Kolo Toko he FATATOHI INITANETE
Kolo Toko
FATATOHI INITANETE
Faka-Niue
ā
  • ā ē ī ō ū
  • TOHI TAPU
  • TAU TOHI
  • TAU FELEVEIAAGA
  • w97 3/1 lau 14-19
  • “Ko e Mena Ia kua Lata ke Eke he Tau Tagata”

Nakai fai vitiō ma e fifiliaga nei.

Fakamolemole, fai lekua ke moua e vitiō.

  • “Ko e Mena Ia kua Lata ke Eke he Tau Tagata”
  • Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1997
  • Tau Vala Mataulu
  • Tau Tohi Pihia Foki
  • Fehagai mo e Tau Tupetupeaga Lalahi he Moui
  • Magafaoa, Talahaua, mo e Pule
  • Ko e Fakaveaga mo e Matagahua ha Tautolu
  • Hau a Moui—Ko e Heigoa e Kakano?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1997
  • Ko e Heigoa ne Taute e Moui ke Fai Kakano?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2008
  • Ko Ia Kia e Fifitakiaga Mitaki ma Haau po ke Ko e Hatakiaga?
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2011
  • Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi he Fakamatalaaga
    Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—2006
Kitia Foki
Ko e Kolo Toko Fakapuloaaga he Kautu a Iehova—1997
w97 3/1 lau 14-19

“Ko e Mena Ia kua Lata ke Eke he Tau Tagata”

“Kia matakutaku a ke he Atua, mo e omaoma ke he hana tau fakatufono; ha ko e mena ia kua lata ke eke he tau tagata oti kana.”​—FAKAMATALAAGA 12:13.

1, 2. Ko e ha kua lata tonu ai ke manamanatu ke he ha tautolu a matagahua ke he Atua?

“KO E heigoa kua finagalo ai a Iehova kia koe?” Ko e perofeta he vaha i tuai ne huhu e huhu ia. Ti fakatonutonu mai e ia e tau mena ne manako a Iehova ki ai​—ke eke e mahani tututonu, fiafia ke he fakaalofa, ti feoaki ke he loto holoilalo mo e Atua.​—Mika 6:8.

2 He vaha nei he aga tokotaha mo e tu tokotaha, kua tokologa ne hauhaua ke he manatu na fai mena ne manako e Atua mai ia lautolu. Kua nakai manako a lautolu ke omoi. Ka e kua mogoia e fakahikuaga ne hokotia ki ai a Solomona ia Fakamatalaaga? “Kia fanogonogo a a tautolu ke he fakahikuaga he tau mena oti ia, Kia matakutaku a ke he Atua, mo e omaoma ke he hana tau fakatufono; ha ko e mena ia kua lata ke eke he tau tagata oti kana.”​—Fakamatalaaga 12:13.

3. Ko e ha kua lata ia tautolu ke manamanatu fakahokulo ke he tohi he Fakamatalaaga?

3 Ti pete ni ko e fefe ni ha tautolu a tau tutuaga mo e onoonoaga ke he moui, kua maeke ia tautolu ke lahi e lagomatai ane mai ke fioia e tautolu e feakiaga he fakahikuaga ia. Ko e Patuiki ko Solomona, ko ia ne tohia e tohi omoi he agaga nei, kua kumikumi ai e falu he tau mena ne ko e vala he ha tautolu a moui he tau aho takitaha. Liga to mafiti falu ke talahau nakai mitaki hana kumikumiaga. Ka e kua omoi faka-Atua ai mo e kua maeke ke lagomatai a tautolu ke fuafua ha tautolu a tau gahua mo e tau mena ne mua, fakalataha mo e olioli holo ki mua ne fua mai ai.

Fehagai mo e Tau Tupetupeaga Lalahi he Moui

4. Ko e heigoa ne kumikumi mo e tutala ki ai a Solomona he Fakamatalaaga?

4 Ne kumikumi fakahokulo e Solomona ‘e gahua he tau tagata.’ “Ne fakahagao atu e au haku loto ke kumi mo e kumi mo e pulotu e tau mena oti ni kua eke i lalo he lagi.” Ko e “gahua” kua nakai kakano moli a Solomona ki ai ko e feua, ka e ko e onoonoaga katoa ne lavelave ki ai e tau tagata tane mo e tau fifine he tau momoui katoa ha lautolu. (Fakamatalaaga 1:13) Kia o mai a a tautolu ke onoono atu ke he falu putoiaaga lalahi, po ke tau gahua, ti fakatatai ha tautolu ni a tau gahua mo e tau mena ne mua.

