Takitaki he Agaga ha Iehova Hana Tau Tagata
“Kua mitaki e agaga hau; kia takitaki he mena ia a au i loto he motu tututonu.”—SALAMO 143:10, NW.
1, 2. Ko e heigoa ne fakatupu mai e fakaatukehe ke he tau fekafekau fakamoli ha Iehova?
‘LAHI e fakaatukehe haku! Moua mai e au i fe ha fakamafanaaga? Kua tiaki kia he Atua a au?’ Fa manamanatu pihia nakai a koe? Kaeke kua pihia a koe, ne nakai ko koe ni tokotaha. Pete ni kua nonofo e tau fekafekau fakamoli a Iehova ke he tau monuina he parataiso fakaagaga, ne feleveia foki a lautolu ke he falu a magaaho mo e tau mena vihi ne fakaatukehe, tau mena uka, mo e tau kamatamata ne fa mahani mau mo e tau tagata oti.—1 Korinito 10:13.
2 Liga ko e fa fakalavelave tumau a koe he tau mena uka po ke lahi e matematekelea. Liga ko e maanu a koe ke he mate he taha fakahele mo e logona lahi e koe e matimati. Po ke tupetupe e loto hau ha ko e gagao he kapitiga fakahele. Ko e tau vahega mena pehe nei ne kaiha e fiafia mo e mafola mai ia koe ti fakatauhele foki hau a tua. Ko e heigoa hau ka taute?
Ole ke he Atua ma e Hana Agaga
3. Ka fai mena ne fa e kaiha mai ia koe e mafola mo e fiafia, ko e heigoa e mena kua iloilo ke taute?
3 Ka fai mena ne kaiha e mafola, fiafia po ke falu mahani mitaki mai ia koe, ko e iloilo ni ke liogi ma e agaga tapu po ke gahuahua malolo he Atua. Ko e ha? Kakano ha ko e agaga a Iehova ne fua mai e tau fua mitaki ke lagomatai e Kerisiano ke fakafeleveia mo e tau mena vihi, tau mena uka, mo e tau kamatamata. Mole atu e poakiaga ke he tau “gahua he tino,” ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Ka ko e fua he Agaga ko e fakaalofa, ko e fiafia, ko e mafola, ko e fakauka, ko e totonu, ko e mahani mitaki, ko e tua, Ko e mahani molu, mo e manako fakalatalata; kua nakai fai fakatufono ke he tau mena pihia.”—Kalatia 5:19-23.
4. Kaeke ke fakafehagai mai e tau mena uka, po ke tau kamatamata, ko e ha, ne kua lata ke fakamaama fakamahino e liogi he tagata?
4 Ha ko e vahega mena uka ne fakafehagaaoaki mo koe, to mailoga e koe e hagahaga kelea ke galo ia koe e mahani molu po ke mahani totonu. Ti liogi fakatonu ke he Atua ko Iehova ke he fua he agaga ko e mahani molu. Ka fakafehagaaoaki a koe mo e falu a kamatamata, ti lata tonu ke ha ha i ai e fua he mahani fakalatalata. Ko e moli kua lata foki ke liogi ke he lagomatai mai luga ke totoko e tau kamatamata, ke fakahao mai ia Satani, mo e lotomatala kua lata ke fakauka ke he mena uka.—Mataio 6:13; Iakopo 1:5, 6.
5. Kaeke kua lahi e fakaatukehe ke nakai iloa e koe e fua he agaga ke liogi ki ai, ko e heigoa e mena ke taute?
5 Ke he falu a magaaho, ko e falu a vahega mena to mua atu e fakaatukehe mo e nakai maama mitaki ti nakai iloa e koe ke fakamahao mai e fua he agaga kua lata. Ko e moli, to hagahaga kelea oti e fiafia, mafola, mahani molu mo e falu mahani mitaki foki. Ti ko e heigoa he mogoia? Ko e ha ne nakai ole ni ke he Atua ma e agaga tapu mo e toka ke fakalagalaga e tau fua kua lata ke he mena ia kua tupu ia koe? Ko e tau fua kua liga lata ko e fakaalofa po ke fiafia po ke mafola po ke fio e falu he tau fua he agaga. Kia liogi foki ke lagomatai he Atua a koe ke hagaao atu ke he puhala he agaga, ha ko e mena fakaaoga e ia ke takitaki aki hana a tau tagata.
