Is schulden maken lonend?
„GEEF je geld niet uit voordat je het hebt.” Aangezien schulden aangaan tegenwoordig voor veel mensen de gewoonste zaak van de wereld is, zal dit advies van de voormalige Amerikaanse president Thomas Jefferson misschien wat ouderwets klinken.
In veel landen blijven de lonen laag in vergelijking met de prijzen, en de inflatie knaagt aan de spaargelden van mensen. Het economische klimaat is ook van invloed op de waardebepalingen die mensen eropna houden. Toch is eerlijkheid belangrijk. Omdat zaken als belastingfraude en het niet betalen van schulden zo wijdverbreid zijn, vormt het inderdaad een uitdaging een zuiver geweten te behouden. Geen wonder dan ook dat de economie zo vaak het onderwerp van gesprek is, en dat kranten en tijdschriften en de televisie heel wat verhalen te bieden hebben over besparingen en winstgevende handeltjes voor mensen die proberen uit te kienen wat zij met al hun financiële problemen aan moeten. Tegelijkertijd bekommert u zich er terecht om hoe u in het levensonderhoud van uzelf en uw gezin kunt voorzien. — 1 Timotheüs 5:8.
Aangezien betrekkelijk weinig mensen financiële zekerheid kennen, is de vraag wat u kunt doen om voor uw gezin ontberingen te vermijden. Om te beginnen moet u een heel belangrijke les in gedachte houden.
Vermijd te veel schuld
Waarom gaan sommigen schulden aan? Lenen gebeurt niet altijd omdat iemand door bijvoorbeeld ziekte in een benarde situatie is gekomen. De wens bepaalde materiële dingen te bezitten kan erg sterk zijn. Anderzijds is de motivatie voor het aangaan van schulden op zich wellicht niet verkeerd. In feite is het misschien beter een hypotheek op een huis af te lossen dan huur te betalen, of het kan nodig zijn een auto te kopen. Een kostwinner wil zijn gezin gelukkig zien. Hij wil een succes zijn als echtgenoot en vader. Waarschijnlijk is hij van mening dat zijn gezin net zo goed veel van de materiële zaken mag hebben die anderen bezitten.
Toegegeven, het kan verleidelijk zijn geld te lenen voor de aankoop van iets wat begeerlijk maar niet echt nodig is. Zich iets kunnen aanschaffen doet een mens goed, nietwaar? Wie gunt zich niet graag een mooie jurk, een paar nieuwe schoenen of zelfs zoiets als een nieuwe auto van het laatste model? En wie wil niet graag een aantrekkelijker huis? Maar pas op! Zakenlieden kunnen heel overtuigend praten, en er wordt een heleboel geld verdiend door mensen dingen te verkopen die zij niet nodig hebben en die zij zich niet kunnen veroorloven.
Bedenk ook dat het bijblijven met het betalen van de termijnen spanningen in de gezinsverhoudingen kan veroorzaken. Onenigheid en verbittering kunnen er het gevolg van zijn. De toneelschrijver Henrik Ibsen had gelijk met de uitspraak: „Het gezinsleven houdt op vrij en mooi te zijn zodra het gegrond is op lenen en schuld.” Als u niet bijblijft met uw betalingen kan dat uw goede naam bezoedelen. Omdat het veel gemakkelijker is het geleende geld uit te geven dan het met rente terug te betalen, komen velen tot de ontdekking dat het gekochte hun niet de vreugde bezorgt die zij ervan verwacht hadden.
In het algemeen blijven regeringen maar lenen en moeten ze steeds hogere bedragen aan rente betalen. Dit mag dan normaal zijn, maar daarom hoeft men de door schulden geteisterde naties nog niet te imiteren. Verre van welvaart voor mensen te creëren, kan te veel schuld de armoede en onzekerheid doen toenemen. Een Deens gezegde luidt: „Het valt niet mee te betalen voor brood dat al opgegeten is.”
Gelukkig neemt de stress van een schuldenlast snel af wanneer u leert uw geld verstandig uit te geven. Neem er dus de tijd voor uw boodschappen zorgvuldig te plannen teneinde pressie om te lenen te vermijden. Zelfs in landen met hyperinflatie is het mogelijk geld te besparen — door een open oog te hebben voor koopjes en door alleen te kopen wat echt nodig is. Het betekent dat u binnen uw mogelijkheden moet blijven en bereid moet zijn te wachten of het zonder te stellen.
Vraag u af: Zal mijn gezin eronder te lijden hebben als ik een schuld aanga? Wat betekent het voor mijn reputatie als ik de lening niet kan aflossen? Het zou wel eens lang kunnen duren voordat ik weer vertrouwen geniet! In dit opzicht is er praktische, gedegen raad beschikbaar. Waarom zou u niet nagaan of de bijbel iets te zeggen heeft wat u en uw gezin in de kwestie van schulden kan helpen?
Kan de bijbel u helpen?
Als belangrijkste punt geldt dat de bijbel ons allemaal kan helpen een onvoorwaardelijk vertrouwen in Jehovah aan te kweken. Wij hebben beslist hulp nodig in deze ’tijden die moeilijk zijn door te komen’ (2 Timotheüs 3:1). Wij krijgen de vermanende raad: „Laat uw levenswijze vrij zijn van de liefde voor geld, en weest tevreden met de tegenwoordige dingen. Want hij heeft gezegd: ’Ik wil u geenszins in de steek laten noch u ooit verlaten.’ Dus kunnen wij goede moed hebben en zeggen: ’Jehovah is mijn helper; ik wil niet bevreesd zijn. Wat kan een mens mij doen?’” (Hebreeën 13:5, 6) Hoe uitermate belangrijk om een sterk geloof te ontwikkelen in God als Degene die voor ons zorgt!
