Vrede en veiligheid — De hoop
„De Algemene Vergadering der Verenigde Naties heeft met algemene stemmen 1986 uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Vrede. De plechtige afkondiging van het jaar zal plaatsvinden op 24 oktober 1985, de veertigste verjaardag van de Verenigde Naties.”
HOE beziet u deze officiële verklaring van de organisatie der Verenigde Naties? Schenkt ze u meer vertrouwen in de toekomst? Velen zullen zeggen dat iedere kans op vrede, hoe gering ook, de moeite van het uitproberen waard is. Waarom dus niet een „Internationaal Jaar van de Vrede”?
Zo’n „Jaar van de Vrede” zou beslist in overeenstemming zijn met de doelstellingen van de stichters van de organisatie der Verenigde Naties. Destijds, in 1944, verklaarde de president van de Verenigde Staten: „Wij hebben steeds het vaste voornemen gehad . . . de vredelievende natiën zodanig te organiseren dat zij door eenheid van wens, eenheid van wil en eenheid van macht in een positie komen te verkeren om te garanderen dat niet één eventuele nieuwe agressor of veroveraar ook maar iets zal kunnen ondernemen. Daarom zijn wij vanaf het allereerste begin van de oorlog, en naast onze militaire plannen, bezig geweest de fundamenten te leggen voor de algemene organisatie tot handhaving van vrede en veiligheid.”
Die idealen werden door velen gedeeld. „Voor het ontstaan van de Verenigde Naties was het noodzakelijk dat een grote groep mensen geloofde in het vermogen van de mens om het goede te doen en van mening was dat hun hoop gerechtvaardigd zou kunnen zijn”, zegt het boek Defeat of an Ideal, door Shirley Hazzard, die tien jaar op het secretariaat van de Verenigde Naties werkzaam is geweest.
In het Handvest van de pasgeboren organisatie werd de hoop van haar stichters tot uitdrukking gebracht: „De doelstellingen van de Verenigde Naties zijn: 1. De internationale vrede en veiligheid te handhaven . . . 2. Vriendschappelijke betrekkingen tussen de volken te ontwikkelen, die gegrondvest zijn op eerbied voor het beginsel van gelijke rechten en zelfbeschikking van de volken . . . 3. Internationale samenwerking tot stand te brengen met betrekking tot het oplossen van mondiale vraagstukken.” Wat zou er nu verkeerd kunnen zijn aan zulke doelstellingen?
Toegegeven, de Verenigde Naties zijn indrukwekkend van start gegaan. Er werden gewichtige wereldvraagstukken besproken. In 1948 werd een uitzonderlijke Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aanvaard. Er werd een begin gemaakt met waardevolle humanitaire projecten om armoede, honger en ziekte te bestrijden en het droevige lot van vluchtelingen te verlichten. Er werden internationale normen vastgesteld, zoals veiligheidsnormen voor schepen en vliegtuigen, gezondheidsverklaringen voor reizigers naar bepaalde gebieden, uniforme posttarieven en toewijzing van frequentiebanden voor radioverkeer.
De Verenigde Naties zijn nauw betrokken geweest bij de vredesbemiddeling in het conflict tussen India en Pakistan van 1947-1949. De organisatie heeft zelfs militaire kracht getoond toen onder haar vaandel soldaten in 1950 naar Korea en in 1960 naar de Kongo (thans Zaïre) gingen. Nog steeds bevinden zich vredesmachten van de VN op Cyprus en in het Midden-Oosten. Ja, in de afgelopen veertig jaar hebben de Verenigde Naties een reputatie opgebouwd. Meer dan 150 landen hebben getoond dat ze dit erkennen door afgevaardigden te zenden naar het opvallende hoofdbureau van de organisatie in New York, aan de oevers van de East River.
Maar in hoeverre hebben de Verenigde Naties zich gekweten van hun voornaamste opdracht, namelijk het ’handhaven van de internationale vrede en veiligheid’? En welke uitwerking zal het afgekondigde „Internationale Jaar van de Vrede” hebben?