Fifitaki e Tua ha Lautolu

Ne Lalago e Ia e Tapuakiaga Meā

KUA ono atu a Elia ke he moto tagata he tau loaloa hake a lautolu he Mouga ko Karamelu. Pete ne maataata he magaaho pogipogi kī, ne kitia maaliali e nonofogati mo e nakai fai mena ne matematekelea ai e tau tagata nei. Tolu mo e hafa e tau he leva e mago e fonua, ne lauia ai a lautolu.

Ha ha mo lautolu ne fakatokoluga ko e tau perofeta ne 450 ha Paala, he puke ke he fakaikaluga mo e vihiatia lahi mahaki ki a Elia, ko e perofeta a Iehova. Ne tamate he patuiki fifine ko Iesepela e tau fekafekau tokologa a Iehova, ka ko e tagata nei ne tumauokafua a ia he totoko ke he tapuakiaga Paala. Ae, ka e fiha e leva? Liga ko e tau ekepoa ia ne manatu ko e tagata nofo tokotaha to nakai kautū ki a lautolu oti kana. (1 Tau Patuiki 18:3, 19, 20) Kua hau foki e patuiki ko Ahapo, ne heke he kariota patuiki haana. Ne nakai fai fakaalofa foki a ia ki a Elia.

I mua he perofeta tokotaha nei to tupu ai taha mena kehe lahi ke he moui haana. He kitekite a Elia, ko e fakatokaaga ne fakavē ma e taha he tau fetokoaga he vahāloto he mitaki mo e kelea muitui ne nakaila kitia ia he lalolagi. Fēfē e logonaaga haana he maataata mai e aho ia? Ne nakai hopoate teao a ia, ha “ko e tagata haia tuga na tautolu.” (Iakopo 5:17) Ka e maeke ia tautolu mogoia ke iloa mooli e mena nei: He takatakai he tau tagata nakai tua, he patuiki tiaki taofiaga ha lautolu, mo e tau ekepoa kelipopo ia ha lautolu, ne logona mooli e Elia e tokotaha haana.—1 Tau Patuiki 18:22.

Ka ko e heigoa ne tamai e tau Isaraela ke he matematekelea nei? Ti ko e heigoa kua ako mai e koe he tala nei? Kua tomatoma he Tohi Tapu ki a tautolu ke onoono fakalahi ke he tau fekafekau fakamooli he Atua mo e ke “fifitaki . . . ha lautolu a tua.” (Heperu 13:7) Manamanatu mogonei ke he fakafifitakiaga a Elia.

Kua Hokotia e Taufetului Leva ke he Tapunu

Ke he laulahi he moui haana, ne onoono noa ni a Elia ke he mena mitaki lahi mahaki hagaao ke he motu ne fanau a ia mo e tau tagata haana nukua tiaki mo e kua taholi ai. Kitia ai, kua leva tuai e taufetului ha Isaraela ke he lotu mooli mo e fakavai, ke he tapuakiaga ha Iehova ko e Atua mo e tapuaki tupua he tau motu ne agaagai ai. He vahā a Elia, ko e taufetului ia ne fakahiku kelea lahi.

Ne mau e Patuiki ko Ahapo ki a Iesepela, ko e tama fifine he patuiki ha Saitonu. Ne fifili a Iesepela ke fakaholofa e tapuakiaga Paala ke he motu ha Isaraela mo e moumou e tapuakiaga ha Iehova. Ne hufia mafiti a Ahapo he fakaohoohoaga ha Iesepela. Ne talaga e ia e faituga mo e fatapoa ki a Paala ti takitaki he fakafeilo ke he atua pouliuli nei. Ne fakahogohogomanava lahi e ia a Iehova.—1 Tau Patuiki 16:30-33.a

Ko e heigoa ne taute e tapuakiaga Paala ke fakalialia? Ne fakahehē a Isaraela, he fakataki e tokologa ke ō kehe mai he Atua mooli. Ko e lotu fakateteki mo e favale foki. Kua putoia e faituga fakataka he tau tagata taane mo e tau fifine, tau mahani feuaki velagia, pihia mo e poa e tau tama. Ne tali atu a Iehova he fakafano a Elia ki a Ahapo ke fakailoa e mago ato fakapuloa he perofeta he Atua e fakaotiaga. (1 Tau Patuiki 17:1) Fai tau loga he mole ato fakakite e Elia a ia ki a Ahapo mo e tala age ki a ia ke fakapotopoto e tau tagata mo e tau perofeta Paala ke he Mouga ko Karamelu.

