To Tua Fakamoli Nakai a Koe ke Tuga a Elia?
“To fakafano atu e au kia mutolu e perofeta ko Elia, ka e nakaila hoko mai e aho a Iehova, ne mua ue atu mo e matakutakuina.”—MALAKI 4:5.
1. Ko e heigoa e matematekelea ne tupu ke he tau Isaraela he molea e 500 e tau tau ne ha ha ai he Motu he Maveheaga?
“KO E motu ne tafe ai e puke huhu mo e meli.” (Esoto 3:7, 8) Ko e mena haia ne foaki e Iehova ko e Atua ke he tau Isaraela he mole e fakatokanoa mai a lautolu he fakapaea i Aikupito he senetenari 16 aki F.V.N. Ka e kitiala! Kua lima e senetenari he mole, ti kua to e hoge kelea lahi he mogonei ke he vahega magafaoa hogofulu ha Isaraela. Kua uka lahi ke kitia ha motie lanu laukou. Hane mamate e tau manu, mo e nakai to e uha ke he tolu mo e hafa e tau tau. (1 Tau Patuiki 18:5; Luka 4:25) Ko e heigoa ne lago ki ai e matematekelea?
2. Ko e heigoa ne fakatupu e matematekelea he motu katoa ha Isaraela?
2 Kua fakatupu he tiaki taofiaga e matematekelea nei. He holitu ai e Matafakatufono he Atua, ne hoana he Patuiki ko Ahapo e tama fifine patuiki a Kanana ko Iesepela mo e fakaata a ia ke taute e tapuakiaga ki a Paala i Isaraela. Fakaau atu e kelea, ne ta e ia e faituga ke he atua fakavai nei i Samaria, ko e matapatu taone. Ati kua fakataki atu e tau Isaraela ke talitonu to ta mai he tapuaki ki a Paala e tau fua loga he fonua ma lautolu! Ti tuga ni he hataki age e Iehova, ko lautolu he mogonei kua fakahagahaga kelea he ‘mahaikava mai he motu mitaki ha lautolu.’—Teutaronome 7:3, 4; 11:16, 17; 1 Tau Patuiki 16:30-33.
Ko e Kamatamataaga Mua Ue Atu he Pule Atua
3. Ko e puhala fe ne fakatonu atu e perofeta ko Elia ke he lekua moli ha Isaraela?
3 He kamata ai e hoge, ne tala age e perofeta tua fakamoli he Atua ke he Patuiki ko Ahapo: “Kua moui a Iehova ko e Atua a Isaraela, ko ia kua tu ai au ki mua hana, to nakai fai hahau, to nakai fai uha ke he tau tau nai ka e lata ni mo e mena kua tala atu ai e au.” (1 Tau Patuiki 17:1) He kitia ai e moli he tau kupu nei, ne tukupau he patuiki a Elia he ta mai e fakalavelave ki Isaraela. Ka e tali age a Elia, ko Ahapo mo e hana magafaoa ni ka tukupau ha ko e ha lautolu a tiaki taofiaga ke tapuaki ki a Paala. Ke fakaoti aki e paleko ia, ne ole e perofeta ha Iehova ke he Patuiki ko Ahapo ke fakapotopoto ke he Mouga ko Karamelu a Isaraela oti fakalataha mo e tau perofeta a Paala ne 450 mo e tau perofeta a Asaira ne 400. Ne fakapotopoto a Ahapo mo e hana tau tagata ki ai mo e amaamanakiaga fakalata to fakaoti he magaaho nei e vevela. Ka e kua fakatonu atu ni a Elia ke he tau mena aoga. “To fakauaua a mutolu,” he huhu e ia, “mo e loto ua ato a fe? kaeke ko e Atua a Iehova, kia mumui atu a a mutolu ki a ia; ka ko e mena kaeke ko Paala, kia mumui atu a a mutolu kia ia.” Ne ai iloa he tau Isaraela ha mena ke talahau.—1 Tau Patuiki 18:18-21.