5. Ko e heigoa e taha he tau gahua ne mua atu he tau tagata?

5 Moli ni kua ha ha e tupe he uho he tau putoiaaga mo e tau gahua he tokologa he tau tagata. Nakai fai tagata ke talahau tonu kua onoono fakateaga a Solomona ke he tupe ne kua ha ha he falu tagata mautu. Kua mautali a ia ke fakailoa e lata tonu ma e taha tupe; kua mitaki ke fai tupe mai he nonofo fakaligoa po ke mativa. (Fakamatalaaga 7:11, 12) Ka e liga kua kitia e koe e tupe, mo e tau koloa ne fakatau aki, to liga eke mo foliaga ne mua he moui​—ma e tau tagata nonofogati ti pihia foki ma lautolu ne mautu.

6. Ko e heigoa kua maeke ia tautolu ke ako hagaao ke he tupe ne fakakite mai he taha he tau fakataiaga ha Iesu mo e mai he tau mena ne kua iloa e Solomona?

6 Manatu la e fakataiaga ha Iesu ke he tagata mautu, nakai fakaai ke makona, ne gahua ke fai mena foki ka moua. Ati talahau ai he Atua a ia ko e mahani goagoa. Ko e ha? Kakano kua ‘nakai moui a tautolu he loga ha tautolu a tau mena ha i ai.’ (Luka 12:15-21) Ko e tau mena ne iloa e Solomona​—ne matamata ke mahomo atu mai he ha tautolu—​kua fakamoli aki e tau kupu ha Iesu. Kia totou e fakamaamaaga he Fakamatalaaga 2:4-9. Ne fai vaha a Solomona ne gahua naia ni ke muhukoloa. Ne ta e ia e tau kaina mo e tau katene fulufuluola. Maeke ia ia ke fakatau mo e moua e tau hoa fifine fulufuluola. Ka e ta mai nakai he mautu mo e mena ne maeke ai ia ia ke taute e loto mauokafua hokulo, ke logona e katoatoaaga moli, mo e kakano he hana moui? Ne tali fakahako mai a ia: “Ti kitekite au ke he tau gahua oti ne eke he tau lima haku, mo e tau gahua ne mamahi ai au he eke; ti kitiala, ko e tau mena fakateaga oti ni haia, mo e kai e matagi, kua nakai ni fai mena aoga i lalo he la.”​—Fakamatalaaga 2:11; 4:8.

7. (a) Ko e heigoa ne fakamoli he tau mena tutupu hagaao ke he aoga he tupe? (e) Ko e heigoa ne kua kitia mata e koe ne fakamoli aki e fakahikuaga ha Solomona?

7 Ko e mena moli a ia, ko e fakamoliaga ne kitia he tokologa ke he tau momoui. Kua lata ia tautolu ke talahau fakatonu kua nakai ni uta kehe he tau tupe loga e tau mena vihi oti. Kua liga ni ke uta kehe e falu, tuga e taute fakamukamuka ke moua e tau mena kai mo e tau mena tui. Ka e maeke ni e tagata ke taha e mena tui he magaaho mo e fiafia ni ke he falu mena kai mo e mena inu. Mo e kua totou foki e koe hagaao ke he tau tagata mautu ne kua malaia e tau momoui he tau vevehe, kava po ke fakaaoga hehe e tulaki, mo e latau mo e tau faoa tino. Ne talahau mai e milionea lahi ko J. P. Getty: “Kua nakai fai matutakiaga e tupe mo e fiafia. Liga ke he momoko.” Ma e kakano mitaki, ne fakavahega ai e Solomona e ofania ke he ario katoa mo e fakateaga. Kia fakatatai e mena ia mo e onoonoaga ha Solomona: “Kua mitaki e mohe he tagata eke gahua, po ke gahoa, po ke loga hana tau mena kai; ka ko e maukoloa, nakai maeke kia ia ke mohe ha makona.”​—Fakamatalaaga 5:10-12.

