Omwisi 11

Wamabya mubuti, uwatikaye abana baghu balere eriteghekania ebisubiryo erikwamana n’emwaka yabo. Hakanabya endambi akaleberyo ikakania oko myatsi eyikalakalire, ng’emyatsi y’obunyumba, kutse ngoko twangayitambya, aliwe omo mwatsi oyo imwanganabya enungu nguma kutse sibiri esyo omwana anganatoka erisubiryako. Kandi kumbe iwawatikya omwana waghu eriminya ngoko sikyangatokekana eribya bakamukamwahula mughulu wosi. Eriminya ekyo ikyanganamuwatikya eritendibya akahitana bamabisombola oghundi omo mwanya wiwe. (1 Tim. 6:18) Itwe bosi twanganatoka eriteghekania ebisubiryo ebikaletera Yehova y’olukengerwa n’erihimba Abakristo balikyetu. (Misyo 25:11) Omughulu tukakanaya oko mwatsi mulebe owatuhikira, kumbe itwayikasa eritendibugha binene okw’itwe. (Misyo 27:2; 2 Kor. 10:18) Omo mwanya w’ekyo itwayikasa eribugha kutsibu oko Yehova, oko Kinywa kiwe, n’oko bandu biwe.​—Erib. 4:11. w23.04 24-25 enu. 17-18

Olwanzo lukaleka itwasighala itunalolire n’eriteya. (Mat. 22:37-39) Enyanza oMungu likatuwatikaya erilola embere eritulira nomo ekyo kyanganatuletera ebitsibu bingyi. (2 Tim. 1:7, 8) Kundi twanzire n’abandu abatekolera Yehova, ekyo nakyo kikatukuna erilola embere eritulira omo kiharo kyetu kyosi, nibya nomo kyangatusaba eritulira oko telefone kutse erilabira ebaruha. Situlibunika mutima kundi twikirirye ngoko kiro kighuma abandu abo tukayatulira banganabindula emitima yabo n’eritsuka erikola ebyuwene. (Ezek. 18:27, 28) Kandi twanzire Abakristo bali kyetu. Tukakanganaya olwanzo oluli ng’olo tukasikania mitima n’erihimbana.’ (1 Tes. 5:11) Netu tukasikanaya mitima ng’abasuda abakakola omo bughuma omo malwa. Kwenene omusuda anganahutalya butsira eriminya oghundi musuda mulikyabo omo malwa, aliwe syaliyiririra. Netu kutya sitwangahutalya abaghala n’abali betu omw’iyiririra kutse omw’ituhulya ekibi oko kibi. (1 Tes. 5:13, 15) Kandi tukakanganaya olwanzo lwetu omw’isikya abaghala betu abakasondola endeko.​—1 Tes. 5:12. w23.06 10 enu. 6; 11 enu. 10-11

Eribya tukalengekania kutsibu oko mbanulo ni nzira nguma ey’eriwatya obwikirirya bwetu. Embanulo ikaleka itwikirirya ngoko oMungu akendisyaberererya ebyo abirilagha. Omughulu tukalengekanaya kutsibu oko ekyaleka embanulo iyateghekanibwa, kandi ngoko ekyo mukyasaba Yehova y’emyatsi mingyi, ekyo kikaleka itwikirirya kwenene-kwenene ngoko omulaghe w’oMungu w’erisyatuha engebe y’erikota omo kihugho ekyuwene akendisyabererera. Busanaki tukabugha tutya? Eriliha embanulo kyaba kisabireki? Yehova mwatuma Mughala wiwe mwanzwa, oyo w’abya ekyusa kiwe kandi mwira wiwe, ase abutawe oko kihugho mo mundu oyuhika-hikene. Inyane oko kihugho, Yesu mwayiyinia omo mihanda yosi y’amaligho, neryo mwateseka, n’erihola oluholo olukaluma. Ekyo si kyabya kyolo oko Yehova. OMungu wetu ow’olwanzo syangalighire Mughala wiwe ateseke n’erihola busana n’erituha engebe eyuwene y’omo biro bike bisa. (Yoh. 3:16; 1 Pet. 1:18, 19) Kundi Yehova mwaherera Mughala wiwe mwanzwa erituwatikya, akendisyakoka ekyosi-kyosi tutoke eribyaho kera na kera omo kihugho kihya-kihya. w23.04 27 enu. 8-9

Yehova ananzire erilubukya abaholi? Butsira n’eritika-tika, Yehova anzire arilubukyabo. Mwasondola abandu balebe abahandika eBiblia, erihandika oko ndaghane y’erilubukya abaholi omo biro ebikasa. (Isa. 26:19; Erib. 20:11-13) Kandi omughulu Yehova akalagha omwatsi akaberererayagho. (Yos. 23:14) Yehova akakandira erisyalubukya ababirihola. Lengekanaya oko binywa ebyo Yobu abugha. Abya inasi ndeke-ndeke ngoko, nomo anganahola, Yehova anzire inatasyabyaho. (Yobu 14:14, 15) Yehova kw’akinayowa atya oko baghombe biwe ababirihola. Akakandira erilubukyabo ibane n’engebe yowene kandi ibatsemire. Yehova akayowa ati oko bandu bosi abahola isibalibabana akanya ak’eriminya ekwenene okw’iye? Tata wetu w’olwanzo anzire erisyalubukyabo. (Emib. 24:15) Anzire ibabana akanya ak’erisyabya bira biwe n’erisyabyaho kera na kera oko kihugho.​—Yoh. 3:16. w23.04 9 enu. 5-6