4. Ke fakaoti e paleko he pule Atua, ko e heigoa ne tuogo e Elia?
4 Kua leva tuai e lali e tau Isaraela ke fio e tapuakiaga ki a Iehova mo e ha Paala. Ke fakaoti e paleko he pule Atua, ne tuogo e Elia e fakafiliaga. To tauteute e ia taha punua povi ke poa, mo e tauteute he tau perofeta ha Paala e taha. Ti talahau a Elia: “Ti ui atu ai e mutolu ke he higoa he atua ha mutolu; to ui atu foki e au ke he higoa a Iehova. Ko e Atua ke tali mai ai ke he afi ko e Atua haia.” (1 Tau Patuiki 18:23, 24) Manamanatu la ke he afi ne hifo mai he lagi he taliaga ke he liogi!
5. Kua fakatapakupaku fefe e matetula he tapuakiaga ki a Paala?
5 Ne uiina age e Elia e tau perofeta ha Paala ke kamata. Ne tauteute e lautolu e povi ke poa mo e tuku i luga he fatapoa. Oti ti hopohopo viko a lautolu he fatapoa, mo e liogi: “Paala na e, kia fanogonogo mai ā kia mautolu.” Kua taute e mena nei “he magaaho pogipogi ti hoko atu ke he tupou la.” “Kia tauui age a mo e leo lahi,” he va e Elia. Liga kua lavelave a Paala ha ko e fenoga mafiti, “po ke mohe a ia ti lata ke fafagu a ia.” Nakai leva kua heketia e tau perofeta ha Paala. Kitiala! Kua helehele e lautolu a lautolu ke he tau titipi, ti tafe e tau toto mai he ha lautolu a tau motumotu. Mo e ko e hoha ha ia he tauui age a lautolu oti ne 450 mo e leo lahi! Ka e, kua nakai fai tali.—1 Tau Patuiki 18:26-29.
6. Ko e heigoa e tauteuteaga ne eke e Elia ma e kamatamataaga he pule Atua?
6 Kua hoko mai ai e magaaho ha Elia. Ne liu fakatu hake e ia e fatapoa ha Iehova, keli e luo ke takai aki mo e taute e poa. Ti liligi e ia e vai ki luga he tau gaafi mo e poa. Kua hogofulumaua e paelo vai ne liligi ki luga he fatapoa ato puke ai e luo. Manamanatu la ke he fakanonoiki he liogi a Elia: “Iehova na e, ko e Atua a Aperahamo, mo Isaako, mo Isaraela, kia fakailoa mai e koe ke he aho nai, ko koe ko e Atua a Isaraela, ko au foki ko e hau a fekafekau, kua eke foki e au e tau mena oti ke lata mo e hau a kupu. Kia fanogonogo mai a koe kia au, Iehova na e, kia fanogonogo mai ā kia au, kia iloa ai e motu nai ko koe ko Iehova ko e Atua, ti kua liuaki mai ai e koe ha lautolu a tau loto.”—1 Tau Patuiki 18:30-37.
7, 8. (a) Kua tali fefe e Iehova e liogi ha Elia? (e) Ko e heigoa ne kua mailoga he tau mena ne tutupu he Mouga ko Karamelu?
7 He talia ai e liogi ha Elia, ‘ne to hifo e afi a Iehova mo e fakaoti e poa, tau gaafi, tau maka, mo e kelekele, kua fakamamiti hake foki e vai he luo.’ Ne fakaveveli fakafohifo e tau tagata mo e talahau: “Ko Iehova ko e Atua a ia; ko Iehova, ko e Atua a ia!” (1 Tau Patuiki 18:38, 39) Ko e mogonei ne taute ai e Elia e fifiliaga. Ne poaki age a ia: “Kia tapaki a e mutolu e tau perofeta a Paala; aua neke hola taha ha lautolu.” He oti e kelipopo ha lautolu ke he vailele ko Kisona, ne malumalu e lagi he tau aolu. Kua hoko mai tuai e uha lahi ke fakaoti aki e vevela!—1 Tau Patuiki 18:40-45; fakatatai Teutaronome 13:1-5.