Talia e Iehova ke Lagomatai
6. Maeke fefe ia Iesu ke omoi hana a tau tutaki ke iloa ke liogi mo e nakai fakamaoki?
6 Ke he magaaho ne kumi fakatonuaga e tau tutaki ha Iesu Keriso ke he liogi, ne fakaohooho e ia a lautolu ke he taha vala ke liogi ma e agaga he Atua. Ne fakaaoga fakamua e Iesu e tala fakatai ke fakalagalaga aki a lautolu ke liogi mo e nakai maoki. Ne pehe a ia: “Ko hai taha ia mutolu hana e kapitiga ka fano kia ia he tuloto po, mo e tala age kia ia, Teme na e, ati tamai a tolu e areto, ka e taui atu; Ha kua hau tuai e kapitiga haku ke he hana fenoga, ka e nakai fai mena au ke age ki ai. Ti ui mai a ia mai he fale, kua pehe mai, Ua fakahoha mai a koe kia au; kua pa tuai e gutuhala, ti kua tatakoto a mautolu mo e haku a fanau; nakai maeke ia au ke matike mo e atu māu. Kua tala atu e au kia mutolu, Pete he nakai matike a ia mo e age kia ia, ha ko ia hana kapitiga; ka e matike a ia, mo e age e tau mena oti ne manako ai a ia, ha ko e hana ole fakamakamaka.”—Luka 11:5-8.
7. Ko e heigoa e alito he tau kupu ha Iesu he Luka 11:11-13, mo e ko e heigoa e fakamafanaaga ne foaki mai ki a tautolu hagaao ia ke he Atua mo e hana a agaga?
7 Kua fiafia a Iehova ke lagomatai oti hana a tau fekafekau tukulele mo e fakamoli, mo e fanogonogo a ia ke he ha lautolu a tau ole. Kaeke ke ‘ole tumau’ pihia ha tagata, tuga he fakaohooho mai e Iesu, ti ko e fakakite he mena nei hana a fiafia mai he loto mo e fakakiteaga he tua. (Luka 11:9, 10) Ne lafi atu e Keriso: “Ko hai e matua ia mutolu ke age kia e ia e maka ke he tama hana ka ole mai e areto? ka ole mai e ika, ke age kia e gata kia ia mo ika. Ka ole mai a ia e fufua moa, ke age kia kia ia e akarava? Hanai, ko mutolu ne mahani kelea, kaeke kua iloa e mutolu ke uta e tau mena mitaki mo e tau fanau ha mutolu; ka e nakai kia mua e Matua ha mutolu ha ha he lagi ke foaki mai e Agaga Tapu kia lautolu ka ole atu ai kia ia?” (Luka 11:11-13) Kaeke ke maeke e matua he lalolagi nei, pete ni e lahi po ke tote e kelea ha kua fanau mai mo e agahala, ne foaki e tau mena mitaki ke he hana a tama, ko e moli ko e ha tautolu a Matua ha ha he lagi ka fakatumau ke foaki mai e agaga tapu ke he hana a tau fekafekau ne mahani fakamoli ke ole fakatokolalo atu ki ai.
8. Maeke fefe he Salamo 143:10 ke hagaao ia ki a Tavita, Iesu, mo e tau fekafekau he Atua he vaha nei?
8 Ke aoga e agaga he Atua kua lata ia tautolu ke talia ke mumui ke he hana takitakiaga ke tuga ne taute e Tavita. Ne liogi a ia: “Fakaako mai au ke taute e finagalo hau, ha ko e Atua haku a koe. Kua mitaki e agaga hau; kia takitaki he mena ia a au i loto he motu tututonu.” (Salamo 143:10, NW) Ko Tavita, ne ha ha ki fafo he fakatufono ha ko e patuiki Isaraela ko Saulo, ne manako ke he agaga he Atua ke takitaki a ia ke maeke ia ia ke iloa kua tonu hana a puhala. Ke he falu a magaaho ne hau ai a Aviata mo e efota he ekepoa ne fa fakaaoga ke iloa aki e finagalo he Atua. Ha ko e hukui ekepoa he Atua, ne fakatonu e Aviata a Tavita ke he puhala ke o ai ke fakafiafia ai a Iehova. (1 Samuela 22:17–23:12; 30:6-8) Ke tuga a Tavita, ne takitaki he agaga a Iehova a Iesu, ti moli foki e mena nei ke he vahega he tau tutaki fakauku ha Keriso. He tau tau 1918-19, kua ha ha i ai a lautolu he tuaga mamao kehe ki mua he kaufakalatahaaga he tagata, ti manatu e tau fi fakalotu ha lautolu kua maeke a lautolu ke fakaotioti a lautolu. Ne liogi a lautolu ne fakauku ke taha puhala ke hao mai a lautolu he ha lautolu a tuaga nakai gahuahua, ti ko e 1919, ne tali he Atua ha lautolu a liogi, fakahao mai a lautolu, mo e liu fakagahuahua a lautolu ke he hana a fekafekauaga. (Salamo 143:7-9) Ko e moli, ko e agaga a Iehova ne lagomatai mo e takitaki hana a tau tagata i tuai, ti pihia agaia mai ke he vaha nei.