Wangatoka uti eribya n’amaha awawatire? Wamabya ighuli n’amaha w’erisyabyaho kera na kera oko kihugho, wanganabya ukasoma ebyo eBiblia ikabugha oko Paradiso n’erilengekania kubyo ko buli. (Isa. 25:8; 32:16-18) Terilengekania engebe nga ikendisyabya yiti omo kihugho kihya-kihya. Terilengekania iwabirihika mukyo. Twamabya tukalengekania kutsibu oko maha wetu w’ekihugho kihya-kihya, itukendilangira ngoko amaligho wetu ni “w’omughulu muke, kandi isyalitohire.” (2 Kor. 4:17) Amaha agho Yehova abirikuha, anganakuwatikya eriyiyinia omo maligho. Yehova abirihiraho ebyo ulaghireko utoke eribana akaghala akakalua okw’iye. Neryo wamabilagha oko buwatikya utoke erikola omubiiri mulebe, eriyiyinia omo buligho bulebe, kutse eribya ighunatsemire, iwasaba Yehova erilua oko mutima, kandi iwayighisya utoke eribana obusondoli bwiwe. Isiwaghana obuwatikya bw’abaghala n’abali benyu. Ubye ukalengekania mughulu wosi oko maha agho uwite. Wamabikola utya, ighukendibana “obutoki bwiwe bunene eribaha akaghala kanene, mutoke eriyiyinia ndeke-ndeke imunemuhanda omutima kandi imune n’obutseme.”​—Kol. 1:11. w23.10 17 enu. 19-20

Tuwite emyatsi mingyi eyangaleka itwabya tukasima Yehova omo misabe. Twanganasima Yehova busana n’emyatsi yosi eyuwene eyo tuwiteko; kundi ebihembo byosi ebyuwene bikalua okw’iye. (Yak. 1:17) Ng’eky’erileberyako, twanganasima Yehova busana n’obubuya bw’ekihugho kyetu n’ebindu bingyi ebyo ahangyika ebikaswekaya. Kandi twanganasima Yehova busana n’engebe yetu, ekihanda kyetu, abira betu n’amaha agho tuwite. N’akandi tukasima Yehova kundi abirituha akanya ak’eritsemera obwira haghuma naye. Kyanganatusaba eriyikasa kutsibu tutoke eribya tukalengekania oko ebikaleka itwasima Yehova. Munabwire abandu bangyi sibalisima. Abandu bakalengekanaya oko ebyo banzire eribana lisa omo mwanya w’eribya bakakangania erisima lyabo oko ebyo bawite. Netu twamabitsuka eribya n’omutsye oyo, emisabe yetu iyikendibya erisaba-saba lisa, butsira erisima. Twamanza tuti ekyo sikituhikire, litolere itwakulya n’erikangania omubere w’eribya tukasima oko byosi ebyo Yehova akatukolera.​—Luka 6:45. w23.05 4 enu. 8-9

Akabya Tata wetu w’olwanzo, Yehova syalyanza akalangira tukaghalwa. (Isa. 63:9) Nomo bine bitya, syalikakiraya amaligho wetu wosi, awanganasosekanibwa n’esyonyusi kutse n’ebirimi by’omuliro. (Isa. 43:2) Aliwe, akalagha ati akendituwatikya “erikindagho.” Kandi syangalighira n’ahake amaligho agho tukalabamo inyaleka itwataluka erimukolera. Kandi Yehova akatuha ekirimu kiwe kibuyirire ky’obutoki kitoke erituwatikya eriyiyinia. (Luka 11:13; Filip. 4:13) Ekyo kyanganaleka itwikirirya ngoko mughulu wosi Yehova akendituha ekyo tulaghireko kundu tutoke eriyiyinia n’erisighala bataleghula okw’iye. Yehova akanza itwayiketera iye. (Ebr. 11:6) Ndambi silebe, twanganalangira nga sitwangatoka erilwa n’amaligho wetu. Nibya twanganatsuka eritika-tikira Yehova ng’anemwendituwatikya. Aliwe, eBiblia ikatubwira ndeke-ndeke ngoko erilabira akaghala k’oMungu ‘twanganasingana’ kutse twanganasinga amaligho. (Esy. 18:29) Neryo omo mwanya w’erimutika-tikira tutya, litolere itwasaba itunikirirye kundu, kandi itunayiketere ngoko Yehova akendisubirya oko misabe yetu.​—Yakobo 1:6, 7. w23.11 22 enu. 8-9

