De paus en de Apocalyps
AVERTING ARMAGEDDON (Armageddon afwenden) is de titel die twee verslaggevers gaven aan hun in 1984 verschenen boek over de recente pauselijke politiek. Gordon Thomas en Max Morgan-Witts brengen al meer dan zeventien jaar lang verslag uit over het pausdom. Wat kunnen wij van hen te weten komen over de zorg die in de hoogste kringen van de Katholieke Kerk heerst ter zake van de apocalyps?
Volgens deze verslaggevers verklaarde monseigneur Emery Kabongo, privé-secretaris van Johannes Paulus II: „Als een geestelijke Hercules tracht de paus . . . de supermachten gescheiden te houden en een nucleair Armageddon te voorkomen.”
Naar het schijnt, maken kerkelijke leiders zich in het bijzonder bezorgd over een wereldomvattende vernietiging door mensenhanden in plaats van over Gods selectieve ingrijpen in de menselijke aangelegenheden — de apocalyps die in de bijbel wordt voorzegd. Averting Armageddon zegt bijvoorbeeld: „Onder Kabongo’s medewerkers vallen uiterlijk geen tekenen te bespeuren dat het inspanning kost te trachten de apocalyps die zij ontwaren tegen te houden. . . . Maar achter deze routine gaat een spanning schuil die rechtstreeks is overgedragen door de internationale bisschoppenconferentie. Deze had haar besprekingen beëindigd op een toon waarin het besef van naderend onheil doorklonk, en haar leedwezen uitgesproken over ’oorlogszuchtige agressiviteit, gewelddaad en terrorisme, de opeenstapeling van arsenalen vol met niet alleen conventionele maar vooral ook nucleaire wapens, en de schandelijke handel in alle oorlogswapens’.” Zelfs de paus is erbij betrokken. Thomas en Morgan-Witts berichten dat op de boekenplanken in zijn studeerkamer werken staan als International Defense Review (Internationaal defensiehandboek), The Problems of Military Readiness (De problemen van militaire paraatheid) en Surprise Attack: Lessons for Defense Planning (Verrassingsaanval: lessen ten behoeve van defensievoorbereidingen). Zij voegen eraan toe:
„Vlak bij de encyclieken staan boeken over een onderwerp dat nu de aandacht van de paus gevangen houdt: eschatologie, de studie van de bijbelse leringen die betogen dat God Zijn Koninkrijk op aarde zal vestigen door middel van een reeks ’gebeurtenissen’ die een eind zullen maken aan een tijdperk. Johannes Paulus gelooft stellig . . . dat, misschien nog vóór het eind van de eeuw, iets ’beslissends’ de wereld zal teisteren. Zou het een pestilentie kunnen zijn, een tweede Zwarte Dood? Of droogte of hongersnood op onvoorstelbare schaal? Of een nucleaire oorlog? Tegenwoordig vreest hij dikwijls het laatste; misschien, zo heeft hij naar men weet wel eens overpeinsd, is hem de rol toebedeeld van hoofd van de Kerk gedurende wat het laatste decennium van de wereld zou kunnen zijn voordat ze blijvend verwoest wordt door een nucleaire holocaust.”
Averting Armageddon vestigt tevens de aandacht op de symbolische „doemsdagklok” die regelmatig in de Bulletin of the Atomic Scientists prijkt. Toen deze „klok” in december 1947 voor het eerst werd gepubliceerd, werd ze op zeven minuten voor middernacht gezet om aan te geven „hoe dicht de wereld voor een nucleair Armageddon stond”. Na de wapenbeheersingsovereenkomst van 1972 (SALT) werden de wijzers van de klok teruggezet tot twaalf minuten voor middernacht. In 1984 schreven Thomas en Morgan-Witts: „De klok staat nu op nog maar drie minuten voor middernacht. In dertig jaar is doemsdag nog niet zo dichtbij geweest.”
Ondanks alle pauselijke inspanningen „om een nucleair Armageddon af te wenden”, waren er volgens de wijzers van de klok in [november] 1985 nog steeds maar drie minuten te gaan. Wij mogen ons echter niet laten afleiden door bezorgdheid over de vraag of de natiën de mensheid zullen vernietigen. In plaats van te trachten de apocalyps te vermijden, zullen wij er wijs aan doen te zoeken naar Gods weg tot redding uit de apocalyps, want het staat vast dat die „over de gehele bewoonde aarde zal komen”. — Openbaring 3:10.