Ko Hai Kua Mumui ke he Maama he Lalolagi?
“Ha mutolu a mahani tuga ne tau mena kua fakamaama aki e lalolagi.”—FILIPI 2:15.
1. Ko e heigoa ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he tau maama fakalotu fakavai?
KUA fakakite fakamaaliali mai he Tohi Tapu a Iesu ko e “maama lahi,” “ko e maama he lalolagi.” (Isaia 9:2; Ioane 8:12) Ka kua gahoa lahi ne mumui ki a ia he magaaho ne nofo ai a ia he lalolagi. Kua tokologa ne fifili ke mumui ke he tau maama fakavaia ka ko lautolu ka onoono moli ki ai ko e tau tagata ne fua e pouligia. Hagaao ki a lautolu nei ne pehe e Kupu he Atua: “Ha ko lautolu, ko e tau aposetolo pikopiko a lautolu, ko e tau ekegahua fakavai, kua faliu e lautolu a lautolu mo tau aposetolo a Keriso. Nakai ko e mena foki ia ke ofo ai, ha ko Satani ni kua faliu e ia a ia mo agelu he maama. Haia ni, nakai ko e mena lahi kaeke ka faliu hana tau fekafekau ke tuga e tau fekafekau he tututonu; ko e ha lautolu a fakahikuaga, tuga e tau gahua ha lautolu haia.”—2 Korinito 11:13-15.
2. Ko e heigoa ne talahau e Iesu ka eke mo fakaveaga he fakafiliaga ke he tau tagata?
2 Ti kua nakai manako e tau tagata oti kana ke he maama, pete ni ko e mena homo ue atu. Ne pehe a Iesu: “Ko e fakahala foki hanai, kua hoko mai e maama ke he lalolagi, ka ko e tau tagata kua mua ha lautolu a manako ke he pouli he ha lautolu a manako ke he maama; ha kua kelea ha lautolu a tau mahani. Ha ko lautolu oti kua eke mena kelea, kua vihiatia e lautolu e maama; ti nakai o mai ni ke he maama, neke fakailoa ai ha lautolu a tau mahani.”—Ioane 3:19, 20.
Tau Tagata ne Manako ke he Pouligia
3, 4. Ne fakakite mai fefe he tau takitaki lotu he aho a Iesu kua nakai manako a lautolu ke mumui ke he maama?
3 Kia manamanatu la ko e fefe e mena ia he magaaho ne nofo a Iesu he lalolagi. Ne fakamalolo mana he Atua a Iesu ke taute e tau mana fakafiafia lahi, ke eke mo puhala ke fakakite aki ko e Mesia a ia. Ke fakatai ki ai, he aho Sapati, ne fakaala e ia e tau mata he tagata tane ne fanau mai mo e matapouli. Ko e gahua homo ue atu lahi he fakaalofa hofihofi noa! Kua loto fakaaue lahi ha e tagata tane! Kua maeke laia a ia ke kitia e tau mena! Ka kua fefe e tau mahani he tau takitaki lotu? Ne talahau mai ia Ioane 9:16: “Ti pehe age ai e falu he tau farasaio, Nakai ko e tagata mai he Atua a ia, ha ko e mena nakai omaoma e ia ke he sapati.” Kua keukeu lahi ha e tau loto ha lautolu! Hanai kua taute ai e fakamauluaga homo ue atu, kua nakai talahau kua olioli a lautolu ma e tagata ne matapouli he magaaho fakamua mo e loto fakaaue ki a ia ne taute e fakamauluaga, ka kua fakahala e lautolu a Iesu! He taute pihia, kua nakai fakauaua kua agahala a lautolu he totoko ke he fakakiteaga he agaga tapu he Atua, ko e agahala kua nakai maeke ke fakamagalo.—Mataio 12:31, 32.