Olo lo lwanzo lw’ekwenene! Ebinywa ebyo bikasikaya mutima abalungire ngoko bangananzana kutsibu. Erilola embere eryanzana omo ngebe yabo yosi kikasaba omukali n’omulume eriyikasa. Tuteke eky’erileberyako. Omuliro akalola embere eryaka hamabibya omundu oyukatundagho. Hamatendibya oyukatundagho, iniakendilima. Ko bine bitya n’oko mulume n’omukali. Olwanzo lwabo lwanganalola embere bamabya bakawatya obwira bwabo. Ebiro bikalaba, abatahenie banganalangira olwanzo lwabo ilwabya nga lwamapola, kutsibu-tsibu omughulu bamabula esyofranga, kutse bamahikako endwala, kutse busana n’ebitsibu ebikasira omw’ikulya abana. Neryo imubatoka eritendilimya “ekirimi kya Yah,” omulume n’omukali batolere eriwatya obwira bwabo haghuma na Yehova. w23.05 20-21 enu. 1-3

Niki kyo kyangatuwatikya erikulya omubere w’obutubaha? Ababuti betu banganatusaba eribya n’obutubaha, aliwe sibangatoka eritusighira omubere oyo mo mwandu. Eribya n’obutubaha kyanganasosekanibwa n’erigha obufundi bulebe buhya-buhya. Enzira nguma y’eriminya obufundi obo bo ndeke, ry’eriyiteghererya emikolere y’omukangirirya n’erimwigha ndeke-ndeke. Kutya, netu tukigha omubere w’obutubaha omw’ibya tukayiteghererya ndeke ngoko abandi bakakanganayabo n’omw’ibya tukighabo. Nga Danieli tutolere itwigha ndeke Ekinywa ky’oMungu. Litolere itwabya n’obwira obuwatire haghuma na Yehova omw’ibya tukakania naye kangyi-kangyi n’erimubwira ngoko tukayowa. Kandi litolere itwayiketera Yehova n’erikirirya ngoko akendibya akatuwatikya mughulu wosi. Neryo omughulu obwikirirya bwetu bwamalengwako, tukendibya n’obutubaha. Eribya bandu butubaha kyanganaleka abandi ibatusikya. Kandi eribya tukakangania obutubaha lyanganaleka ab’emitima myolo ibasonda eriminya bingyi oko Yehova. Oko kwenene, hane emyatsi mingyi eyangaleka itwabya tukakangania obutubaha. w23.08 2 enu. 2; 4 enu. 8-9

Ekinywa kye Kigiriki ekyakolesibawa hano ekikabindulawa mo “mubye mukalebya” ikikakolesibawa oko bandu abakalenga oko mabwe w’obughuli batoke eriminya ng’anuwene. Kwesi, litolere itwalenga oko ebyo tukahulikirira kutse ebyo tukasoma tutoke eriminya nga nina by’ekwenene. Ekyo kikendisyabya ky’omughaso munene kutsibu okw’itwe tukasonda erihika oko mughulu w’eryaghalwa rinene. Omo mwanya w’eriligha obuli mwatsi ogho abandi bakabugha, tukakolesaya obutoki bwetu bw’erilengekania tutoke eriminya ebyo tukahulikirira n’ebyo tukasoma nga binahambene n’ebyo eBiblia n’endondeka ya Yehova bikabugha. Twamakola tutya isitwendisyatebibwa n’amabehi wa Sitani. (Misyo 14:15; 1 Tim. 4:1) Tunasi ngoko abandu ba Yehova bakendisyasabuka omughulu w’eryaghalwa rinene. Aliwe sitwasi ekikendisyahikira obuli mughuma w’okw’itwe. (Yak. 4:14) Nomo twangahola embere w’eryaghalwa rinene, kutse itwasabuka oko eryaghalwa rinene tukendisyahembwa engebe y’erikota twamabisighala bataleghula. Kwesi itwe bosi tuhire amalengekania wetu oko maha wetu itunayiteghekenie oko kiro kya Yehova! w23.06 13 enu. 15-16

Sitwasi awandi maminyereri w’eBiblia ngakedisyabererera ati. (Dan. 12:8, 9) Aliwe, eritendiminya obuminyereri bulebe nga bukendisyabererera buti, ekyo sikisondire eribugha kiti sibwendisyabererera. Twikirirye ngoko Yehova akendisyatuwatikya eriminya ebyo tutolere eriminya oko ndambi eyitolere ngoko anakola kera. Abakulu b’ebihugho basyabugha bati “hamabibya obuholo n’embolere.” (1 Tes. 5:3) Neryo abakulu b’ebihugho basyabambira ebisomo byosi by’amabehi n’eritoghotyabo. (Erib. 17:16, 17) Enyuma sy’aho, basyabambira n’abandu b’oMungu. (Ezek. 38:18, 19) Neryo emyatsi eyo yasyatukolya oko malwa w’endulya awe Armagedoni. (Erib. 16:14, 16) Twikirirye ngoko emyatsi eyo yikendibya hano ho sesene. Tukalindirira ekyo, tulole embere erikangania erisima lyetu oko Tata wetu w’elubula omw’iyiteghererya amaminyereri w’eBiblia n’omw’iwatikya abandi erikola batya. w23.08 13 enu. 19-20