8 Ko e aho lilifu lahi ha ia! Kua kautu a Iehova he kamatamata mua ue atu nei he pule Atua. Ka e mua atu, kua fakaliliuina he magaaho nei e tau loto he tokologa he tau Isaraela ke he Atua. Ke he mena nei mo e falu a puhala foki, ne tumau e tua fakamoli a Elia ko e perofeta, mo e taute ni e ia e matagahua fakaperofeta.
“Perofeta ko Elia” Nakaila Hoko Mai?
9. Ko e heigoa ne perofeta mai he Malaki 4:5, 6?
9 He magaaho fakamui, he puhala mai ia Malaki, ne talahau tuai he Atua: “Kitiala, to fakafano atu e au kia mutolu e perofeta ko Elia, ka e nakaila hoko mai e aho a Iehova, ne mua ue atu mo e matakutakuina. To fakamafoki ai e tau loto he tau matua ke he fanau, mo e tau loto he fanau ke he ha lautolu a tau matua; neke fina atu au, mo e ta ai e au e motu ke he malaia.” (Malaki 4:5, 6) Kua moui a Elia ke teitei ke 500 e tau tau ato totoku e tau kupu ia. Ha ko e perofetaaga anei, kua amanaki ai e tau Iutaia he senetenari fakamuaaki V.N. ke fakamoli ai e Elia.—Mataio 17:10.
10. Ko hai a Elia ne talahau tuai mai, mo e iloa fefe e tautolu?
10 Ko hai, mogoia, a Elia nei ne fa e hau? Kua iloa moli ai a ia he magaaho ne talahau e Iesu Keriso: “Kamata mai foki he vaha kia Ioane e papatiso, kua hoko ke he vaha nai, kua hou e kautu he lagi; ti kua uta foki e lautolu ne hou. Ha ko e mena kua perofeta mai he tau perofeta oti mo e fakatufono, ato hoko ni kia Ioane. Kaeke foki ke loto a mutolu ke talia, ko Elia ni haia ne kotofa ke hau.” E, ko e fakataiaga ha Elia ne talahau tuai mai, ko Ioane Papatiso. (Mataio 11:12-14; Mareko 9:11-13) Ne tala age he agelu ke he matua tane ha Ioane, ko Sakaria, to moua e Ioane e “loto, katoa mo e malolo a Elia” mo e to “tauteute e motu ke lata mo e Iki.” (Luka 1:17) Ko e papatisoaga ne taute e Ioane ko e fakamailogaaga a ia ke he tau tagata ha ko e tokihala he tagata mai he hana tau hala ke he Matafakatufono, ka takitaki atu e tau Iutaia ke he Keriso. (Luka 3:3-6; Kalatia 3:24) Ti kua “tauteute [ai he gahua ha Ioane] e motu ke lata mo e Iki.”
11. He Penetekoso, ko e heigoa ne talahau e Peteru hagaao ke he “aho he Iki,” mo e hoko he magaaho fe?
11 Ko e gahua ha Ioane Papatiso ke tuga ha “Elia” kua fakakite mai kua tata tuai e “aho a Iehova.” Ko e tata mai he aho ia ka tau e Atua ke he hana tau fi mo e fakahao hana tau tagata, kua fakakite mai foki he aposetolo ko Peteru. Ne fakakite e ia ko e tau mena ne tutupu fakamana he Penetekoso he 33 V.N. ko e fakamoliaga he perofetaaga ha Ioelu ne hagaao ke he liligiaga he agaga he Atua. Ne fakakite e Peteru to tupu e mena nei ato “hoko mai e aho he Iki kua lahi mo e talahaua.” (Gahua 2:16-21; Ioelu 2:28-32) Ko e 70 V.N. ne fakamoli e Iehova hana Kupu he taute e tau kautau Roma ke fakahoko e fakafiliaga faka-Atua ke he motu ne fakaheu e hana Tama.—Tanielu 9:24-27; Ioane 19:15.