4 He taha magaaho fakamui ne huhu atu e tau tagata fakatupua ia ke he tagata ne matapouli he magaaho fakamua hagaao ki a Iesu, ati pehe ai e tagata tane: “Ko e mena hanai ke ofo ai, he nakai iloa e mutolu po ke mai fe a ia [Iesu], ka kua fakaala mai e ia haku a tau mata. Kua iloa foki e tautolu, nakai fanogonogo e Atua ke he tau tagata hala; kaeke ke matakutaku taha ke he Atua, mo e eke hana finagalo, kua fanogonogo mai a ia kia ia. Nakai logona ni tali mai he vaha tuai, he fakaala e taha e tau mata ha taha ne fanau mai kua matapouli. Ane nakai hau mai he Atua e tagata na, po kua nakai maeke ia ia ha mena taha ke eke.” Ne tali fefe e tau takitaki lotu? “Ne fanau mai a koe mo e hala ni kua lahi, ke fakaako mai kia e koe a mautolu? Ati vega ai e lautolu a ia ki tua.” Ti kua nakai toka i ai e fakaalofa hohofi noa! Kua mao lahi ha e tau loto ha lautolu. Ne tala age e Iesu ki a lautolu he magaaho kua maeke a lautolu ke kitia mena mai he tau mata moli ha lautolu, kua matapouli fakaagaga a lautolu.—Ioane 9:30-41.
5, 6. Ko e heigoa ne taute he tau takitaki lotu he senetenari fakamua kua fakakite mai kua manako lahi a lautolu ke he pouligia?
5 Kua kitia maaliali kua agahala e tau tagata lotu fakatupua ia he totoko ke he agaga he Atua mai he taha mena ne tupu, he magaaho ne fakaliu tu mai e Iesu a Lasaro he mate. Ha ko e mana ia, kua tokologa e tau lalo tagata ne tua ki a Iesu. Ka e mailoga la, e mena ne taute he tau takitaki lotu. “Ati fakapotopoto ai e tau ekepoa ne mua, mo e tau farasaio ke he fakapotopotoaga, kua pehe age a lautolu, Ko heigoa e mena ke eke e tautolu? Ha ko e tagata na, kua eke e tau fakamailoga loga. Kaeke ke tokai pihia e tautolu, a ia, ti talia a ia he tau tagata oti kana; ti o mai e tau tagata Roma, ti fakaoti ai ha tautolu a tau mena, katoa mo e ha tautolu a motu.” (Ioane 11:47, 48) Ne tupetupe a lautolu ke he tau tutuaga ha lautolu mo e matalahi. Ko e heigoa e taui ka moua ne manako ni a lautolu ke fakafiafia e tau Roma, ka e nakai ko e Atua. Ti ko e heigoa ne taute e lautolu? “Ti kua kamata mai he aho ia ke pulega fakalataha ai a lautolu ke kelipopo a [Iesu].”—Ioane 11:53.
6 Ko e e ni kia a ia? Nakai. Kua fakakite mai he mena ne fakaholo atu a lautolu ke taute ko e manako lahi a lautolu ke he pouligia: “Ka kua pulepulega e tau ekepoa ne mua, ke kelipopo foki a Lasalo. Ha ko e mena tokologa e tau tagata Iutaia ne o kehe ha ko ia, mo e tua a lautolu kia Iesu.” (Ioane 12:10, 11) Oi ko e kelea lahi ha e tau mahani ia! Pete ni ai kua taute e lautolu e tau mena nei ke puipui ha lautolu a tau tutuaga, ko e heigoa ne tupu? He atu hau taha ia, ne tau latau atu a lautolu ke he tau Roma, ati o mai ai a lautolu ke totoko ki a lautolu he tau 70 V.N. mo e uta kehe e tau nonofoaga ha lautolu, e motu ha lautolu, mo e tau momoui foki ha lautolu!—Isaia 5:20; Luka 19:41-44.