Omughulu omukwenda Paulo abya akakania oko bwikirirya, amaha, n’olwanzo, mwabugha ati: ‘[Omubere] mukulu oko yosi eyi lo lwanzo.’ (1 Kor. 13:13) Paulo abugha atya busanaki? Omo kihugho kihya-kihya, sitwendisyasyalagha oko bwikirirya omo syondaghane sy’oMungu esilebirye ekihugho kihya-kihya, kundi oko mughulu oyo, emyatsi eyo twabya tukalindirira, ikendisyabya iyabiribererera. Aliwe mughulu wosi, likendisyatolera itwanza Yehova n’abandu. Ibwa, tukendisyongera eribanza erihika kera na kera. Kandi eryanzana, likakanganaya ko tuli Bakristo b’ekwenene. Yesu mwabwira abakwenda biwe ati: “Abandu bosi bakendisyaminya ngoko muli bigha baghe, mwamabya n’olwanzo omo kati-kati kenyu.” (Yoh. 13:35) Kandi, eryanzana likaleka itwabya itune omo bughuma. Omukwenda Paulo mwabugha ati olwanzo “lukamatanaya abandu bosi bo ndeke-ndeke.” (Kol. 3:14) Omukwenda Yohana mwahandikira abikirirya balikyabo ati: “Omundu oyo wanzire oMungu ritolere inianza na mughala wabo.” (1 Yoh. 4:21) Twamanzana, tukabya itwamakangania ngoko twanzire oMungu. w23.11 8 enu. 1, 3

EBiblia ikasosekanaya engebe y’Abakristo n’amatangwa. Abakendisyatibita erika oko ndulya bakendisyabana ekihembo eky’engebe y’erikota. (2 Tim. 4:7, 8) Litolere itwayikasa eritendileka eritibita; kutsibu-tsibu kundi tuli hakuhi n’eribugha amatangwa. Omukwenda Paulo, oyo wabiribugha amatangwa wiwe w’engebe, mwakangania ebyangatuwatikya erikinda amatangwa wetu w’engebe. Mwatuhana ati: “Tuyilusayeko obulito bosi . . . Kandi tutibite amasindano w’eritibita awali embere syetu itunemuyiyinia.” Paulo mwanasonda eribugha ati Omukristo syatolere eriheka emiheke milebe? Iyehe, ekyo kyo atabya akasonda eribugha. Aliwe abya akasonda eribugha ati tuyanguhayeko emiheke eyitatolere. Emiheke eyitatolere yanganaleka itwatibita bolo-bolo n’eriluha. Twamanza eriyiyinia omo matangwa wetu, litolere itwaminya luba emiheke yosi eyite y’omughaso eyangaleka ikyatukalako eritibita. Aliwe kandi silitolere eriyilusyako emiheke eyo tutolere eriheka. Twamabiyilusyako emiheke eyo, isitwendisighala omo matangwa.​—2 Tim. 2:5. w23.08 26 enu. 1-2

Eritendimakirira amalengekania wetu kikatuwatikaya erisikya amalengekania w’abandi. Ng’eky’erileberyako, bali betu balebe banzire eriyipamba, aliwe abandi sibanzire ekyo. Abakristo balikyetu balebe bakananywa obwabu buke, aliwe abandi babiriyisogha eritendinywa obwabu n’ahake. Abakristo bosi banzire eribya ibanakalire kinya-mubiri, aliwe abosi sibalikolesaya obubalya bughumerera. Twamabya tukalengekania tuti tusingene oko byosi, n’erisonda tuti kumbe abaghala n’abali betu balyakola ng’itwe, itwanganatwikalya abandi n’erighabula endeko. (1 Kor. 8:9; 10:23, 24) Yehova syalitubwira ngoko twangambala, aliwe akatuha esyokanuni esyangatuwatikya. Litolere emyambalire yetu iyakangania ngoko tuli bandu abakasikaya oMungu, situlilabayaho kateho, situliyikanganaya, kandi ngoko obwenge bwetu bukinemo. (1 Tim. 2:9, 10) Sikitolere eryambala esyongyimba esikaleka itwalangirika kutsibu. Esyokanuni sy’eBiblia sikawatikaya abasyakulu b’endeko eritendihiriraho abandi emighambo oko myatsi y’emyambalo n’eriluka esyonzwiri. w23.07 23-24 enu. 13-14

Yehova akakolesaya eby’erileberyako by’abakali babiri ab’ekisosekanio eritukangirirya ebyo twangakola tutoke eribya n’obutseme omo biro ebikasa. Abakaligha eribirikira lyo “mukali mukiru” banzire eriyitsemesya omo myatsi y’obusingiri. Bakabirirawa ngoko ebyo bakakola munabwire by’asyatula oko ngebe yabo y’omo biro ebikasa. Byasyakolyabo “omo mirindi yʼeKulimu.” (Misyo 9:13, 17, 18) Tubughe tutiki oko bandu abakaligha eribikira ly’omukali oyukasosekanaya “amenge [w’ekwenene]”? (Misyo 9:1) Tunemwigha eryanza ebyo Yehova anzire n’eripona ebyo aponire. (Esy. 97:10) Kandi tuli n’obutseme kundi netu twanganabirikira abandi base babane “amenge [w’ekwenene].” Tuli ng’abakabirikira “omo syosingi syʼomuyi” bati: ‘Omukiru akite muno.’” Emiyisa eyo tukabana itwe n’abakatuhulikirira si ya munabwire lisa. Emiyisa eyo yikendisyamala n’erituha akanya ‘ak’eribyaho’ kera na kera ‘tukalendera omo nzira yʼobowika.’​—Misyo 9:3, 4, 6. w23.06 24-25 enu. 17-18

