Kua Moui e Kupu ha Iehova
Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi ke he Tau Roma
KAVI ke he 56 V.N., ne fano agaia e aposetolo ko Paulo he fenoga misionare haana ke toluaki, ne hoko a ia ke he maaga ko Korinito. Ne fitā e iloa e ia kua fekehekeheaki e tau manatu he tau Iutaia mo e tau Kerisiano Motu Kehe i Roma. He manako ke fakamaopoopo katoatoa mai a lautolu ke he Keriso, ne eketaha a Paulo ke tohi atu e tohi ki a lautolu.
I loto he tohi ia ke he tau Roma, ne fakamaama e Paulo e puhala kua talahaua tututonu ai e tau tagata mo e puhala kua lata ke momoui a lautolu. Kua fakatupu ki mua he tohi e iloilo ha tautolu ke he Atua mo e Kupu haana, he peehi foki e fakaalofa noa he Atua, mo e fakalilifu e matagahua he Keriso ke momoui ai a tautolu.—Hepe. 4:12.
TALAHAUA TUTUTONU—FĒFĒ?
“Nukua hala e tau tagata oti kana, to nakai hoko ke he fakahekeaga mai he Atua,” he tohia e Paulo. “Kua talahaua tututonu noa ke he hana [Atua] fakaalofa noa, ha ko e lukutoto a Keriso Iesu.” Ne pehē foki a Paulo: “Kua talahaua tututonu e tagata ha ko e tua, ka e nakai ha i ai e tau gahua he fakatufono.” (Roma 3:23, 24, 28) Ha ko e tua ke he ‘taha gahua tututonu,’ kua maeke e tau Kerisiano fakauku mo lautolu he “moto tagata tokologa” he ‘tau mamoe kehe’ ke “talahaua tututonu”—ko e matakau fakamua ka momoui ke he lagi, ko e tau hakega fakalataha mo e Keriso mo e matakau fakamui ko e tau kapitiga he Atua, ne amaamanaki ke hao mai he “matematekelea lahi.”—Roma 5:18; Fakakite. 7:9, 14; Ioane 10:16; Iako. 2:21-24; Mata. 25:46.
“To hala kia a tautolu ha kua nakai nonofo a tautolu ke he fakatufono, ka ko e fakaalofa noa?” he hūhū e Paulo. “Aua ia,” he tali e ia. “Ko e hana tau fekafekau a mutolu . . . po ke hala ke hoko ai e mate, po ke omaoma ke hoko ai e tututonu,” he fakamaama e Paulo. (Roma 6:15, 16) “Kaeke ke kelipopo e mutolu e tau mahani he tino ke he [a]gaga, ti momoui ai a mutolu,” he talahau e ia.—Roma 8:13.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
1:24-32—Ne hagaao kia e mahani kelea he tau kupu nei ke he tau Iutaia po ke ke he tau tagata Motu Kehe? Kua maeke foki e fakamaamaaga ke lata mo e tau matakau ua nei, ka kua hagaao pauaki a Paulo ke he tau Isaraela i tuai ne tiaki taofiaga. Pete kua iloa e lautolu e poakiaga tututonu he Atua, “kua tiaki foki e lautolu e maama ke he Atua.” Kua fakahala a lautolu.
3:24, 25—Maeke fēfē e “lukutoto a Keriso Iesu” ke fakamagalo e “tau hala kua mole atu” ato foaki ai? Ko e perofetaaga fakamua faka-Mesia ne fakamau ia Kenese 3:15, ne fakamooli ai he 33 V.N. he magaaho ne tamate a Iesu he akau fakakikiveka. (Kala. 3:13, 16) He magaaho ne talahau e Iehova e perofetaaga ia, tuga kua fitā he totogi e lukutoto mai he haana onoonoaga, ha kua nakai fai mena ke taofi e Atua he fakamooli e finagalo haana. He fakavē mogoia ke he poa ha Iesu Keriso he vahā i mua, kua maeke ia Iehova ke fakamagalo e tau agahala he tau hologa ha Atamu ne tua ke he maveheaga ia. Kua fakaatā foki he lukutoto ke fakaliu tu mai a lautolu fakamua atu ato hoko ke he tau vahā faka-Kerisiano.—Gahua 24:15.