Ko e Loto Hohofi Noa a Iesu
7. Ko e ha ne fuifui atu ki a Iesu e tau tagata ne manako ke he kupu moli?
7 Ti kua pihia foki he vaha ha tautolu, nakai manako e tau tagata oti kana ke he maamatia fakaagaga. Ka ko lautolu ne manako ke he kupu moli kua manako ke o mai ke he maama. Kua manako a lautolu ke eke e Atua mo Pule Katoatoa ha lautolu, mo e loto lahi a lautolu ke fuluhi atu ki a Iesu, ko ia ne fakafano mai he Atua ke fakamaama mai ko e heigoa e maama, mo e ke mumui atu ki a ia. Ko e mena hanai ne taute he tau tagata fakatokolalo he magaaho ne nofo a Iesu he lalolagi. Ne fuifui atu a lautolu ki a ia. Ti kua eke foki e tau Farasaio ke talahau fakatonu e mena ia. Ne togitogi a lautolu: “Kua mumui atu kia ia e lalolagi.” (Ioane 12:19) Ne manako e tau tagata kua tuga e tau mamoe ki a Iesu kakano ha kua tu he fahi kehe a ia mai he tau takitaki lotu fulukovi, fakatokoluga, matemate he fia pule lahi ne kua pehe a Iesu hagaao ki a lautolu: “Nukua haihai e lautolu e tau kavega mamafa mo e uka, ti tuku ke he tau ua he tau tagata; ka e nakai mafai a lautolu ke piki atu ki ai ha matalima ha lautolu. Kua eke e lautolu ha lautolu a tau mena oti, kia kitia ia he tua tagata.”—Mataio 23:4, 5.
8. Ke fekeheaki mo e tau tagata lotu fakatupua, ko e heigoa e manamanatu ne ha ha ia Iesu?
8 Kua fekeheaki, kia mailoga e manamanatu fakaalofa hohofi noa a Iesu: “Kua fioia e ia e lanu tagata, ati fakaalofa hofihofi ai a ia kia lautolu, ne fakafita a lautolu, mo e tiaki atu ai, tuga e tau mamoe nakai fai leveki a lautolu.” (Mataio 9:36) Mo e hagaao ke he mena ia ko e heigoa ne taute e ia? Ne pehe a ia ki a lautolu ne kua fita he fakaaoga hehe he fakatokaaga a Satani: “Kia o mai a mutolu kia au, ko mutolu oti ne matematekelea mo e pehia he tau kavega; ko au foki ke okioki ai a mutolu. Kia hahamo e mutolu e lakau hahamo haku, mo e fifitaki mai a mutolu kia au; ha ko au ni ko e totonu mo e loto holoilalo; ti moua ai e mutolu e okiokiaga mo e tau agaga ha mutolu. Ha ko e mena maeke vave haku a lakau hahamo he uta, ko e haku a kavega foki, ko e mena mama a ia.” (Mataio 11:28-30) Ne taute e Iesu e mena ne talahau tuai mai hagaao ki a ia, ia Isaia 61:1, 2, ne kua totou pehe: “Ha kua fakauku e Iehova au ke fakamatala e vagahau mitaki kia lautolu kua matematekelea; kua fakafano mai e ia au ke pipi e tau loto ne malipilipi, ke fakamatala ai e tokanoaaga ke he kaumahala, mo e vetevete ai a lautolu ne lili. Ke ogoogo ai e tau ke fakaalofa mai ai a Iehova, mo e aho ke lalago ai he Atua ha tautolu; ke fakamafana ai a lautolu oti kua tagi.”
