OMWATSI W’ERIGHA 34
OLWIMBO 107 OMungu ni ky’erileberyako ky’olwanzo
Ngoko abasyakulu bangakangania olwanzo n’obughanyiri oko mundu oyulyakola erilolo erikalire
“OMungu awite omutima mubuya, akasonda erikuwatikya utoke eribindula omutima waghu.”—ROM. 2:4.
ENZUMWA NGULU
Ngoko abasyakulu bakayikasa eriwatikya oyulyakola erilolo erikalire omo ndeko.
1. Hanganabyaki omundu abikola erilolo erikalire?
OMO mwatsi ow’alyatangirira, mutukalangira ngoko Paulo asoha omwatsi w’omundu oywakola erilolo erikalire omo Korinto. Omulume oyo mwatabindula omutima wiwe, neryo mukyatolera inyalusibwa omo ndeko. Aliwe, ngoko erisako erikasighika omwatsi wetu libughire, oMungu anganawatikya omundu eribindula omutima. (Rom. 2:4) Yehova akakolesaya ati abasyakulu eriwatikya omundu eribindula omutima?
2-3. Wamabiminya ngoko Omukristo mulikyetu abirikola erilolo erikalire litolere iwakolaki, kandi busanaki?
2 Abasyakulu bamatendiminya ngoko omundu mulebe abirikola erilolo erikalire, sibangatoka erimuwatikya. Neryo, twangayira tuti twamabiminya ngoko Omukristo mulikyetu abirikola erilolo erikalire, ni bugha ambu, erilolo eryangaleka omundu inyalusibwa omo ndeko? Litolere itwabwira omughala kutse mwali wetu oyo tuti ayasabe obuwatikya oko basyakulu.—Isa. 1:18; Emib. 20:28; 1 Pet. 5:2.
3 Nikwa wangayira uti, mughala kutse mwali wetu oyo amatendiyabwira abasyakulu oko rilolo liwe? Aho litolere iwayabwira abasyakulu batoke eriwatikya omundu oyo. Oyo ni mwatsi mubuya w’erikola kundi siwanzire eriherya mughala kutse mwali wenyu. Omundu oyo amatendibinduka inyakenditsandya obwira bwiwe haghuma na Yehova. Nibya, anganatsandirya n’endeko y’erina. Kwesi, n’omo kyangakala kiti, tukayabwira abasyakulu kundi twanzire Yehova, kandi kundi twanzire mughala kutse mwali wetu oyo.—Esy. 27:14.
NGOKO ABASYAKULU BAKAWATIKAYA OYULYAKOLA ERILOLO ERIKALIRE
4. Abasyakulu bakalandamiriraki omughulu bamahindana n’omundu oyulyakola erilolo erikalire?
4 Omughulu omundu mulebe w’omo ndeko amakola erilolo erikalire, akyaghanda kyabasyakulu kikasombola abasyakulu basatu abatolere omo kati-kati kabo bahindane n’omundu oyo.a Abalume abo batolere ibayikehya n’eriyiminya lulengo. Bakasonda eriwatikya omukola-nabi eribindula omutima, bakaminya ngoko sibangakasa omundu eribinduka. (Ebih. 30:19) Abasyakulu banasi ngoko si y’obuli mundu yukabindula omutima ngoko Omwami Daudi akola. (2 Sam. 12:13) Abakola-nabi balebe bakayisogha eritendikwama amahano wa Yehova. (Enz. 4:6-8) Aliwe, ekyo abasyakulu bakalandamirira ry’eriwatikya omukola-nabi eribindula omutima. Abasyakulu batolere eriminyaki omughulu bakahindana n’omundu oyulyakola erilolo erikalire?
5. Abasyakulu batolere eriyiwata bati omughulu bakahindana n’omundu oyulyakola erilolo erikalire? (2 Timoteo 2:24-26) (Ulebaye n’epitsa.)
5 Abasyakulu bakalangira uyulyakola erilolo erikalire ng’embuli eyitere, aliwe iyikine y’obughuli bunene omo meso wa Yehova. (Luka 15:4, 6) Okw’ekyo, omughulu bakahindana n’omundu oyo, abasyakulu sibalibugha naye omo bukali kutse erimukolera omo bukatsu. Kandi abasyakulu sibatolere erilengekania bati ekyo batolere erikola lisa ry’eribulya amabulyo batoke eriminya ekwenene y’emyatsi. Omo mwanya w’ekyo, batolere ibakangania emibere eyikabanika omo 2 Timoteo 2:24-26. (Soma.) Abasyakulu bakayikasa eribya bolo n’erikolera omukola-nabi yo ndeke batoke erimuwatikya abindule omutima wiwe.
