MBILI YA MOYO
“Yehova niye Munecho wankhondo”
PENZE pa 28 Djanuwale mu 2010, ndipo newo nenze mutauni iweme ngako ya ku France. Koma nenze niliyelute ku tauni yamene iyo kuti nikawone malo. Newo nenze mugulu ya akwasu amene enze etumiwa kuyateteza ufulu wa Mboni za Yehova ku Khoti Ikulu Yuwona za Ufulu wa Ŵanthu yaku Europe (ECHR). Boma ya France yenze inena kuti a Mboni za Yehova ali na nkhongole ya ndalama zopitilila mayulo 64 milliyoni kuti alipile monga nsonkho ($89.000.000 U.S.). Tetyo, sewo tenze teluta kuti tikasimikijile kuti mulandu wamene uyo ni wawenye. Chofunika ngako chenze chakuti mulandu wamene uyo wenzekhuza zina ya Yehova, mbili ya ŵanthu ŵake komasoti ufulu wasu wolambila Mulungu momasuka. Vinthu vechitika pa mulandu wamene uyo vetisimikijila kuti “Yehova niye munecho wankhondo.” (1 Sam. 17:47) Lekani nikufotokozeleni luweme.
Mu 1990 boma ya France inena kuti nthambi yasu yamu chalo chamene ichi yufunika ipeleke nsonkho chifukwa cha vopeleka vechichita ŵanthu muchalo chamene ichi muchaka cha 1993 komasoti mu 1996. Makhoti aku France, aliye iweluze mwachilungamo nkhani yamene iyo. Petiluza mulandu wamene uyu ku khoti ya apilo, boma yetitolela ndalama zopitilila mayulo 4 miliyoni na hafu ($6.300.000 U.S.), zamene zenze mu akaunti ya nthambi ku banki. Mwayi wosilijila wetenze nawo kuti boma itiwejele ndalama zamene izo wenze kuyapeleka nkhani yamene iyo ku Khoti Yuwona za Ufulu wa Ŵanthu ku Europe. Koma Khoti yamene iyo ikaliyemvwishila mulandu wasu, itiuja kuti tikayambe takumanasoti na maloya aku France pamozi na wopanamila khoti yaku Europe, kuti tiwone keno tingakwanishe kukatijana chimozi mulandu wamene uyo ukaliye tongewa.
Sewo tenzeganiza kuti wopanamila khoti wamene uyo atiuje kuti tipeleke ndalama ziyakine ku boma ya France. Koma olo ni tetyo, sewo tenzeziŵa luweme kuti kuŵapasa ndalama iliyonse kwenze kosakatijana na mfundo zamu Baibolo. Ŵanthu enze epeleka ndalama zamene izo pofuna kupitisha pasogolo ntchito za Ufumu wa Mulungu, osati ntchito za boma. (Mat. 22:21) Koma tiluta kunsonkhano wamene uyo pofuna kulemekeza malamulo a Khoti Ikulu yaku Europe.
Kagulu ka akwasu Owona za Malamulo kali kusogolo kwa Khoti Yuwona za Ufulu wa Ŵanthu ku Europe, mu 2010
Sewo techiyasonkhana mu chipinda chiyakine chiweme ngako kuti timvwishile mulandu wamene uyo. Nthawe yamene iyo wopanamila Khoti Ikulu yaku Europe enena kuti a Mboni za Yehova ofunikila kulipila nsonkho weisenga boma ya France. Panthawe yamene iyo, sewo timukonsha kuti, “Kansi mwewo muziŵa kuti boma ya France yatilonda kale ndalama zopitilila 4 miliyoni na hafu mu akaunti yasu yaku banki?”
Petipeleka konsho yamene iyi, yove edabwa ngako. Agulu Yowona za Malamulo pechimusimikijila kuti vamene ivi vechitika chendi, yove echinja mwenzeuwonela mulandu wamene uyo. Yove esilija nsonkhano panthawe yamene iyo, ndipo eŵakalipila ngako. Sewo teziŵa kuti Yehova niye echitisha kuti vamene ivi vichitike ndipo tenzeyembekezelako lini. Petenzefuma pa nsonkhano wamene uyo tenze osangalala ngako komasoti tenzekhulupililalini kuti vamene ivo vachitika chendi.