12. (a) Ko e heigoa ne talahau e Paulo mo Peteru hagaao ke he hauaga he “aho he Iki”? (e) Ko e ha kua eke ai ke tupu taha mena tuga ne fakakite mai he gahua a Elia?
12 Ka e, kua fai mena foki ka tupu he mole e 70 V.N. Ne fakalataha he aposetolo ko Paulo e hauaga he “aho he Iki” mo e ha ha hinei ha Iesu Keriso. Ti kua vagahau e aposetolo ko Peteru ke he aho ia ke tatai mo e “lagi fou mo e lalolagi fou” he vaha anoiha. (2 Tesalonia 2:1, 2; 2 Peteru 3:10-13) Kia manatu na taute e Ioane Papatiso e gahua tuga ha Elia ato hoko e “aho he Iki” he 70 V.N. Ko e tau mena oti nei ne taute fakalataha kua fakakite fakamahino he mena nei to fai mena foki ka tupu tuga ne fakatata mai he gahua ne taute e Elia. Ko e heigoa e mena ia?
Ha ha ia Lautolu e Loto ha Elia
13, 14. (a) Ko e heigoa e fakataiaga he vahaloto he tau gahua ha Elia mo e ha lautolu he tau Kerisiano fakauku he vaha fou nei? (e) Ko e heigoa ne taute he tau tagata tiaki taofiaga ha Kerisitenitome?
13 Ko e gahua ha Elia kua nakai ni fakatatai ke he tau gahua ha Ioane Papatiso ka e pihia foki mo e tau Kerisiano fakauku he vaha uka nei ne takitaki atu ke he hauaga he “aho he Iki.” (2 Timoteo 3:1-5) Mo e loto, katoa mo e malolo a Elia, kua fakamoli lahi a lautolu ke he tapuakiaga moli. Mo e kua lata tonu ha e mena nei! He mole e mamate he tau aposetolo he Keriso, kua ha ha ai e tiaki taofiaga mai he faka-Kerisiano moli, ke tuga ne tapuakiaga ki a Paala ne tupu tolomaki i Isaraela he vaha ha Elia. (2 Peteru 2:1) Ne kamata e tau Kerisiano totoku noa ke fio e faka-Kerisiano aki e tau taofiaga mo e tau gahua he lotu fakavai. Ke fakatai ki ai, ne hiki mai e lautolu e fakaakoaga pouliuli mo e nakai mai he Tohi Tapu, ko e ha ha he tagata e solu nakai maeke ke mate. (Fakamatalaaga 9:5, 10; Esekielu 18:4) Ti nakai liu fakaaoga he tau tagata tiaki taofiaga ha Kerisitenitome e higoa he Atua moli tokotaha, ko Iehova. Ka, kua tapuaki a lautolu ke he Atua Tolu Taha. Ne hiki mai foki e lautolu e gahua tuga ki a Paala he fakafohifo ke he tau fakatai ha Iesu mo e hana matua fifine, ko Maria. (Roma 1:23; 1 Ioane 5:21) Ka e nakai koenaia.
14 Mai he senetenari 19 aki, ne kamata e tau takitaki he tau lotu ha Kerisitenitome ke fakakite ha lautolu a fakauaua hagaao ke he tau vala loga he Tohi Tapu. Ke fakatai ki ai, ne fakaheu e lautolu e talahauaga he Kenese hagaao ke he tufugatiaaga mo e fakahakehake e tau talahau nakai moli he tupu mai noa, ti ui ai ko e “fakasaiene.” Kua totoko lahi e mena nei ke he tau fakaakoaga ha Iesu Keriso mo e hana tau aposetolo. (Mataio 19:4, 5; 1 Korinito 15:47) Ka e, he tuga na Iesu mo e hana tau tutaki fakamua atu, ko e tau Kerisiano fakauku he agaga he vaha nei kua fakatokoluga e talahauaga he Tohi Tapu ke he tufugatiaaga.—Kenese 1:27.
