Falanaki ki a Iehova ke Fakamoli Hana Finagalo
“To eke ni e motu ma e tau tagata tututonu, to nonofo muatua ai a lautolu.”—SALAMO 37:29.
1. Ko e heigoa e finagalo a Iehova ma e tau tagata mo e ma e lalolagi nei?
KO E magaaho ne tufuga ai e Iehova e tau matua fakamua ha tautolu, ko Atamu mo Eva, ne taute e ia a laua ke mitaki katoatoa. Mo e ne tufuga e ia a laua ke maeke ia laua ke momoui tukulagi he lalolagi nei—kaeke ke omaoma a laua ke he hana tau fakatufono. (Kenese 1:26, 27; 2:17) Ke fakalaulahi atu, ne tuku he Atua a laua he tau takatakai fakaparataiso. (Kenese 2:8, 9) Ne pehe a Iehova ki a laua: “Kia fanau a mo e fakatokologa, kia fakapuke foki e lalolagi, mo e kautu ki ai.” (Kenese 1:28) Ko e mena ia, to kaputia fakahaga ai e lalolagi katoa he ha laua a tau fanau, mo e to eke e palaneta nei mo parataiso kua puke ke he tau tagata fiafia lanu kehekehe mo e mitaki katoatoa. Ko e mitaki ha a ia he kamataaga ne moua he magafaoa he tagata! “Ti kitekite e Atua ke he tau mena oti ne eke e ia, kitiala, kua mitaki lahi ni.”—Kenese 1:31.
2. Ko e tuaga he tau gahua he tagata kua tupu hake e tau huhu ha?
2 Pete ia, ko e tuaga he tau gahua he tagata ne gahuahua ke he tau afe he tau tau kua nakai fai fakatataiaga ke he finagalo fakamua he Atua. Ko e tagata kua mamao ligo mai he mitaki katoatoa mo e kua mamao ligo mai he fiafia. Ko e tau tutuaga he lalolagi kua matematekelea lahi, mo e tuga ni he perofetaaga, kua une ki mua e kelea he vaha ha tautolu. (2 Timoteo 3:1-5, 13) Ti maeke fefe ia tautolu ke mauokafua ko e finagalo he Atua ma e tau tagata to mailoga he vaha tata i mua? To loga agaia kia e tau vaha loloa ka mole atu mo e tumau ni e tau tutuaga matematekelea?
Ko e Heigoa e Mena ne Hepe?
3. Ko e ha ne nakai fakaoti fakatepetepe ai e Iehova e totokoaga he tau tagata?
3 Ko lautolu ne moua e iloilo tonu he Kupu he Atua ne iloa ko e ha ne fakaata ai e Iehova e tau tutuaga kelea nei he lalolagi. Kua iloa foki e lautolu ko e heigoa foki hana ka taute aki a lautolu. Mai he talahauaga he Tohi Tapu, ne iloa e lautolu ne fakaaoga fakahehe he tau matua fakamua ha tautolu e mena fakaalofa fulufuluola ko e ataina he fifiliaga ne age he Atua ke he tagata. (Fakatatai 1 Peteru 2:16.) Ne fifili fakahepe e laua e puhala he tutokotaha mai he Atua. (Kenese, tau veveheaga 2 mo e 3) Ko e ha laua a totoko ne tahake mai e tau huhu ke he mena lahi mahaki, tuga e: Kua tonu nakai ke he Pule Katoatoa he Lagi mo e Lalolagi Katoatoa ke pule ke he tau tagata? Kua mitaki lahi nakai hana pule ma lautolu? Maeke nakai he pule he tagata ke kautu ka nakai fai leoleoaga he Atua? Ko e puhala moli ke moua aki e tau tali ke he tau huhu nei ke toka e tau senetenari ne pule ki ai tagata ke mole. Ko e tau fua to fakakite muatua he ha tuaha po ke to maeke nakai he tau tagata ke kautu ka vevehe kehe mai he ha lautolu a Taute.
4, 5. (a) Ko e heigoa ne fua mai he totokoaga he tagata ke he pule he Atua? (e) Ko e heigoa he tau vaha kua mole ne fakakite muatua atu mai he tau manatu tuaha?