Pa 30 Djuni mu 2011, Khoti Yuwona za Ufulu wa Ŵanthu ku Europe ipeleka chigamulo motiwamila ntima. Chigamulo chamene icho chesilija mulandu wamene uyo ndipo boma ya France igamuliwa kuti iwejele ndalama zeitola mu akauti yasu notiyangijilapo ziyakine chifukwa chakuti itiphoniyela! Chigamulo chosaluŵika chamene icho, chankhala chuteteza kulambila kutuŵa mu chalo cha France mpaka pano. Konsho yala yetikonsha mu khoti olo kuti teikonsha mwazizizi, yenze monga ni mwala wamene wipaya Goliyati, chifukwa wechinja vokonkhapo va mulandu wamene uyo. Kansi ni chinji chetiyavya kuti tiwine? Chifukwa chake ni cholingana na chechilaŵila Davite kuli Goliati. Yove emuuja kuti: “Yehova niye munecho wankhondo.”—1 Sam. 17:45-47.
Ni panthawe yamene iyilini yeka petikwanisha kuwina mulandu. Pofwika pano, makhoti akulu-akulu amuvyalo vokwanila 70 komasoti ayakine atontho-atontho kuzenguluka pa chalo chonse, apeleka vigamulo vokwanila 1.225 mowamila Mboni za Yehova. Vamene ivi vankhala vuchitika olo kuti tushushiwa na olamulila akulu-akulu komasoti magulu avipembezo. Kuwina milandu monga ni yamene iyi, kutiyavya kuti tinkhale na ufulu ukulu wolambila Mulungu, kulalikila ŵanthu patuŵa, kukana kuchita miyambo yowonesha kukonda chalo chasu komasoti kukana kuikiwa milopa.
Kansi vekwanishika tyani kuti ninkhale mugulu ya akwasu amudipatimenti Yuwona za Malamulo pamulandu witongelewa ku Europe, panthawe yenenzetumikila ku Likulu yasu ya Pachalo chonse ya Mboni za Yehova ku New York ku America?
MAKOLO ŴANGU ENZE AMISHONALE AKHAMA
Atata ŵangu zina yawo a George pamozi na amama a Lucille, eloŵa kilasi namba 12 ya Sikulu ya Giliyadi ndipo echiyatumikila ku Ethiopia mu 1956 mu chaka chenivyalika newo. Ove eniteya zina yakuti Philip, yamene yenze zina ya mulaliki muyakine wakhama munthawe ya Akhilisitu oyambilila. (Ntchi. 21:8) Mu chaka chokonkhapo, boma yamu chalo chamene icho ilesha ntchito zasu zokhuzana na kulambila Mulungu. Olo kuti nenze ntontho, nukumbukila luweme ngako kuti banja yasu yenzechita vinthu mosawonekela kuli ŵanthu ikafuna kulambila. Chifukwa chakuti nenze mwana, newo nenzewamijiwa nikaganizila venzechitika! Nivomvwisha chisoni kuti akulu-akulu aboma etikakamija kuti tichokemo muchalo chamene icho mu 1960.
Nkwasu Nathan H. Knorr (kumanjele) owona banja yasu ku Addis Ababa, ku Ethiopia, mu 1959
Banja yasu ifulukila mu chigawo cha Wichita, Kansas, ku America, koma makolo ŵangu epitilija kutumikila Mulungu mwakhama monga ni mwenzechitila penze amishonale. Newo pamozi na mulongosi wangu nkulu zina yake, Judy, komasoti nsaza wangu zina yake Leslie amene evyalikila ku Ethiopia, tiphunzila kukonda ngako Yehova komasoti kumutumikila na ntima wonse kufumila kuli makolo ŵasu. Newo nebatizika penenze na vyaka 13. Pavuli pa vyaka vitatu, banja yasu ifulukila ku dela yamene yenzefunikila ngako thandizo ku Arequipa, mu chalo cha Peru.