Ukayowa ghuti omughulu omukolo mulikyenyu kutse omundu oyo mukakola naye omubiiri akakubulaya oko ebyo wikirirye? Ukanayibula-bula? Abandu bangyi bakayibula-bula. Aliwe eribulyo ng’eryo, lyangaleka itwaminya ebiri omo malengekania w’oghundi mundu kutse emyatsi eyo ikirirye. Kandi kyanganatuha akanya k’erikania oko ngulu mubya. Nikwa, hanganabya endambi omundu inyabulya eribulyo ly’omwagha. Ekyo sikyangatuswekya; kundi abandu balebe babiribwirwa emyatsi y’amabehi oko ebyo twikirirye. (Emib. 28:22) N’ekindi, tuli oko “biro by’enduli.” Oko biro by’enduli bino, abandu bangyi ni bandu “abatasi eriyikakirya” kandi “batsibu.” (2 Tim. 3:1, 3) Wanganayibulya uti: ‘Omughulu omundu akanyikubisanaya obuhaka busana n’ebyo nikirirye, nangatoka niti eribya mundu mubuya n’eriyibombeka?’ Ekyangakuwatikya niki? Omo kikuhi, wo mutima molo. Omundu w’omutima molo, syalihitana luba-luba. Aliwe akayibombeka omughulu bamamwendererya, kutse omughulu amabula ng’asubiraye atiki. w23.09 14 enu. 1-2

Hakanabya endambi amahano agho tukabana erilua oko ndondeka ya Yehova inyatuteya. Ng’eky’erileberyako, bakanatukunga oko kitegho eky’eryanza esyofranga n’erikola eyindi myatsi eyangaleka itwabuna emighambo ya Yehova. Tukabana emiyisa mingyi twamabikwama obusondoli bwa Yehova oko myatsi eyo. (Isa. 48:17, 18; 1 Tim. 6:9, 10) Butsira n’eritika-tika, Yehova akendisyalola embere erikolesya abandu akatuha obusondoli omughulu w’eryaghalwa rinene n’omo mughulu w’Obutabali obw’emyaka elfu. Tunemwendisyalola embere erikwama obusondoli bwa Yehova nibya n’omughulu erikola ekyo kikendisyatusaba erikola emyatsi eyo tutanzire? Kikendisyoloba erikola tutya, twamabya itunemuyikasa erikwama obusondoli bwa Yehova munabwire. Okw’ekyo tulole embere erikwama obusondoli bwa Yehova, nibya n’obo akatuha erilabira abalume abakatusondola. (Isa. 32:1, 2; Ebr. 13:17) Kwesi, twanganayiketera Omusondoli wetu Yehova, kundi akatusondola omo syonzira esikatuhighula oko myatsi mibi eyangatsandya obwira bwetu naye, kandi oyukatutwala oko ngebe y’erikota omo kihugho kihya-kihya. w24.02 25 enu. 17-18

Omukwenda Paulo abya n’obutseme erikolera Yehova, aliwe sikyabya kyolo. Kangyi-kangyi, Paulo inyakaghenda olughendo luli kandi oko mughulu wiwe eribalama syabya mwatsi molo. Omughulu abya akabalama, Paulo inyakayeghaya kangyi-kangyi “omo hatari omo syonyusi” n’omo “hatari busana n’ababandi.” Kandi ihakanabya omughulu esyonzighu siwe isyamuhunza. (2 Kor. 11:23-27) Kangyi-kangyi, Abakristo balikyabo isibalimusima busana n’ebyo akabakolera. (2 Kor. 10:10; Filip. 4:15) Niki kyo kyawatikaya Paulo erilola embere erikolera Yehova? Paulo mwigha bingyi oko mibere ya Yehova erilabira Amasako n’ebyabya akayilangirira. Paulo mwikirirya ngoko Yehova amwanzire. (Rom. 8:38, 39; Efe. 2:4, 5) Ekyo kyo kyamukuna eryanza Yehova yo kutsibu. Paulo mwakangania olwanzo lwiwe oko Yehova “omw’ikolera ababuyirire n’eritendileka eribakolera.”​—Ebr. 6:10. w23.07 9 enu. 5-6