Hoewel de bijbel niet iedereen vertelt hoe hij in zijn levensonderhoud moet voorzien, verschaft het boek wel goede richtlijnen. Jezus Christus drong er bij zijn luisteraars op aan eerst voor hun geestelijke belangen te zorgen: „Gelukkig zijn zij die zich bewust zijn van hun geestelijke nood” (Mattheüs 5:3). Wij lezen ook dat wij ons doeleinden moeten stellen: ’Stel het u ten doel rustig te leven en u met uw eigen zaken te bemoeien en met uw handen te werken, zoals wij u bevolen hebben, zodat gij betamelijk moogt wandelen ten aanzien van de mensen die buiten zijn en niets nodig hebt’ (1 Thessalonicenzen 4:11, 12). Rustig te leven en een mate van vrede te genieten — vereist dat niet dat wij binnen onze mogelijkheden leven?
Gods Woord kan ons helpen ons denken aan te passen. De schrijver van Spreuken legde een evenwichtige zienswijze aan de dag door God te vragen: „Geef mij noch armoede noch rijkdom. Laat mij het mij toebedeelde voedsel verorberen, opdat ik niet verzadigd word en ik u werkelijk verloochen en zeg: ’Wie is Jehovah?’ en opdat ik niet tot armoede geraak en ik werkelijk steel en mij vergrijp aan de naam van mijn God” (Spreuken 30:8, 9). Voel u dus niet beschaamd als u het — tijdelijk althans — met een beetje minder moet stellen. Laat nooit uw geluk afhankelijk zijn van materiële zaken, zoals velen doen die zich met anderen vergelijken of overmatig piekeren over materiële bezittingen. — Mattheüs 6:31-33.
Bovendien kan de bijbel u helpen goede gewoonten te ontwikkelen. Leer zuinig te zijn zonder gierig te zijn, en voldoening te putten uit wat u zich kunt veroorloven. Zo kunnen jongeren niet verwachten onmiddellijk te bemachtigen wat volwassenen na jaren werken hebben verworven. Vermijd het u door materialisme in slavernij te laten brengen. Terecht waarschuwt de bijbel ons, niet aangaande geld maar „de liefde voor geld”: „Zij . . . die besloten zijn rijk te worden, vallen in verzoeking en een strik en vele zinneloze en schadelijke begeerten, die de mensen in vernietiging en verderf storten. Want de liefde voor geld is een wortel van allerlei schadelijke dingen, en door hun streven op die liefde te richten, zijn sommigen van het geloof afgedwaald en hebben zich overal met vele pijnen doorboord” (1 Timotheüs 6:9, 10). Hoe essentieel dat u het verschil onderscheidt tussen wat u echt nodig hebt en wat u alleen maar graag wilt hebben!
Maar vindt u dat uw inkomen te laag is? Het is waar dat het niet gemakkelijk is gebrek te lijden zonder gefrustreerd te raken. Wees niettemin bereid het zonder enkele niet-essentiële zaken te stellen in plaats van er schulden voor aan te gaan, waardoor u zich misschien zware lasten op de hals zou halen en er zelfs financieel op achteruit zou gaan. Ga met beleid te werk en wees zuinig. U kunt praktische suggesties te horen krijgen door met een ervaren vriend te spreken. Zou het nuttig kunnen zijn een nieuwe vaardigheid te leren? Bedenk: Bijbelse beginselen opvolgen, geestelijke zaken voorrang geven en volledig op Jehovah vertrouwen zijn van het grootste belang — wat de omstandigheden ook zijn. — Filippenzen 4:11-13.
Ja, schulden maken is wellicht niet lonend. Er is wel gezegd: „Een man die schulden heeft, zit gevangen in een net.” De last van schulden kan schadelijk zijn voor het gezinsleven, voor de gezondheid en voor de geestelijke gezindheid. Schuld kan een lener nog armer maken. Spreuken 22:7 zegt: „De rijke is het die heerst over de onbemiddelden, en wie leent, is een knecht van de man die uitleent.” Vermijd daarom onnodige schulden. Wij kunnen nog steeds profijt trekken van het beginsel in wat de apostel Paulus christenen voorhield: „Zijt niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben; want hij die zijn medemens liefheeft, heeft de wet vervuld.” — Romeinen 13:8.
Ongeacht hoe de economie in uw land ervoor staat, zie met vertrouwen uit naar Gods nieuwe wereld. Spoedig zal de mensheid niet meer verdeeld zijn in mensen die kunnen uitlenen en mensen die moeten lenen. Onder Gods koninkrijk zal er niemand arm zijn. Jehovah’s belofte zal uitkomen: „Hij zal de arme die om hulp schreeuwt, bevrijden, ook de ellendige en al wie geen helper heeft. Hij zal deernis hebben met de geringe en de arme, en de zielen van de armen zal hij redden” (Psalm 72:12, 13). In plaats van alleen maar een worsteling om het bestaan te kennen, zullen de bewoners van de aarde dan „hun heerlijke verrukking vinden in de overvloed van vrede”. — Psalm 37:11.
[Illustratie op blz. 12]
Thomas Jefferson
[Verantwoording]
Schilderij van Gilbert Stuart. Met toestemming van Bowdoin College Museum of Art/Dictionary of American Portraits/Dover
[Illustratie op blz. 13]
Grote schulden aangaan kan uw huwelijk onder spanning zetten