Mu 1974 penikwanisha vyaka 18, nthambi yaku Peru isankha newo pamozi na akwasu ayakine 4 kuti tikatumikile monga amishonale. Sewo tenzefunikila kuyalalikila ku madela amalupili aku Central Andes, kwamene kwenze kukaliye lalikiliwapo. Vamene ivi venzepamikijapo kulalikila ŵanthu olaŵila Chiquechua komasoti Chiaymara. Poluta kwamene uko, sewo tekatishila ntchito thilansipoti iyakine yamene tenzeiita kuti Likasa chifukwa cha mweyenzewonekela. Nusangalala nikakumbukila kuti panthawe yamene iyo nenzekatishila ntchito Baibolo pouja ŵanthu kuti kwalombapano, Yehova azasilije mavuto osiyana-siyana monga wamba, matenda komasoti imfwa. (Chiv. 21:3, 4) Ŵanthu anyinji enzemvwishila luweme uthenga wa Ufumu.
“Likasa,” mu 1974
NEYAMBA KUTUMIKILA KU LIKULU YASU YA PACHALO CHONSE
Pechiwela kuzatandaja ku Peru mu 1977, Albert Schroeder wamene enze wa mu Bungwe Yutonga ya Mboni za Yehova, enilimbikisa kuti nilembe fomu yosenga utumiki wapa Beteli kuti ni katumikile pa Beteli ku likulu ya pachalo chonse. Pavuli pake, neilemba chendi. Pakaliye pita nthawe itali, newo neluta kuyatumikila pa Beteli yaku Brooklyn, pa 17 Djuni mu 1977. Kwa vyaka vopitilila 4, newo nenzetumikila mu Dipatimenti Yotuŵisha komasoti Yowamya vinthu vowonongeka.
Pansiku yaukwati wasu, mu 1979
Mu Djuni chaka cha 1978, nekumana na Elizabeth Avallone pa nsonkhano wamu vyalo wamene wechitikila ku New Orleans, Louisiana. Molingana na newo, naye elelewa na makolo amene enzetumikila Yehova na ntima wonse. Panthawe yamene iyi, Elizabeth enzetumikila monga mpainiya wonkhazikika kwa vyaka 4, ndipo enzefunishisha ngako kuchita utumiki wanthawe zonse kwamoyo wake wonse. Newo na Elizabeth tepitilija kulaŵijana. Pakaliyepita nthawe itali teyamba kukondana ngako. Sewo telungulana pa 20 Okutoba mu 1979, ndipo teyamba kutumikila pa Beteli monga banja.
Akwasu na akalongosi amumpingo wasu woyamba wa Chispanish ku Brooklyn, enzetimasukila ngako. Muvyaka vamene ivi, ove enzetilondela luweme mu mipingo yosiyana-siyana yokwanila itatu, komasoti enzetiyavya kuti vinthu vikotiyendela luweme pautumiki wasu wapa Beteli. Tutembeja ngako venzechita potiyayva, komasoti tutembeja ayasu pamozi na ŵanthu amu banja mwasu amene etiyavya kusamalila makolo ŵasu panthawe yechikalamba.
Akwasu otumikila pa Beteli ali pamozi na akwasu amumpingo wa Chispanish ku Brooklyn mu 1986
KUTUMIKILA MU DIPATIMENTI YUWONA ZA MALAMULO
Mu mwezi wa Djanuwale mu 1982 newo nidabwa ngako peniujiwa kuti nikotumikila mu Dipatimenti Yuwona za Malamulo pa Beteli. Pavuli pa vyaka vitatu, eniuja kuti nikaloŵe sikulu yophunzisa vokhuza malamulo kuti ninkhale loya wovomelejeka. Newo nesangalala komasoti nidabwa ngako peniziŵa kuti ufulu watili nawo wochita vinthu vosiyana-siyana wamene ŵanthu ku America komasoti mu vyalo viyakine ouwona mopepuka, ulipo chifukwa cha milandu yechiwina a Mboni za Yehova. Mfundo zofunika ngako monga ni zamene izi tenzeziphunzila moweleja-weleja mu kilasi.
Mu 1986 penikwanisha vyaka 30, eniika kuti nikopanamila Dipatimenti Yuwona za Malamulo. Nesangalala ngako peniwona kuti Beteli yenzenidalila olo kuti nenze ntontho. Koma nenzechita wowa chifukwa chakuti nenzeziŵalini vinthu vinyinji ndipo utumiki wamene uyo wenzelini upepu.