8. Ko e heigoa e kakano ne ha ha ai ke nakai molea atu e aoga he tupe?

8 Kua nakai ta mai foki he tupe mo e he tau koloa e logonaaga mauokafua ke he vaha anoiha. Ane mai ke loga e tau tupe mo e tau koloa hau, liga kua mua e fakaatukehe ki a koe ke puipui e tau mena ia, mo e nakaila iloa agaia e koe e mena ka hoko a pogipogi. Liga to galo oti kia, fakalataha mo e hau moui? (Fakamatalaaga 5:13-17; 9:11, 12) Ha kua pehenei ai, kua nakai lata ai ke uka ke kitia ko e ha e tau momoui ha tautolu, po ke gahua, kua lata ke tokoluga atu mo e mua atu e kakano tukulagi mai he tupe mo e tau koloa.

Magafaoa, Talahaua, mo e Pule

9. Ko e ha ne ha ha ai e moui fakamagafaoa he kumikumiaga ha Solomona?

9 Ko e kumikumiaga ha Solomona ke he moui kua putoia ai e lekua ke manamanatu ke he magafaoa. Ne fakamaama mai he Tohi Tapu e moui fakamagafaoa, fakalataha mo e olioli he moua mo e feaki e fanau. (Kenese 2:22-24; Salamo 127:3-5; Tau Fakatai 5:15, 18-20; 6:20; Mareko 10:6-9; Efeso 5:22-33) Ko e haia kia, mogoia, e tuaga ne mua he moui? Tuga ni ke pihia e manamanatu he tokologa, he tuku e peehiaga he falu tauteaga fakamotu ke he fakamauaga, fanau, mo e liliaga fakamagafaoa. Ka e, fakakite mai he Fakamatalaaga 6:3 ko e pete ni he toko teau e tama nakai ko e kei a ia ke he makonaaga he moui. Manamanatu la e loga he tau mamatua ne taute e tau foakiaga ma e fanau ha lautolu ke moua e lautolu e kamataaga mitaki mo e ke fakamukamuka aki e tau momoui ha lautolu. Pete ni he mua e mitaki, kua nakai kakano ha tautolu a Tufuga ko e mena uho he ha tautolu a ha ha hinei ko e fakaholo age noa ni he moui ke he taha atuhau, ke tuga ne taute pauaki he tau manu ke fakatumau e tau momoui kehekehe.

10. Ko e ha e onoonoaga fakalahi ke he magafaoa kua fakamoli ai ke eke mo fakateaga?

10 Ne talahau fakamatafeiga e Solomona ke talahau e falu he tau mena tutupu moli he moui fakamagafaoa. Ke fakatai ki ai, liga to manamanatu e tagata tane ke taute e foakiaga ma e hana fanau mo e tau mokopuna. Ka e to eke moli nakai a lautolu ke pulotu? Po ke to goagoa kia a lautolu ke he mena ne fakamakamaka a ia ke moua ma lautolu? Kaeke ke tupu e mena fakamui, ko e ‘mena fakateaga mo e mena kelea lahi’ ha a ia ka pihia!​—Fakamatalaaga 2:18-21; 1 Tau Patuiki 12:8; 2 Nofoaga he Tau Patuiki 12:1-4, 9.

11, 12. (a) Ko e heigoa e tutuliaga he moui ne manamanatu fakahokulo e falu ki ai? (e) Ko e ha ne talahau ai ko e taute mena ke talahaua ko e “kai ai he matagi”?

11 Ke he taha mena ne mua atu, tokologa ne fakatokolalo e moui fakamagafaoa mitaki ke he ha lautolu a fifiliaga ke moua e talahauaaga po ke pule ke he falu. Liga ko e hehe anei ne fa kitia mau ke he tau tagata tane. Kua kitia nakai e koe e mena nei ke he hau a tau kapitiga aoga, tau kapitiga gahua, po ke tau tuuta kaina? Tokologa ne lali fakamakamaka ke fai mailoga, ke eke mo taha tagata talahaua, po ke ke pule lahi atu ke he falu. Ka e kakano moli fefe e mena nei?

