Ierusalema. (Gahua 1:13, 15) Ti amanaki ni, kua ha ha i ai e go ne hau he lagi “tuga e matagi hauhau havili vave.” “Tau alelo kua tuga, ko e afi” kua maeke ke kitia mo e kua tufa vehevehe fano. Ke he mena ia ko e tau tutaki “ne fakapuke . . . mo e agaga tapu mo e ne kamata ke vagahau ke he tau alelo kehekehe, tuga ni kua tuku age he agaga ki a lautolu ke taute ke vagahau.” Ke he tau vagahau ne tuku age he atua, ko e tau mena ne talahau e lautolu kua “hagaao ke he tau mena mahomo ue atu he Atua.” Mo e ko e mana lahi a ia ni, he maama he tau Iutaia mo e tau tagata motu kehe, mai he tau alelo kehekehe ne tali tonu, ne omai he tau nonofoaga mamao tuga ko Mesopotamia, Aikupito, Lipia, mo Roma, e fekau he fakamouiaga!

Ko e Vagahau ne Foaki Mai he Atua he Vaha Nei!

7. Ko e heigoa e amaamanakiaga kua taute ke ha ha i ai, kaeke kua taha ni e vagahau ka vagahau mo e maama ke he lalolagi katoa?

⁷ Ha kua maeke he mana he Atua ke tuku atu e tau alelo kehekehe, nakai kia ko e mena kua mitaki lahi kaeke ke taute e ia ke maeke ke taha maka ni e vagahau ka vagahau mo e maama ke he lalolagi katoa? To eke ai e mena ia ke omoi fakalahi mahaki e femaamaaki i loto he magafaoa he tagata. Tuga he tuku mai he The World Book Encyclopedia: “Kaeke ke vagahau he tau tagata oti e alelo taha, to eke ai e tau pipiaga he mahani fakamotu mo e tutuaga fakatupe ke fetataaki lahi, mo e to eke ai e loto mitaki ke tolomaki atu ke he vaha loto he tau motu.” Ha kua pehe, kua hoko atu ke 600 e tau vagahau kua fakaaoga he lalolagi katoatoa ne fita he tuku atu he tau tau kua mole. Mai ia lautolu nei, ko e vagahau Esepelanato ne lauia lahi ha kua hagaao ke 10,000,000 e tau tagata ne fakaako talimai he tauteaga hana he tau 1887. Ka ko e tau lali he tau tagata ke fakalataha e tau tagata he fakaaoga e taha vagahau kua fakaaoga he lalolagi katoatoa, ne nakai la kautu ai. Ko e moli hanai, kua loga mo e loga e tau mena vihi kua fakatupu e feveheveheaki e lalolagi nei tuga e ‘tau tagata mahani kelea mo e . . . to tolomaki atu a lautolu ke au atu he kelea.’​—2 Timoteo 3:13.

8. Pete ni kaeke kua hiki ke he vagahau kua fakaaoga katoatoa he lalolagi he vaha nei ko e heigoa kua taute ke tumau agaia, mo e ko e ha?

⁸ Ke vagahau fakalotu, kua ha ha i ai e fakafekehekeheaga kua lahi. Ka e nakai kia kua lata a tautolu ke amanaki ke he mena nei, ha kua ui he tohi he Tohi Tapu ko e Fakakiteaga e kautu he lalolagi he lotu fakavai ko “Papelonia e maga lahi”? (Fakakiteaga 18:2) E, ha ko e kakano a “Papelonia” ko e “Fakakehekeheaga.” Pihia foki ni kaeke kua taha e vagahau fakafifitaki po ke taha mai he tau alelo moua noa tuga e vagahau Peritania, Falani, Sihamani, po ke Rusia kua hiki ke eke mo vagahau fakaaoga he lalolagi katoatoa ke he lalolagi he vaha nei, kua taute agaia ni ke nakai fefakalatahaaki ke he tau mena fakalotu mo e a falu mena. Ko e ha? Ha “ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea,” ko Satani ko e Tiapolo. (1 Ioane 5:19) Ko ia ni e kitiaaga tonu he fakataiaga he mahani fulukovi, mo e lotokai lahi hana manako ke eke ke tapuaki ki a ia e tau tagata oti kana, tuga ni ke he mena ne taute e ia he tau aho a Nimarota mo e Kolo ha Papelu. Ko e ha, e vagahau ne fakaaoga he lalolagi katoatoa ne vagahau he tau tagata agahala lahi kua eke ai foki ke tuku atu ki a Satani e magaaho ke fakatu hake e tapuaki kau fakalataha he Tiapolo! Ka e to nakai fakaata e Iehova e mena ia; kua moli lahi ni, ko e nakai leva to tamai e ia e fakaotiaga ke he tau lotu fakavai oti kana ne fakatu hake he agaga Tiapolo.

