Veveheaga 43

Fakaako Aki e Tau Fakatai

KO IESU moli i Kapanaumi he akonaki e ia e tau Farasaio. Ko e magaaho fakamui he aho taha ia ni, ne toka e ia e fale mo e fano ke he Tahi ko Kalilaia ne tata, ne ha ha i ai e tau moto tagata ne fakapotopoto. Ne heke a ia he foulua, holo atu, mo e kamata ke fakaako e tau tagata he mataafaga hagaao ke he Kautu he lagi. Ne fakaako e ia, puhala aki e tau tala loga, po ke tau fakatai, igatia mo e matakavi ne aga mo e mahani ke he tau tagata.

Fakamua, ne talahau e Iesu e tagata gana saito ne gana e tau saito. Ne mokulu falu tega ke he kauhala mo e kai ai he tau manu lele. Ko e falu tega ne mokulu ke he mena patu ne tote e kelekele ne toka ai. Ha kua nakai hokulo e tau vaka, ne fifigo e tau akau tupu fou he vela he la. Ne mokulu falu tega ke he vao mahukihuki, ti apitia e tau akau ne tutupu hake. Ke fakahikuaki, ne mokulu falu tega ke he kelekele mitaki kua fua mai takiteau, ko e falu takionogofulu, ka e takitolugofulu e falu.

Ko e taha fakatai, ne fakatatai e Iesu e Kautu he Atua ke he tagata gana saito. He mole e tau aho loga, he mohe e tagata mo e he magaaho ne ala e tagata, kua tupu tuai e tau tega saito. Ne nakai iloa he tagata ko e tupu fefe. Ne tupu ni a lautolu mo e fua mai e tau fua saito. Ko e magaaho ne motua e tau tega saito, ti helehele he tagata.

Ne talahau e Iesu e fakatai ke tolu aki hagaao ke he tagata ne gana e tau tega mitaki, ka ko e magaaho ne “momohe e tau tagata,” ne hau e fi mo e gana e tau titania ki luga he tau saito. Ne huhu e tau fekafekau he tagata po ke huo nakai e lautolu e tau titania. Ka e tali ni e ia: ‘Nakai, neke mahuohuo ia mutolu e tau saito. Toka a lautolu ke tutupu fakalataha ato hoko ke he heleheleaga. Ko e magaaho ia ka tala age e au kia lautolu e tau tagata helehele ke utakehe e tau titania mo e tugi a lautolu ka e uta e tau saito ki fale.’

Ne matutaki hana a fakamatalaaga ke he tau moto tagata he mataafaga, ne foaki e Iesu ua foki e tau fakatai. Ne fakamaama e ia ko e “kautu he lagi” kua tuga mo e fua sinapi ne to he tagata. Pete ni ko e tega tote kiliiku mai he tau tega akau oti, he talahau e ia, ne tupu a ia ke eke mo akau lahi. Kua eke mo akau ke o mai e tau manu lele, mo e momohe he hana tau la.

Ko e falu he vaha nei ne totoko ko e ha ha i ai e tau tega ne ikiiki atu ke he tau tega sinapi. Ka e nakai ko e fakaakoaga ha Iesu ke he tau akau. Ko e tau tega akau ne mahani e tau Kalilaia ki ai he vaha ia, ko e tega sinapi ko e tega tote kiliiku moli. Ti fakaaue a lautolu ke he tupu lahi mahaki he fakataiaga ha Iesu.

Ko e fakahikuaga, ne fakatai e Iesu e “kautu he lagi” ke he fakaea ne uta he fifine mo e tuku i loto he falaoa lagatolu e fafati lahi. Ko e mena ne tupu, he talahau e ia, ne ea oti ai e falaoa.

He mole e talahau e ia e tau fakatai lima nei, ne fekau e Iesu e tau tagata ke o mo e liu a ia ke he fale ne nofo ai a ia. Ne nakai leva ti o mai e tau aposetolo 12 mo e falu foki ki a ia ke he mena ia.

