Fahia ke he Tau Kamatamata Ati Fakamalolō e Falanaki ha Maua ki a Iehova
Ne talahau e Ada Dello Stritto
Ko e oti laia e lagaki e au e lauga he aho ke he pepa haaku. Kua 36 e tau tau moui haaku, ka e ua e tulā he loa ne tohi e au e tau laini gahoa ia. Ko e ha ne leva koa ai? To fakamaama he matua fifine haaku.—Joel
KO E taane haaku mo au ne papatiso ko e Tau Fakamoli a Iehova he 1968. He mole e fanau e ua e tama taane tino malolō, ko David mo Marc, ne fanau e au e tama taane ke toluaki ha maua, ko Joel. He 1973 ne fanau maua a ia he fale gagao he taone ko Binche i Peletiuma, kavi ke he 60 e kilomita ke he faahi toga ha Brussels. Ne 1.7 ni e kilokuleme haana he mamafa. Magaaho ne hau au he fale gagao, ne lata a Joel ke nofo i ai ke lahilahi hake e tino.
Fai faahi tapu he mole ne nakaila kitia ha holo ki mua ke he tama ha maua, ti uta e au mo e taane haaku, ko Luigi, a ia ke he ekekafo tama. He oti e kumikumi a ia ki a Joel, ne pehē e ekekafo: “Momoko lahi mahaki au. Tuga kua ha ha ia Joel e tau lekua oti ne nakai moua he tau lafu taokete haana.” Ne loa e fakanonoiki. He magaaho ia, ne mailoga e au kua fai lekua lahi mahaki e malolō tino he tama taane tote ha maua. Ti uta he ekekafo e taane haaku mo e tala age ki a ia: “Kua moua e tama mukemuke haau he gagao trisomy 21,” ne iloa foki ko e Down syndrome.a
Momoko ai ha ko e fuafuaaga he ekekafo tama, ne fifili a maua ke tutala ke he taha ekekafo pauaki foki. Ne kumikumi fakatekiteki a ia ke he tama tote ko Joel ke teitei katoa e tulā ka e nakai talahau ha kupu. Ki a Luigi mo au, kua tuga ke nakai fai fakaotiaga. Fakahiku, ne ono hake e ekekafo ti pehē, “To falanaki katoatoa e tama ha mua ki a mua.” Mo e leo totonu, ne lafi e ia, “Ka e to fiafia a Joel ha kua fakaalofa e tau matua haana ki a ia!” He momoko lahi mahaki, ne lukuluku fakaeneene e au a Joel, ti uta e maua a ia ki kaina. He magaaho ia, kua valu tuai e faahi tapu haana.
Fakamalolō he Tau Feleveiaaga Kerisiano mo e Fekafekauaga
Ne kitia mai he tau kumikumi fakaekekafo ko Joel kua nakai malolō lahi foki e ate ti moua he gagao rickets kelea lahi mahaki. Ha kua fua lahi mahaki e ate haana, ne mapeehi ai e tau māmā haana ti mukamuka lahi a ia ke pikitia he tau gagao. Nakai leva, he magaaho ne fā e mahina haana, ne moua e Joel e nimonia he fatafata ti lata ke liu ke he fale gagao, ti puipui kehe a ia mai he falu. Ko e tupetupe lahi ha ia ki a maua ke kitia a ia hane mamahi lahi. Ne manako a maua ke lukuluku mo e pokipoki a ia, ka e he hogofulu e faahi tapu ne fakaatukehe ai, ne nakai fakaatā a maua ke aamo atu a ia. Ne nakai fai mena foki au mo Luigi ke taute kua maeke ni hokoia ke onoono, fepekaaki, mo e liogi.
He tupu e matematekelea ia, ne matutaki a maua ke ō fakalataha ke he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga mo David mo Marc, ne 6 mo e 3 e tau tau moui he magaaho ia. He haia a mautolu he Fale he Kautu, kua tuga totō e Iehova he tau lima leveki haana a mautolu. He tau tulā ne ha ha ai a mautolu, ne agaagai ai e tau matakainaga Kerisiano, ti logona hifo e mautolu kua maeke ke tuku atu e tau kavega ha mautolu ki a Iehova, ati logona hifo e mautolu e fakatotoka he tau loto. (Sala. 55:22) Kua mailoga foki he tau nosi ne leveki a Joel he talahau ko e ō atu ke he tau feleveiaaga Kerisiano ati lagomatai a mautolu ke fakatumau e lagotatai ha mautolu.