Fakapotopoto e Tau Tagata ne Fua e Maama
9. Ko e heigoa e mena lahi mahaki ne hoko he tau 1914?
9 He mole atu hana haele ki luga he lagi, ne fakatalitali a Iesu ato hoko e magaaho he Atua ke age ki a ia e malolo he Kautu. He magaaho ia to vehevehe kehe e ia e “tau mamoe” mai he “tau koti.” (Mataio 25:31-33; Salamo 110:1, 2) Ne hoko ai e magaaho ia he magaaho ne kamata e “tau aho fakamui” he tau 1914. (2 Timoteo 3:1-5) Kua kamata a Iesu ha kua moua e ia e malolo he Patuiki he Kautu he Atua i luga he lagi, ke fakapotopoto ke he fahi matau hana a lautolu kua moua e fiafia pauaki ha kua manako ke mumui ke he maama. He mole mai e Tauaga I he Lalolagi, ne fakaholo atu e gahua fakapotopoto ia ke tolomaki atu lahi e tupu ki mua.
10. Ko e heigoa e tau huhu kua lata ke huhu hagaao ki a lautolu ne fakaaoga e Iesu ke he gahua fakapotopoto he vaha nei?
10 I lalo he takitakiaga a Keriso Iesu, kua moua he gahua fakapotopoto e foufou he palepale kua kautu lahi mahaki. Kua nakai fai mai he fakamauaga tuai kua tokologa lahi e tau tagata mai he tau motu oti kana ne fakapotopoto auloa ke he tapuaki maamatia moli. Mo e ko hai he vaha nei kua mumui atu ke he maama ne kikila mai he Atua mo Keriso? Ko hai kua taute e mena ne talahau mai ia Filipi 2:15, ‘kua tuga e tau mena kua fakaamaama aki e lalolagi,’ kua uiina atu ke he falu ke ‘o mai ā ke uta noa e vai he moui’?—Fakakiteaga 22:17.
11. Ko e heigoa e tutuaga a Kerisitenitome hagaao ke he maama fakaagaga?
11 Kua taute nakai e Kerisitenitome e mena ia? Ko Kerisitenitome fakalataha mo e hana tau lotu mavehevehe, kua kitia moli kua nakai fakakikila atu tuga e tau tagata fakamaama kua uta. Ko e mena moli hanai, kua eke e tau fekafekau lotu ke tuga e tau takitaki lotu he vaha a Iesu. Ne nakai fakaata mai e lautolu e maama moli mai he Atua mo Keriso. Ne pehe e mekasini ko e Theology Today he tolu e tau tau i taui: “Kua tokihala lahi ha kua lata ni ke talahau fakatonu ko e nakai kikila lahi mai e maama nei i loto he tau Lotu. . . . Kua eke e Lotu ke eke lahi fakahaga ke tuga e tau kaufakalatahaaga ne ha ha takai ia lautolu. Nakai ko e maama he lalolagi ka kua tuga ni e fakaata he tau maama kua kikila mai i loto he lalolagi.” Mo e mua atu foki e kelea he tutuaga a Kerisitenitome he vaha nei. Ko e mena ne ui ko e maama ne fakaata mai e ia he lalolagi ko e pouligia ni moli kakano ko e mena naia kua maeke a Satani mo e hana lalolagi ke foaki mai. Nakai, kua nakai ha ha i ai ha maama he kupu moli kua kikila mai he tau lotu fetokoaki mo e mahani fakalalolagi katoatoa a Kerisitenitome.
12. Ko hai kua taute hake e fakatokatokaaga moli ne fua e maama he vaha nei?
12 Kua maeke ai ke talahau mo e loto mauokafua ko e kaufakalatahaaga he lalolagi fou he Tau Fakamoli a Iehova e fakatokatokaaga moli kua fua e maama he vaha nei. Kua fefakalatahaaki hana tau tagata oti kana—tau tagata tane, tau fifine, mo lautolu foki ko e tau fuata—kua fakatoka mai ha lautolu a tau maama mai ia Iehova mo Keriso ke kikila atu ki mua he tau tagata oti. He tau e kua mole, kua teitei ke 70,000 e tau fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova ke he lalolagi katoa, kua molea lahi e fa e miliona he tau tagata ne fua e maama ne gahuahua lahi ke tala age ke he falu tagata e tau mena hagaao ke he Atua mo e hana finagalo. Mo e he tau tau takitaha he magaaho nei, kua kitia e tautolu e heleheleaga lahi mahaki tumau he tau tagata kua manako foki ke eke ke maamatia fakaagaga. Kua teau e tau afe kua papatiso he mole mai e fakaako Tohi Tapu mo e o mai ke iloa e lotomatala hako he kupu moli. Kua moli ni, ko e “finagalo ke fakamomoui e tau tagata oti kana, mo e hokotia a lautolu he maama ke he kupu moli” he Atua.—1 Timoteo 2:4.