Mu 1988, newo nenkhala loya wovomelejeka, koma nenzeziŵalini kuti sikulu yamene iyo yenzewononga moyo wangu wauzimu. Maphunzilo apalulu angachitishe munthu kunkhala wolikuja noyamba kuganiza kuti kuziŵa vinthu vinyinji kuchitisha kuti munthu ankhale wofunika ngako kupambana ayakine. Koma Elizabeth eniyayva ngako. Yove eniyayva kuti niyambesoti kuchita vinthu vauzimu monga ni mwenenzechitila nikaliyeluta ku sikulu ya zamalamulo. Venitolela nthawe ikulu, koma mwapatontho na patontho nekwanisha kuwamyasoti moyo wangu wauzimu. Neziŵa kuti kunkhala na maphunzilo apalulu niyelini chinthu chofunika ngako pamoyo wa munthu. Kunkhala paushamwali uweme na Yehova komasoti kukonda ŵanthu niye kuchitisha kuti tinkhale na moyo uweme ngako.
KUTETEZA UTHENGA UWEME NONKHAZIKISHA MWALAMULO NTCHITO YOLALIKILA
Penisilija sikulu ya zamalamulo, neyamba kuganizila ngako vaningachite poyavya dipatimenti yasu kusamalila nkhani zosiyana-siyana zokhuza malamulo apa Beteli, kuteteza gulu yasu komasoti ufulu wasu wolalikila uthenga uweme. Ntchito yenenzekata yenze yokondwelesha ngako, koma penzesoti mavuto ayakine chifukwa chakuti vinthu mu gulu yasu venzechinja mokulumija ngako. Mwachisanzo, ŵanthu akafuna mabuku ŵasu enzefunikila kupeleka ndalama monga chopeleka, koma kuyambila mu 1990, gulu iganiza kuti ileke kukatishila ntchito njila yamene iyo ndipo isenga malangizo ku Dipatimenti Yuwona za Malamulo. Pavuli pake, a Mboni za Yehova eyamba kuyaŵila vofalisa vasu mwamahala. Vamene ivi vachitisha kuti utumiki wapa Beteli komasoti ntchito yolalikila inkhale yo savuta, ndipo vutiyavya kupewa mavuto osiyana-siyana monga kulipilishiwa misonkho na boma. Ayakine enzeganiza kuti kuchinja kwamene uku kutiwonongele ndalama zinyinji komasoti tinkhale tiliye vofalisa vokwanila vatingapeleke kuli ŵanthu achidwi, ndipo vamene ivi vizachitishe kuti ŵanthu anyinji osati aphuzile vokhuza Yehova. Koma niyelini vechitika. Chiŵelengelo cha ŵanthu amene otumikila Yehova chayangijilika ngako kuwelejela maulwendo opitilila aŵili kufumila mu 1990, ndipo ŵanthu angakwanishe kufwana mabuku ofotokoza Baibolo paliye kulipila kalikonse. Newo nawona umboni wakuti pokatishila ntchito mphamvu zake komasoti malangizo ŵayupeleka gulu yake, Yehova watiyavya kuti vinthu vitiyendele luweme petichinja vinthu vamene ivi komasoti viyakine vosiyana-siyana.—Eks. 15:2; Mat. 24:45.
Milandu yosiyana-siyana yatuwina kukhoti, tuiwinalini chifukwa chakuti nise maloya aweme ngako. Nthawe zinyinji vinthu vuchitisha kuti olamulila akulu-akulu agamule mulandu motiwamila, ni minkhalidwe iweme yakuwonesha ŵanthu a Yehova. Newo niwona umboni wa vinthu vamene ivi mu 1998 akwasu atatu amu Bungwe Yutonga pamozi na anakazi ŵawo pechiwela pa nsonkhano wapadela wamene wechitikila ku Cuba. Kuwama ntima komasoti ulemu ukulu wenzewonesha, kweyavya olamulila akulu-akulu kusimikijila kuti sewo tuloŵelelalini muvochitika vili vonse vokhuzana na ndale, kupambana mawu aliwonse ŵetiŵauja kukhoti.