Abandu bangyi balighire ngoko tulaghire oko matabali. Kandi bakabugha bati twanganasikya ebyalayiro bilebe bya “bakulu abakatutabala.” Aliwe abandu baghumerera abo, banganaghana erisikya ekyalayiro kilebe ekyo batanzire kutse ekyo bakalangira nga sikirimo obulingirirania. EBiblia ikakanganaya ngoko amatabali w’abandu akaghalaya abandu, akasondolawa na Sitani, kandi akisiya hake inyatoghotibwa. (Esy. 110:5, 6; Omug. 8:9; Luka 4:5, 6) Ikatasyatubwira yiti “tutitasikya obukulu bwabo, itukalwa n’oMungu.” Erihika lino Yehova akinalighira amatabali eribyaho hatoke eribya emitondekere, kandi akatusaba erisikyagho. Neryo kwesi “uhe obuli mundu y’ekyo atolere erihabwa,” ekyo kihiriremo ebitasi, erikenga, n’erisikya. (Rom. 13:1-7) Twanganalangira ekyalayiro kilebe nga sikitolere, nga sikirimo obulingirirania, kutse nga kikalire. Aliwe, tukasikaya abatabali kusangwa Yehova yukatusaba erikola tutya, bamabya isibetatusaba omwatsi owakabuna ebyalayiro biwe.​—Emib. 5:29. w23.10 8 enu. 9-10

Omughulu Samsoni abutawa, Abafilistini bo babya bakatabala oko kihanda kye Israeli kandi babya bakaghalyabo. (Abat. 13:1) Abaisraeli mubaghalwa kutsibu kundi Abafilistini babya batsibu. Yehova mwasombola Samsoni atoke “erilamya Abaisraeli omo byala byʼAbafilistini.” (Abat. 13:5) Oyo syabya mubiiri molo! Kyabya kitolere Samsoni inyayiketera Yehova imwatoka eriberererya omubiiri oyo. Kiro kighuma abasuda Bafilistini mubasa e Lehi erisyahamba Samsoni; kitokekene ekyo kyabya e Yuda. Abalume be Yuda mubasagha. Neryo mubayisogha erihira Samsoni omo byala by’esyonzighu. Abandu abanabya b’omo kihanda kya Samsoni, mubamuboha ndeke omo bikoba bibiri bihya-bihya n’erimuletera Abafilistini. (Abat. 15:9-13) Aliwe, ‘ekirimu kya Yehova mukyamuhikako n’amaka’ neryo Samsoni mwayisengula iyuwene oko bikoba ebyo. Neryo “mwabana omukese mubisi w’epunda,” mwimyagho n’erikolesyagho erita abalume Bafilistini 1 000!—Abat. 15:14-16. w23.09 2 enu. 3-4

Yehova abirighenda akabisula lyolo-lyolo ebyo “ayisunza kera na kera” omo Biblia; n’ekyo kikatsemesaya. Yehova anganakolesya esyonzira mbiriri-mbiriri atoke eriberererya erisonda liwe. Kandi mughulu wosi akatoka kundi “abirihangika obuli kindu busana n’eritegekania lyakyo.” (Misyo 16:4) N’ebikaluira omo ebyo Yehova akakola, byasyabyaho kera na kera. Ibwa, erisonda ly’oMungu niki, kandi abirikola mbinduka syahi atoke eriberereryalyo? OMungu mwabwira abandu b’erimbere erisonda liwe okw’ibo nga niki. Mwabwirabo ati, “Mubute, mubye banene, musulaye ekihugho, n’eritabalakyo, kandi mutabale . . . ebihangyikwa” byosi oko kihugho. (Enz. 1:28) Eriyisamambula lya Adamu na Eva, mulyaleka erilolo iryahika oko bandu bosi, aliwe ekyo sikyangakakirye Yehova eriberererya erisonda liwe. Mwabindula enzira y’eriberereryamo erisonda liwe. Enyuma syaho, mwalw’inyayisogha erihangania Obwami omo lubula obukendisyaberererya erisonda liwe ry’erimbere oko bandu n’oko kihugho.​—Mat. 25:34. w23.10 20 enu. 6-7

Yehova anganatuwatikya eriyitsinga. Ekyo kyanganatukalako, kutsibu-tsibu twamabya itunemulwa n’obulema bw’omughulu muli. Ndambi silebe, obulema obo tukalwa nabo bwanganalangirika nga bukalire kulenga obwa Petro. Aliwe Yehova anganatuha akaghala k’eritendibunika mutima. (Esy. 94:18, 19) Ng’eky’erileberyako, embere omughala wetu mughuma aminye ekwenene, inyakakola emyatsi y’engyingo n’abandu b’olubuto lughumerera n’olwiwe. Mwayisogha erilekana n’omubere mubi oyo. Aliwe, hakanabya endambi esyongumbu nyibi esyo isyamuhikira. Ekyamuwatikaya eritendibunika mutima niki? Akabugha ati: “Yehova akatuha akaghala.” Akatasyatomekako ati: “Erilabira obuwatikya bw’ekirimu kya Yehova . . . , nabirigha ngoko kinatokekene eritendileka erikwama ekwenene . . . Yehova abirinikolesya, kandi nomo ninawite obulema, akabya inyanemumba akaghala.” w23.09 23 enu. 12

