Fehagai mo e Gagao Fakamaua ke he Kaina he Fekafekauaga ke he Atua
KUA poaki a Iesu Keriso ke he hana a tau tutaki: “Kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki.” (Mataio 28:19) Ke he tokologa he tau Kerisiano, ko e uta he matagahua ia kua kakano ke talia e tau tutuaga uka kua mamao mai he kaina. Ko e tau leveki ahiahi, ha lautolu a tau hoana, mo e falu ne toka e tau mena loga ki tua ha ko e fekafekauaga ke he Atua. Ko e gagao fakamaua ke he kaina kua eke mo paleko ma lautolu oti nei ko e Tau Fakamoli a Iehova.
Ko e gagao fakamaua ke he kaina kua tupu he magaaho ka uta he tau manamanatuaga e hau a tau manatu ke he nakai fai haofia mo e fakaalofa he vaha mitaki kua mole. Kua maeke he mena nei ke fakatupu e logonaaga malolo pihia ne kua fakaatukehe aki a koe ti nakai maeke ke fakaholo atu. Ko e moli, he mole atu e fakafua e tau koloa ha lautolu mo e taute e fenoga tau uka ke he motu kehe, ko e falu kua tiaki ha lautolu a tau amaamanakiaga mo e liliu atu ke he kaina. Kua pule e gagao fakamaua ke he kaina ki a lautolu.
Ko e keliaga pihia ke he tau logonaaga kua fa mahani ke tupu tumau he mole atu e hikiaga fakamua, ka e ke he falu kua fakatumau ke he leva he moui. He mole atu e nofo kehe ke he 20 e tau tau, kua ‘fano tuai e manako’ a Iakopo ‘ke he kaina he hana a matua tane.’ (Kenese 31:30) Ko hai ne amanaki ke matematekelea he gagao fakamaua ke he kaina? Ko e heigoa ne fakatupu e mena ia? Maeke fefe he tagata ke fehagai mo e tau logonaaga pihia?
Ko e Heigoa ne Fakatupu e Momoko?
Ko e gagao fakamaua ke he kaina kua lauia e ha tagata. Ko Amytis, ko e tama fifine he patuiki Metai ko Astyages, kua lata ke ha ha i ai e tau kakano oti ke fiafia lahi: tau monuina, lilifu, ko e kaina fulufuluola. Ka kua lahi e gagao fakamaua hana ke he kaina ma e tau mouga ha Metai ne talaga he tane hana ko e Patuiki ko Nepukanesa e tau katene havelevele ha Papelonia he lali ai ke fakamafana a ia.
Kua kamatamata e gagao fakamaua ke he kaina he magaaho ka uka lahi e moui he magaaho to hiki e tagata. He magaaho ne fakapagota e tau tagata Iutaia, ne fakamaanu a lautolu: “Ne nonofo a mautolu ke he kauvai he tau vai lele i Papelonia ne tagi ai a mautolu he manatu e mautolu a Siona. To maeke fefe ia mautolu ke lologo e lologo a Iehova ke he motu kehe.”—Salamo 137:1, 4.
Loga e tau mena kua fakalagalaga e fakaatukehe he gagao fakamaua ke he kaina. Ko Terri, ne toka a Kanata, ne pehe: “Ko e taha aho ne to mai e ata magafaoa he tohi. He mgaaho ne lagaki e au, ne kaputia mafiti e gagao fakamaua ke he kaina ia au, mo e tagi au.” Ko Chris, ne hiki mai i Igilani ke he motu ne lahi e mativa, ne talahau: “He logona e leo he lologo tuai po ke mahofi he kai ne fa mahani ki ai kua taute au ke manako ke he tau mena kua toka hifo e au.”—Fakatatai Numera 11:5.
Ko e pipiaga he fakalatahaaga he magafaoa kua fa mahani mena mo lagomatai. Ko Roseli, ko e fifine Parasili ne nofo ke he motu ne katofia atu, ne talahau: “Ne momoko au he magaaho ka logona e tau tala kelea mai i kaina mo e nakai fakalataha au ki ai ke lagomatai. Ke he falu a magaaho kua kelea lahi ka nakai iloa e au ha tala mo e kamata ke manamanatu noa ke he tau mena.” Ne hiki a Janice i Amerika Tokelau ke he taone tote ko e matakavi vela he Amazon. Kua talahau e ia: “Kua gagao fakamaua au ke he kaina ka logona e au e tala mitaki mai i kaina. Kua logona e au kua ha ha ia lautolu e fiafia auloa, mo e manako au ke fakalataha au mo lautolu.”
Nakai ni ko e toka hifo he tau tagata kua fakatupu e gagao fakamaua ke he kaina. Ko Linda ne fakamaama: “Kua fakaita ki a au he magaaho ka nakai iloa e au ko e fakatau i fe e tau mena ne manako au ki ai. Kua nakai iloa e au e tau totogi po ke fakatautui fefe. Kua tau uka lahi ke fai motoka, mo e kua okafano tumau au ka lali au ke hu atu ke he taha puhala apiapi he papiliki. Kua taute he mena nei au ke manako atu ke he kaina.” Talahau ke he aga fakamotu mo e vaha he tuaga tupe, kua tali e Janet: “Ko e mativa kua fakatupetupe ki a au. Nakai la kitia ia au fakamua he ha tau tagata kua ole mena kai, po ke tau magafaoa lalahi kua nonofo auloa ke he taha e poko mo e nakai fai vai. . . . Ko e tau mena pihia ne fakatupetupe lahi aki au ti logona e au kua nakai fia nofo loa au.”