Aoga Mai he Tau Fakatai ha Iesu

Ko e magaaho ne o mai e tau tutaki ki a Iesu he oti hana a fakamatalaaga ke he tau moto tagata he mataafaga, ne fia iloa a lautolu ke he puhala fakaako fou hana. E, kua fita he logona e lautolu a ia he fakaaoga e tau fakatai, ka e nakai lahi e fakaaogaaga pihia. Ti huhu atu a lautolu: “Ko e ha ne vagahau atu ai a koe kia lautolu ke he tau kupu fakatai?”

Ko e taha kakano he taute pihia e ia ke fakamoli aki e tau kupu he perofeta: “To vagahau atu au ke he tau fakatai, to tala atu e au e tau mena ne galo tali mai he fakave e lalolagi.” Ka e loga atu foki ke he mena nei. Ko e hana a fakaaogaaga he tau fakatai ke aoga ia ke fakakite aki e tau loto he tau tagata.

Ko e moli, ko e fiafia ni e tokologa he tau tagata ki a Iesu ha ko e tagata talahau tala mahuiga mo e ko e tagata taute mana, nakai ko ia ko e Iki kua lata ke fekafekau mo e mumui mo e nakai lotokai ki ai. Ne nakai manako a lautolu ke fakatauhele ha lautolu a tau manamanatuaga po ke puhala moui ha lautolu. Ne nakai manako a lautolu ke hokotia fakalahi pihia e lauiaaga he fekau.

Ko e mena haia ne pehe a Iesu: “Ko e mena ia kua vagahau atu ai au kia lautolu ke he tau kupu fakatai; ha kua kitekite a lautolu, ka e nakai kitia e lautolu; kua fanogonogo foki a lautolu ka e nakai logona, ai, ti nakai maama a lautolu. Kua fakamoli ai kia lautolu e talahauaga a Isaia ne pehe mai, . . . Ha ko e mena matolu e tau loto he motu nei.”

“Uhoaki,” he matutaki e Iesu, “ha mutolu a tau mata, nukua kitekite; mo e tau teliga ha mutolu, nukua fanogonogo. Ha ko e moli ke tala atu e au kia mutolu, tokologa e tau perofeta mo e tau tagata tututonu ne manako ke kitia e tau mena kua kikite a mutolu ki ai, ka e nakai kitia; ne fia fanogonogo foki a lautolu ke he tau mena kua fanogonogo a mutolu ki ai, ka e nakai ni fanogonogo ai.”

E, ko e tau aposetolo 12 mo lautolu ne fakalataha mo lautolu ne omaoma e tau loto. Ko e mena haia ne pehe a Iesu: “Kua foaki atu kia mutolu ke iloa ai e mutolu e tau mena galo he kautu he lagi; ka e nakai foaki atu kia lautolu.” Ha ko e manako ha lautolu ke maama, ko e mena haia ne foaki e Iesu ke he hana a tau tutaki e fakamaamaaga he fakatai ke he tagata gana saito.

“Ko e saito, ko e kupu he Atua haia,” he talahau e Iesu, mo e ko e kelekele ko e loto. Ke he tega ne gana ke he kauhala mao, he fakamaama e ia: “Ati fina age ai e Tiapolo, mo e uta kehe e kupu he tau loto ha lautolu, neke tua a lautolu, mo e fakamomoui ai.”

Ka ko e taha fahi, ko e tau tega ne gana ke he kelekele patu ne hagaao ia ke he tau tagata ne logona e kupu mo e olioli. Ka e taha e mena, ha ko e kupu kua nakai hokulo e tau hokohoko ke he tau loto pihia, ko e tau tagata pihia ka mokulu kehe he tau magaaho ka hoko e kamatamata po ke favale.

Ka ko e tega ne mokulu ke he vao mahukihuki, he matutaki e Iesu, kua hagaao e mena nei ke he tau tagata ne kua logona e kupu. Ka e taha e mena, ko lautolu nei ne tupetupe ke he tau fakaatukehe mo e tau koloa loga mo e tau fakafiafia he mouiaga nei, ti ko e mena haia ne apitia katoatoa ai mo e nakai ta mai ha mena ke he mitaki katoatoa.