Lagomatai Fefe he Agaga
9. (a) Maeke fefe he agaga tapu ke fekafekau ia ko e “lagomatai”? (e) Iloa fefe e tautolu ko e agaga tapu nakai ko e tagata? (Kikite ke he mata hui tala.)
9 Ne fakahigoa e Iesu Keriso e agaga tapu ko e “lagomatai.” Tuga a nei, ne tala age a ia ke he hana a tau tutaki: “To tala age foki au ke he Matua, ati foaki mai ai e ia kia mutolu e taha Lagomatai, kia nofo mau a ia ia mutolu tukulagi; Ko ia ko e Agaga ke tupu ai e kupu moli, nakai maeke he lalolagi ke talia a ia, ha ko e mena nakai kitia a ia, ti nakai iloa a ia; ka ko mutolu, kua iloa e mutolu a ia, ha ko e mena nofo mau a ia kia mutolu, ha i ai foki a ia ki loto ia mutolu.” Ko e falu mena foki, ko e “lagomatai” ia foki ko e faiaoga, ha ko e mena mavehe mai e Keriso: “Ka ko e Lagomatai, ko e Agaga Tapu haia, ko ia ke fakafano mai he Matua ke he haku a higoa, to fakaako e ia a mutolu ke he tau mena oti kana; to fakamanatu foki e ia kia mutolu e tau mena oti kua tala atu ai e au kia mutolu.” To fakamoli foki he agaga a Keriso, ti mavehe a ia ke he hana a tau tutaki: “Kua aoga kia mutolu ke fano kehe au; ha ko e mena ka nakai fano kehe au, ti nakai haele mai e Lagomatai kia mutolu; kaeke ke fano au, ti fakafano mai e au a ia kia mutolu.”—Ioane 14:16, 17, 26; 15:26; 16:7.a
10. Ko e heigoa e tau puhala ne kua fakamoli ai e agaga tapu ko e lagomataiaga?
10 Mai he lagi, ne liligi hifo e Iesu e agaga tapu ne mavehe ai ke he hana a tau tutaki he aho Penetekoso he 33 V.N. (Gahua 1:4, 5; 2:1-11) Ha ko e lagomatai, ne foaki age he agaga ki a lautolu e tolomaki ki mua e maamaaga he finagalo mo e amaamanakiaga he Atua mo e mahafagi hana Kupu fakaperofeta ki a lautolu. (1 Korinito 2:10-16; Kolose 1:9, 10; Heperu 9:8-10) Maeke foki he lagomatai ia ke fakamalolo e tau tutaki ha Iesu ke eke ai mo tau fakamoli ke he lalolagi oti. (Luka 24:49; Gahua 1:8; Efeso 3:5, 6) Ke he vaha nei, maeke he agaga tapu ke lagomatai e Kerisiano tukulele ke tupu e lotomatala kaeke ke fakaaoga e ia e tau koloa fakaagaga ne puhala mai he Atua he tau “fekafekau fakamoli mo e lotomatala.” (Mataio 24:45-47) Maeke he agaga he Atua ke foaki mai e lagomatai ha ko e tau fakamaloloaga kua lata ke taute aki e fakamoliaga ko e taha he tau fekafekau a Iehova. (Mataio 10:19, 20; Gahua 4:29-31) Ka e taha e mena, ko e agaga tapu ne lagomatai e tau tagata he Atua ke he falu a puhala foki.
“Ke he Tau Oi Kua Nakai Maeke ke Fakamatala”
11. Kaeke kua lahi ue atu e mena uka, ko e heigoa he Kerisiano ke taute?
11 Kaeke kua fakafehagaaoaki e Kerisiano mo e mena uka, ko e heigoa ha tautolu kua lata ke taute? A ko e liogi ke he agaga tapu, mo e toka a ia ke taute hana a gahua! “Kua pihia foki e agaga kua lagomatai mai kia tautolu ke he tau mena kua lolelole ai a tautolu,” he talahau e Paulo, “ha kua nakai iloa e tautolu e tau mena kua lata ke ole atu ai e tautolu; ka ko e Agaga ni, kua ole a ia ma tautolu ke he tau oi kua nakai maeke ke fakamatala atu. Ka ko ia kua kumi e tau loto, kua fioia e ia po ke heigoa e finagalo he Agaga; ha kua ole a ia mo e tau tagata tapu kua lata mo e finagalo he Atua.”—Roma 8:26, 27.