9. Kua taute fefe e tau tagata ne omai he tau motu oti kana mo e tau lanu tagata ke fakalataha he mogonei?

⁹ Ka ko e mena ofoofogia moli ha kua hane fa e fefakalatahaaki ni e tau tagata mitaki mai he tau motu oti kana mo e tau lanu tagata he magaaho nei. Kua tutupu mai ni e tau mena nei ke he puhala he Atua mo e ma e hana tapuaki ni. He vaha nei, kua taute ai ni he Atua ke maeke ai he tau tagata ke fakaako mo e ke vagahau e vagahau mea hokoia ni ke he lalolagi. Mo e moli ai ni ko e vagahau ne fakaaoga he lalolagi katoatoa. Kua moli ni, kua fakaako he Atua ko Iehova e vagahau mea nei ke he tau tagata tokologa ne omai he tau motu oti kana he lalolagi he vaha nei. Ko e fakamoliaga ni a nei he perofeta ne mavehe he Atua, ne puhala mai he hana perofeta mo e fakamoli ko Sefanaia: “He magaaho ia to faoki atu e au ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea [he moui moli nei ko e “laugutu mea”], ke maeke ai ia lautolu oti kana ke ui atu ke he higoa ha Iehova, ke maeke ai ke fekafekau fakalataha ki a ia.” (Sefanaia 3:9, NW) Ko e heigoa kia e vagahau mea nei?

Ne Talahau Tonu e Kakano he Vagahau Mea

10. Ko e heigoa e vagahau mea?

¹⁰ Ko e vagahau mea ko e kupu moli he Atua ne moua i loto he hana ni a Kupu, ko e Tohiaga Tapu. Mua atu ni ke he kupu moli hagaao ke he Kautu he Atua, ko e mena ka tamai e mafola mo e falu he tau monuina ke he tau tagata. Uta kehe he vagahau mea e tau mena hehe fakalotu mo e tapuaki fakavai. Ne fakalataha a lautolu oti ne vagahau mea tavana, nakai kiva e tapuaki kua lata lahi e mitaki ke he Atua moli ko Iehova. He vaha nei, 3,000 he tau vagahau kua taute ke tuga e kaupapaaga ke he maamaaga, mo e tau teau he tau lotu fakavai kua fakakehekehe e tau loto he tau tagata. Ti kua kolikoli lahi a tautolu ha kua foaki mai he Atua ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea fulufuluola nei!

11. Ko e heigoa kua taute he vagahau mea ma e tau tagata he tau motu mo e lanu tagata oti kana?

¹¹ E, kua iloa lahi he tau tagata he tau motu oti kana mo e tau lanu tagata e vagahau mea. Ha ko e alelo mea fakaagaga ni hokoia he lalolagi, kua taute ai ke tuga e malolo fefakalatahaaki kua lahi mahaki. Kua taute ai a lautolu oti kua vagahau ai ke “ui atu ke he higoa ha Iehova, ke maeke ai ke fekafekau fakalataha ki a ia,” po ke he moui moli nei, “mo e tukeua taha.” Ti kua fekafekau a lautolu ke he Atua “mo e taha e taliaaga,” “mo e taha e taliaaga katoatoa mo e tukeua taha ke kau fakalataha.” (The New English Bible; The Amplified Bible) Ko e liliuga ha Steven T. Byington kua totou pehe: “He magaaho ia ko Au [Atua ko Iehova] ka liliu e tau laugutu he tau tagata oti kana ke mea, ke maeke ai ia lautolu oti kana ke ui atu ke he higoa a Iehova mo e kau auloa ke he hana fekafekauaga.” Ko e kau auloa pihia he tau vagahau kehekehe he lalolagi katoa ke he fekafekauaga he Atua kua ha ha i ai ni hokoia ke he vaha loto he tau Fakamoli a Iehova. I loto he tau motu ne 212 he vaha nei, kua molea atu he fa e tau miliona e tau tagata tukuoga nei he Kautu kua fakamatala e tala mitaki ke he loga e tau vagahau he tau tagata. Ka ko e tau Fakamoli kua ‘taha e tau kupu oti kana’ mo e kua “fakalataha . . . ke he loto taha mo e manatu taha.” (1 Korinito 1:10) Kua pihia e mena nei ha kua pete ni ko e ke he mena fe a lautolu i luga he lalolagi, kua vagahau he tau Fakamoli oti kana a Iehova taha e vagahau mea, ke he fakahekeaga mo e lilifu ke he ha lautolu a Matua i luga he lagi.

Kia Fakaako e Vagahau Mea he Mogonei!