Ka ko e heigoa e kakano he taufetului nei ma tautolu he vahā nei? Falu ne liga fakalata ko e tala hagaao ke he tapuakiaga Paala kua nakai aoga mogonei, ha kua nakai kitia e tautolu e tau faituga mo e tau fatapoa ki a Paala ne agaagai ia tautolu. Ka e fai kakano lahi e fakamauaga tala tuai nei. (Roma 15:4) Ko e kakano he kupu “Paala” ko e “pule” po ke “iki.” Ne tala age a Iehova ke he tau tagata haana kua lata ia lautolu ke fifili a Ia ke eke mo “paala,” po ke taane ne pule ki a lautolu. (Isaia 54:5) To nakai kia talia e koe kua fekafekau agaia e tau tagata ke he tau iki kehekehe ka e nakai ko e Atua Malolo Ue Atu? Mooli, ko e fakaaoga he tau tagata e tau momoui ha lautolu he fekafekauaga ke he tau tupe, matafeua, fakafiafia, manako lahi ke he mahani fakataane mo e fifine, po ke tapuaki ke he tau atua loga ka e nakai ko Iehova, kua fifili e lautolu e iki. (Mataio 6:24; Roma 6:16) Ti ko e mena ia, ko e laulahi he malolō he tau vala ne fakakite e tapuakiaga Paala kua tupu lahi he vahā nei. Ko e fetokoaga tuai he vahāloto a Iehova mo Paala kua maeke ke lagomatai a tautolu ke taute e fifiliaga pulotu ko hai ka fekafekau a tautolu ki ai.

“Fakauaua”—Fēfē?

Ke he tapunu havili afā he Mouga ko Karamelu, ne kitia mitaki a Isaraela katoa—mai he pahua a Kisona i kelekele he mouga ke hoko atu ke he Tahi Lahi (Tahi Metiteraneani) ne tata atu ke he tau mouga ha Lepanona ke he mapualagi he faahi tokelau.b Ka e hake mai e laā he aho havili nei, ne malumalu pouli e motu. Kua malamalaega e motu talumelie he taha vahā ne age e Iehova ke he fanau ha Aperahamo. Kua magomago e motu mogonei ha ko e vela pakutoa he laā, ne moumou he goagoa he tau tagata ni he Atua! He fakapotopoto auloa e tau tagata ia, ne fina atu a Elia ki a lautolu mo e pehē: “To fakauaua a mutolu mo e loto ua ato a fe? Kaeke ko e Atua a Iehova, kia mumui atu a a mutolu kia ia; ka koe mena kaeke ko Paala, kia mumui atu a a mutolu kia ia.”—1 Tau Patuiki 18:21.

Ko e heigoa e kakano ha Elia he talahauaga ‘fakauaua mo e loto ua’? Ko e tau tagata ia ne nakai mailoga kua lata ia lautolu ke fifili ke he tapuakiaga ha Iehova mo e tapuakiaga ha Paala. Ne manatu a lautolu kua maeke a lautolu ke tapuaki ua ki ai—ka fakatotoka e lautolu a Paala aki e tau faiagahau fakalotu ne fakateteki mo e ole agaia ke he taliaaga ha Iehova ko e Atua. Liga kua manatu a lautolu to fakamonuina e Paala e tau fua he fonua mo e tau fuifui manu ha lautolu, ka e to puipui e Iehova a lautolu ke he tauaga. (1 Samuela 17:45) Ne galo ia lautolu e matapatuaga mooli—ne nakai mailoga agaia he tokologa he vahā nei—kua nakai fio e Iehova e tapuakiaga haana mo e ha atua. Ne poaki e ia ti kua latatonu ke moua e fakamooli katoatoa. Ko e ha tapuakiaga ki a ia ne fio mo e falu puhala tapuakiaga foki ne nakai talia e ia, ti fakalialia foki!—Esoto 20:5.

Ti ko e tau Isaraela ia ne “fakauaua” ai tuga e tagata ne lali ke muitua ke he ua e puhala he magaaho taha. Tokologa e tagata ne taute e hehē pihia he vahā nei, he fakaatā e falu “paala” ke fai vala he tau momoui ha lautolu, ka e tiaki e tapuakiaga he Atua! Ko e ogo mafiti a Elia ke oti e fakauaua kua lagomatai a tautolu ke liu kumikumi e tau mena ne tuku mua e tautolu mo e tapuakiaga.

Ko e Kamatamata Fakahiku

Ne holo atu a Elia ke talahau e kamatamata. Na mukamuka lahi. Kia fakatū he tau ekepoa Paala e fatapoa mo e fakatoka e poa i luga; ti liogi ai ke he atua ha lautolu ke tafu e afi. To taute pihia foki a Elia. Ne pehē a ia: “Ko e Atua ke tali mai ai ke he afi ko e Atua [“mooli,” NW] haia.” Na iloa mitaki e Elia e Atua mooli. Kua malolō lahi e tua haana ti nakai tehatehaua a ia ke fakaatā e tau perofeta ke taute fakamua ha lautolu. Ne tuku age e ia ki a lautolu ia e tau mena oti, he fakaatā a lautolu ke fifili e povi mo poa mo e liogi fakamua ki a Paala.c—1 Tau Patuiki 18:24, 25.