15, 16. He nakai tatai mo Kerisitenitome, ko hai ne olioli tumau e tau foakiaga kai fakaagaga, mo e puhala mai he heigoa?
15 He hu atu e lalolagi ke he “vaha ke fakahiku,” kua hoge fakaagaga ai a Kerisitenitome. (Tanielu 12:4; Amosa 8:11, 12) Ka e, kua olioli tumau he matakau tote he tau Kerisiano fakauku e tau foakiaga kai fakaagaga ne mai he Atua “he tau magaaho,” tuga ne tokaga a Iehova ke fagai a Elia he magahala hoge he hana vaha. (Mataio 24:45; 1 Tau Patuiki 17:6, 13-16) Ne lagataha e talahaua ko e Tau Tagata Fakaako Tohi Tapu he Lalolagi Katoa, ko e tau fekafekau tua fakamoli nei he Atua kua moua e higoa he Tohi Tapu he magaaho fakamui, ko e Tau Fakamoli a Iehova.—Isaia 43:10.
16 Kua moui a Elia ke he kakano he hana higoa, “Ko e Atua Haku ko Iehova.” Ko e senolo pauaki he tau fekafekau ha Iehova he lalolagi, Ko e Kolo Toko kua fakatumau ke fakaaoga e higoa he Atua. Ke he moliaga, ko e fufuta ke ua aki (Aokuso 1879) kua fakamoli mai kua ha ha he mekasini e omoiaga a Iehova. Kua fakatapakupaku he senolo nei mo e falu he tau tohi he Sosaiete he Kolo Toko e tau fakaakoaga nakai mai he Tohi Tapu ha Kerisitenitome katoa mo Papelonia Lahi, ko e pule he lotu fakavai he lalolagi, ka kua fakatokoluga agaia ni e kupu moli lahi he Kupu he Atua, ko e Tohi Tapu.—2 Timoteo 3:16, 17; Fakakiteaga 18:1-5.
Tua Fakamoli i Lalo he Kamatamataaga
17, 18. Kua fefe e aga ha Iesepela ke he kelipopo he tau perofeta ha Paala, ka e kua lagomatai fefe a Elia?
17 Ko e aga he tau akoako ke he fakatapakupaku kua fakatatai atu ki a Iesepela he magaaho ne iloa e ia kua tamate e Elia e tau perofeta ha Paala. Ne fakafano e ia e fekau ke he perofeta tua fakamoli ha Iehova mo e omonuoaga ke tamate a ia. Nakai ko e mena noa e fakamatakutaku nei, ha kua fita he kelipopo e Iesepela e tokologa he tau perofeta he Atua. He matakutaku, ne hola a Elia ke he fahi toga-lalo ki Peresepa. Toka hana a fekafekau i ai, ne fenoga muatua atu a ia, ke he tutakale, mo e liogi ke mate. Ka e kua nakai tiaki e Iehova hana a perofeta. Ne fina atu e agelu ki a Elia ke tauteute a ia ma e fenoga loa ke he Mouga ko Horepa. Ti kua fenoga ai a ia ke he malolo he tau mena ne kai ke he fagofulu e aho ke molea e 300 kilomita. I Horepa, ne vagahau e Atua ki a ia he mole e fakatataaga he malolo mua ue atu he matagi lahi, ko e mafuike, mo e afi. Kua nakai ha i loto he tau fakakiteaga nei a Iehova. Ko e tau mena ia ko e tau fakatataaga he hana agaga tapu, po ke malolo gahuahua. Ati vagahau a Iehova ke he hana perofeta. Manamanatu la ke he puhala ne fakamalolo he fakakiteaga nei a Elia. (1 Tau Patuiki 19:1-12) Ke tuga na Elia, ka e kua ka matakutaku a tautolu he magaaho ka fakamatakutaku mai e tau fi he tapuakiaga moli? Ko e hana a talahauaga kua lata ke lagomatai a tautolu ke mailoga kua nakai tiaki e Iehova hana tau tagata.—1 Samuela 12:22.