He magaaho ia, ne olelalo au ki a Iehova ma e malolō ke fina atu he gahua he fonua. He nakai nofo i kaina ke tagi, ne manako au ke tutala ke he falu mo e tala age ki a lautolu e kakano ne moua e au e malolō he falanaki au ke he maveheaga he Atua ke he lalolagi nakai fai gagao. He tau magaaho oti ne maeke au ke fakalataha ke he fekafekauaga, ne logona hifo e au kua tali e Iehova e tau liogi haaku.
“Ko e Mena Ofoofogia Anei!”
Ko e aho fiafia mooli a ia he maeke a mautolu ke tamai a Joel ki kaina he fale gagao! Ka e he aho hake ni, ne liliu e fiafia ha mautolu ke he momoko lahi. Ne mafiti e kelea he gagao ha Joel, ti lata ni ia mautolu ke liuaki fakaave a ia ke he fale gagao. He oti e kumikumi ki a ia, ne tala mai e tau ekekafo ki a mautolu: “Kavi ke he ono ni e mahina ha Joel ka moui ai.” Ua e mahina he mole, kavi ke he valu e mahina he tau tau moui ha Joel, ne tuga kua mooli e fuafuaaga he tau ekekafo ha kua gagao lahi mahaki a Joel. Ne nofo hifo e ekekafo mo mautolu ti pehē: “Momoko lahi mahaki au. Nakai fai lagatau foki a mautolu ke taute aki a ia.” Ti lafi e ia: “He magaaho nei, ko Iehova ni hokoia kua maeke ke lagomatai a ia.”
Ne liu au ke he poko ha Joel he fale gagao. Pete kua fakaatukehe au mo e lolelole e tino, ne fakamalolō au ke nakai fano kehe mai he tapa mohega haana. Tokologa e tau matakainaga fifine Kerisiano ne fakafetokaki he nonofo mo au, ka e leveki a Luigi he tau tama taane lalahi tokoua ha maua. Taha e faahi tapu he mole. Ne amanaki a Joel ti gagao fakaofo e atefua. Ne fakatepetepe mai e tau nosi ke he poko ka e nakai maeke ke taute ha mena ke lagomatai a ia. He fai minuti he mole, taha ia lautolu ne talahau fakaeneene, “Kua mate tai . . . ” He fakaagitau, ne tagi lahi au ti fano kehe he poko. Ne lali au ke liogi ki a Iehova, ka e uka lahi ke moua e tau kupu ke fakakite aki e mamahi haaku. Kavi ke he 15 e minuti he mole, ti hea mai e nosi ki a au, “kua ofo tai a Joel!” Ne totō he nosi e lima haaku ti pehē, “Hau a, maeke tai a koe ke kitia a ia mogonei.” He liu atu au ki a Joel, nukua liu e ate haana fotūfotū! Ne holo mafiti e tala kua liu a ia moui. Ne ō mai e tau nosi mo e tau ekekafo ke kitia a ia, ti tokologa ne pehē, “Ko e mena ofoofogia anei!”
He Fā e Tau Tau Moui, ne Taute e Lakaaga Ofoofogia
He tau tau fakamua he moui ha Joel, ne talahau tumau he ekekafo tama ki a maua, “lata ke lahi e fakaalofa ki a Joel.” Ha kua logona mooli e Luigi mo au e leveki fakaalofa ha Iehova he mole e fanau ha Joel, ne manako a maua ke agaagai foki e tama ha maua he leveki fakaalofa. Ne loga e magaaho ha maua ke taute pihia ha kua falanaki a ia ke he lagomatai ha maua he tau mena oti ne taute e ia.
Tali mai he tau tau fakamua ne fitu he moui ha Joel, ne fehagai agaia a maua mo e tau mena ne tutupu ki a ia. He vahāloto ia Oketopa mo Mati, ne lagaloga e matematekelea he malolō tino haana, ti tafeliuaki a maua mai ke he fale gagao ke he kaina. He magaaho taha, ne fakamakamaka au ke foaki fakalahi e magaaho ke he tau tama taane ha maua ko David mo Marc. Ko e fua, ne putoia lahi mahaki a laua he lagomatai ia Joel ke malolō—ti ofoofogia e tau mena ne moua. Ke tuga anei, loga e ekekafo ne tala mai ki a maua to nakai maeke a Joel ke fano. Ka e he taha aho, he mogo ne fā e tau tau moui ha Joel, ne pehē e tama ha maua ko Marc, “Lali fakalahi ma Joel, fakakite ki a Mami na maeke a koe ke fano!” Ofomate au, ne kamata fakamua a Joel ke laka! Ne fiafia lahi a mautolu, ti liogi auloa ko e magafaoa ke fakaaue ki a Iehova mai he tau loto ha mautolu. He falu magaaho, pete ni he tote e holo ki mua ha Joel ke he tau faahi kehekehe, ne nava mafanatia tumau e mautolu a ia.