6:3-5—Ko e heigoa e kakano ke papatiso mo Keriso Iesu mo e papatiso ke he haana matulei? He fakauku e Iehova e tau tutaki he Keriso ke he agaaga tapu, ne fakalataha a lautolu mo Iesu ti eke mo tau tagata he fakapotopotoaga ko e tino he Keriso, ko ia ko e Ulu. (1 Kori. 12:12, 13, 27; Kolo. 1:18) Ko e papatisoaga anei ha lautolu mo Keriso Iesu. Ko e tau Kerisiano ne fakauku ‘kua papatiso foki ke he matulei he Keriso,’ kakano kua momoui a lautolu ke he moui foaki noa mo e nakai fai amanakiaga ke moui tukulagi ke he lalolagi. Ko e mate ha lautolu mogoia, ko e mate poa, tuga ni e mate ha Iesu, ka kua nakai ko e lukutoto e mamate ha lautolu. Ko e papatiso nei ke he matulei mo Keriso kua fakaoti tuai he magaaho ne mamate a lautolu ti liu tu mai ke he lagi.
7:8-11—Puhala fe ‘kua moua e agahala ne fakatupu mai ha ko e poakiaga’? Kua lagomatai he Fakatufono e tau tagata ke maama katoatoa e lahi he agahala, ti taute ke mailoga lahi ko e tau tagata agahala a lautolu. Ko e fua, ne kitia ai kua loga e mena kua agahala a lautolu, ti tokologa atu ne mailoga ko e tau tagata agahala a lautolu. Ati maeke ai ke talahau kua hoko mai e Fakatufono ti moua ai e hala.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
1:14, 15. Kua loga e kakano ha tautolu ke fakamakai he fakapuloa e tala mitaki. Taha kakano ha kua fai fakalagoaga a tautolu ke he tau tagata ne fakatau aki e toto ha Iesu ti kua latatonu ke lagomatai fakaagaaga a lautolu.
1:18-20. Ko e tau tagata ne nakai mahani Atua mo e matahavala kua ‘nakai fai kupu ke tali atu ai,’ he mailoga e tau mahani nakai kitia he Atua ne kua fakamooli he tufugatia.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Ne liu a Paulo tutala fakatotonu ke fakamolū e tau manatu malolō haana ne talahau ke he tau Iutaia. Kua fakatoka he mena nei e fakafifitakiaga ma tautolu ka vagahau ke he tau matakupu fakaeneene, kia fakailoilo mo e lotomatala.
3:4. Ka fekehekeheaki e kupu he tagata mo e tau talahauaga he Atua i loto he Kupu Haana, kia taute e tautolu ke “talahaua e fakamoli ke he Atua” he falanaki ke he fekau he Tohi Tapu mo e gahua fakatatau ke he finagalo haana. He fakalataha fakamakutu ke he gahua fakamatala he Kautu mo e taute tutaki, kua maeke a tautolu ke lagomatai falu ke iloa na mooli e Atua.
4:9-12. Ne leva tigahau e talahaua tututonu e tua ha Aperahamo ato peritome a ia he 99 e tau tau he moui. (Kene. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) He puhala malolō ia, ne fakakite he Atua e mena ka taute e tagata ke tututonu ki mua haana.
4:18. Ko e amaamanakiaga ko e vala aoga lahi he tua. Kua fakavē e tua ha tautolu ke he amaamanakiaga.—Hepe. 11:1.
5:18, 19. He talahau fakamukamuka e kakano ne tatai a Iesu mo Atamu, ne fakamaama fakatonu e Paulo e puhala ne maeke e tagata tokotaha ke “foaki atu foki hana moui mo lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa.” (Mata. 20:28) Ko e fakamaama fakamukamuka mo e fakakū ko e tau puhala fakaako mitaki lahi ke fifitaki ki ai.—1 Kori. 4:17.
7:23. Ko e tau vala nei he tino tuga e tau lima, tau hui, mo e alelo ha tautolu kua maeke ke ‘mahala foki a tautolu ke he fakatufono he hala,’ ti kua lata ia tautolu ke puipui mai neke fakaaoga hēhē ai.
8:26, 27. Ka fehagai a tautolu mo e tau tuaga fakagogoa lahi ti nakai iloa e tautolu e mena ke liogi ki ai, “ko e [a]gaga ni, kua ole a ia ma tautolu.” Ko Iehova mogoia ko e ‘Fanogonogo liogi,’ kua talia e tau liogi ne felauaki ne fakamau he Kupu haana kua tuga ni ko e ha tautolu.—Sala. 65:2.
8:38, 39. Ko e tau mena matahavala, tau mena momoui fakaagaaga ne mahani kelea, mo e tau fakatufono he tagata kua nakai maeke ke taofi a Iehova he fakaalofa ki a tautolu; ti nakai maeke foki ke taofi a tautolu he fakaalofa ki a Iehova.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Loga e perofetaaga hagaao ke he fakafoouaga ha Isaraela ne fakamooli he fakapotopotoaga he tau Kerisiano fakauku, ko lautolu ia “kua ui mai ai a ia, nakai kuenaia ko e tau tagata Iutaia, ka e katoa foki mo e tau motu kehe.”
