Puhala ke Moua e Olioli he Mena Fakaalofa ko e Nofo Tokotaha
“KUA mau a laua ti nonofo fiafia he mogo fakamui.” Ko e tau talahauaga tuga anei ne fakaoti aki e tau pepa loga he tau tama ikiiki. Ko e tau kifaga mo e tau tohi loto fakavihi ne fa talahau e tau manatu pihia—kua moua ni e fiafia ka mau! Lafi ki ai, laulahi he tau aga fakamotu ne peehi malolō ke he tau tagata lalahi ke fai tokoua. “Taute he tau tagata a koe ke logona hifo ko e foliaga ni ma e tama fifine ko e fai taane,” he talahau e Debby he magaaho ne 20 tumā e tau haana. “Ne talahau e lautolu e manatu kua kamata e moui ka mole e mau.”
Nakai kitia he tagata fakaagaaga e tau mena pihia ke he taha ne puhala. Pete ko e aga mau e fakamauaga ke he tau Isaraela, ne tutala e Tohi Tapu ke he tau tagata taane mo e tau fifine nonofo tokotaha ne palepale mitaki lahi e tau momoui. He vahā nei, kua fifili he falu Kerisiano e moui nofo tokotaha, ka e tokologa atu foki kua tumau ke nonofo tokotaha ha ko e tau tutūaga. Ko e heigoa ni e kakano ati nonofo tokotaha a lautolu, kua mau agaia ni e hūhū aoga lahi: Maeke fēfē he Kerisiano ke kautū he nofo tokotaha?
Nakai fai hoana a Iesu, ti maama e mena ia ka kitia e kotofaaga ne tuku age ki a ia. Ne tala age a ia ke he tau tutaki haana ko e falu he tau tutaki haana to “maeke [foki] ke talia” e nofo tokotaha. (Mata. 19:10-12) Ti kua fakakite e Iesu ke kautū he nofo tokotaha, kua lata ia tautolu ke talia po ke, fakaatā, ma e puhala nei he moui ke he tau manamanatuaga mo e tau loto ha tautolu.
Hagaao ni kia e fakatonuaga ha Iesu ke he tagata ne fifili pauaki e moui nofo tokotaha ke hagaaki katoatoa ke he tau kotofaaga fakateokarasi? (1 Kori. 7:34, 35) Nakai pihia. Manamanatu ke he tuaga he Kerisiano ne liga manako ke mau ka e nakaila moua e taha kua latatonu ke mau ki ai he mogonei. “Nakaila leva ia, ne fakaofo mai e ole he tagata gahua ne nakai ko e Fakamoli ki a au ke mau,” he talahau e Ana, ko e matakainaga fifine nofo tokotaha kua 30 tumā e tau. “Ne logona e au e hohoko he manava, ka e fakamafiti au ke tiaki e logonaaga ia ha kua manako ni au ke mau mo e tagata ka fakatata atu lahi au ki a Iehova.”
Ko e manako ke mau “kia lata mo e Iki” kua lagomatai e tokologa he tau matakainaga fifine tuga a Ana ke kalo mai he mau ke he tagata ne nakai tua.a (1 Kori. 7:39; 2 Kori. 6:14) He fakalilifu ke he fakatonuaga he Atua, ne fifili a lautolu ke fai magaaho ke nofo tokotaha ai. Maeke fēfē ke kautū a lautolu ke he mena nei?
Fakaako ke Loto Fakaaue ke he Tau Mena Mitaki
Ke maeke ke talia e tuaga ne liga nakai manamanatu ki ai kua fakavē lahi ni ke he aga ha tautolu. “Fiafia au ke he tau mena ne moua e au, ti nakai mohemiti ke he tau mena ne nakai moua e au,” he talahau e Carmen, ko e matakainaga fifine nofo tokotaha ne 40 tumā e tau. Mooli, kua liga fai magaaho ka logona hifo e tautolu e matimati po ke hogohogo manava. Ka e iloa kua pihia foki e mena ne tupu ke he tokologa ne ha ha he kaufakalatahaaga he tau matakainaga he lalolagi katoa, kua maeke ke fakamalolō a tautolu ke fakaholo ki mua mo e mauokafua. Kua lagomatai e Iehova e tokologa ke kautū he nofo tokotaha mo e maeke ke fehagai mo e falu paleko.—1 Pete. 5:9, 10.