12 Kia manamanatu la ke he puhala ne lali e falu ke eke ke talahaua, pete ke he mena tote po ke lahi. Kua kitia ai e tautolu he tau aoga, he ha tautolu a tuuta kaina, mo e he tau matakau kehekehe. Ko e fakaohoohoaga lahi foki ki a lautolu ne manako ke talahaua he feua ta fakatino, fakafiafiaaga, mo e tau mena fakapolitika. Ka e, nakai kia ko e laliaga fakateaga ni a ia? Ne hako ai e fakahigoaaga a Solomona ko e “kai ai he matagi.” (Fakamatalaaga 4:4) Pete ni ka talahaua e taha fuata he kalapu, he matakau sipote, po ke he matakau ta kofe​—po ke falu tagata tane po ke fifine ne moua e tuaga mitaki he gahuaaga po ke he maaga—​ka e tokofiha ai ka iloa moli ha lalu talahaua? Iloa kia he tokologa he tau tagata he taha fahi he lalolagi (po ke he motu taha ia ni) ko e fai tagata pihia? Po ke kua fakatumau ni ka lautolu ke he moui mo e nakai mafai ke mataala he talahaua tote ne moua e lautolu? Ti pihia ni e mena ke talahau ke he ha malolo po ke pule ne moua he tagata he gahuaaga, he taone, po ke he matakau.

13. (a) Maeke fefe e Fakamatalaaga 9:4, 5 ke lagomatai a tautolu ke moua e onoono hako he fakamakamaka ma e talahaua mo e pule? (e) Ko e heigoa e tau mena kua lata ia tautolu ke fehagai ki ai kaeke ko e moui ni anei? (Kikite matahui tala.)

13 Ko e heigoa ka moua he talahauaaga po ke pule lahi pihia he vaha loa? Tuga ni he mole atu taha atuhau mo e hoko mai taha, kua mamate mo e nimo ai e tau tagata talahaua po ke pule lalahi. Kua moli e mena ia ke he tau tagata ta fale, tau tagata ta kofe mo e falu he tau atisi foki, tau matakau lagomatai, mo e pihia atu, ke tuga ni e moli ke he tokologa he tau tagata politika mo e tau takitaki fahi kautau. He tau gahua ia, fiha e tau tagata takitokotaha ne iloa tonu e koe ne moui he vahaloto he tau tau 1700 mo e 1800? Ne fakamaama fakatonu mai ai e Solomona, he talahau: “Kua mua he mitaki e kuli kua moui ke he leona ne mate. Ha ko lautolu kua momoui, kua iloa e lautolu to mamate a lautolu; ka ko lautolu ne mamate nakai iloa e lautolu ha mena, . . . ha kua nimo ni a lautolu.” (Fakamatalaaga 9:4, 5) Mo e kaeke ko e moui ni anei, ti ke fakamakamaka ke talahaua po ke fai pule kua moli ni ko e fakateaga.a

Ko e Fakaveaga mo e Matagahua ha Tautolu

14. Ko e ha kua lata he tohi he Fakamatalaaga ke lagomatai a tautolu takitokotaha?

14 Ne nakai totoku e Solomona e tau gahua loga, tau foliaga, mo e tau fakafiafiaaga loga ne kua fakave he tau tagata ha lautolu a tau momoui ki ai. Ka e ko e mena ne tohia e ia kua lata tonu ni. Ko e ha tautolu a manamanatuaga ke he tohi kua nakai lata ke fakaagitau po ke kelea, ha kua kumikumi fakamoli e tautolu e tohi he Tohi Tapu ne omoi pauaki e Iehova ma ha tautolu a aoga. Kua maeke ai ke lagomatai takitokotaha a tautolu ke fakahakohako aki ha tautolu a kitekiteaga ke he moui mo e mena ne fakave ki ai a tautolu. (Fakamatalaaga 7:2; 2 Timoteo 3:16, 17) Kua mua atu ai he onoono atu ke he fakahikuaga ne lagomatai e Iehova a Solomona ke hokotia ki ai.