12, 13. (a) Maeke fefe he Roma 8:26, 27 ke lata ia mo e tau liogi ne foaki pauaki ke he tau tutuaga hagahaga kelea lahi? (e) Ko e heigoa ha Paulo mo e hana a tau kau gahua ne taute ke he magaaho ne mamafa lahi e matematekelea ha lautolu he matakavi i Asia?
12 Ko e tau tagata tapu nei ne ole he agaga he Atua, ko e tau tutaki fakauku ha Iesu, ne ha ha i ai e amaamanakiaga ke he lagi. Ko e uiaga hau ke he lagi po ke amaamanakiaga ke he lalolagi, ha ko e Kerisiano maeke ia koe ke ha ha i ai e lagomatai mai he agaga he Atua. Ko e falu a magaaho puhala fakahako mai he Atua e tali ke he liogi pauaki. Ka e taha e mena, ko e falu a magaaho, ne lahi mahaki e hau a fakaatukehe ti nakai maeke ke vagahau ke he tau kupu hau a logona hifo ti liga ko e maeke ni ke kumi a Iehova ke he tau oi ne nakai maeke ke fakamatala. Ko e moli, to liga nakai iloa e koe e mena mitaki ke lata mo koe mo e liga to ole ke he tau mena hepe ka e mitaki ke liogi ma e agaga tapu. Iloa he Atua e manako hau ke taute hana a finagalo, ti mailoga e ia e mena tonu kua lata ke ha ha ia koe. Ke lafi atu foki ki ai, ha ko e hana a agaga tapu ne fakamau e ia loga e tau liogi ke he hana a Kupu ti hagaao e tau liogi nei ke he tau kamatamata. (2 Timoteo 3:16, 17; 2 Peteru 1:21) Ti ko e mena ia, maeke ia Iehova ke kitia e falu manatu ne talahau mai he tau liogi he agaga ke tuga ko e tau talahauaga kua loto a koe ke talahau ko e taha mai he hana a tau fekafekau, ti maeke ia ia ke tali a lautolu ma hau.
13 Ko Paulo mo lautolu ne fakalataha mo ia ne liga nakai iloa ko e heigoa ke liogi ki ai ke he magaaho ne matematekelea a lautolu ke he matakavi i Asia. Ha kua ‘mua atu e mamafa nakai maeke ni ke he malolo ha lautolu, ka kua ha ha ia lautolu e manatu ke he mate.’ Ka e ole e lautolu e liogi ole lalo he falu mo e falanaki ke he Atua, ne maeke ke fakaliliu tutu mai e tau tagata mamate, ti fakahao mai e ia a lautolu. (2 Korinito 1:8-11) Ko e mafanatia ha a ia he logona mo e gahuahua e Atua ko Iehova ke he tau liogi he hana a tau fekafekau fakamoli!
14. Ko e heigoa e mitaki ka fua mai ai kaeke ke fakaata e Iehova e mena uka ke fai magaaho ke matutaki ai?
14 Ne fa feleveia tumau e tau tagata he Atua ko e fakatokatokaaga mo e tau mena uka. Tuga ne mailoga fakamua, ne favale ki a lautolu he Tauaga I he Lalolagi. Pete ne nakai ha ha ia lautolu e maamaaga mahino mitaki ke he ha lautolu a tutuaga mo e nakai iloa tonu e tau mena ke liogi ki ai, ne ha ha he Kupu a Iehova e tau liogi faka-perofeta ne tali e ia ke lata mo lautolu. (Salamo 69, 102, 126; Isaia, veveheaga 12) Kae kua ka fakaata e Iehova e tau mena uka ke fai magaaho? To fua mai e fakamoli he mena nei, mo e omoi falu ke talia e kupu moli, mo e moua he tau Kerisiano e magaaho e fakakite e fakaalofa fakamatakainaga ke he tau liogi po ke lagomatai e tau matakainaga he tua ne matematekelea. (Ioane 13:34, 35; 2 Korinito 1:11) Manatu ko e mena takitaki e Iehova hana a tau tagata ke he hana agaga tapu, taute e tau mena kua mitaki ma lautolu, mo e fakagahua e tau mena oti ke he puhala ke fakalilifu mo e fakatapu hana higoa tapu.—Esoto 9:16; Mataio 6:9.