12, 13. (a) Ko e ha kua lata ai a koe ke manamanatu hagaao ke he vagahauaga he vagahau mea? (e) Ko e ha e tau kupu ia Sefanaia 3:8, 9 kua lahi mahaki e kakano he vaha nei?

¹² Ko e ha kua lata a koe ke hagaao atu e manamanatu ke vagahau e vagahau mea? He taha e mena, ha kua falanaki ni hau a moui ke he fakaako mo e vagahau ai. Fakamua to mavehe atu e Atua ke “foaki atu . . . ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea,” ne hataki atu a ia: “‘Ke fakatalitali mai ki a au,’ e tau kupu ha Iehova, ‘ato hoko atu ke he aho ka matike hake au ke [he] fofoaga, ma e haku a fakafiliaga tonu ke fifili, ke fakamaopoopo mai e au e tau motu, ke fakapotopoto auloa e au e tau kautu, ke taute ai ke liligi ki luga ia lautolu haku a talahauaga malolo kua nakai fiafia, haku a ita velagia oti kana; ma e ha ko e afi he haku a makutu lahi to fakaotioti ai e lalolagi katoa.’”​—Sefanaia 3:8, NW.

¹³ Ko e tau kupu ia he Iki ne Pule ke he Lagi mo e Lalolagi Katoatoa ko Iehova ne vagahau fakamua he 26 e tau senetenari i tuai i Iutaia, ne eke a Ierusalema mo taone. Ka kua mua atu ke hagaao lahi e talahauaga ia ke he ha tautolu a vaha ha kua eke mo fakatataiaga a Ierusalema ki a Kerisitenitome. Mo e ke he ha tautolu a vaha, tali mai he fakatu e Kautu he Atua i luga he lagi he tau 1914, ko e aho ha Iehova ke fakamaopoopo mai e tau motu mo e fakapotopoto e tau kautu. Kua tamai e ia a lautolu oti kana fakalataha ki lalo he hana a onoonoaga ha ko e gahua fakamoliaga lahi mahaki. Ti ko e mena ne moua mai, ne fakalagalaga he mena nei a lautolu ke totoko ke he hana finagalo. Ka e pete ni, ko e Atua ko Iehova kua taute e fakaalofa hofihofi noa ke maeke mai e tau tagata he tau motu oti kana ke fakalataha atu ke vagahau e vagahau mea. Ne fakalataha ki ai a lautolu oti kana kua kumi ke moua e moui i loto he hana lalolagi fou he maveheaga kua maeke ke fekafekau atu auloa fakamua ki a ia ato fakaotioti he fakakiteaga velagia he ita he atua ko e “tau ke he aho lahi he Atua mana,” ne fa mahani ke ui aki ko Amaketo. (Fakakiteaga 16:14, 16; 2 Peteru 3:13) He fiafia lahi, ko lautolu ne vagahau e vagahau mea mo e ui atu ke he higoa a Iehova mo e tua ha ko e tau tagata tapuaki ne kaufakalataha to moua e loto olioli ke he puipuiaga he atua ke he vaha velagia he matematekelea lahi he lalolagi. To tamai he Atua a lautolu mo e nakai haofia ke he lalolagi fou, ke he mena kua ha ha i ai ke he fakahikuaga ko e vagahau mea i luga he tau laugutu he tau tagata oti kana.

14. He puhala mai ia Sefanaia, kua fakakite mai fefe he Atua ko e kaeke ke hao mai he fakaotiaga he fakatokaaga nei kua ui atu ai ke taute fakaave he mogonei ni e tau gahua?

¹⁴ Kua puhala mai he hana perofeta ko Sefanaia, kua taute fakamali e Iehova ko lautolu kua amaamanaki ke hao mai he fakahikuaga he fakatokaaga he tau mena kelea nei kua lata ke taute fakaave he mogonei ni e tau gahua. Hagaao ki a Sefanaia 2:1-3, kua pehe e Atua: “Kia fakapotopoto e mutolu a mutolu, kia fakapotopoto ai a mutolu, ko e motu kua nakai fai ma; Ka kua nakaila fanau mai he fakatufono ka kua nakaila mole atu e aho tuga ne otaota he tau saito; ka e nakaila hoko mai kia mutolu e ita lahi; ka e nakaila hoko mai kia mutolu e aho he ita a Iehova. Kia kumi e mutolu a Iehova ko mutolu oti ne mahani molu ke he motu, ko mutolu kua eke hana tau fakafiliaga; kia kumi e mutolu e mahani tututonu, kia kumi e mutolu e mahani molu, po ke galo nakai a mutolu ke he aho he ita a Iehova.”