Ko e fakahikuaga, ko e tega ne gana ke he kelekele mitaki, ne pehe a Iesu, ko lautolu ia hanei ne mole he logona e kupu mo e loto mitaki, ne taofi ki ai mo e fua mai mo e fakauka.

Ko e monuina ha ia he tau tutaki ia ne kumi ki a Iesu ke moua e fakamaama ke he hana tau fakaakoaga! Ko e amaamanakiaga ha Iesu ke maama hana a tau fakatai ke maeke ke hoko e kupu moli ke he falu. “Ke ta mai kia e lamepa kia tuku atu ai ki lalo he kumete, po ko lalo he mohega?” he huhu e ia. Nakai, “kia fakatu a ia ki luga he tokaaga lamepa.” Ko e mena haia ati lafi atu e Iesu: “Hanai, a mutolu, po ke fefe ha mutolu a fanogonogo.”

Fakamonuina Aki foki e Tau Fakaakoaga

Mole atu he moua e fakamaamaaga he fakatai ke he tagata gana saito, ne manako e tau tutaki ke fakaako atu foki. “Kia fakamatala mai e koe kia mautolu,” he ole e lautolu, “e fakatai ke he tau titania he kaina.”

Ko e kehe moli e tau aga he tau tutaki mai he laulahi he moto tagata he mataafaga! Ne nakai ha ha he tau tagata ia e manako ke fakaako e kakano he tau fakatai, ko e makona ni ke he tala fakapohopoho. Fakatatai e tau tagata ia he kautahi mo e tau tutaki huhu mena hana ne o mai ki a ia ki fale, ne pehe a Iesu:

“Ko e fafati ka fafati atu ai e mutolu, to fafati mai ai kia mutolu; ko mutolu ne fanogonogo, to lafi age kia mutolu.” Ne fafati he tau tutaki ki a Iesu e fiafia moli mo e fakamakutu, ti fakamonuina a lautolu he moua foki falu he tau fakaakoaga. Ko e mena ia, ke tali aki e huhu he hana tau tutaki, ne fakamaama e Iesu:

“Ko ia ne gana e tau saito mitaki, ko e Tama he tagata haia. Ko e kaina foki, ko e lalolagi haia; ko e tau saito mitaki, ko e fanau haia he kautu; ko e tau titania, ko e fanau haia hana kua kelea; ko ia ne fai fi mai, ne gana e ia e tau mena ia, ko e Tiapolo haia; ko e heleheleaga, ko e fakaotiaga haia he lalolagi; ko lautolu ke helehele, ko e tau agelu haia.”

Mole atu he fakakite takitaha e ia e kakano he hana fakatai, ne fakamaama e Iesu e fua he magaaho fakamui. Ke he fakaotiaga he fakatokaaga nei ne pehe a ia ko e tau tagata helehele, po ke tau agelu, ka vevehe e tau Kerisiano ne tuga e tau titania mai he tau “fanau haia he kautu” moli. Ti ko e tau “fanau haia hana kua kelea” ka fakamailoga ia ke moumou, ka ko e tau fanau he Kautu he Atua, ko “lautolu kua tututonu” ka kikila fakalahi ke he Kautu he ha lautolu a Matua.

Ne fakamonuina foki e Iesu hana a tau tutaki fia iloa mena ke he tolu foki e tau fakatai. Fakamua, ne pehe a ia: “Kua lata foki e kautu he lagi mo e koloa kua galo ke he fonua; kua kitia he taha tagata, ati fufu ai e ia; ko e hana fiafia foki kua fano ai a ia, kua fakafua atu hana tau mena oti, ti fakafua aki mai e fonua ia.”

“Kua lata foki,” he matutaki e ia, “e kautu he lagi mo e tagata fakafua koloa, kua kumikumi e tau penina mitaki. Kua kitia ai foki e ia taha penina fakafua lahi, ati fano ai a ia, kua fakafua atu hana tau mena oti ti fakafua aki mai.”