Tokologa e tau matakainaga taane mo e fifine kua moua e kakano mitaki he nofo tokotaha. “Manatu au ko e mena galo he fiafia ko e maeke ke olioli e tau puhala mitaki he ha tuaga ni kua moua he tagata,” he talahau e Ester, ko e matakainaga fifine nofo tokotaha ne 30 tumā e tau. “Talitonu au ka fai taane au po ke nakai, kaeke ke tuku fakamua e au e tau mena he Kautu, to nakai lamakai e Iehova ha mena mitaki mai ia au,” he lafi e Carmen. (Sala. 84:11) “Liga nakai felauaki tonu e moui haaku ke he mena ne fakatoka e au ki ai, ka kua fiafia au ti tumau ni ke taute pihia.”
Tau Fakafifitakiaga he Tohi Tapu he Nofo Tokotaha
Ne nakai fakatoka he tama fifine a Iefeta ke nofo tokotaha. Ka ko e omonuo he matua taane haana ati talia e ia ke fekafekau he faituga tali mai he vahā fuata haana. Ne hiki mooli he kotofaaga nei ne nakai amanaki ki ai e tau pulega fakatagata haana ti nakai tatai mo e tau logonaaga pauaki haana. Ne tagi a ia ke he ua e mahina he mailoga to nakai fai taane a ia mo e nakai fai tama. Pete ia, ne talia e ia e tuaga foou haana mo e fekafekau fakamakai ke he moui katoa haana. Ne fakaheke he falu fifine Isaraela a ia he tau tau takitaha ha ko e aga foaki noa haana.—Fakafili 11:36-40.
Ko e falu ne eunuka he vahā ha Isaia ne liga fakaatukehe ha ko e tau tutūaga ha lautolu. Nakai talahau he Tohi Tapu e kakano ne fakaeunuka ai a lautolu nei. He fakaeunuka, kua nakai maeke a lautolu ke eke mo tau tagata nukua katoatoa he fakapotopotoaga ha Isaraela, mo e nakai maeke ia lautolu ke mau mo e fai tama. (Teu. 23:1) Pete ia, kua maama e Iehova e tau logonaaga ha lautolu, ti nava a ia ke he omaoma loto katoatoa ha lautolu ke he maveheaga haana. Ne tala age a ia ki a lautolu to moua e lautolu e “fakamailoga” mo e “higoa tukulagi” he fale haana. Ke he falu kupu, to moua he tau eunuka tua fakamooli nei e amaamanakiaga mooli, he olioli e moui tukulagi i lalo he pule faka-Mesia ha Iesu. To nakai nimo e Iehova a lautolu.—Isaia 56:3-5.
Ne kehe lahi mahaki e tau tutūaga ha Ieremia. He mole e kotofa a Ieremia ke eke mo perofeta, ne tala age e Atua ki a ia ke nofo tokotaha tumau ha ko e tau vahā uka ne moui ai a ia mo e ha ko e tuaga he kotofaaga haana. “Aua neke fai hoana a koe,” he talahau e Iehova, “ti aua neke ha i ai kia koe e tau tama tane po ke tau tama fifine ke he mena nai.” (Iere. 16:1-4) Nakai fakakite he Tohi Tapu e tau logonaaga fakatagata ha Ieremia hagaao ke he poakiaga nei, ka kua fakamafana mai ki a tautolu ko ia ko e tagata ne fiafia ke he kupu he Atua. (Iere. 15:16) He tau tau fakamui he magaaho ne fakauka a Ieremia ke he matematekelea lahi ne 18 e mahina he patakai a Ierusalema, ne kitia mooli e ia e pulotu he omaoma ke he poakiaga ha Iehova ke nofo tokotaha tumau.—Aue 4:4, 10.
Tau Puhala ke Fakakoloa e Moui Haau
Ko lautolu i luga ne totoku he Tohi Tapu ne nonofo tokotaha, ka kua olioli e lautolu e lalagoaga ha Iehova ti eketaha a lautolu ke he haana fekafekauaga. Pihia foki he vahā nei, maeke he gahua aoga lahi ke fakakoloa e tau momoui ha tautolu. Ne talahau tuai he Tohi Tapu to eke mo kau lahi e tau fifine hane fakamatala e tala mitaki. (Sala. 68:11) Ha ha he kau lahi nei e toko afe he tau matakainaga fifine nonofo tokotaha. Ha kua fua loga ha lautolu a fekafekauaga, laulahi ne kua monuina he moua e tau tama taane mo e tau tama fifine fakaagaaga.—Mare. 10:29, 30; 1 Tesa. 2:7, 8.