Ng’abalisya bakera, abasyakulu bakakola ekyosi ekyo bangatoka busana n’eriwatikya embuli eyitere (Ulebaye enungu 5)
6. Abasyakulu bakateghekanaya bati emitima yabo embere sy’erihindana n’omundu oyulyakola erilolo erikalire? (Abanya Roma 2:4)
6 Abasyakulu bakatsuka eriteghekania emitima yabo. Bakayikasa erigha Yehova omo byosi ebyo bakakolera oyulyakola erilolo erikalire. Bakibuka ebinywa bya Paulo ebikabugha biti kundi “oMungu awite omutima mubuya, akasonda erikuwatikya utoke eribindula omutima waghu.” Neryo bakayikasa erisondola omundu n’omutima mubuya omo mwanya w’erimukasa kutse erimukalako. (Soma Abanya Roma 2:4.) Abasyakulu batolere ibaminya ngoko ni balisya, neryo batolere ibakwama obusondoli bwa Kristo n’erigha enzira eyo akakoleramo endeko. (Isa. 11:3, 4; Mat. 18:18-20) Embere sy’erihindana n’omundu oyulyakola erilolo erikalire, abasyakulu bakasaba Yehova batoke eriwatikya omundu oyo eribindula omutima. Bakakwesa-kwesa emyatsi y’omo Biblia n’omo bitsapo byetu. Kandi bakasaba Yehova abawatikaye eryowa omundu oyo yo ndeke n’eriminya ekwenene y’omwatsi. Bakasonda ebyo batolere eriminya oko mundu oyulyakola erilolo erikalire, ebyangabya ibyo bilyaleka omundu oyo inyabya n’amalengekania agho ali nagho, kutse inyakola ngoko alyakola.—Misyo 20:5.
7-8. Omughulu bakahindana n’omundu oyulyakola erilolo erikalire, abasyakulu bakahanda omutima bati nga Yehova?
7 Abasyakulu bakahanda omutima nga Yehova. Bakibuka ngoko Yehova akolera abandu ba kera abakola amalolo awakalire akasonda eriwatikyabo eribindula omutima. Ng’eky’erileberyako, Yehova mwakangya mwahanda omutima oko mwatsi wa Kaini. Mwamukangania ekyendimuhikira amatendibinduka, n’emiyisa eyo endibana amabibya mowa. (Enz. 4:6, 7) Yehova mwatuma omuminyereri Natani eriyahana Daudi. Natani mwakolesya omufano owawatikaya Daudi eribindula omutima. (2 Sam. 12:1-7) Kandi Yehova mwataleka erituma abaminyereri biwe kangyi-kangyi oko Baisraeli ababya ibabirikita oko nzira. (Yer. 7:24, 25) Mwatalindirira ati abandu biwe batsuke eribindula emitima, neryo imwawatikyabo. Omo mwanya w’ekyo, nibya ibakinakola amalolo, inyakalemba-lembabo ati babindule emitima yabo.
8 Abasyakulu bakigha Yehova omughulu bakayikasa eriwatikya abalyakola erilolo. Ngoko kiri omo 2 Timoteo 4:2, omughulu bakawatikaya oyulyakola erilolo erikalire, bakakanaya naye ‘ibanemuhanda omutima.’ Neryo, bakawatikya omundu oyulyakola erilolo erikalire atoke eriyisubako, mughulu wosi abasyakulu batolere erikania naye ibanatulere kandi ibanemuhanda omutima. Abasyakulu bamabikapikira, omundu oyo anganaghana eryowa erihano kutse nibya inyaghana eribindula omutima.
9-10. Abasyakulu banganawatikya bati omundu erilengekania oko ebilyamukolaya oko rilolo erikalire?
9 Abasyakulu bakayikasa eriminya ebiryakolaya omundu oko rilolo. Banganayibulya bati, niki kyo kilyalobereraya obwira bwiwe na Yehova? Mwakanaleka eribya akayighisya eBiblia biro byosi n’eribya akatulira? Mwakanaleka eribya akasaba Yehova y’obuli kiro? Mwakanaleka erilwa n’esyongumbu nyibi? Akasiba n’abandu ba muhanda wahi? Akayitsemesaya omo myatsi yahi? Eriyisoha atya kyanganabya imukikatula kiti oko mutima wiwe? Anasi Yehova ng’abiriyowa ati busana n’ebyo alyakola?
10 Abasyakulu banganabulya omundu oyo y’amabulyo awangamuwatikya erilengekania oko myatsi eyilyaloberereya obwira bwiwe na Yehova n’erimukolya oko rilolo. Bakakola ekyo omwisikya kandi sibalibulaya emyatsi eyitabalebirye. (Misyo 20:5) Kandi, ngoko Natani akolesaya omufano eriwatikya Daudi, abasyakulu nabo banganakola batya eriwatikya omundu erilengekania oko ebyo alyakola atoke erilangira ahalyaterera. Omughulu bakahindana naye ery’erimbere, kwamuhwa omundu oyo anganatsuka eriyibandya bomo busana n’ebyo alyakola. Kwamuhwa nibya anganabindula omutima.