Ne nakai nonofo a tautolu he vahā taute mana. Ka e nakai hiki a Iehova. Kua liga mauokafua pihia a tautolu ki a Ia tuga na Elia. Tuga anei, ka nakai talia he falu e mena ne fakaako he Tohi Tapu, kua lata ia tautolu ke nakai matakutaku he fakaatā a lautolu ke tutala fakamua. Tuga a Elia, kua liga onoono a tautolu ke he Atua mooli ke fakatotoka e matakupu. Kua taute e tautolu e mena ia he nakai falanaki ki a tautolu, ka ke he haana a Kupu omoomoi, ne talaga ke “akonaki ai.”—2 Timoteo 3:16.

Ne taute he tau perofeta Paala e tau poa ha lautolu mo e hea ke he atua ha lautolu. “Paala na e, kia fanogonogo mai ā kia mautolu” he tauui tumau atu e lautolu. Ne mole lahi e magaaho ne taute e lautolu e mena ia. “Ka e nakai ni fai leo, ti nakai tali mai ai e taha,” he talahau he Tohi Tapu. He magaaho tupou laā ne kamata a Elia ke vā a lautolu, he fefeua kua liga lavelave lahi a Paala ke tali a lautolu, ha ko ia he fale ikiiki, po kua mohe a ia ti kua lata taha tagata ke fafagu a ia. “Kia tauui age a mo e leo lahi,” he tala age e Elia ki a lautolu ia ne fakavai. Maaliali ai, ne kitia e ia e tapuakiaga Paala nei ko e tauteaga vaiga, ti manako a ia ke kitia he tau tagata he Atua ko e mena pikopiko.—1 Tau Patuiki 18:26, 27.

He tali atu, ko e tau ekepoa Paala ne ita lahi mahaki, he “tauui age a lautolu mo e leo lahi, mo e helehele e lautolu a lautolu ke he tau titipi mo e tau huki tuga ne mahani ha lautolu, ato liligi hifo ai e toto kia lautolu.” Ne nakai kautū ai! Ne “nakai fai leo, ti nakai tali mai ai e taha, po ke hagao mai.” (1 Tau Patuiki 18:28, 29) Mooli, ne nakai fai Paala. Ko ia ne fakatū e Satani ke fakataki e tau tagata ke ō kehe mai ia Iehova. Ke he magahala ia mo e magaaho nei, ko e fifili e tau iki ne nakai ko Iehova kua takitaki ke he fakaita, ti fakamā foki.—Salamo 25:3; 115:4-8.

Ko e Tali

He tupou laā afiafi, ne hoko mai e magaaho a Elia. Ko e fatapoa ne maona he tau fī he tapuakiaga meā, ne liu a ia ati ki a Iehova. Ne fakaaoga e ia 12 e maka, liga he fakamanatu ke he tokologa he magafaoa tokohogofulu he motu ha Isaraela, ko e Fakatufono ne age ke he tau magafaoa oti ne 12 kua lata agaia ke omaoma ki ai. Ti tuku e ia e poa haana ki luga mo e ligi aki e vai ne liga moua mai he Tahi Metiteraneani ne tata mai. Ne keli takai foki e ia e luo ke he fatapoa, ti fakapuke aki foki e vai. Tuga ni ne age e ia ke he tau perofeta ha Paala e tau mena oti, ne foaki e ia ki a Iehova e tau mena oti ne uka—kua pihia e mauokafua haana ke he Atua haana.—1 Tau Patuiki 18:30-35.

He magaaho ne mau e tau mena oti, ne taute e Elia e liogi. He malolō e liogi kū haana, ne kitia maali e tau mena ne aoga lahi ki a Elia. Fakamua mo e uho lahi, ne manako a ia ke fakailoa ko Iehova, nakai ko Paala nei, e “Atua a Isaraela.” Uaaki, ne manako a ia ke he tau tagata oti ke iloa ko e matagahua ni haana ko e fekafekau a Iehova; ko e lilifu mo e tau fakahekeaga oti kana kua lata ke tuku atu ke he Atua. Fakahiku ai, ne fakakite e ia kua leveki agaia e ia e tau tagata haana, ha kua makai a ia ke kitia kua liuaki “mai [e Iehova] ha lautolu a tau loto.” (1 Tau Patuiki 18:36, 37) Pete ne tau mamahi ne fakatupu e lautolu ha kua nakai tua, ne ofania agaia e Elia a lautolu. He tau liogi ni ha tautolu ke he Atua, maeke nakai ia tautolu ke fakakite e manamanatuaga pihia ma e higoa he Atua, ti pihia mo e fakatokolalo mo e fakaalofa hofihofi noa ma e falu ne manako lagomatai?