4 Ko e magaaho ne tiaki ai e Atamu mo Eva e Atua, ne nakai fakatumau e ia a laua ke he mitaki katoatoa. Ha kua noa mo e hana lagomatai, ne kelea fakahaga a laua. Ko e fua ko e nakai mitaki katoatoa, fuakau, mo e ko e fakaotiaga ko e mamate. Mai he tau fakatufono ne tupu mai fakahaga, ne fakaholo mai he tau mamatua fakamua ha tautolu e tau aga kelea ia ke he tau huli oti ha laua, fakalataha ai foki mo tautolu. (Roma 5:12) Mo e ka e kua e fua he tau afe he tau tau ne pule ai e tagata? Ne hoko e matematekelea fakaofo, tuga ni ne talahau fakamoli mai he Fakamatalaaga 8:9: “Kua pule ai e taha tagata ke he taha, ke kelea ai e ia ni.”
5 Ko e vaha kua mole ne fakakite muatua atu mai he tau manatu tuaha kua nakai maeke ni he tau tagata ke fakatonu fakakautu ha lautolu a tau gahua mai he ha lautolu a Tufuga. Ne fakailoa he tagata tohi Tohi Tapu ko Ieremia: “Iehova na e, kua iloa e au, kua nakai ha i ai ke he tagata hana puhala, nakai ha ha he tagata kua fano ke fakatonu e mena ke fano a ia ki ai.”—Ieremia 10:23; Teutaronome 32:4, 5; Fakamatalaaga 7:29.
Nakai La Hiki e Finagalo he Atua
6, 7. (a) Kua maeke nakai he tau afe he tau tau he fakamauaga tuai ke hiki e finagalo a Iehova? (e) Ko e heigoa ne lafi ke he finagalo a Iehova?
6 Kua maeke nakai he tau afe tau kua mole he fakamauaga tuai he tagata—ne puke ai e mahani kelea mo e matematekelea—ke hiki e finagalo he Atua? Kua pehe mai Hana Kupu: “Ha kua vagahau mai pehe a Iehova, ko ia ne eke e lagi; ko ia ni ko e Atua; ko ia ne tufugatia e lalolagi mo e eke ai; ko ia ne fakamau ai a ia; nakai eke noa ai e ia, ne eke e ia ke nonofo ai e tau tagata.” (Isaia 45:18) Ti taute he Atua e lalolagi ke eke mo nonofoaga he tau tagata, mo e ko e finagalo agaia hana a ia.
7 Nakai ni tufuga hokoia e Iehova e lalolagi ke nonofo ai e tau tagata ka e finagalo foki a ia ke eke e lalolagi mo parataiso ke olioli ai e tau tagata fiafia mo e mitaki katoatoa. Ko e kakano haia ati talahau tuai ai he Tohi Tapu to ha ha i ai e “lalolagi fou,” ko e kaufakalatahaaga he tagata, ke “nofo ai e tututonu.” (2 Peteru 3:13) Mo e he Fakakiteaga 21:4, kua talahau he Kupu he Atua ki a tautolu ke he lalolagi fou hana, “to holoholo kehe he Atua e tau hihina mata oti mai he tau mata [he tau tagata], ti nakai tuai fai mate, po ke fakatutuku, po ke tagi, ti nakai tuai fai matematekelea.” Ko e taute ma e tau kakano pihia ati vagahau ai a Iesu ke he lalolagi fou ka hoko mai ke eke mo “Parataiso.”—Luka 23:43.
8. Ko e ha ne moli ai ki a tautolu to fakamoli e Iehova hana finagalo?
8 Ha ko Iehova ko e Tufuga malolo oti kana mo e pulotu oti kana he lagi mo e lalolagi katoatoa, kua nakai maeke he taha ke totoko hana finagalo. “Ne omonuo e Iehova Sapaota, kua pehe mai, Ko e moli tuga ne manatu e au kua hoko ni pihia, ti tuga ne pule e au kua fakamoli ai ni.” (Isaia 14:24) Ti, ko e he magaaho ne pehe ai e Atua to taute e ia e lalolagi nei mo parataiso ke nonofo ai e tau tagata mitaki katoatoa, ko e mena ia ni ka tupu. Ne pehe a Iesu: “Uhoaki a lautolu ne mahani molu; ha ko e mena to eke ma lautolu e motu.” (Mataio 5:5; fakatatai mo e Salamo 37:29.) Kua maeke ia tautolu ke gahua fakalataha ke he fakamoliaga he maveheaga ia. Ka e kua moli, ke foaki e tautolu ha tautolu a tau momoui ke he mena ia.