Ua Fakatupetupe e Agaga
15. Maeke he tau Kerisiano ke falanaki ke he agaga a Iehova ke taute e heigoa ma lautolu?
15 Kaeke ko e fekafekau a Iehova a koe, kua lata ni ke liogi ma e agaga tapu ke he magaaho he tau mena uka mo e falu a magaaho foki. Ti fakamoli ke muitua ke he hana a takitakiaga, ha ko e mena tohi a Paulo: “Aua foki neke fakahukia e Agaga Tapu he Atua, kua fakamau fakamailoga ai a mutolu ia ia ato hohoko ke he aho ke fakamomoui ai.” (Efeso 4:30) Ko e agaga he Atua ko e fakamauaga, po ke “fakamoli ma e mena ne nakai la hoko mai,” ma e tau Kerisiano fakamoli ne fakauku—ko e pehe a ia, ko e moui tukulagi ke he lagi. (2 Korinito 1:22, NW; Roma 8:15; 1 Korinito 15:50-57; Fakakiteaga 2:10) Ko laua tokoua e tau Kerisiano fakauku mo lautolu ne ha ha i ai e amaamanakiaga ke he lalolagi ne maeke ke tua ke he agaga a Iehova ke gahuahua ia ma lautolu. Maeke ia ia ke fakahako a lautolu ke he moui fakamoli, mo e lagomatai a lautolu ke tiaki e tau gahua he hala ne takitaki atu ke he nakai fiafia he Atua, fakagalo hana a agaga tapu, mo e kaumahala ke moua e moui tukulagi.—Kalatia 5:19-21.
16, 17. Maeke fefe he Kerisiano ke fakatupetupe e agaga?
16 Maeke fefe he Kerisiano, ke iloa po ke nakai iloa, ke fakatupetupe e agaga? Ko e mena fakaaoga e Iehova hana a agaga ke moua aki e maopoopo ke taha mo e kotofa e tau kotofaaga he tau tagata tane he fakapotopotoaga. Ti ko e mena ia, kaeke ko e taha mai he fakapotopotoaga ke gugu ke he tau matakainaga momotua kua kotofa, fakapuloa e tau tala fakavai, mo e tau mena pihia, ko e nakai muitua a ia ke he tau takitakiaga he agaga he Atua ke he mafola mo e maopoopo. Ko e puhala haia ka fakatupetupe e agaga.—1 Korinito 1:10; 3:1-4, 16, 17; 1 Tesalonia 5:12, 13; Iuta 16.
17 Ke he tohi ke he tau Kerisiano i Efeso, ne hataki mai a Paulo ke he tau hagahaga pikopiko, ita tumau, kaiha, tau vagahau nakai lata, fiafia ke he feuaki, tau mahani fakama, mo e tau vaiga kiva. Ka fakaata he Kerisiano a ia ke tafea atu ke he tau vahega mena pihia, ko e totoko atu a ia ke he tau fakatonuaga he Tohi Tapu ne mai ai he agaga he lagi. (Efeso 4:17-29; 5:1-5) E, ti fai vala kua fakatupetupe ai e ia e agaga he Atua.
18. Ko e heigoa e mena ka tupu ke he Kerisiano ka kamata ke tiaki e tau fakatonuaga mai he Kupu he agaga he Atua?
18 Ko e moli, ko e Kerisiano ne kamata ke tiaki e fakatonuaga he Kupu mai he agaga a Iehova to liga kamata ke ati hake e tau manamanatuaga po ke tau aga ke tupu mai e hala pauaki mo e fakagalo e fiafia mai he lagi. Pete ne nakai gahua mau a ia ke he hala ke he magaaho tonu nei, ka e ha ne fae hihiga atu ke he fahi ia. Ko e Kerisiano ne totoko ke he takitakiaga he agaga ko e fakatupetupe haia. Ko e totoko foki a ia mo e fakahukia ki a Iehova, ko e puna maiaga he agaga tapu. To nakai maeke tukulagi ia ia ne fakaalofa ke he Atua ke manako ke taute e mena nei!