11. Yesu mwakolerati abakola-nabi?
11 Abasyakulu bakakamwa eky’erileberyako kya Yesu. Yesu inyabirilubuka mwabulya Sauli we Tarso eribulyo eryamuwatikaya eriyitsopolya. Mwamubulya ati: “Saulo, Saulo, busanaki ukaniaghalaya?” Eribulyo eryo mulyawatikya Saulo erilangira ngoko ebyo abya akakola sibitolere. (Emib. 9:3-6) N’oko mwatsi w’“oyuli nga Yezebeli” oyukanibweko omo kitabu ky’Eribisulirwa, Yesu mwabugha ati: “Munamuha akatambi k’eribindula omutima.”—Erib. 2:20, 21.
12-13. Abasyakulu bangaha bati oyulyakola erilolo erikalire akatambi k’eriyibusako? (Ulebaye n’epitsa.)
12 Nga Yesu, abasyakulu sibalilw’ibalengekania bati alinga omundu oyo syanzire eribindula omutima. Nomo abandu balebe banganabindula omutima omo muhindano wabo w’erimbere haghuma n’abasyakulu, abandi ibo kikabasaba endambi. Busana n’ekyo, abasyakulu banganayisogha erihindana ngendo nyingyi n’omundu oyulyakola erilolo erikalire. Kwamuhwa enyuma sy’erihindana naye ery’erimbere, Omukristo oyulyakola erilolo erikalire anganatsuka erilengekania kutsibu oko ebyo balyamubwira. Anganayikehya n’erisaba Yehova y’obughanyiri. (Esy. 32:5; 38:18) Neryo, okw’ihindana naye eryakabiri, anganayiwata ngoko atayiwata omughulu abasyakulu bahindana naye ery’erimbere.
13 Eriwatikya oyulyakola erilolo erikalire eribindula omutima, abasyakulu bakamukanganaya olukogho n’eriyihira omo mwanya wiwe. Bakasaba Yehova atsumule eriyikasa lyabo, kandi bakabya n’amaha ngoko mughala kutse mwali wabo akendiyisubako n’eribindula omutima.—2 Tim. 2:25, 26.
Abasyakulu banganahindana ngendo nyingyi n’omundu oyulyakola erilolo erikalire batoke erimuha akatambi k’eribindula omutima (Ulebaye enungu 12)
14. Olukengerwa lutolere ilwaya okundi omughulu omukola-nabi akabindula omutima, kandi busanaki?
14 Omukola-nabi akabya abibindula omutima, hakabya obutseme bunene! (Luka 15:7, 10) Neryo olukengerwa lutolere eriya okundi? Oko basyakulu? Wibuke ebyo Paulo ahandika oko bandu abakakola amalolo aw’akalire: “Kwamuhwa oMungu anganabawatikya eriyisubako.” (2 Tim. 2:25.) Kwesi, Yehova yukawatikaya Omukristo eribindula omutima, butsira omundu mulebe. Paulo akakanganaya ebyuwene ebikabya omundu abibindula omutima. Anganatasyaminya ekwenene yo ndeke-ndeke, anganatasyabya n’obwenge n’erilua omo kitegho ekya Diabolo.—2Tim. 2:26.
15. Abasyakulu banganalola embere bati eriwatikya omukola-nabi oyulyabindula omutima?
15 Omundu oyulyakola erilolo erikalire abibindula omutima, abasyakulu bakendilola embere eribya bakamulendelera batoke erimuwatikya eriwatya obwikirirya bwiwe, erikinda amalengwako wa Sitani, n’erikola ebitunganene. (Ebr. 12:12, 13) Abasyakulu sibalibwira abandu ebyo omukola-nabi alyakola. Neryo endeko yitolere iyaminyaki oko mwatsi oyo?
ERIKUNGWA EMBERE SY’ABANDU BOSI
16. Ekinywa “embere sy’abandu” ekyo Paulo akolesaya omo 1 Timoteo 5:20, kikakanaya oko bahi?
16 Soma 1 Timoteo 5:20. Paulo mwahandikira Timoteo, oghundi musyakulu, ati akunge abakola-nabi “embere sy’abandu.” Paulo mwanasonda eribugha ati omukola-nabi atolere erikungwa embere sy’endeko yosi? Iyehe. Aliwe, Paulo abya akakania oko bandu balebe abangabya ibanasi oko rilolo erilyakolawa. Banganabya ibalyayilangirira erilolo rikakolwa, kutse omukola-nabi imwakabwirabo ekyo alyakola. Abasyakulu batolere eribwira abandu abo basa ngoko omwatsi oyo abirisohwa.