“Kua fai takitakiaga e moui haaku he gahua paionia,” he fakamaama e Loli ne molea e 14 e tau he gahua pihia. “Ha ko e matakainaga fifine nofo tokotaha, ne lavelave lahi mahaki e moui haaku, ti lagomatai au ke ua matimati. Ne logona hifo e au e fiafia he matahiku he tau aho oti ha kua maeke au ke kitia kua lagomatai mooli he fekafekauaga haaku e tau tagata. Kua olioli lahi au ha ko e mena nei.”
Tokologa e matakainaga fifine ne maeke ke fakaako e vagahau foou ti fakalaulahi e fekafekauaga ha lautolu he fakamatala ke he tau tagata vagahau kehe. “He taone ne nofo au, tokoafe e tagata motu kehe,” he talahau e Ana, ko ia ne totoku i luga. Fiafia a ia he fakamatala ke he tau tagata vagahau Falani. “He fakaako e vagahau ka fakaaoga ke tutala ke he tokologa ia lautolu kua hafagi e fekafekauaga foou mo e taute e gahua fakamatala haaku ke fiafia lahi.”
He nofo tokotaha kua nakai loga e tau matagahua, kua fakaaoga he falu e tau tutūaga ha lautolu ke gahua he tau matakavi ne manako lagomatai lahi. “Ne talitonu mooli au ka lahi atu e mena ne taute e koe he fekafekauaga ha Iehova, to mukamuka lahi ke moua e tau kapitiga tata mo e logona e fakaalofa hofihofi,” he talahau e Lidiana, ko e matakainaga fifine nofo tokotaha ne 30 tumā e tau, ne gahua he falu motu ne manako lagomatai lahi. “Ne loga e tau kapitiga tata haaku ne kehekehe e tau feakiaga mo e tau motu, ti kua fakakoloa lahi he tau tuaga kapitiga nei e moui haaku.”
Kua hagaao e Tohi Tapu ki a Filipo ko e tagata fakamatala ne tokofā e tama fifine nakai fai taane hane perofeta atu ai. (Gahua 21:8, 9) Ne moua fakalata e lautolu e aga fakamakutu he matua taane ha lautolu. Liga fakaaoga nakai e lautolu e mena fakaalofa ha lautolu ke perofeta atu ke aoga e tau matakainaga Kerisiano i Kaisaria? (1 Kori. 14:1, 3) He vahā nei, tokologa e matakainaga fifine nonofo tokotaha kua fakamalolō pihia foki e falu he aga atihake he o atu mo e fai vala tumau a lautolu he tau feleveiaaga Kerisiano.
Ka ko Litia mogoia, ko e Kerisiano fakamua atu i Filipi, ne nava i loto he Tohi Tapu ha ko e fakamokoi haana. (Gahua 16:14, 15, 40) Ko Litia—ne liga nofo tokotaha po ke takape—ne aga fakamokoi ati olioli e ia e feoakiaga palepale mitaki mo e tau leveki faifano, tuga a Paulo, Sila, mo Luka. He moua e aga pihia, kua fua mai e tau monuina taha ia he vahā nei.
Fakamakona e Manako ke Moua e Fakaalofa
He nakai ni taute e matagahua kakano lahi ke fakamakona e tau momoui ha tautolu, kua igatia a tautolu mo e manako ke moua e fakaalofa mo e logonaaga hofihofi. Maeke fēfē e tau tagata nonofo tokotaha ke fakamakona e manako ia? Fakamua, ha ha i ai tumau a Iehova ke fakaalofa ki a tautolu, fakamalolō ki a tautolu, mo e fanogonogo ki a tautolu. Ne logona he Patuiki ko Tavita e ‘tokotaha mo e matematekelea’ he falu magaaho, ka e iloa e ia kua maeke tumau a ia ke fuluhi ki a Iehova ma e lalagoaga. (Sala. 25:16; 55:22) “Ha kua tiaki au he haku a matua tane mo e haku a matua fifine, ti talia ai e Iehova au,” he tohi e ia. (Sala. 27:10) Uiina he Atua e tau fekafekau oti haana ke fakatata ki a ia, ke eke mo tau kapitiga tata lahi haana.—Sala. 25:14; Iako. 2:23; 4:8.