Ne Falanaki a Lautolu Ki a Iehova
9. Ko e heigoa ha Aperahamo ne taute ke fakakite aki hana falanaki ki a Iehova?
9 Tokologa e tau tagata matakutaku Atua tali mai he fakamauaga tala tuai ne foaki ha lautolu a tau momoui he finagalo he Atua ma e lalolagi ha kua iloa molioli e lautolu to fakamoli ni e ia. Pete ni he temotemoai ha lautolu a iloilo, ne falanaki a lautolu ke he Atua mo e ati ha lautolu a tau momoui ke he tauteaga he hana finagalo. Ke fakatai, ne ha ha i ai a Aperahamo, ne moui liga ke he 2,000 he tau tau to faifano a Iesu he lalolagi—leva lahi to kamata e Tohi Tapu ke tohia. Ne falanaki a ia ki a Iehova ke fakamoli Hana tau maveheaga. Na liga pihia ni, ne iloa e Aperahamo e Tufuga mai he hana matua tupuna tua fakamoli ko Semu, ne kua fakaako e Noa. Ti ko e magaaho ne tala age e Atua ki a Aperahamo ke fano kehe mai he maaga muhukoloa i Uro i Kaletaia ke he kelekele hagahaga kelea mo e nakai mahani ki ai i Kanana, ne iloa he tupuna fakamua ia to falanaki ni a ia ki a Iehova, mo e ko e mena ia ne fano ai a ia. (Heperu 11:8) Kua hoko ni ke he magaaho, ti tala age a Iehova ki a ia: “To eke foki e au a koe mo motu lahi.”—Kenese 12:2.
10, 11. Ko e ha ne talia ai e Aperahamo ke foaki atu hana tama fuataha, ko Isaako?
10 Ko e heigoa e mena ne tupu he mole atu e fanau a Isaako ki a Aperahamo? Ne fakakite age e Iehova ki a Aperahamo to puhala mai ia Isaako ke fakatupu aki hana a tau huli ke eke mo motu lahi. (Kenese 21:12) Ko e mena ia, ne liga tuga ko e fekehekeheaki he magaaho ne tala age a Iehova ki a Aperahamo, ke kamatamata aki hana tua, ke poa hana tama tane ko Isaako. (Kenese 22:2) Ka e taha e mena, fakalataha mo e falanaki katoa ki a Iehova, ne uta e Aperahamo e tau lakaaga ke talia, ti tamai e ia hana titipi ke kelipopo aki a Isaako. Ko e magaaho fakahiku, ne fakafano mai he Atua e agelu ke taofi a Aperahamo.—Kenese 22:9-14.
11 Ko e ha ne omaoma lahi ai pihia a Aperahamo? Kua fakakite he Heperu 11:17-19: “Ko e tua ne eke ai e Aperahamo a Isaako mo poa, kua kamatamata mai a ia, ko ia foki ne talia e tau kupu ne talahaua ne ta atu e ia mo poa e tama fuataha hana, Ko ia ne tala atu ki ai, Mai ia Isaako hau a fanau. Kua manatu a ia kua maeke ni ke he Atua ke fakatu a ia mai ia lautolu kua mamate, ne moua mai ai foki a ia ke he fakatai.” Ko e Roma 4:20, 21 kua talahau ni pihia: “Nakai ko e mena mahalohalo noa a ia mo e nakai tua ke he kupu ne talahau he Atua; ka e fakamalolo a [Aperahamo] ke he tua, . . . Ne mau foki hana manatu kua maeke [he Atua] ke eke e mena ne talahau mai e ia.”