15. (a) Ko e heigoa e fakamoliaga fakamua ha Sefanaia 2:1-3? (e) Ko hai ne hao mai he fakafiliaga ne fakahoko he Atua ki luga a Iutaia, mo e ko e heigoa ka fakatatai atu e fakahaoaga nei ke he vaha ha tautolu?

¹⁵ Ko e tau kupu ia kua fita he fakamoli fakamua ki a Iutaia mo Ierusalema i tuai. Ko e tau tagata agahala lahi ha Iutaia ne nakai taute e tau mena mitaki ke he olelalo he Atua, tuga he fakakite mai he fakahokoaga he hana fakafiliaga ki luga ia lautolu mai he tau lima he tau Papelonia he tau 607 F.V.N. He pihia ke tuga a Iutaia “ko e motu kua nakai fai ma” ki mua he Atua, ti kua pihia foki a Kerisitenitome ko e “motu” kua nakai fai ma ki mua a Iehova. Ha kua omaoma ke he kupu he Atua, ka e pete ni ne hao e falu Iutaia mo e falu tagata kehe, mai ia lautolu ia ko e perofeta loto fakamoli ha Iehova ko Ieremia. Ko e falu ne hao mai ko e Aitiope ne fakahigoa ko Epetameleka ko e taha mai he tau huli a Ionatapu. (Ieremia 35:18, 19; 39:11, 12, 16-18) Ti pihia ni e vaha nei, “ko e moto tagata tokologa” he falu “mamoe kehe” a Iesu ne fakamaopoopo mai he tau motu oti kana ka hao mai ia Amaketo ki loto he lalolagi fou he Atua. (Fakakiteaga 7:9, Ioane 10:14-16) Ko lautolu ni hokoia ne fakaako mo e vagahau e vagahau mea ka eke mo tau tagata olioli lahi ka hao.

16. Ko e heigoa kua lata he taha ke taute, ke fakagalo mai he “aho he ita a Iehova?”

¹⁶ Ke tuga ni e fakahokoaga he fakafiliaga ha Iehova kua lata a Iutaia mo Ierusalema ke holoholo kehe, ti kua lata a Kerisitenitome ke fakaoti. Kua moli ni, ko e moumouaga he tau lotu fakavai oti kana kua tata mai, mo lautolu ne manako ke hao mai kua lata ke taute fakaave he mogonei ni e tau gahua. Kua lata ni a lautolu ke taute pihia “ka kua nakaila mole atu e aho tuga ne otaota he tau saito,” ne mukamuka ke havili vave he matagi, tuga he magaaho ka tolo hake mai e tau tega saito ki luga he kelekele he fale haha saito. Ke maeke ke laveaki mai he ita he Atua, kua lata a tautolu ke vagahau e vagahau mea mo e taute atu fakamua ke he hatakiaga he Atua ato hoko mai e aho ita velagia ha Iehova ki luga ia tautolu. He aho ha Sefanaia mo e he vaha nei, kua kumi e lautolu ne loto molu e Atua ko Iehova, mo e uta fakalataha foki e tututonu mo e loto molu. Ke kumi e tautolu a Iehova kua kakano ni ke ofania e tautolu a ia mo e loto katoa, solu, loto manamanatu, mo e malolo. (Mareko 12:29, 30) “Po ke [ko lautolu ne taute pihia] galo nakai a mutolu ke he aho he ita a Iehova.” Ka ko e ha kua pehe ai e perofeta “po ke”? Ha kua falanaki ni e fakamouiaga ke he loto fakamoli mo e fakauka. (Mataio 24:13) Ko lautolu ne hiki e tau mahani ke fakatatai ke he tau tutuaga tututonu he Atua mo e vagahau tumau e vagahau mea, ka fakagalo mai he aho ita ha Iehova.

17. Ko e heigoa e tau huhu ne toe agaia kua lata a tautolu ke manamanatu ki ai?

¹⁷ Ha kua tata mai e aho he ita ha Iehova mo e kua falanaki ni e fakamouiaga ke he fakaakoaga mo e fakaaogaaga he vagahau mea, hanai ni e magaaho ke putoia lahi fakahokulo i loto he kumikumiaga mo e vagahau ai. Ka e maeke fefe e taha tagata ke fakaako ke he vagahau mea? Mo e maeke fefe ke moua ni e koe e lagomatai ka vagahau e mena ia?

To Tali Fefe a Koe

◻ Ne kamata mai fefe e puhala vagahau he tagata?

◻ Ko e heigoa e vagahau mea?

◻ Ko e ha e tau kupu ha Sefanaia 3:8, 9 kua lahi mahaki e kakano he vaha nei?

◻ Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ke maeke ai ke fakagalo mai “he aho he ita a Iehova”?

[Fakatino he lau 21]

I Papelu, ne vehevehe he Atua e tau tagata he fakakehekehe ha lautolu a vagahau