Fua Mitaki e Fakamahani Faka-Atua Mai he Vahā Mukemuke
Ka maeke ai, ne uta tumau e mautolu a Joel mo mautolu ke he tau feleveiaaga he Fale he Kautu. Ke puipui a ia mai he tau moko ne mukamuka ke fakagagao a ia, ne tuku e mautolu a ia he peleō tama pauaki ne uufi aki e palasetiki kikila. Ka e pete he nofo i loto mo e uufi aki e palasetiki ia, ne fiafia a ia he fakalataha mo e fakapotopotoaga.
Ne eke e tau matakainaga Kerisiano ha mautolu mo punaaga he fakamalolō ki a mautolu, he agaagai mai ki a mautolu he fakaalofa mo e foaki ki a mautolu e tau lagomatai kua lata. Taha e matakainaga taane ne fa fakamanatu ki a mautolu e tau kupu he Isaia 59:1: “Kitiala, kua nakai fakaku e lima a Iehova ke nakai fakamoui ai e ia, ti nakai tuli foki hana tau teliga ke nakai logona ai e ia.” Ne lagomatai he tau kupu mafanatia ia a mautolu ke falanaki ki a Iehova.
He lahi hake a Joel, ne fakamakamaka a mautolu ke taute e fekafekauaga ki a Iehova mo vala lahi he moui haana. He tau magaaho oti ka maeke, ne tutala a mautolu ki a ia hagaao ki a Iehova he puhala ka maeke a Joel ke feaki e pipiaga fakaalofa mo e haana Matua he lagi. Ne olelalo a mautolu ki a Iehova ke fakamonuina e tau laliaga ha mautolu ke maeke e fakamahani faka-Atua ke moua e tau fua mitaki.
He hoko atu a ia ke he tau tau fuata mui haana, ne olioli a mautolu he mailoga kua fiafia a Joel ke talahau e tau kupu mooli he Tohi Tapu ki a lautolu ne feleveia mo ia. Magaaho ne malolō mai agaia he iihi lahi he 14 e tau tau moui, ne fiafia lahi au he magaaho ne ole a Joel ki a au, “Mami, maeke nakai au ke age e tohi Live Forever ke he ekekafo iihi?” Gahoa e tau he mole, ne liu a Joel iihi foki. Ne iloa mooli e mautolu to liga nakai moui a ia. Ato hoko e iihi, ne age e Joel ke he tau ekekafo haana e tohi ne taute auloa e mautolu mo ia. Ne fakamaama ai e tuaga haana ke he fakaaoga he toto. Ne hūhū e ekekafo iihi ki a Joel, “Ti talia nakai e koe?” Ne tali mauokafua a Joel, “E, ma Ekekafo.” Ne matalahi a maua he falanaki e tama taane ha maua ke he Tufuga haana mo e fifiliaga haana ke fakafiafia a Ia. Ne lahi e lagomatai he tau tagata gahua he fale gagao, ti fakaaue lahi mahaki a mautolu ki a lautolu.
Tupu Fakaagaaga ha Joel
He 17 e tau tau moui, ne fakamailoga e Joel e tukuleleaga haana ke he Atua he papatiso ke he vai. To nakai nimo e mautolu e aho ia! He kitia e holo ki mua fakaagaaga haana ne lahi mahaki e fiafia ha mautolu. Tali mai he magaaho ia, ne tumau agaia e fakaalofa haana ki a Iehova mo e makutu ke he kupu mooli. Ti ke he tau tagata oti ne feleveia mo ia, ne fiafia a Joel ke pehē, “Kua moui au ke he kupu mooli!”