Fehagai Mo e Hau a Tau Logonaaga
Kia nakai ma a tautolu hagaao ke he tau logonaaga malolo he loto ma e tau tagata kua fakaalofa a tautolu ki ai po ke tau takaiaga kua fa mahani a tautolu ke tutupu hake ai. Kua foaki mai he Atua ko Iehova e tau loto manamanatu ki a tautolu ke maeke ia tautolu ke fakaolioli e tau fakafetuiaga mafana fakatagata. Ko e tau leveki Kerisiano he fakapotopotoaga i Efeso ko e tau tagata tane momotua kua hokulo e tau manamanatu. Ka e ko e heigoa e mena ne tupu he magaaho ne hoko mai e fakaotiaga he nofo e aposetolo ko Paulo mo lautolu? Ti, “ne tagi lahi a lautolu oti kana, mo e peka kia Paulo, mo e taufigita kia ia”! (Gahua 20:37) Ko e moli, ko e mena tupu ia kua nakai lauia e gagao fakamaua ke he kaina. Ka e, mai ki a tautolu e mena ke manamanatu ki ai. Kua mitaki ke fai logonaaga, ka e kua lata ia tautolu ke nakai toka a lautolu ke takitaki a tautolu. Ti, maeke fefe mogoia ia koe ke maeke ke kautu e fehagai mo e gagao fakamaua ke he kaina?
Fakaako ke vagahau e vagahau motu ko e kei ke fakatotoka e logonaaga. Ko e tau logonaaga he gagao fakamaua ke he kaina liga ke tokoluga ka fakalavelave e matutakiaga ha ko e hau a fakafehagai mo e vagahau he motu kehe. Ka maeke, ti fakaako ke totou mo e vagahau e vagahau he matakavi to fano a koe ki ai. Ka nakai pihia, fakatumau he fakaako e vagahau ke he tau vaha tapu fakamua ne hoko atu a koe. Ko e magaaho haia hau ke ha ha ia koe e fakalagalaga malolo mo e monuina lahi he fakaako ai. Ka foaki katoa e koe e tau fahi tapu nei ke fakaako e vagahau, to fakaolioli e tau fakatutalaaga hau, mo e kua lagomatai he mena ia ke fakatote e tau logonaaga he gagao fakamaua ke he kaina.
Kua lata ke fakamafiti ke taute e tau kapitiga fou, ha ko e mena to lagomatai he mena nei a koe ke moua e logonaaga fiafia ke he kaina. Ko e fakapotopotoaga he Tau Fakamoli a Iehova ko e matakavi mitaki lahi ke taute e tau kapitiga moli. Kia fakalotomatala mo e fiafia atu ke he falu. Kia lali ke iloa e ha lautolu a tau mena ne o mai ai, ha lautolu a magafaoa, ha lautolu a tau mena vihi, mo e ha lautolu a tau mena fiafia ki ai. Uiina a lautolu ne talitonu ke he hau a kaina. Ti, to kitia e koe ko e falu to fakakite e fiafia ki a koe.
Ke he tau tagata he Atua, ko e tau kapitiga kua maeke ke fetataaki tuga e pipiaga he magafaoa. Kua pehe a Iesu: “Ha ko e tagata kua eke e fingalo he Atua, ko e haku a matakainaga a ia, mo e haku a mahakitaga, mo e haku a matua fifine.” (Mareko 3:35) Kua talahau fakamoli mai foki e Keriso ke he hana a tau tutaki: “Ko e tagata ke toka e fale, po ke tau matakainaga, po ke tau mahakitaga, po ke matua tane, po ke matua fifine, po ke hoana, po ke fanau, po ke fonua, ha ko au ni mo e vagahau mitaki. To moua e ia takiteau ke he mouiaga nai, ko e tau fale, mo e tau matakainaga, mo e tau mahakitaga, mo e tau matua fifine, mo e tau fanau, mo e tau fonua, katoa foki mo e favale mai, ka ko e moui he fahi atu ke moua ai e moui tukulagi.” (Mareko 10:29, 30) Mo e fakamatakainaga fakaagaga homo ue atu pihia, kua nakai matimati a tautolu, ti pihia ke he motu fou.