13. Liga to fakatatai aki e tautolu e heigoa e maama mai ia Iehova?
13 Liga kua maeke ia tautolu ke fakatatai e maamatia mai ia Iehova he magaaho nei ke he mena ne tupu he magaaho ne toka hifo he tau tagata he Atua i tuai a Aikupito: “Ne haele a Iehova ki mua ha lautolu ke he aolagi fakatupou ka aho ke takitaki a lautolu, ka ko e afi fakatupou ke fakamaama aki a lautolu ka po, kia o ai ni ke he aho mo e po.” (Esoto 13:21, 22) Kua age he Atua e aolu he aho mo e afi he po mo tau takitaki kua maeke ke falanaki ki ai. Kua maeke ke falanaki ki a laua ke tuga e la ne tufugatia he Atua ke foaki mai ki a tautolu e maama he tau tula he aho. Ti kua maeke foki a tautolu ke falanaki ki a Iehova ke fakatumau ke fakamaama e puhala fakaagaga ki a lautolu ne kumi e kupu moli he tau aho fakamui kelea nei. Kua fakamafanatia mai ia Fakatai 4:18 ki a tautolu: “Ka ko e puhala he tau tagata tututonu, kua lata ia mo e maama he aho, kua tupu tolomaki atu hana maama ke hoko ke he tupoula.”
Fakaata e Maama he Kautu
14. Kua lata ko e heigoa e matapatu kakano ha lautolu ne fua e maama?
14 He magaaho ko e Punaaga he maamatia a Iehova, mo Keriso ko e Iki Fakaataina he maama ia, kua lata lahi a lautolu ne mumui ki a Iesu ke fakaataina foki e maama ia. Ne pehe a ia ki a lautolu: “Ko mutolu, ko e maama he lalolagi a mutolu. . . . Kia kikila atu pihia ha mutolu a maama ki mua he tau tagata, kia kitia ai e lautolu ha mutolu a mahani mitaki.” (Mataio 5:14, 16) Mo e ko e heigoa e matapatu tala he maama nei kua lata e tau tutaki hana ke kikila atu ki mua he tau tagata? Ko e kua lata a lautolu ke fakaako e heigoa he magaaho tapunipuni nei he fakamauaga tuai he lalolagi? Ne nakai talahau e Iesu to fakamatala he hana tau tutaki e pule fakatagata, pule okooko, kaufakalataha e Lotu mo e Fakatufono, po ke falu he tau manamanatu fakalalolagi. Ka kua kehe ia Mataio 24:14 ne talahau tuai e ia ka fehagaiaki mo e totokoaga he lalolagi katoa, “to fakamatala atu foki e tala mitaki nai he kautu ke he lalolagi oti, ke eke mo talahau ke he tau atu motu oti; ti hoko mai ai e fakaotiaga.” Ti ko lautolu ne fua e maama he vaha nei kua tala age ke he falu e tau mena hagaao ke he Kautu he Atua, ka tamai e lalolagi a Satani ke he hana fakaotiaga mo e to takitaki mai e lalolagi tututonu fou.—1 Peteru 2:9.