15, 16. (a) Ko e heigoa e onoonoaga ha Solomona ke olioli e moui? (e) Ko e heigoa e mena kua lata ne talahau e Solomona ke he olioliaga he moui?

15 Taha e vala ne fatiaki tumau e Solomona ko e tau fekafekau he Atua moli kua lata ke moua e fiafia he ha lautolu a tau gahua ki mua Hana. “Kua iloa e au nakai fai mena kua mitaki kia lautolu, ka kia olioli e tau tagata, mo e eke e tau mena mitaki he momoui ai a lautolu. Hanai foki, kia takitaha e tagata mo e kai, mo e inu, mo e fiafia ai ke he tau mena mitaki he hana tau gahua oti; ko e mena kua foaki mai he Atua haia.” (Fakamatalaaga 2:24; 3:12, 13; 5:18; 8:15) Kia mailoga ai na nakai fakaohooho e Solomona e mahani miha; nakai tohi hifo foki e ia e aga nei ‘Kia kai mena, inu, mo e fiafia, ha ko e mamate a pogipogi.’ (1 Korinito 15:14, 32-34) Ka e kua pehe a ia kua lata a tautolu ke kumi e olioliaga ke he tau fiafia fa mahani, tuga e kai mo e inu, he ‘eke e tau mena mitaki he momoui ai a tautolu.’ Kua lata tonu ai ke fakave ha tautolu a tau momoui ke he finagalo he Tufuga, ne fifili ko e heigoa e mena mitaki moli.​—Salamo 25:8; Fakamatalaaga 9:1; Mareko 10:17, 18; Roma 12:2.

16 Ne tohia e Solomona: “Kia fano a a koe, kia kai a hāu a tau mena kai mo e olioli, kia inu foki hāu a uaina mo e loto fiafia; ha kua fiafia tuai e Atua ke he hāu a tau gahua.” (Fakamatalaaga 9:7-9) E, ko e tagata tane mo e fifine ne moua moli e moui mahuiga mo e mauokafua kua ha ha he tau gahua ne fiafia ki ai a Iehova. Kua tuku mai ai ki a tautolu ke manamanatu tumau ki a ia. Kua kehe ha e onoonoaga ia mai he onoonoaga he tokologa he tau tagata, ne moui ke he moui ne matapatu ke he tau fakakakanoaga he tagata!

17, 18. (a) Fefe e tali he tokologa he tau tagata ke he tau mena moli he moui? (e) Ko e heigoa e fua kua lata ke ha ha tumau he tau manamanatuaga ha tautolu?

17 Pete ni kua fakaako he falu he tau lotu hagaao ke he vaha ka mole atu, tokologa e tau tagata ne talitonu ko e moui nei ni ne kua tua moli a lautolu ki ai. Liga kitia e koe e aga ha lautolu tuga ne fakamaama e Solomona: “Kua nakai hoko vave e fakahala ke he mahani kelea, ko e mena ia kua manako lahi ai e tau loto he tau tagata ke eke mena kelea.” (Fakamatalaaga 8:11) Pihia foki a lautolu ne nakai hufia he tau gahua kelea kua fakakite mai e mua e tupetupe ke he vaha nei mo e mogonei. Ko e taha kakano a ia ne mua atu e aoga he tupe, tau koloa, talahaua lahi, pule lahi ke he falu, magafaoa, po ke tau mena fiafia pihia ki a lautolu. Ka e, nakai toka e Solomona e manatu he naia. Ne lafi atu a ia: “Pete ni he laga teau he eke mena kelea he tagata hala, mo e fakatuleva ai hana moui; ka kua iloa ni e au to monuina a lautolu kua matakutaku ke he Atua, ko lautolu kua matakutaku ki mua hana. Ka e nakai monuina a ia ne mahani kelea, nakai fakatuleva foki hana tau aho, kua tuga ne ata; ha kua nakai matakutaku a ia ki mua he Atua.” (Fakamatalaaga 8:12, 13) Kua maali ai, kua iloa tonuhia e Solomona to hoko ai ke he mitaki ma tautolu kaeke ke “matakutaku ke he Atua” a tautolu. Mitaki fefe? Maeke ia tautolu ke moua e tali he fakatataiaga ne taute e ia. Na maeke ia Iehova ke ‘fakatuleva ha tautolu a tau aho.’