18 Ne fakamahino mai he Atua ko e fai gahua agaia a Elia ke taute ko e perofeta. Ka e pete ni he manatu a Elia ko ia ni tokotaha e tagata tapuaki ke he Atua moli i Isaraela, ne fakakite e Iehova ki a ia kua nakai fakafohifo e 7,000 ki a Paala. Ti liuaki he Atua a Elia ke he hana kotofaaga. (1 Tau Patuiki 19:13-18) Ke tuga na Elia, liga to tutuli he tau fi he tapuakiaga moli a tautolu. Liga to eke a tautolu mo tau tagata he favaleaga velagia, tuga ne talahau tuai e Iesu. (Ioane 15:17-20) He falu magaaho liga to fakatupetupe ai a tautolu. Ka e, kua maeke ia tautolu ke tuga na Elia, ne kua moua e tau fakamoliaga faka-Atua ti fakauka ai ke tua fakamoli he fekafekauaga ha Iehova.
19. Ko e heigoa ne tupu ke he tau Kerisiano fakauku he magahala he Felakutaki I he Lalolagi?
19 Ha ko e favaleaga velagia he magahala he Felakutaki I he Lalolagi, kua kaumahala e falu he tau Kerisiano fakauku ke he matakutaku mo e fakaoti e fakamatalaaga. Kua hehe a lautolu he manamanatu kua oti tuai ha lautolu a gahua he lalolagi. Ka e nakai tiaki he Atua a lautolu. Ka e, kua fakaalofa mo e fakamalolo e ia a lautolu, tuga ni he foaki e ia e tau mena kai ma Elia. Ke tuga na Elia, ne talia he tau tagata fakauku ne tua fakamoli e fakahakoaga faka-Atua mo e kua moui mai he tuaga nakai gahuahua. Ko e tau mata ha lautolu kua hafagi ke he kotofaaga mua ue atu ke fakamatala e fekau he Kautu.
20. He vaha nei, ko e heigoa e kotofaaga ne tuku age ki a lautolu hane tua fakamoli ke tuga a Elia?
20 He hana perofetaaga hagaao ke he hana ha ha hinei, ne fakatokatoka e Iesu e gahua he lalolagi katoa ka hokotia e fakaotiaga ato hoko e fakahikuaga he fakatokaaga nei he tau mena. (Mataio 24:14) He vaha nei, kua fua he tau Kerisiano fakauku mo e tau hoa totou miliona ha lautolu e gahua nei ne kua amaamanaki atu ke he moui he lalolagi parataiso. Ke taute e gahua fakamatala he Kautu ato hoko e fakaotiaga, ko e kotofaaga foaki hokoia ni ki a lautolu ne tua fakamoli tuga na Elia.
Kia Tua Fakamoli Tuga a Elia
21, 22. (a) Ko e heigoa e gahua ne takitaki he tau Kerisiano fakauku he vaha nei? (e) Ko e gahua fakamatala kua taute ai mo e ko e heigoa e lagomatai, mo e ko e ha kua manako ki ai?
21 Mo e makutu tuga naia ha Elia, kua tufatufa he matakau tote he tau Kerisiano fakauku moli ne toe ha lautolu a matagahua ke leveki e tau mena he lalolagi he Patuiki he nofoaiki, ko Iesu Keriso. (Mataio 24:47) Ti kua molea e 60 e tau tau he mogonei, he fakaaoga he Atua e tau tagata fakauku nei ke takitaki e gahua taute tutaki he tau tagata ne foaki age e ia e amaamanakiaga he moui tukulagi he lalolagi parataiso. (Mataio 28:19, 20) Kua mua atu ha e loto fakaaue he totou miliona nei he hane leveki fakamakutu mo e fakamoli he tau tagata fakauku tokogaogao ne toe ha lautolu a tau matagahua!