Ato liogi a Elia, ne liga manamanatu e toloaga i ai neke pikopiko foki a Iehova tuga ni a Paala. He mole e liogi, ne nakai fai magaaho ke manamanatu ki ai. Ne pehē e tala: “Ti to hifo ai e afi a Iehova, mo e fakaoti ai e poa huhunu, mo e tau gaafi, mo e tau maka, mo e kelekele kua mamiti ai foki e vai ke he luo.” (1 Tau Patuiki 18:38) Ko e tali ofoofogia ha ia! Ti tali atu fēfē e tau tagata?

“Ko Iehova ko e Atua [mooli]! Ko Iehova ko e Atua [mooli]!” he tauui e lautolu oti. (1 Tau Patuiki 18:39) Ne kitia agataha e lautolu e kupu mooli. Pete ia, ne nakaila fakakite ia e lautolu ha tua. Maaliali ai, ke talahau ko e Atua mooli a Iehova he mole e kitia e afi ne hifo mai he lagi ke tali atu ke he liogi ne nakai ko e fakatātāaga malolō he tua. Ti ole fakalahi atu a Elia ke moua ai. Ne ole a ia ki a lautolu ke taute e mena kua lata ke taute tuai e lautolu ke he tau tau loga fakamua atu—ke omaoma ke he Fakatufono a Iehova. Ne pehē e Fakatufono he Atua ko e tau perofeta fakavai mo e tau tagata tapuaki tupua kua latatonu ni ke kelipopo. (Teutaronome 13:5-9) Ko e tau ekepoa nei a Paala ko e tau fī mooli ha Iehova ko e Atua ne gahua pauaki ke totoko ke he tau amaamanakiaga haana. Kua lata nakai a lautolu mo e fakaalofa noa? Kua fakaalofa noa mooli nakai ke he tau tama nakai hala ne tugi momoui ke poa ki a Paala? (Tau Fakatai 21:13; Ieremia 19:5) Nakai, ko e tau tagata taane ia ne nakai lata mo e fakaalofa noa. Ti poaki e Elia ke kelipopo a lautolu, ati kua kelipopo ai a lautolu.—1 Tau Patuiki 18:40.

Falu tagata hokotaki ne tuhituhi e fakaotiaga ke he kamatamata nei he Mouga ko Karamelu. Liga tupetupe e falu neke fakaaoga he tau tagata makutu fakalotu ke fakakite mooli aki e tau gahua vale he fakakikili fakalotu. Ti momoko ai, kua tokologa lahi e tau tagata vale fakalotu he vahā nei. Ka e, nakai ko e tagata muitua fakakikili a Elia. Kua gahua a ia ke lata mo e fakafiliaga tututonu a Iehova. Lafi ki ai, kua iloa he tau Kerisiano mooli kua nakai muitua a lautolu ke he puhala a Elia he kelipopo e tau tagata kelea aki e pelu. He mole e hau e Mesia, ko e tuaga he tau tutaki oti ha Iesu ne moua he tau kupu he Keriso ki a Peteru: “Ati liuaki a hau a pelu ke he hana tokaaga; ha ko lautolu oti kana ke toto e pelu, to mamate a lautolu he pelu.” (Mataio 26:52) To fakaaoga e Iehova e Tama haana ke fakahoko e fakafili tonu faka-Atua he vahā i mua.

Ko e matagahua he Kerisiano ke moui ke he puhala he tua. (Ioane 3:16) Ko e taha puhala ke taute pihia ke fifitaki e tau tagata tua fakamooli tuga a Elia. Ne tapuaki katoatoa a ia ki a Iehova mo e tomatoma ke he falu ke taute pihia. Ne fakatapakupaku fakamalolō e ia e pikopiko he lotu ne fakaaoga e Satani ke fakataki aki e tau tagata ke ō kehe mai ia Iehova. Ti falanaki a ia ki a Iehova ke fakatotoka e tau matakupu ka e nakai falanaki ke he iloilo mo e malolō haana. Mooli, ne kau a Elia ke he tapuakiaga meā. Kia igatia a tautolu mo e fifitaki e tua haana!

[Tau Matahui Tala]

[Blurb he lau 20]

Ko e fifili e iki ne nakai ko Iehova kua takitaki atu ke he fakaita

[Fakatino he lau 21]

‘Ko Iehova ko e Atua mooli!’