12. Palepale fefe a Aperahamo ma e hana tua?
12 Ne palepale a Aperahamo ma e hana a tua nakai ni ha ko e fakahao a Isaako mo e puhala mai ia ia e “motu lahi” ka e ke he taha puhala foki. Ne tala age e Atua ki a Aperahamo: “Ko e hau a fanau foki ke monuina ai e tau motu oti kana he lalolagi; ha kua fanogonogo a koe ke he haku a tau kupu.” (Kenese 22:18) Fefe? Ko e Patuiki he Kautu he Atua he lagi to hau he laini he huli a Aperahamo. Ko e Kautu ia ka lipilipi kehe e gahuahuaaga he lalolagi kelea nei i lalo hifo a Satani. (Tanielu 2:44; Roma 16:20; Fakakiteaga 19:11-21) Ka mole ia, ko e lalolagi mea i lalo hifo he pule he Kautu, ko e Parataiso to fakalaulahi ke he lalolagi katoa, mo e mai he “tau motu oti” ko e tau tagata ne taute e finagalo he Atua to olioli e malolo tino mitaki katoatoa mo e moui tukulagi. (1 Ioane 2:15-17) Mo e pete ni he temotemoai e iloilo ne ha ha ia Aperahamo hagaao ke he Kautu, ne falanaki a ia ke he Atua mo e talifaki ke he hana a fakatuaga.—Heperu 11:10.
13, 14. Ko e ha ne falanaki ai a Iopu ke he Atua?
13 Ko e falu he tau tau fakamui, ne ha ha i ai a Iopu, ne moui he vahaloto he senetenari ke 17 aki mo e 16 aki F.V.N. ko e matakavi i Arapia a e he vaha nei. Ko ia foki taha ne moui fakamua to kamata e Tohi Tapu ke tohia. Ko Iopu ne “mahani hakohako e tagata ia, mo e mahani tonu, ne matakutaku foki a ia ke he Atua, mo e kalo kehe a ia mo e tau mena kelea.” (Iopu 1:1) Ko e magaaho ne tuku e Satani e gagao fakalialia mo e mamahi lahi ki a Iopu, ko e tagata tua fakamoli ia ne “nakai taha e kupu agahala ne vagahau” he magaaho katoa he hana kamatamata mamahi. (Iopu 2:10, The New English Bible) Ne falanaki a Iopu ke he Atua. Mo e ha kua nakai iloa e ia ha mena ko e ha ne matematekelea lahi mahaki ai pihia a ia, ne foaki e ia hana moui ke he Atua mo e Hana tau maveheaga.
14 Ne iloa e Iopu pete ni he mate a ia, ka e maeke ni he Atua he falu a aho ke liuaki mai a ia ha ko e liu tu mai. Ne fakakite e ia e amaamanakiaga nei he magaaho ne pehe a ia ke he Atua ko Iehova: “Ane fufu e koe au i Seoli [ko e tukuaga], . . . kia kotofa mai e koe e tau aho maku, mo e manatu mai e koe au. Ka mate e tagata to liu moui mai kia a ia? . . . Kia ui mai a koe, ti tali atu au kia koe.” (Iopu 14:13-15) Pete ni he mamahi a ia, ka e fakakite e Iopu e tua ke he pule katoatoa a Iehova, mo e pehe: “Ato hoko ke he aho ke mate ai au nakai toka e au haku a mahani hakohako.”—Iopu 27:5.
15. Talahau fefe e Tavita hana mauokafua ke he finagalo a Iehova?
15 He falu ono senetenari he mole a Iopu mo e liga afe e tau tau to hau a Iesu ke he lalolagi, ne talahau e Tavita hana mauokafua ke he lalolagi fou. Ne pehe a ia he tau salamo: “Ka ko lautolu kua talifaki kia Iehova, to eke ma lautolu e motu. Toe tote, ti nakai ha i ai e tagata mahani kelea . . . Ka ko e tau tagata mahani molu, to eke ma lautolu e motu; ti fakafiafia foki e lautolu a lautolu ha ko e monuina kua lahi. To eke ni e motu ma e tau tagata tututonu, to nonofo muatua ai a lautolu.” Ha ko e hana a amaamanakiaga nakai maluelue, ne omoi mai e Tavita: “Kia [“falanaki,” NW] a koe kia Iehova . . . Kia fiafia a koe kia Iehova, ti foaki mai ai e ia kia koe e tau mena kua manako ki ai hāu a loto.”—Salamo 37:3, 4, 9-11, 29.