He fuata mui agaia a Joel, ne ako a ia ke totou mo e tohitohi. Ko e gahua uka lahi mahaki. Ti ko e tau kupu kūkū takitaha ne maeke ia ia ke tohi hifo, ko e kautūaga lahi. Tali mai he magaaho ia, ne kamata e tau aho takitaha haana he totou e lauga he aho mai he Examining the Scriptures Daily. Ka mole ia, ne eketaha fakamalolō a ia ke lagaki mai e tau kupu tohi ke he taha he tau pepa haana, ne kua eke tuai mogonei mo fakaputuaga tokiofa!
He tau aho he feleveiaaga, ne eketaha a Joel ke ō tuai a mautolu ke he Fale he Kautu he manako a ia ke hoko tuai atu ke fakafeleveia mafanatia ki a lautolu oti ka huhū mai ke he fale. He tau feleveiaaga, ne fiafia a ia he talahau e tau tali mo e putoia ke he tau fakatātāaga. Ne lagomatai foki a ia ke leveki e tau maikorofoni mo e taute e falu gahua. He tau faahi tapu takitaha, ka malolō a ia, ne hau a ia mo maua he gahua fakamatala. He 2007 ne fakailoa ke he fakapotopotoaga kua kotofa a Joel mo fekafekau lagomatai. Ne hihina e tau mata ha maua he fiafia. Ko e monuina totonu ha ia mai ia Iehova!
Logona Hifo e Maua e Lima Lagomatai ha Iehova
He 1999 ne fehagai foki a mautolu mo e taha mena vihi. Ne lau e motoka ha mautolu he tagata fakaholo fakahanoa, ti pakia lahi mahaki a Luigi. Ne hio e taha hui haana, ti loga foki e tau ihiihi lalahi haana he hoko tua. He liu falanaki foki ki a Iehova, ne logona hifo e mautolu e malolō ne foaki e ia ke he tau fekafekau haana ne manako lagomatai. (Filipi 4:13, NW) Pete kua tumau e matulituli ha Luigi, ne lali a maua ke moua e onoonoaga mitaki. Ha kua nakai maeke a ia ke gahua tupe, ne lahi e magaaho haana ke leveki a Joel. Ne fakaatā he mena nei au ke tuku kehe taha magaaho lahi ma e tau matagahua fakaagaaga. Maeke foki a Luigi ke hagaaki lahi ke he tau manako fakaagaaga he magafaoa ha maua mo lautolu he fakapotopotoaga, ne matutaki a ia ke fekafekau ko e leveki he kau he tau motua.
Ha ko e tau tuaga matakehe ha mautolu, ne lahi e magaaho ha mautolu ne fakaaoga auloa ko e magafaoa. He fai magaaho he mole, kua ako e mautolu ke fakalatalata mo e nakai amanaki lahi ke he mena kua nakai fahia ki ai. Ko e tau aho ne logona hifo e mautolu e fakalolelole, ne tala age e tau logonaaga ha mautolu ki a Iehova he liogi. Momoko ai, he lalahi hake e tau tama ha maua ko David mo Marc ti hiki mai he kaina, ne oti fakahaga e fekafekau ha laua ki a Iehova. Amanaki a maua to liliu mai a laua ki a Iehova.—Luka 15:17-24.
He tau tau kua mole, ne logona hifo e maua e lalagoaga ha Iehova ti ako ke falanaki ki a ia he tau mena vihi oti ne fehagai mo maua. Ne mafanatia lahi e tau kupu ne moua ia Isaia 41:13 ki a maua: “Ko au ko Iehova ko e Atua hau, ko ia kua taofi hau a lima matau; ko ia kua pehe atu kia koe, Ua matakutaku a koe ko au ni kua lagomatai kia koe.” He iloa kua totō mauokafua e Iehova e tau lima ha maua ko e punaaga a ia he mafanatia. Haia, kua maeke mooli ia maua ke talahau ko e fahia ke he tau kamatamata ati fakamalolō e falanaki ha maua ke he ha tautolu a Matua he lagi, ko Iehova.
[Matahui Tala]
a Ko e trisomy 21 ko e lekua he manamanatuaga ne tupu he magaaho ne fanau e tama. Ne fa mahani e tau chromosome ke hoa ua, ka ko e tau tama mukemuke ne moua he gagao trisomy ne fai chromosome foki ne lafi ki ai. Ne lauia e chromosome 21 ha ko e gagao trisomy 21.
[Tau Fakatino he lau 16, 17]
Joel mo e matua fifine haana, ko Ada
[Fakatino he lau 18]
Ko Ada, Joel, mo Luigi
[Fakatino he lau 19]
Fiafia a Joel he fakafeleveia e tau matakainaga he Fale he Kautu