22 Ko e gahua fakamatala nei he Kautu kua taute he tau tagata nakai mitaki katoatoa ha ko e malolo ne foaki e Iehova ki a lautolu ne falanaki e tau liogi ki a ia. “Ko Elia, ko e tagata haia tuga na tautolu,” he talahau he aposetolo ko Iakopo he tohi hifo e puhala liogi he perofeta ke fakakite aki e malolo he liogi he tagata tututonu. (Iakopo 5:16-18) Kua nakai taute tumau a Elia ke fakaperofeta po ke taute e tau mana. Kua ha ha ia ia e tau logonaaga mo e tau loleloleaga fakatagata tuga ha tautolu, ka e kua fekafekau fakamoli a ia ke he Atua. Ha kua ha ha ia tautolu foki e lagomatai he Atua mo e kua fakamalolo e ia a tautolu, kua maeke ia tautolu ke tua fakamoli tuga a Elia.
23. Ko e ha ne toka ia tautolu e kakano mitaki ke tua fakamoli mo e fiafia e amaamanakiaga?
23 Kua toka ia tautolu e kakano mitaki ke tua fakamoli mo e fiafia e amaamanakiaga. Kia manatu na taute e Ioane Papatiso e gahua tuga ha Elia ato hoko e “aho he Iki” he 70 V.N. Mo e ha Elia a loto mo e agaga, kua taute he tau Kerisiano fakauku e gahua taha ia mai he Atua ke he lalolagi katoa. Kua fakamahinohino mai he mena nei kua teitei hoko tuai e “aho a Iehova.”
To Tali Fefe a Koe?
◻ Kua fakamoli fefe e pule Atua ha Iehova i luga he Mouga ko Karamelu?
◻ Ko hai a ‘Elia ka hau,’ mo e heigoa ne taute e ia?
◻ Kua fakakite fefe he tau Kerisiano fakauku kua ha ha ia lautolu e loto ha Elia?
◻ Ko e ha ne kua maeke ia tautolu ke tua fakamoli tuga a Elia?
[Puha he lau 15]
Ko e Lagi Fe ne Fano a Elia ki Ai?
“KUA o atu ai a [Elia mo Elisaio], mo e vagahau ai fakahaga; kitiala, ko e kariota afi mo e tau solofanua afi, kua vevehe kehekehe ai a laua tokoua ti hake ai a Elia ke he hiohio ke he lagi.”—2 Tau Patuiki 2:11.
Ko e heigoa e kakano he matakupu nei ko e “lagi”? Kua fakahagaao e kupu nei he falu magaaho ke he nofoaga fakaagaga he Atua mo e hana tau tama tane fakaagelu. (Mataio 6:9; 18:10) Kua hagaao foki e “lagi” ke he pulagi likoliko. (Teutaronome 4:19) Mo e fakaaoga he Tohi Tapu e kupu nei ke hagaao ke he takatakaiaga he lalolagi, ne felele ai e tau manu mo e havili e matagi.—Salamo 78:26; Mataio 6:26.
Ko e lagi fe ainei ne fano e perofeta ko Elia ki ai? Kua kitia moli ai, kua uta a ia he takatakaiaga he lalolagi mo e fakatoka he taha fahi kehe he lalolagi. Kua nofo agaia a Elia he lalolagi he tau tau hake, ha kua tohia e ia e tohi ke he Patuiki ko Iehoramo i Iuta. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 21:1, 12-15) Kua nakai hake a Elia ke he nofoaga fakaagaga ha Iehova ko e Atua ha kua fakamoli mai e Iesu Keriso he magaaho fakamui, kua talahau: “Nakai fakai foki taha ne hake ke he lagi, ko ia ni hokoia ne hifo mai he lagi, ko e Tama he tagata haia ha he lagi,” ko ia, ko Iesu ni. (Ioane 3:13) Ko e puhala ke he moui he lagi kua hafagi fakapa ke he tau tagata nakai mitaki katoatoa he mole e mate, liu tu mai, mo e haele hake ke he lagi ha Iesu Keriso.—Ioane 14:2, 3; Heperu 9:24; 10:19, 20.