15. Ko lautolu ne manako ke he maama to fuluhi ke he mena fe?
15 Ko lautolu ne manako ke he maama to nakai hikitakina he tau talahauaga mo e tau foliaaga he lalolagi nei. Kua nakai leva to galo e tau talahauaga ia mo e tau foliaga, ha kua tata lahi e lalolagi nei ke he hana fakahikuaga. Ka kua kehe, ko lautolu ne loto ke he tututonu ka manako ai ke fuluhi atu ke he tala mitaki ne fa e tukuogo e lautolu ne kua toka e maama he Kautu he Atua ke kikila atu ke he tau matapokopoko mamao liga he lalolagi. Ko lautolu a nei ne talahau tuai mai ia Fakakiteaga 7:9, 10, kua pehe mai: “Ti kitia ai e au, kitiala, ko e moto tagata tokologa, kua nakai maeke ia taha ke totou, mai he tau motu oti, mo e tau faoa, mo e tau tagata kehekehe, mo e tau vagahau kehekehe, kua tutu mai a lautolu ki mua he nofoaiki [he Atua], ki mua foki he Punua mamoe [Keriso], . . . Kua tauui foki a lautolu mo e leo lahi, kua pehe atu, Ko e fakamouiaga ha he Atua ha tautolu, ko ia kua nofo ke he nofoaiki, katoa mo e Punua mamoe.” Kua pehe e Fakakiteaga 7 kupu 14: “Ko lautolu na kua o mai mai he matematekelela lahi.” E, kua hao mai a lautolu he fakaotiaga he lalolagi nei ti hohoko atu ke he lalolagi fou kua nakai fai fakaotiaga i lalo he Kautu he Atua.
Ko e Lalolagi Maamatia Fou
16. Ko e heigoa ka tupu ke he lalolagi a Satani ka hoko mai e matematekelea lahi?
16 To maamateka e lalolagi fou he maama kikila lahi he kupu moli. Kua moli, kia manamanatu ko e to fefe la e tutuaga he aho ka mole atu he tamai he Atua e fakatokaaga nei ke he hana fakaotiaga. Ko Satani, mo e hana tau temoni mo e hana tau mena fakapolitika, fakagahua tupe, mo e tau fakatokaaga lotu ka uta kehe—ko e tau mena oti ia lautolu! To galo foki e kanavaakau matutakiaga tala hehe a Satani. Ti ka mole atu e matematekelea lahi, to nakai lolomi agaia e tau tohi tala, mekasini, tohi, tohi tote, po ke ha tama lau pepa fakailoa kua lalago ke he lalolagi kelea nei. To nakai ha ha i ai ha pule kolokolovao kua fakapuloa mai he tau televisoni po ke tau letio fakalalolagi. To lagataha ni e tahaha lahi mahaki ti hahalu kehe e tau nonofoaga konakoiti katoatoa he lalolagi a Satani!—Mataio 24:21; Fakakiteaga 7:14; 16:14-16; 19:11-21.
17, 18. To fakamaama fefe e koe e tutuaga fakaagaga he magaaho ka mole atu e fakaotiaga he lalolagi a Satani?
17 Ko e hauhauaga lahi mahaki ha e mena ia ka hoko mai! To kamata mai he aho ia, ko e tau mena mitaki ni hokoia, he maama fakaagaga ati hake ka moua mai ia Iehova mo e hana Kautu ka pule ke he tau tagata. Ne talahau tuai mai ia Isaia 54:13: “To fakaako e Iehova hau a fanau oti, ti lahi e monuina he fanau hau.” To fakalataha atu ke he pule lahi mahaki he Atua ke he lalolagi katoa, hana maveheaga nai tuga ne pehe mai ia Isaia 26:9, “ti ako ai e mahani tututonu e lautolu kua nonofo ke he atu motu.”
18 To hiki mafiti lahi e tau loto manamanatu mo e tau tutuaga fakaagaga ke he mena kua mua tua e mitaki. To ha ha i ai e tau mena feati hake mo e aga he moui kua kehe mai he fakaagitau, tau mahani kelea ne kua tolomaki he magaaho nei. Ko e tau tagata oti ne momoui he magaaho ia ka fakaako e kupu moli ki ai hagaao ke he Atua mo e hana finagalo. Ati eke ai ke he kakanoaga katoatoa, e perofetaaga ia Isaia 11:9 ke fakamoli, ko e mena kua talahau mau: “Ha ko e mena to puke e lalolagi ke he maama kia Iehova, tuga ne toka kua ūfia ke he puke tahi.”