Lafi ki ai, i loto he tau matakainaga he lalolagi katoa, kua maeke foki ia tautolu ke moua e tau matua taane, tau matua fifine, lafu tugaane, mo e lafu mahakitaga fakaagaaga ka fakakoloa he fakaalofa ha lautolu e tau momoui ha tautolu. (Mata. 19:29; 1 Pete. 2:17) Tokologa e tau Kerisiano nonofo tokotaha ne fiafia lahi he mumui ke he fakafifitakiaga ha Toreta, ne “loga hana tau gahua mitaki mo e tau mena fakaalofa.” (Gahua 9:36, 39) “Ko e ha matakavi kua fano au ki ai, ne kumi e au e tau kapitiga mooli i loto he fakapotopotoaga ka fakaalofa mo e to lagomatai au ka fakaatukehe,” he fakamaama e Loli. “Ke pipi malolō e tau tuaga kapitiga pihia, ne lali au ke fakakite e fakaalofa mo e fiafia ke he falu. Ne fekafekau au ke he valu e fakapotopotoaga kehekehe, ti moua tumau e au e tau kapitiga mooli. Fa mahani ne nakai ko e tau matakainaga fifine he atu tau ni haaku—falu magaaho ko e tau tupuna fifine po ke tau fuata mui a lautolu.” He tau fakapotopotoaga takitaha, kua ha ha ai a lautolu ne lata ma e logonaaga hofihofi mo e tuaga kapitiga. He fiafia mooli ki a lautolu ia ka lagomatai lahi ki a lautolu ti maeke ke fakamakona e tau manako ni ha tautolu ke ofania mo e moua e fakaalofa.—Luka 6:38.
To Nakai Nimo he Atua
Fakakite mai he Tohi Tapu ko e tau Kerisiano oti kua lata ke taute e tau foakiaga kehekehe he mailoga e tau vahā uka kua ha ha i ai a tautolu. (1 Kori. 7:29-31) Ko lautolu ne tumau he nonofo tokotaha ha ko e eketaha ha lautolu ke omaoma e poakiaga faka-Atua ke mau ni ke lata mo e Iki kua uho pauaki mooli ke moua e fakalilifu mo e manamanatu. (Mata. 19:12) Ko e foakiaga uho lahi nei mogoia, ne nakai kakano kua nakai maeke ia lautolu ke fiafia mooli e moui.
“Kua moua e au e moui fiafia ne fakavē ke he haaku a fakafetuiaga mo Iehova mo e haaku a fekafekauaga ki a ia,” he talahau e Lidiana. “Iloa e au e tau tagata ne fai tokoua ne fiafia mo e falu ne nakai fiafia. Ko e mena mooli nei kua mauokafua ai au ko e fiafia haaku kua nakai fakavē ke he fai taane po ke nakai fai taane he mogo i mua.” Kua fitā he fakakite e Iesu, kua fakavē katoatoa e fiafia ke he foaki mo e fekafekau atu, ko e mena ne maeke he tau Kerisiano oti ke taute.—Ioane 13:14-17; Gahua 20:35.
Nakai fakauaua ai, ko e mena ne fakatupu lahi mahaki e olioli ha tautolu ko e iloaaga to fakamonuina e Iehova a tautolu ke he ha foakiaga ka taute e tautolu ma e haana finagalo. Kua fakamalolō mai he Tohi Tapu a tautolu: “Mena nakai hepehepe e Atua ke fakanimonimo ai e ia ha mutolu a tau gahua, mo e gahua fakamalolo he fakaalofa kua fakakite mai ai e mutolu ke he hana higoa.”—Hepe. 6:10.
[Matahui Tala]
a Pete kua hagaao a mautolu he vala nei ke he tau matakainaga fifine Kerisiano, kua lauia foki e tau matapatu fakaakoaga ke he tau matakainaga taane.
[Blurb he lau 25]
“Fiafia au ke he tau mena ne moua e au, ti nakai mohemiti ke he tau mena ne nakai moua e au.”—Carmen
[Fakatino he lau 26]
Fiafia a Loli mo Lidiana he gahua he matakavi ne manako lagomatai lahi
[Fakatino he lau 27]
Uiina e Iehova e tau fekafekau oti haana ke fakatata ki a ia