10:10, 13, 14. Lafi ke he fakaalofa ke he Atua mo e matakainaga ha tautolu, ko e tua malolō ki a Iehova mo e tau maveheaga haana ka omoi a tautolu ke fakalataha fakamakutu ke he fekafekauaga faka-Kerisiano.
11:16-24, 33. Kua lagotatai mitaki e “mahani totonu mo e ita he Atua”! E, “ko e Maka tumau a ia, kua katoatoa ni e mitaki hana gahua; ha kua tonu hana tau puhala oti ni.”—Teu. 32:4.
MOUI FAKATATAU KE HE TUAGA TALAHAUA TUTUTONU
“Hanai, ko e tau matakainaga na e, kua ole atu au kia mutolu ha ko e fakaalofa hofihofi noa he Atua,” he talahau e Paulo, “kia tuku atu e mutolu ha mutolu a tau tino ke he Atua, ko e poa moui, mo e tapu, ke talia mo e fiafia.” (Roma 12:1) Ko e kupu “hanai,” po ke mailoga kua talahaua tututonu e tau Kerisiano ha ko e tua ha lautolu, ko e talahauaga ne mui mai kua lata ke lauia e tau aga ha lautolu ki a lautolu ni, ke he falu, mo e ke he tau pule he fakatufono.
“Ha ko e mena tala atu e au kia mutolu oti, . . . aua neke homo e manatu he taha ke he mena kua lata ke manatu ai,” he tohia e Paulo. “Ua fakaalofa fakatupua,” he tomatoma e ia. (Roma 12:3, 9) “Kia omaoma e tau tagata oti kana ke he tau tui ne mua.” (Roma 13:1) He hagaao ke he tau mena kua lauia e manamanatuaga he tagata, ne fakamalolō e ia e tau Kerisiano ke “aua neke . . . fefakafiliaki.”—Roma 14:13.
Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:
12:20—Puhala fe ha tautolu kua “tanaki ai e tau malala kaka” ke he ulu he fī? He tau vahā Tohi Tapu, ne tuku e tau makauho ke he afi ti fata e tau malala i luga mo e i kelekele. Ko e vela fakahaga i luga ka lagomatai ke fakatataka e lapatoa ti vevehe kehe mai he tau otaota. He puhala pihia foki, kua tuku e tautolu e tau malala kakā ke he ulu he fī he taute e tau gahua totonu ki a ia ati tataka po ke molūlū hifo e loto maō haana ti kitia mogoia e tau aga mitaki haana.
12:21—Maeke fēfē ia tautolu ke ‘mahala e kelea ke he mitaki’? Taha puhala ke taute e tautolu e mena nei ko e fakamalolō ke taute e gahua ha tautolu ne foaki mai he Atua ko e fakamatala e tala mitaki he Kautu ke lata ai mo e manako ha Iehova.—Mare. 13:10.
13:1—Ko e puhala fe he tau tui ne mua “kua kotofa he Atua a lautolu”? Ko e tau tui ne mua ‘kua ha ha i ai he kotofa he Atua a lautolu’ kakano kua pule a lautolu he fakaatā he Atua, mo e he falu tuaga kua fioia tuai he Atua e pule ha lautolu. Kua fakamooli e mena nei he talahau tuai he Tohi Tapu hagaao ke he tau tagata tokologa ne pule.
Tau Fakaakoaga ma Tautolu:
12:17, 19. Ke taui atu ke he kelea, ne kakano ai kua taute e tautolu e fekau kua lata ke toka ki a Iehova. Ko e fakatokoluga ha ia ha tautolu ke “taui atu e kelea ke he kelea”!
14:14, 15. Kua nakai lata ia tautolu ke fakamamahi e loto he matakainaga ha tautolu po ke fakalolelole a ia ha ko e tau mena kai po ke mena inu ne age e tautolu ki a ia.
14:17. Ke moua e tuaga kua talia ke he Atua kua nakai falanaki hokoia ke he mena kai mo e mena inu po ke mena kua fifili e taha ke nakai kai po ke nakai inu. Ka kua hagaao ai ke he tututonu, mafola, mo e fiafia.
15:7. Kua lata ia tautolu ke talia katoatoa e tau tagata oti ne kumi ke he kupu mooli ne kua o mai ke he fakapotopotoaga mo e ke fakapuloa e fekau he Kautu ki a lautolu oti ka feleveia mo tautolu.
[Tau Fakatino he lau 31]
Maeke nakai he lukutoto ke fakamagalo e tau agahala ne taute ato totogi ai?