Fakatumau e kapitiga mo lautolu i kaina kua maeke ke lagomatai foki ke fehagai mo e gagao fakamaua ke he kaina. Liga kua ofo a koe ke kitia ko e mogonei ha kua hiki a koe, ko e matutakiaga ke he tohi kua mua atu e kakano, ha kua liga ke foaki e koe lahi e manamanatuaga he manatu ke he hau a tau kupu. Ha ha i ai e tau mena fiafia ke talahau. Ko Janet, ne talahau fakamua, he pehe: “Ko e hea telefoni kua lahi e tau uka, ka e he fakafano e kasete kua taofi he meli kua lahi e tau mukamuka. Ko e tutala ke he matini kua kehe e logonaaga he magaaho fakamua. Ka e, kaeke ke fakatutala a koe mo e taha tagata mo e maikorofoni he vahaloto ha mua, kua mukamuka mo e fiafia.” Liga ole foki a koe ke moua e kasete kua taofi he liuaki mai.
Kua hiki a Shirley mai he Tau Fahi Kaufakalataha ki Latini Amerika he tau tau 25 kua mole, kua pehe: “Kua fa tohi tumau au ke he tau mena fakamalolo nakai ko e tau mena vihi. Ko e mena nei ne fakamalolo e falu ke fakatumau ke tohi mai ki a au.” Ki a fakaeneene, pete ni he pihia. Ko e lahi ke he tohitohi kua maeke ke taofi a koe mai he taute e tau kapitiga fou. Ko Del, ne hiki mai i Kanata ke he taha motu, ne pehe: “Aua neke nofo tumau i kaina mo e fakaatukehe ke he tau mena ne toka hifo e koe. Ka kia fano mo e fakaolioli e matakavi fou hau.”
Lali ke iloa e tau aga fakamotu he motu fou, talahauaga tuai, mahani, mo e tau matakavi fiafia mo e fuluola. Kua maeke he mena nei ke lagomatai a koe ke hola kehe mai he tau mena ne nakai ati hake. Ti kaeke ke manatu a koe ke nofo mau ke he mena ne hiki a koe ki ai, kua mua e mitaki ke nakai ahi atu tuai ke he motu ne hau ai a koe po ke ahi atu tumau. Kua fai magaaho ke fakatu e tau kapitiga fou mo e fakamahani ke he tau takaiaga fou. Ko e tau ahi atu fakaloloa ki kaina kua fakalavelave e tauteaga ia. Ko e magaaho ka totoka a koe ke he kaina fou hau, to maeke ia koe ke fakaolioli e liu ahi atu ki kaina—mo e liu mai. Ke he magaaho nei, kia fakalavelave he ati hake e matutakiaga ke he hau a kaina fou.
Kia Fakatumau ke Ono ki Mua
Ne foaki mai e Iehova e lalolagi katoa ko e kaina ha tautolu. (Salamo 115:16) Mo e agaga fakaolioli he Kerisiano, ko e moui to mitaki ke he ha motu. Kaeke ke hiki a koe ha ko e fakatupu ki mua he tau mena he Kautu mo e fakamatala e tala mitaki ke he taha motu po ke taha mena he hau a kaina nofo mau, ki a taute mo e loto foaki fiafia. Kia ono atu ki mua ke taute e tau kapitiga fou, fakaako hagaao ke he tau aga fakamotu kehekehe, taute e tau tutaki, po ke taute e tau mena aoga he gahua he Atua.
Ko e Atua ko Iehova ko e taha Kapitiga ne fakalataha tumau mo koe, pete ni ko fe a koe. (Salamo 94:14; 145:14, 18) Ti fakatata fakatumau ki a ia ke he liogi. (Roma 12:12) To lagomatai he mena nei a koe ke toka mau he manamanatuaga hau e finagalo he moui he fekafekau he Atua. Kua toka tumau e Aperahamo mo Sara e finagalo ha laua ke he manamanatuaga he magaaho ne toka hifo e laua e kaina hagahaga mitaki he taone ko Uro. He omaoma ke he poakiaga ha Iehova, kua toka hifo e laua e tau kapitiga mo e tau magafaoa. (Gahua 7:2-4) Kaeke ke fakatumau a laua ke manatu mo e manako loto atu ke he matakavi kua toka e laua, to ha ha ia laua e magaaho ke liliu. Ka kua foli atu a laua ke he matakavi kua mitaki—ke hoko atu ke he moui he lalolagi parataiso i lalo hifo he Kautu he Atua ke he lagi.—Heperu 11:15, 16.
Ko e fakamatala ke he tau fonua kehe po ke ke he mena kua manako ma e tau tagata fakapuloa he Kautu kua lahi mahaki ke he hau a kaina kua paleko lahi. Ka koe gahua fua loga mo e gahua mitaki lahi mahaki. (Ioane 15:8) Kaeke ke malolo lahi e tau manatu nakai ati hake fakaku ia koe, kua maeke ke fakakautu he toka mau e hau a foliaga he manamanatuaga mo e onoono atu ki mua. Ko e matakainaga fifine misionare nakai fai tane ne pehe: “Ka logona e au e momoko hane hau ki a au, kua lali au ke manatu ke he lalolagi fou mo e tau tagata oti ka eke mo magafaoa taha.” Ke he tau manatu tuga a nei kua maeke ke fakatumau a koe ke he hau a fakaolioli mo e nakai to ke he gagao fakamaua ke he kaina.
[Fakatino he lau 31]
Gagao fakamaua ke he kaina kua nakai lata ke fakalavelave ke he fekafekauaga Kerisiano