16. Ko e heigoa e amaamanakiaga ne moua he ‘fakapotopotoaga kua tokologa’?
16 Hifo mai fakahaga he tau senetenari, ne moua he tau tane mo e tau fifine tua fakamoli e amaamanakiaga taha nei ni he moui tukulagi ke he lalolagi. Ko e moli, ne ati hake e lautolu e ‘fakapotopotoaga kua tokologa’ ko lautolu ne foaki tonu ha lautolu a tau momoui ke he tau maveheaga a Iehova. Kua tokologa a lautolu ko e tau fakamoli a Iehova he vaha i tuai ne fakakikiveka mo e kelipopo ha ko e ha lautolu a tua, “kia moua ai e lautolu e liliu tutu mai kua mua he mitaki.” Moua fefe? He lalolagi fou, to palepale aki he Atua e liliu tutu mai kua mua he mitaki a lautolu mo e amanakiaga he moui tukulagi.—Ioane 5:28, 29; Heperu 11:35; 12:1.
Tau Kerisiano Fakamoli Kua Falanaki ke he Atua
17. Mauokafua fefe e falanaki he tau Kerisiano he senetenari fakamua ki a Iehova?
17 He senetenari fakamua V.N., ne fakakite e Iehova ke he fakapotopotoaga Kerisiano fakatu fou e tau vala tala loga hagaao ke he Kautu mo e hana pule ke he lalolagi. Ke fakatai, ne omoi he hana agaga e aposetolo ko Ioane ke tohi e numela ka fakalataha mo Iesu Keriso ke he Kautu he lagi ko e 144,000. Ko lautolu nei ko e tau fekafekau tua fakamoli he Atua ne “fakafua mai he tau tagata.” (Fakakiteaga 7:4; 14:1-4) To pule mai a lautolu ke he lalolagi ko e “tau patuiki” fakalataha mo Keriso he lagi. (Fakakiteaga 20:4-6) Ti maunivaniva e falanaki ha lautolu ko e tau Kerisiano he senetenari fakamua ki a Iehova ke fakamoli hana finagalo ma e Kautu he lagi mo e matakavi he pule hana ko e lalolagi, kua manako a lautolu ke foaki ha lautolu a tau momoui ma e ha lautolu a tua. Tokologa a lautolu ne taute ni pihia.
18. Fifitaki fefe e Tau Fakamoli a Iehova ke he ha lautolu a tau tagata he vaha leva kua mole?
18 He vaha nei, kua teitei lima e miliona he Tau Fakamoli a Iehova ne tatai e falanaki ke he Atua tuga ni ha lautolu a tau tagata ne momoui he tau senetenari fakamua ia lautolu. Ko e Tau Fakamoli nei he vaha nei kua foaki foki ha lautolu a tau momoui ke he tau maveheaga he Atua. Ne tukulele e lautolu ha lautolu a tau momoui ki a ia mo e taute katoa e Tohi Tapu ke fakamalolo aki ha lautolu a tua. (2 Timoteo 3:14-17) Ko e Tau Fakamoli a Iehova he vaha nei kua fifitaki ni ke he tau tutaki a Iesu he senetenari fakamua ko lautolu ne fakailoa kua lata ni ia lautolu ke “mua e omaoma ke he Atua ke he omaoma ke he tau tagata.” (Gahua 5:29) He senetenari nei tokologa e Tau Fakamoli Kerisiano ne kelea lahi e favale ki ai. Ko e falu ne hoko foki e kelipopo ki ai ha ko e ha lautolu a tua. Ko e falu ne mamate ha ko e gagao, pakia, po ke fuakau. Ke tuga ni e tau fakamoli ne tua fakamoli he tau vaha kua mole, ko e mena haia, ne falanaki ai a lautolu ke he Atua ha kua iloa e lautolu to liuaki mai e ia a lautolu ke he moui he hana lalolagi fou kakano ni ha ko e liu tu mai.—Ioane 5:28, 29; Gahua 24:15; Fakakiteaga 20:12, 13.
19, 20. Ko e heigoa ha tautolu ne mailoga he perofetaaga he Tohi Tapu ma e vaha ha tautolu?
