Ebijuriziibwe omu Katabo k’Obuheereza Bwaitu n’Oku Turikutwaza
OKITOBA 5-11
EBY’OMUHENDO EBIRI OMU KIGAMBO KYA RUHANGA | OKURUGA 31-32
“Mwetantare Okuramya Ebishushani”
w09-E 5/15 11 kacw. 11
Mugumizemu Mutunguukye—“Eizooba rya Mukama [Yehova] Erikuru Riri Haihi”
Nikibaasa kuguma kugyendera aha bi turikwega omu Byahandiikirwe, na munonga twaba turi omu mbeera egumire. Nk’eky’okureeberaho, bwanyima y’obwire bukye Yehova aherize kucungura Abaisraeli kuruga omu buhuuku omuri Misri, bakatandika ‘kutonganisa Musa’ kandi baaguma nibagyeza Yehova. Ahabw’enki? Ahabw’okugira ngu bakaburwa amaizi g’okunywa. (Kur. 17:1-4) Ameezi abiri gatakahwireho bamazire kukora endagaano na Yehova kandi bakaikiriza kukora “byona ebi Mukama [Yehova] yaabaire agambire,” bakahenda ekiragiro ekirikuzibira okuramya ebishushani. (Kur. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Mbwenu shi bakagira okutiina ahabw’okugira ngu Musa akamara obwire bwingi atari nabo obu yaabaire ari aha Rushozi Horebu? Nari bakateekateeka ngu Abamaleki bakaba nibaija kugaruka kubataahirira kandi habure owaabahwera baaba bataine Musa, owaabaire abahwereire kutunga obusinguzi enyima ahabw’okuguma aimukize emikono ye? (Kur. 17:8-16) Ekyo nikibaasika, kwonka kyona eki baateekateekire, Abaisraeli ‘bakanga kworoba.’ (Byak 7:39-41) Paulo akahiga Abakristaayo ‘kwezirika’ kubaasa kwetantara ‘okugwisibwa okutahurira okw’omuringo nk’ogwo’ oku Abaisraeli baayorekire obu baabaire batiinire kutaaha omu Nsi Eyaaraganisiibwe.—Heb. 4:3, 11.
w12-LU 10/15 25 kacw. 12
Gondera Katonda Osobole Okuganyulwa mu Bisuubizo Bye
Yakuwa yatandikirawo okukola ebintu bye yali asuubizza Abaisiraeri mu ndagaano y’Amateeka. Yalonda bakabona abaali ab’okuweereza ku weema entukuvu era abaali bajja okuyamba abantu aboonoonyi okuba n’enkolagana ennungi naye. Kyokka bo Abaisiraeri tebaakola nga bwe baali basuubizza, era ‘baanyiiza Omutukuvu wa Isiraeri.’ (Zab. 78:41) Ng’ekyokulabirako, Musa bwe yali agenze ku Lusozi Sinaayi Yakuwa abeeko by’amugamba, Abaisiraeri baalemererwa okwoleka obugumiikiriza era baalekera awo okwesiga Yakuwa nga balowooza nti Musa yali abaabulidde. Baasalawo okukola ekifaananyi ky’ennyana ekya zzaabu, ne bagamba nti: “Isiraeri, ono ye Katonda wo eyakuggya mu nsi y’e Misiri.” (Kuv. 32:1, 4, NW) Oluvannyuma baatandika okuwaayo ssaddaaka eri ekifaananyi ekyo era n’okukivunnamira, kyokka nga bagamba nti baali basinza Yakuwa. Yakuwa bwe yalaba nga batandise okukisinza, yagamba Musa nti: “Bakyamye mangu ne bava mu kkubo lye nnabalagira.” (Kuv. 32:5, 6, 8) Mu myaka egyaddirira, emirundi mingi Abaisiraeri baasuubiza Katonda ebintu ebitali bimu naye ne batabituukiriza.—Kubal. 30:2
“N’oha Ori aha Rubaju rwa Yehova?”
Abaisraeli bakaba nibamanya ngu okuramya ebishushani kigwire. (Okuruga 20:3-5) Kwonka ahonaaho bakaramya akanyena k’ezaabu! N’obu baraabe baagomeire ekiragiro kya Yehova, bakeebeiha barikuteekateeka ngu bakiri aha rubaju rwe. Arooni akataho omukoro gw’okuramya akanyena ogu yaayetsire “obugyenyi bw’ekiro kikuru kya” Yehova! Mbwenu shi Yehova akakora ki? Akagambira Musa ngu abantu “beesiisire” kandi baateishuka aha muhanda ogu yaabaire abaragiire. Yehova akaguubwa kubi munonga yaayenda n’okucwekyereza eihanga ryona.—Okuruga 32:5-10.