Baghala betu balwana, muminye ngoko eribya Mukristo oyukulire bunya-kirimu sikiriyileta. Neryo, litolere imwabya mukasombola abandu abuwene abo mwangaleberyako, imwakulya obutoki bw’erilengekania, imwabya bandu b’eriyiketerwa, imwaminya erikola emibiiri mbiriri-mbiriri, n’eriyiteghekania oko mibiiri y’omo biro ebikasa. Omughulu mukalengekanaya oko myatsi eyo musabirwe erikola, ekyo kyanganabita obuba, muti ka byamabya bingyi! Aliwe mwanganatoka. Muminye ngoko Yehova anzire kutsibu eribawatikya. (Isa. 41:10, 13) Ahate eritika-tika, abaghala n’abali benyu omo ndeko, nabo bakendibawatikya. Mwamabibya Bakristo abakulire bunya-kirimu, engebe yenyu iyikendyuwana n’eribyamo obutseme. Baghala betu balwana, tubanzire kutsibu! Yehova abatsumule kutsibu omw’iyikasa lyenyu eribya balume Bakristo abakulire bunya-kirimu. w23.12 29 enu. 19-20

Terilengekania ighune oko fete haghuma n’abaghala n’abali betu. Munemutsema haghuma, n’oko nduli y’efete, imwimya efoto yo haghuma. Iwatasyahamba esindi foto ibiri, kundi ey’erimbere yanganabula eryuwana. Neryo iwayira oko syofoto isatu. Neryo oko nguma ya kusyo iwalangira mughala wetu inyabirisunza. Ighukendiyira efoto eyo yo uti? Ighukendizima efoto eyo kundi ighunawite oko sindi foto ibiri esyo mughala wetu mughumerera oyo aneko inyanemuseka. Twanganasosekania esyopitsa esyo n’ebyo tukibuka. Kangyi-kangyi, tukibuka emighulu eyuwene eyo tukalabaya haghuma n’abaghala n’abali betu. Aliwe tubughe tuti, ndambi silebe ighunemuyitsemesya haghuma n’abaghala betu, neryo mughala wetu kutse mwali wetu mughuma inyabugha kutse inyakola omwatsi ogho siwetatsemera. Ighukendikolaki? Busanaki siwangazimakyo ngoko unalyazima enguma y’oko syofoto esyo? (Efe. 4:32) Twanganibirirwa ekosa nge eyo mughala wetu kutse mwali wetu alyakola, kundi tukinibukire endambi eyuwene eyo tulyalabaya haghuma naye. Eyo y’emyatsi eyuwene eyo twanzire eribya tukibuka. w23.11 12-13 enu. 16-17

Ebinywa by’Ekigiriki ebikolesibwe hano, bikakanganaya ngoko omukali Mukristo atolere inyambala omo nzira y’erisikya n’eyikakanganaya ngoko atsomene amalengekania w’abandi. Bali betu Bakristo, inywe mukayikasa erikwama erihano lino, tukabatsemera kundu busana n’emyambalire yenyu eyirimo olulengo! Oghundi mubere w’omughaso ogho abali betu bosi batolere erikulya batoke eribya Bakristo abakulire bunya-kirimu, bo buyiteghererya. Obuyiteghererya niki? Ry’eriminya erisoha emyatsi yo ndeke​—ni butoki bw’eriminya ekibuya nga ky’ekyahi n’ekibi nga ky’ekyahi, neryo iwayisogha erikola ekyuwene. Tukanaye oko Abigaili. Iba wiwe mwayisogha muhanda, n’ekyo kyendiletera ekihanda kiwe kyosi ky’ebitsibu. Abigaili mwalw’inyanguha erikola omwatsi mulebe. Obuyiteghererya bwiwe mubwasabula esyongebe. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) Netu kutya obuyiteghererya bukatuwatikaya eriminya endambi y’eribugha n’endambi y’eribya bukutu. Kandi bukatuwatikaya eritsomana abandi butsira eriyingirya omo myatsi yabo eyitatulebirye.​—1 Tes. 4:11. w23.12 20 enu. 8-9

Omukwenda Paulo mwahandikira ebinywa ebi oko ndeko eyabya Roma. Abaghala n’abali betu ababya Roma, babya ibabirigha oko Yehova na Yesu, ibabiribya n’obwikirirya kandi ibabiribya Bakristo. Neryo oMungu ‘mwabaghanzamo batunganene busana n’obwikirirya bwabo,’ kandi mwabahirako amaghuta erilabira ekirimu kibuyirire. (Rom. 5:1) Inga, bangayilindirire oko kihembo kibuya nga n’eribya n’amaha ngoko bakendisyabanakyo. Enyuma, Paulo mwahandikira Abakristo be Efeso abahirirweko amaghuta oko maha agho oMungu abirihabo. Busana n’amaha ayo, babya ibakendisyabana “ebindu bibuya ebyo akendisyaha ababuyirire mo mwandu.” (Efe. 1:18) Kandi Paulo mwakangania Abakristo be Kolosai amaha wabo ng’akendisyabererera hayi. Mwahulagho mo “maha agho babiribateghekanirya elubula.” (Kol. 1:4, 5) Kwesi amaha w’Abakristo abahirirweko amaghuta, ry’erisyalubukibwa neryo ibabana engebe ya kera na kera omo lubula eyo bakendisyatabala haghuma na Kristo.​—1 Tes. 4:13-17; Erib. 20:6. w23.12 9 enu. 4-5

