Schulden maken — Een levenswijze geworden

HEBT u zich ooit in de schulden gestoken? Hebt u ooit geld geleend of iets op krediet gekocht?

Mocht dit zo zijn, dan verkeert u in deze tijd in een uitgebreid gezelschap. Nog nooit in de geschiedenis hebben zoveel mensen zich in de schulden gestoken.

Hetzelfde geldt voor bedrijven, steden en gehele landen. Ze zitten allemaal veel zwaarder in de schuld dan ooit tevoren. De totale schuldenlast van de wereld zal dan ook eerder in de biljoenen dan in de miljarden lopen.

Een andere manier van leven

Schulden maken is een geaccepteerde en „normale” gang van zaken geworden. Steeds en steeds meer mensen — miljoenen en miljoenen — richten er hun leven naar in. Wat een scherp contrast echter met de levensopvatting van de voorgaande generatie.

Toen vond men schulden maken een bijna schandelijk vergrijp, iets dat men als het maar enigszins kon, vermeed. Men deed het liever minder aan, dan schulden te maken.

Daarbij komt natuurlijk dat het leven in het verleden veel minder ingewikkeld was dan thans. Bovendien hadden de meeste aardbewoners hun bestaan in het boerenbedrijf.

De huizen waren in die tijd veel simpeler. In veel landen waren er nog bossen in overvloed, en konden er zonder veel onkosten huizen van hout worden gebouwd. In andere landen werd klei of leem met stro vermengd en gebruikt voor de bouw van eenvoudige woningen. In tropische landen waren het palmbladeren of stro die ditzelfde doel dienden. In elk geval kostten zulke huizen niet veel.

En voor het vervoer waren de benen meestal voldoende. Wilde men sneller vooruit, dan nam men een paard of een ezel of misschien een kameel. Zware lasten werden vervoerd per paard- of ossewagen. En maar weinig gezinnen hoefden grote sommen geld te lenen om zich dat alles aan te schaffen.

Grote veranderingen

In de industriële maatschappij van thans is dat allemaal radicaal veranderd; ook op het platteland is de situatie al lang niet meer als vroeger. Zo eenvoudig en goedkoop leven als men dat vroeger deed, is bijkans een onmogelijkheid geworden.

De huizen zijn veel ingewikkelder en duurder. Het vervoer geschiedt met kostbare auto’s, treinen of vliegtuigen. Zware lasten gaan thans per vrachtwagen of goederentrein naar hun plaats van bestemming — snel en gemakkelijk, maar wel duur. Duur zijn ook de kantoorgebouwen, machinerieën en andere apparatuur die bedrijven thans nodig hebben.

Landen moeten zich thans bewapenen met technisch hoog geperfectioneerd wapentuig willen ze een moderne oorlog kunnen voeren. De aanschaf of bouw van één moderne onderzeeboot loopt thans al in de 2,5 miljard gulden! En behalve voor die militaire inspanningen moet een regering ook geld op tafel brengen voor de vele diensten die ze voor haar burgerij moet verrichten: de politie- en brandweerbescherming, het ophalen van vuil, de rioolafvoer, het onderhoud van straten en wegen, de voorziening van water, de sociale uitkeringen en nog tal van andere zaken. Dat alles vergt in een moderne maatschappij grote sommen geld.

Maar weinig mensen, bedrijven, steden of landen kunnen vooruit sparen om zulke dingen te bekostigen. Dus gaan ze lenen en raken in de schuld.

Nog een oorzaak

Op het persoonlijke vlak kan schuld voorts te wijten zijn aan het verlies van werk of een andere economische ommekeer in iemands bestaan. Bovendien is het begrijpelijk dat de meeste mensen geen contanten achter de hand hebben voor de aanschaf van een auto of een huis.

Aan de andere kant is het echter ook zo dat steeds meer personen zich ook in de schulden steken voor de aanschaf van relatief onbelangrijke zaken. Televisie, stereo-installatie, huishoudelijke apparaten en andere produkten die tientallen jaren geleden nog volledig onbekend waren, worden thans bijna als een noodzaak beschouwd.

Om die dingen nu, op dit moment, te bemachtigen zijn steeds meer mensen bereid zich in de schulden te steken. Iemand die eerst spaart om ze later contant te kunnen betalen, wordt een zeldzaamheid.

Maar kan de wereld vrijelijk met dat lenen en aanschaffen doorgaan? Kan de ene schuld op de andere worden gestapeld zonder dat dat ernstige gevolgen heeft? Heeft de schuldenlast van de wereld reeds het gevaarpunt bereikt?