17. Abandu bangyi b’omo ndeko bamabya ibakendiminya kutse ibabiriminya ngoko omundu mulebe abirikola erilolo erikalire, abasyakulu batolere erikolaki, kandi busanaki?
17 Abandu bangyi b’omo ndeko banganabya ibakendiminya, kutse banganabya ibabiriminya ngoko omundu mulebe abirikola erilolo erikalire. Kyamabya kitya ekinywa “embere sy’abandu” ikikendihiramo n’endeko yosi. Aho omusyakulu mughuma inyakendilabya omulaghe embere sy’endeko yosi ngoko omundu oyo abirikungwa. Busanaki tukakola tutya? Paulo akasubiraya ati: “Abandi batoke erisagha,” isibakola erilolo erikalire.
18. Omundu amabya inyawite emyaka mike oko 18, neryo inyakola erilolo erikalire, abayakulu bakakolaki? (Ulebaye n’epitsa.)
18 Abasyakulu bakakolaki omughulu omughala kutse mwali wetu oyubatisibwe amakola erilolo erikalire, aliwe inyawite emyaka mike oko 18? Akatunga k’abasyakulu kakasombola abasyakulu babiri abakendihindana n’Omukristo oyo embere sy’ababuti biwe Bakristob. Abasyakulu babiri abo bakabulaya ababuti abo ebyo babirikola embere eriwatikya omwana oyo erikola esyombinduka esitolere esikakanganaya ngoko abiribindula omutima. Omwana oyo amabihulikirira ababuti biwe n’eribindula omutima n’emibere, abasyakulu babiri abo banganalekera ababuti omubiiri w’erilola embere eriwatikya omwana oyo. Kundi abasyakulu basi ndeke ngoko Yehova abiriha ababuti b’ehamuli y’erikunga abana babo omo lwanzo. (Ebih. 6:6, 7; Misyo 6:20; 22:6; Efe. 6:2-4) Neryo abasyakulu ibakendibya bakabulya ababuti omwana oyo ng’anemuwatikibwa ngoko litolere. Aliwe, abasyakulu bangakolaki omwana oyubatisibwe amaghana eryowa amahano? Aho, abasyakulu basatu ibakendihindana naye kughuma n’ababuti biwe Bakristo.
Omughulu omundu oyutewaghonerya emyaka 18 amakola erilolo erikalire, abasyakulu babiri bakendihindana naye haghuma n’ababuti biwe Bakristo (Ulebaye enungu 18)
“YEHOVA ALI N’OLWANZO LUNENE, KANDI AKAGHANYIRA”
19. Abasyakulu bangayikasa bati erigha Yehova omughulu bakahindana n’omundu oyulyakola erilolo erikalire?
19 Yehova anzire abasyakulu ibateya endeko oko abakaghana erikwama ebihano biwe. (1 Kor. 5:7) Aliwe kandi abasyakulu bakayikasa ngoko bangatoka eriwatikya omundu abindule omutima, kyamatokekana. Okw’ekyo, omughulu abasyakulu bakawatikaya omundu, bakabya ibane n’amaha ngoko omundu oyo akendibinduka. Busanaki? Kundi banzire erigha Yehova, oyuli “n’olwanzo lunene, kandi akaghanyira.” (Yak. 5:11) Omukwenda Yohana mwakolera abaghala n’abali babo omo lwanzo. Mwahandika ati: “Bana baghe balere, ngabahandikira emyatsi eyi kusudi isimwakola erilolo. Aliwe, omundu amakola erilolo, tuli n’omundu oyo wangatuwatikya, oyuli hakuhi na Tata, ni bugha ambu, Yesu Kristo, oyutunganene.”—1 Yoh. 2:1.
20. Tukendisyakania okuki omo mwatsi w’erigha ow’enduli w’omo gazeti eno?
20 Eky’obulighe, hakanabya endambi Omukristo iniaghana eribindula omutima. Byamabya bitya, litolere inialusibwa omo ndeko. Ekyo kyamabibya, abasyakulu bakakola bati? Tukendikania oko mwatsi oyo omo mwatsi w’erigha ow’enduli w’omo gazeti eno.
OLWIMBO 103 Abalisya ni bihembo by’omo bandu
a Kera, akatunga k’abasyakulu aka ikakahulawa mo katunga k’eritswera. Aliwe kundi eritswera ni kitsweka kighuma kisa ky’oko mubiiri wabo, sitwendisyabya tukabugha tuti akatunga k’eritswera. Omo mwanya w’ekyo, tukendibya tukabugha lisa tuti akatunga k’abasyakulu.
b Ebibughirwe oko babuti b’omwana bikakolesibawa n’ok’oyuhamulirwe mo mutsungyi w’omwana oyo, kutse n’ok’oghundi mundu oywabirimya omwanya w’ababuti b’omwana oyo.