Kia Fakatepetepe Lahi ke Mumui ke he Maama
19, 20. Ko e ha a lautolu ne manako ke mumui ke he maama ke lata ke mataala tumau?
19 Ko e magaaho nai, he tau tau fakamui he fakatokaaga kelea nei, kua fakatepetepe lahi ai ke mumui atu ke he maama he lalolagi. Mo e kua lata a tautolu ke mataala ha kua ha ha i ai e tauaga lahi mahaki hane fa e latau ke taofi mai a tautolu ke ua o atu ki loto he maama. Ne hoko mai e totokoaga nei he tau pule malolo he pouligia—mai ia Satani, hana tau temoni, mo e hana fakatokatokaaga fakalalolagi. Ko e mena haia ne hataki mai e aposetolo ko Peteru: “Kia nonofo fakalatalata a mutolu, kia mataala a mutolu ha ko ia kua eke a mutolu mo tau fi hana, ko e tiapolo ia, kua faifano a ia tuga e leona tagi, kua kumi kia falu ke faiola ai e ia.”—1 Peteru 5:8.
20 To fakatoka mai e Satani e tau mena fakalavelave oti kana ki mua he tau puhala ha lautolu ne o mai ke iloa e maama, kakano ha kua manako a ia ke o tumau a lautolu he pouligia. To liga moua mai he pehiaga he tau magafaoa po ke tau kapitiga he magaaho fakamua ne totoko ke he kupu moli. Kua liga ko e fakauaua hagaao ke he Tohi Tapu kakano he pouli e tau mata he tagata ha ko e tau fakaakoaga he lotu fakavai po ke tau matutakiaga tala hehe he tau tagata ne nakai tali tonu ko e fai atua mo e tau tagata ne tua ko e nakai fakaai ke iloa moli ko e fai atua po ke nakai. Liga kua eke foki ko e hagahaga agahala he tagata ni kua eke ai ke uka ke felauaki e moui mo e tau mena kua lata mo e atua.
21. Ko e heigoa e tau gahua kua lata ke taute e lautolu oti kana kua manako ke momoui i loto he lalolagi fou he Atua?
21 Ko e heigoa mo e heigoa e ha fakalavelaveaga ka hoko mai, kua manako nakai a koe ke ke moui olioli i loto he lalolagi fou kua tokanoa mai he nonofogati, mahani moumou matafakatufono, fakafiliaga nakai tonu, mo e tauaga? Kua manako nakai a koe ke moua e olioli he tino malolo mitaki mo e moui tukulagi ke he lalolagi parataiso? Ati kia talia a mo e mumui ki a Iesu ko e maama he lalolagi mo e fanogonogo ke he fekau ha lautolu kua tapiki mau ke he “kupu ke momoui ai” mo e kua “mahani tuga ne tau mena kua fakamaama aki e lalolagi.”—Filipi 2:15, 16.
To Tali Fefe e Koe?
◻ Ne fakakite fefe he tau takitaki lotu ko e manako a lautolu ke he pouligia?
◻ Ko e heigoa e tau manamanatu a Iesu ke he tau tagata?
◻ Ne uta fefe e fakaholoaga he heleheleaga ha lautolu ne fua e maama?
◻ Ko e heigoa e hikiaga talahaua lahi kua teitei ke hoko mai?
◻ Ko e ha ke fakamafiti ke mumui ke he maama ke he lalolagi he vaha nei?
[Fakatino he lau 26, 27]
Ko e tau Farasaio loto mao ne liti ki fafo e tagata tane ne fakaala e Iesu e tau mata