18 Ko lautolu ne fuata mui agaia kua lata tonu ke manamanatu atu ke he tau falanakiaga moli ko e to hoko atu ai ke he mitaki ma lautolu kaeke ke matakutaku a lautolu ke he Atua. Tuga kua liga kitia mata ai e koe, ko e tagata poitufi mafiti to liga veli mo e mui ai ke he poitufi. Liga to kaumahala e matakautau malolo lahi. Liga to fakahiku a ia ko e tagata tane pisinisi makaka ke mativa. Mo e loga foki e tau mena fakauaua kua taute e moui ke nakai maeke ke iloa tonu. Ka e kua maeke ia ko e ke iloa moli e mena nei: Ko e puhala pulotu mo e moli lahi ke olioli e moui he taute e koe e mena mitaki ne ha ha he tau matafakatufono mitaki he Atua mo e hagaao atu ke he hana a finagalo. (Fakamatalaaga 9:11) Kua fakalataha e mena nei ke fakaako mai he Tohi Tapu ko e heigoa e finagalo he Atua, ke tukulele hau a moui ki a ia, mo e eke mo Kerisiano papatiso.​—Mataio 28:19, 20.

19. Maeke fefe e tau fuata ke fakaaoga ha lautolu a tau momoui, ka e ko e heigoa e puhala pulotu?

19 To nakai toho he Tufuga e tau fuata po ke falu ke mumuitua ke he hana takitakiaga. Kua maeke ia lautolu ke hufia ni e lautolu ko lautolu ke he fakaakoaga tokoluga, liga po ke taute ke eke mo tau tagata fakaako tumau he tau tohi fakaako loga he tagata. Ka e to fakahiku ni e mena ia ke fakalolelole aki e tino. Po ke maeke ia lautolu ke o fano he tau puhala he ha lautolu a loto nakai mitaki katoatoa po ke mumuitua ke he tau mena ne fulufuluola ke he tau mata. To ta mai moli he mena ia e tau lekua, mo e to kitia moli e moui ke he taha magaaho ni ke eke mo mena fakateaga. (Fakamatalaaga 11:9–​12:12; 1 Ioane 2:15-17) Ti kua olelalo atu a Solomona ke he tau fuata​—ko e olelalo ne kua lata ia tautolu oti ke manamanatu fakahokulo ki ai, pete ni ko e heigoa e tau tau ha tautolu he moui: “Hanai, kia manatu a a koe ke he hāu a vaha fuata kia ia ne eke a koa, ka kua nakaila hohoko mai e tau aho kelea, ka kua nakaila fakatata mai e tau tau ke pehe ai a koe, Nakai tuai fiafia au ki ai.”​—Fakamatalaaga 12:1.

20. Ko e heigoa e onoonoaga lagotatai ke he fekau he Fakamatalaaga?

20 Ti ko e heigoa, mogoia, ka fakahiku e tautolu? Ka e kua mogoia e fakahikuaga ne hokotia atu a Solomona ki ai? Ne kitia, po ke kumikumi e ia, “e tau gahua oti ne eke i lalo he lā; ti kitiala, ko e tau mena fakateaga oti ni haia, mo e kai ai e matagi.” (Fakamatalaaga 1:14) Nakai kitia e tautolu he tohi ha Fakamatalaaga e tau kupu he tagata kitia mau e kelea po ke he tagata nakai fiafia. Ko e tau vala he Kupu omoi he agaga he Atua a ia mo e kua lata ke manamanatu a tautolu ki ai.

21, 22. (a) Ko e heigoa e tau fahi he moui ne fakahagaao atu a Solomona ki ai? (e) Ko e heigoa e fakahikuaga pulotu ne hokotia a ia ki ai? (i) Kua lauia fefe a koe ha koe kumikumiaga ke he tohi katoa he Fakamatalaaga?