19 Kua nava e Tau Fakamoli a Iehova ha ko e tamaiaga ha lautolu ki fafo mai he tau motu oti ke he matakainaga taha he lalolagi katoa ne kua leva e talahau tuai he perofetaaga he Tohi Tapu. (Isaia 2:2-4; Fakakiteaga 7:4, 9-17) Mo e kua fakaaoga e Iehova a lautolu ke taute e gahua fakamatala ke fakapotopoto mai ke he hana manako mo e puipui e falu ia lautolu ne loto fakamoli agaia. (Fakatai 18:10; Mataio 24:14; Roma 10:13) Ko lautolu oti nei kua tuku ha lautolu a falanaki katoa ki a Iehova, ha kua iloa to tamai mafiti e ia hana lalolagi fou fulufuluola.—Fakatatai 1 Korinito 15:58; Heperu 6:10.
20 Ne fakakite mai he tau perofetaaga he Tohi Tapu ko e lalolagi a Satani kua ha i loto he hana tau aho fakahiku kua teitei 80 a nei he tau tau, tali mai he lotouho tonu he tau 1914. Ko e lalolagi nei kua tata lahi ke he hana fakaotiaga. (Roma 16:20; 2 Korinito 4:4; 2 Timoteo 3:1-5) Ko e mena ia ko e Tau Fakamoli a Iehova kua loto malolo ha kua mailoga e lautolu to nakai leva ti uta oti he Kautu he Atua e levekiaga ke he tau gahua he lalolagi. Ke tamai e lalolagi kelea he vaha nei ke he fakaotiaga mo e tamai hana lalolagi fou tututonu, to tatafi katoa he Atua e tuaga kelea ne fa e gahuahua he lalolagi ke he loga he tau senetenari.—Fakatai 2:21, 22.
21. Ko e ha ne maeke ai ia tautolu ke loto olioli hagaao ke he tau mena vihi he magaaho nei?
21 Ti, he magaaho katoa he moui tukulagi, to fakakite mai he Atua hana levekiaga lahi ki a tautolu he ganagana hifo e tau monuina mahomo atu mai he taute fakatautonu ke lata mo e ha hukia ne moua e tautolu he vaha kua mole. Ti loga e tau mena mitaki ka tupu ki a tautolu he lalolagi fou he maeke he tau mena vihi ha tautolu he magaaho fakamua ke maaki mai he manamanatuaga. Ko e mafanatia ha a ia ke iloa to maeke ni ia Iehova ke ‘fofola mai hana lima mo e fakamakona e manako he tau mena momoui oti.’—Salamo 145:16; Isaia 65:17, 18.
22. Ko e ha kua lata ai ke tuku ha tautolu a falanaki ki a Iehova?
22 He lalolagi fou, to kitia he tau tagata tua fakamoli e fakamoliaga he Roma 8:21: “Ne fakamahala mo e amaamanaki, ha ko e mena to toka noa ai e tau mena ne eke mai he tupuaga ke he mena popo vave kia hoko atu ai ke he tokanoaaga ha he monuina he fanau he Atua.” To kitia e lautolu e fakamoli he liogi nei ne fakaako e Iesu ke he hana tau tutaki: “Kia hoko mai hau a kautu. Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.” (Mataio 6:10) Ti tuku hau a falanaki katoa ki a Iehova ko e kakano ha ko e hana maveheaga nakai maeke ke hepe: “To eke ni e motu ma e tau tagata tututonu, to nonofo muatua ai a lautolu.”—Salamo 37:29.
Tali Fefe e Koe?
◻ Ko e heigoa e finagalo a Iehova ma e tau tagata mo e ma e lalolagi nei?
◻ Ko e ha ne fakaata ai he Atua e tau tutuaga kelea he lalolagi?
◻ Fakakite fefe he tau tagata tua fakamoli i tuai ha lautolu a falanaki ki a Iehova?
◻ Ko e ha e tau fekafekau he Atua he vaha nei ne falanaki ai ki a Iehova?
[Fakatino he lau 15]
Ne tufugatia he Atua e tau tagata ke moui tukulagi mo e fiafia he parataiso he lalolagi
[Fakatino he lau 17]
Kua tuku e Aperahamo hana falanaki ke he iloilo a Iehova ke fakaliu tutu mai e tau tagata mamate