Kikatsuka erikolesibwa, ekinywa ekikabindulawamo “eriteya,” ikikakolesibawa oko basuda ababya bakatsunga omuyi n’eriteyagho oko babandi. Abandu b’omo muyi owateghibwe, ibakaghotsera butsira buba kundi ibanasi ngoko hane abateya b’omuyi. Kutya, omughulu obuholo bw’oMungu, bukateghaya emitima yetu n’amalengekania wetu, tukatulera kundi itunasi ngoko tunateyibwe. (Esy. 4:8) Nomo emibere eyo tulimo yanganabula eribinduka aho n’aho, twanganayowa omo buholo omo lulengo lulebe ngoko Hana naye anayowa. (1 Sam. 1:16-18) N’omughulu tukatulera kikoloba okw’itwe erilengekania ndeke n’eriyisogha ndeke. Tutolere erikolaki? Omughulu ukahanga-hangaya, iwasaba “omuteya” uti akuwatikaye. Wangakola ekyo kyo ghuti? Ulole embere erisaba. Isiwaleka utewabana obuholo bw’oMungu. (Luka 11:9; 1 Tes. 5:17) Wamabya ighunemuhikirwa n’emyatsi eyikalire, uyitsinge erisaba: neryo ukendibana obuholo bwa Yehova, obukenditeya omutima waghu n’amalengekania waghu.​—Rom. 12:12. w24.01 21 enu. 5-6

Eriyira erina lya Tata wiwe mo libuyirire, Yesu mwayiyinia omo myatsi mibi ng’erihunzwa, eritsumwa n’erimubuwako amabehi. Abya asi ndeke ngoko abirikola erisonda lya Tata wiwe omo myatsi yosi; neryo isihakiri omwatsi owangaleka inyahemuka. (Ebr. 12:2) Kandi abya asi ngoko Sitani yukamulengako omo mighulu eyikalire eyo. (Luka 22:2-4; 23:33, 34) Sitani abya akalengekania ati Yesu akendileghula; aliwe mwamutalukako! Yesu mwakangania ndeke-ndeke ngoko Sitani ni mubehi, kandi ngoko Yehova awite abaghombe biwe abakasighala bataleghula okw’iye, nibya n’omughulu bamalengwako kutsibu! Unanzire eritsemesya Omwami waghu oyunemutabala munabwire? Ulole embere eripipa erina lya Yehova ukawatikya abandi eriminya emibere mibuya y’oMungu wetu. Omughulu ukakola utya ukabya ighunemukwama ndeke-ndeke olughobe lwa Yesu. (1 Pet. 2:21) Nga Yesu, naghu unemutsemesya Yehova n’erikangania ngoko enzighu yiwe Sitani ni kibehi ekitikw’isoni! w24.02 11-12 enu. 11-13

Omo myaka itano eyalaba, abandu abalabire oko milioni moya mubabatisibwe n’eribya Bimiri ba Yehova. Omughulu ukaherera engebe yaghu oko Yehova, ukasombola eribya mwigha wa Yesu Kristo kandi erikola erisonda ly’oMungu w’akabya mwatsi w’omughaso munene omo ngebe yaghu. Ekyo kihiriremoki? Yesu mwabugha ati: “Omundu amanza erinikwama ayighane.” (Mat. 16:24) Ekinywa ky’Ekigiriki ekikabindulawamo “ayighane” kandi kyanganatasyabindulwamo “syabyeho busana n’iyuwene-wene.” Omughulu ukendiyiherera oko Yehova, ekyo kikendikusaba eribya ukayihighula oko myatsi yosi eyikamuponesaya. (2 Kor. 5:14, 15) Ekyo kihiriremo eriyihighula oko ‘mibere y’omubiri,’ ng’erikola emyatsi y’obusingiri. (Gal. 5:19-21; 1 Kor. 6:18) Erisikya ebyalayiro ebi, kyanganakalya engebe yaghu? Wamabya ighunanzire Yehova kandi ighunalighire kundu ngoko emighambo yiwe yiriho busana n’endundi yaghu, isikyendikukalako.​—Esy. 119:97; Isa. 48:17, 18. w24.03 2 enu. 1; 3 enu. 4

Yehova akaha ekirimu kiwe kibuyirire oko bandu abo alighire. (Mat. 12:18) Twanganayibulya tuti: ‘Ninemukangania emibere milebe eyikalua oko kirimu kibuyirire?’ Munabwire ukanahanda omutima oko baghala n’abali betu kwilaba ngoko wabya ukakola omughulu watsuka erigha eBiblia? Wamabilola embere erikangania emibere eyikalua oko kirimu kibuyirire, ekyo ikikendikuwatikya erikirirya ndeke-ndeke ngoko Yehova anakulighire! Yehova mwakolesya obughuli bw’embanuno oko bandu abo alighire. (1 Tim. 2:5, 6) Aliwe, tubughe tutiki twamabya itunikirirye embanulo kandi itwabiribatisibwa, aliwe itukinayowa Yehova nga syatulighire? Twibuke ngoko, biro byosi sitwangabya tukayiketera eriyowa lyetu, aliwe Yehova yo twangayiketera. Yehova akalangira abosi abali n’obwikirirya omo mbanulo mo batunganene, kandi abirilagha erisyatsumulabo.​—Esy. 5:12; Rom. 3:26. w24.03 30 enu. 15; 31 enu. 17