Fakatumau e Liogi ma e Agaga Tapu
19. Ko e ha e tau tagata a Iehova ne kua lata tonu ke ha ha ia lautolu hana a agaga ke he vaha nei?
19 Kaeke ko e fekafekau a Iehova a koe, fakatumau ke liogi ke he hana a agaga tapu. Mua atu ia ke he tau “tau aho fakamui” nei, mo e tau vaha uka ke momoui ai, ne kua lata lahi ke he tau Kerisiano ke moua e lagomataiaga he agaga he Atua. (2 Timoteo 3:1-5) Ko e Tiapolo mo e hana a tau temoni, ne vega hifo mai he lagi ti ko e hanei ke he matakavi he lalolagi, ha ne fae tau atu ke he fakatokatokaaga a Iehova. Ti ko e mena ia, kua mua atu ke he vaha nei, ne lata lahi ke ha ha he tau tagata he Atua hana a agaga tapu ke takitaki, po ke fakakite ki a lautolu ke maeke ia lautolu ke fakauka ke he tau matematekelea mo e tau favale.—Fakakiteaga 12:7-12.
20, 21. Ko e ha ne mumui tua ai ke he puhala he Kupu a Iehova, agaga mo e fakatokatokaaga?
20 Fakakite tumau e tau fakaaue ke he lagomatai he Atua ko Iehova ne foaki mai ha ko e puhala he hana a agaga tapu. Mumui tua ke he puhala he hana a Kupu mai he agaga ko e Tohi Tapu. Gahua auloa mo e fakatokatokaaga he Atua ne takitaki he hana agaga. Aua neke fakaata e koe a koe ke fano kehe mai he puhala nakai mai he tohi tohiaga tapu ha ko e tatai ni a ia mo e fakahukia he agaga tapu, ha ko e fakaotiaga ni e mena nei ke utakehe mai a ia ti ko e matematekelea fakaagaga.—Salamo 51:11.
21 Ko e takitakiaga he agaga a Iehova ko e puhala ni a nei ke fakafiafia aki a ia mo e ha ha i ai e moui mafola mo e fiafia. Manatu foki, ko e mena fakahigoa e Iesu e agaga tapu ko e “lagomatai,” po ke “fakamafanaaga.” (Ioane 14:16, mata hui tala) Ko e mena nei, ne fakamafanatia he Atua e tau Kerisiano mo e fakamalolo aki a lautolu ke fakafeleveia aki ha lautolu a tau mena uka. (2 Korinito 1:3, 4) Ko e agaga ne fakamalolo aki e tau tagata a Iehova ke fakamatala e tala mitaki mo e lagomatai a lautolu ke manatu e tau kupu Tohiaga Tapu ne lata ia mo e fakamoli mitaki. (Luka 12:11, 12; Ioane 14:25, 26; Gahua 1:4-8; 5:32) Puhala he liogi mo e takitakiaga he agaga, ati maeke he tau Kerisiano ke feleveia aki e lotomatala mai he lagi e tau kamatamata ke he tua ka feleveia. Ke he tau tutuaga oti he moui, ko e mena haia, ne fakatumau ai a lautolu ke liogi ke he agaga tapu he Atua. Ko e fua, ko e takitaki he agaga ha Iehova hana a tau tagata.
[Tau Matahui Tala]
a Pete ni kua fakaperesona ko e “lagomatai,” ka ko e agaga tapu nakai ko e peresona, ha ko e kupu Heleni ma e tagata (ko e “ia”) ko e hagaao ke he agaga. Pihia foki ni e tau kupu ke he tau tagata fifine faka-Heperu ne hagaao ia ke he pulotu kua fakahigoa ko e tagata. (Fakatai 1:20-33; 8:1-36) Ko e taha mena foki, ko e mena “liligi hifo” e agaga tapu, ka e nakai maeke ke taute pihia e tagata.—Gahua 2:33.
Ko e Heigoa Hau a Tau Tali?
◻ Ko e ha ne liogi ai ke he agaga tapu a Iehova?
◻ Maeke fefe e agaga tapu ke eke ia mo lagomatai?
◻ Ko e heigoa e kakano ke fakatupetupe e agaga, mo e kalo kehe fefe a tautolu ke nakai taute pihia?
◻ Ko e ha ne fakatumau ai e liogi ke he agaga tapu mo e mumuitua ke he hana a takitakiaga?
[Fakatino he lau 10]
Ke tuga e matua tane ne foaki e tau mena mitaki ma e hana a tama, ti foaki foki e Iehova e agaga tapu ke he hana a tau fekafekau ne liogi ki ai
[Fakatino he lau 12]
Iloa nakai e koe e puhala ne ole e agaga he Atua ke he tau Kerisiano ne fa liogi?