21 Ne kumikumi e Solomona e peehiaga, tau fetuluiaki, mo e tau manako he tagata. Ti onoono atu ni a ia ke he puhala ne hoko ki ai e tau mena fa mahani he moui, ko e fakahikuaga he ita mo e loto gatigati ne hoko ke he tokologa he tau tagata. Ne kumikumi atu a ia ke he nakai mitaki katoatoa moli he tagata mo e fua mai e mate. Ti fakalataha ki ai e ia e iloilo ne foaki he Atua hagaao ke he tuaga he tagata mate mo e tau amaamanakiaga ke he ha moui anoiha. Ko e tau mena oti nei kua fuafua he tagata ne fakatolomaki e pulotu, e, ko e taha mai he tau tagata mua atu e pulotu ne kua moui. Ti ko e fakahikuaga ne hokotia ki ai a ia kua tuku ai ki loto he tau Tohiaga Tapu ma e aoga ha lautolu oti ne manako ke he moui fai kakano moli. Nakai kia lata a tautolu ke talia?

22 “Kia fanogonogo a a tautolu ke he fakahikuaga he tau mena oti ia, Kia matakutaku a ke he Atua, mo e omaoma ke he hana tau fakatufono; ha ko e mena ia kua lata ke eke he tau tagata oti kana. Ha ko e mena to fakafili he Atua e tau gahua oti, katoa mo e tau mena galo oti ni, ko e tau mena mitaki katoa mo e tau mena kelea.”​—Fakamatalaaga 12:13, 14.

[Matahui Tala]

a Ne lagataha e foaki mai he The Watchtower e talahauaga lotomatala nei: “Kua nakai lata a tautolu ke moumou e moui nei ke he tau mena fakateaga . . . Kaeke ko e moui ni anei, ti kua nakai tuai fai aoga. Ko e moui nei kua tuga e fua polo ne liti hake ki luga ti nakai leva ti liu to hifo ke he efuefu. Ko e mena ia ko e ata ne malikalika he mole, ko e fiti lakau hane fifigo, ko e ka motie ke hele mo e nakai leva ti fifigo. . . . He fua tautau tukumalagi ko e mena itikuhila nakai fai aoga e moui ha tautolu. Ke he tau tau loga kua nakai eke foki mo ha mena fakamalolo. Moli ni kua hako a [Solomona] he magaaho ne kumikumi atu a ia ke he loga he tau fakaatukehe he moui mo e tau gahua ati fakapuloa ai ko e tau mena fakateaga. Kua nakai leva ati mamate ai a tautolu ti kua lauka ni he nakai fanau, taha he tau piliona ne o mai ti o, mo e toko gaogao lahi ne nakai fakaai ke iloa kua ha ha hinei a tautolu. Ko e onoonoaga nakai kelea po ke fakaagitau po ke fakaatukehe po ke fakahopoate anei. Ka e ko e kupu moli, ko e mena ke fakafehagai ki ai, ko e onoonoaga mitaki, ane mai ko e moui ni anei.”​—Aokuso 1, 1957, lau tohi 472.

Manatu Nakai e Koe?

◻ Ko e heigoa e fuafuaaga pulotu he tuaga he tau koloa ke he hau a moui?

◻ Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke foaki fakalahi e tau mena nakai lata ke he magafaoa, he talahaua, po ke pule ke he falu?

◻ Ko e heigoa e aga faka-Atua ke he olioliaga ne fakamalolo mai e Solomona?

◻ Kua lagomatai fefe a koe mai he manamanatu atu ke he tohi he Fakamatalaaga?

[Tau Fakatino he lau 17]

Nakai ta mai moli he tupe mo e tau koloa e mauokafua

[Fakatino he lau 19]

Maeke e tau tagata fuata ke iloa moli to hoko e mitaki ma lautolu kaeke ke matakutaku a lautolu ke he Atua

    Tau Tohi Faka-Niue (1982-2025)
    Saini ki Fafo
    Saini ki Loto
    • Faka-Niue
    • Tufa
    • Tau Manako
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Tau Kupu Fakaaoga
    • Fakavēaga Fakatagata
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Saini ki Loto
    Tufa