Ko Iesu ne tuga e tagata ne moua e koloa galo ne fufu mo e tuga foki e tagata fakafua koloa ne moua e penina mitaki. Ne fakafua e ia e tau mena oti, tuga a ia, he toka e tuaga lilifu he lagi ka e eke mo tagata tokolalo. Ko e magaaho ne ko e tagata he lalolagi, ne matematekelea a ia ke he tau ekefakakelea mo e tau favale vihiatia, ke fakamoli e tonuhia ke eke mo Pule he Kautu he Atua.

Ko e paleko kua tuku ki mua he tau tutaki ha Iesu ke fakafua foki e tau mena oti ke moua e taui lahi ue atu ke pule fakalataha mo e Keriso po ke tau tagata he Kautu he lalolagi. To manamanatu nakai a tautolu ke gahua fakalataha ke he Kautu he Atua ko e taha koloa uho mai he tau mena oti he moui, ko e koloa nakai fai fakafuaaga po ke penina tokiofa?

Ko e fakahikuaga, ne fakatai e Iesu e “kautu he lagi” ke he kupega kua liti ke he tahi mo e moua e tau ika kehekehe. Ke he magaaho ne vehe ai e tau ika, ne tiaki e tau ika ka nakai fakaaoga, ka e toka e tau ika mitaki. Ko e mena haia ne pehe a Iesu, to pihia ke he fakaotiaga he lalolagi, to vehe kehe he tau agelu e tau tagata kelea mai he tau tagata tututonu, ka e toka e tau tagata kelea ma e moumouaga.

Ko e mena kamata tuai e Iesu e gahua takafaga nei, he ui hana a tau tutaki fakamua ke eke mo tau “takafaga ke he tau tagata.” Ki lalo hifo he levekiaga he tau agelu, ko e gahua takafaga ika ne matutaki hifo mai he tau senetenari. Kua hoko mai tuai e magaaho ke toho hake e “kupega,” ne hukui he tau fakapotopotoaga oti he lalolagi ne talahaua ko e tau Kerisiano, putoia ai foki e fakapotopotoaga he tau Kerisiano fakauku.

Pete ni he tolo e tau ika kelea ke he moumouaga, ka e fakaaue ni he toka e tau ‘ika mitaki.’ Ka fakakite e manako fakamakutu taha ia ne fakakite he tau tutaki ha Iesu ke moua e lotomatala mo e maama, to nakai fakamonuina ni hokoia a tautolu ke he falu a fakaakoaga foki ka ko e fakamonuinaaga foki he Atua ke he moui tukulagi. Mataio 13:​1-52; Mareko 4:​1-34; Luka 8:​4-18; Salamo 78:2; Isaia 6:​9, 10.

▪ Ko e magaaho fe mo e i fe ne vagahau a Iesu ke he tau fakatai ke he moto tagata?

▪ Ko e heigoa e tau fakatai lima ne tala age e Iesu mogonei ke he moto tagata?

▪ Ko e ha ne pehe a Iesu ko e tega sinapi e tega tote kiliiku mai he tau tega akau oti?

▪ Ko e ha ne vagahau a Iesu ke he tau fakatai?

▪ Fakakite fefe he tau tutaki ha Iesu a lautolu ke kehe mai he moto tagata?

▪ Ko e heigoa e fakamaamaaga ha Iesu ne foaki ma e fakatai ke he tagata gana saito?

▪ Kehe fefe e tau tutaki mai he moto tagata he mataafaga?

▪ Ko hai po ke heigoa ne hukui he tagata gana saito, ko e fonua, ko e tega mitaki, ko e fi, ko e heleheleaga, mo lautolu e tau tagata ne helehele?

▪ Ko e heigoa foki e tau fakatai tolu ne foaki e Iesu, mo e ko e heigoa ne fakaako mai e tautolu ia lautolu?