Koma olo ni tetyo, nthawe ziyakine njila imozi yatingakatishile ntchito polimbana na vinthu viliye chilungamo, ni ‘kuteteza nonkhazikisha mwalamulo ntchito yolalikila uthenga uweme’ kukhoti. (Afil. 1:7) Mwachisanzo, kwavyaka vinyinji, akulu-akulu a boma ku Europe komasoti ku South Korea, enzeziŵalini kuti sewo tili na ufulu wokata ntchito zosiyana-siyana zoyavya ŵanthu, kupatulapo zokhuzana na kuniyata nkhondo. Chifukwa cha vamene ivi, akwasu pafupi-fupi 18.000 aku Europe komasoti ayakine opitilila 19.000 aku South Korea, eikiwa mu djeli chifukwa ekana kuloŵa usodja pokana kufwaya mfundo zamu Baibolo zakukhulupilila.
Posilijla pake, pa 7 Djulayi mu 2011, Khoti Yuwona za Ufulu wa Ŵanthu ku Europe ipeleka chigamulo chiyakine chamene ni chosaluŵika. Chigamulo chamene icho chinena kuti vyalo vonse vaku Europe vikolemekeza munthu aliyense wamene okana kuloŵa usodja chifukwa cha vinthu vakukhulupilila. Papita nthawe, nayosoti Khoti Yuwona za Malamulo yaku South Korea ipelekasoti chigamulo cholingana na chamene ichi pa 28 Djuni mu 2018. Kuti akwasu achilumbwana enzekanalini kukata ntchito zosiyana-siyana zokhuzana na usodja, sembe vigamulo vamene ivi vofunika ngako viliye pelekewe.
Nthambi zasu zulolela Madipatimenti Owona za Malamulo kuzenguluka pachalo chanse, zukata ntchito mwakhama poteteza ntchito za Ufumu. Ni mwayi ukulu ngako kuli sewo kupanamila akwasu na akalongosi kukhoti panthawe yakushushiwa na olamulila akulu-akulu. Keno vinthu vatiyendela luweme olo yayi, milandu yatuluta nayo kukhoti yuchitisha kuti magavana, mafumu komasoti ŵanthu amitundu iyakine aziŵe vokhuza Mulungu. (Mat. 10:18) Otonga milandu, maloya opanamila boma, ofalisa nkhani komasoti ŵanthu onse okwanisha kuŵelenga Malemba ŵatulemba muvimapepa vamilandu komasoti ŵatulaŵila tikaluta ku khoti. Ŵanthu amitima iweme okwanisha kuziŵa kuti a Mboni za Yehova ni ŵanthu otyani ngako-ngako komasoti kuti vinthu vatukhulupilila vufumila mu Baibolo. Ayakine mwa ŵanthu amene aŵa oyamba kutumikila Yehova pamozi na sewo.
NUKUTEMBEJANI NGAKO MWEWO YEHOVA!
Kwa vyaka 40 vapita, nankhala na mwayi woyavya maofesi anthambi osiyana-siyana pankhani zosiyana-siyana zokhuzana na malamulo. Nankhalasoti nuwonekela mu makhoti osiyana-siyana akulu-akulu pamenso pa olamulila akulu-akulu. Nuchita chidwi ngako na akwasu ŵanutumikila nawo pamozi mu Dipatimenti Yuwona za Malamulo ku likulu ya pachalo chonse komasoti ammadipatimenti ayakine owona za malamulo kuzenguluka pa chalo chonse. Mulungu wanidalisa ngako ndipo nili na moyo wokhutila.
Mwanakazi wangu Elizabeth wankhala oniyavya mokhulupilika komasoti mwachikondi pavyaka vonse 45 vapita, ndipo wankhala ochita vamene ivi panthawe iweme komasoti iipa. Newo nuchita naye chidwi ngako chifukwa chakuti ochita vamene ivi olo kuti olwala matenda amene ochitisha kuti akokangiwa kuchita vinthu viyakine chifukwa chosoŵa mphamvu.
Pa moyo wasu, takwanisha kuwona kuti kuwina milandu kudalilalini kukula kwa luso yasu yayi. Mokatijana na mwechinenela Davite, “Yehova ni mphamvu kuli ŵanthu ŵake.” (Sal. 28:8) Kulaŵila chendi, “Yehova niye munecho wankhondo.”