Okwongyera Kucondooza aha Bi Turikwega
Hariho Obwire bw’Okukora n’Obwire bw’Okuhuumura
Mbwenu shi Yehova na Yesu okuba abeeziriki omu kukora nikimanyisa ngu twine kukora obutahuumura? Ngaaha buzima. Yehova tarikuruha, n’ahabw’ekyo tikirikumwetengyesa kuhuumura bwanyima y’okukora ekintu. Kwonka nabwo Baibuli neegira ngu Yehova ku yaaherize kuhanga eiguru n’ensi, ‘akahuumura yaaruhuuka.’ (Kur. 31:17) Eki nikimanyisa ngu akeemereramu omu kuhanga kwe yaatunga okushemererwa n’okumarwa omu bi yaabaire yaaherize kukora. Kandi n’obu Yesu araabe yaabaire naakora n’obweziriki obu yaabaire ari omu nsi, akaba atunga obwire bw’okuhuumura, n’okurya hamwe na banywani be.—Mat. 14:13; Luk. 7:34.
w87-E 9/1 29
Ebibuuzo Kuruga omu Bashomi
Omuntu yaaba naijukwa kandi arikusiimwa (eiziina rye riri “omu kitabo ky’amagara”) ekyo tikirikumanyisa ngu naaza kutunga amagara agatahwaho, orikushusha ngu ekyo nikyo kyamuteekateekirwe nari ngu tikirikubaasa kuhinduka. Kurugiirira aha Abaisraeli, Musa akashaba Yehova ati: “Ku oraabe noikiriza kubasaasira ekibi kyabo, obasaasire; kwonka ku oraabe otarikubasaasira, naakweshengyereza onyihe omu kitabo eki waahandiikire.” Ruhanga akagarukamu ati: “Weena oncumwireho, niwe ndaihe omu kitabo kyangye.” (Okuruga 32:32, 33) Ruhanga yaaba yaaherize kusiima omuntu akamuhandiika omu “kitabo” kye, omuntu ogwo naabaasa kuhinduka omugomi nari atsigyeho ebi arikwikiriza. Ekyo kyabaho, Ruhanga naija ‘kwiha iziina rye omu kitabo ky’amagara.’—Okushuuruurwa 3:5.
OKITOBA 12-18
EBY’OMUHENDO EBIRI OMU KIGAMBO KYA RUHANGA | OKURUGA 33-34
“Emitwarize Mirungi ya Yehova”
it-2-E 466-467
Eiziina
Ebyahangirwe nibyoreka ngu Ruhanga ariho, kwonka tibirikworeka eiziina rye. (Zab 19:1; Rom 1:20) Omuntu yaaba naamanya eiziina rya Ruhanga nikyoreka ngu naamanya ekirikukira aha kumanya eiziina eryo. (2Bus 6:33) Nikimanyisa ngu naaba naamanya mukama w’eiziina—ebigyendererwa bye, ebi arikukora, n’emitwarize ye erikugambwaho omu Baibuli. (Gyeragyeranisa 1Bag 8:41-43; 9:3, 7; Neh 9:10.) Eki nitukireebera ahari Musa, omushaija ou Yehova yaabaire ‘naamanya eiziina,’ ekirikumanyisa ngu akaba naamumanya gye. (Kur 33:12) Musa akatunga omugisha gw’okureeba ekitiinisa kya Ruhanga n’okumuhurira ‘arikuranga eiziina rye Yehova.’ (Kur 34:5) Okuranga okwo tikirikumanyisa ngu Yehova akaba naamugambira eiziina rye omurundi ogundi kureka akaba naagamba aha mitwarize ye n’ebi arikukora. Yehova, Yehova “Ruhanga ow’okusaasira n’embabazi, otarahuka kugira ekiniga, oijwire embabazi n’amazima, ogirira abantu embabazi enkumi n’enkumi, osaasira okutahikiirira n’okushiisha n’ekibi; otasingisiriza na kakye abaine orubanja; ohoora abaana ahabw’eby’okushiisha bya baishebo, n’abaijukuru baabo okuhitsya aha busingye bwa kashatu n’obwa kana.” (Kur 34:6, 7) Omu muringo nigwo gumwe, ekyeshongoro kya Musa ekirimu ebigambo ebi, “naaza kuranga eiziina rya” Ruhanga, nikyoreka oku Ruhanga yaatwariize Abaisraeli kandi kigamba n’aha mitwarize ye.—Bir 32:3-44.
w09-E 5/1 18 kacw. 3-5
Obu Yehova Yaayeegambaho
Ekintu ky’okubanza eki Yehova arikwegambaho ni “Ruhanga ow’okusaasira n’embabazi.” (Orunyiriri 6) Kurugiirira aha mucondooza omwe, ekigambo ky’Oruheburaayo ekirikumanyisa “embabazi” nikyoreka ngu Ruhanga aine embabazi nk’ezi omuzaire arikugirira omwana we. Ekigambo ekirikumanyisa “esaasi” kiine akakwate n’ekigambo ekirikworeka “omuntu orikugira eki yaakora kuhwera oine eki arikwetenga.” Buzima, Yehova naayenda ngu tumanye ngu naareeberera abaheereza be nk’oku omuzaire arikureeberera abaana be—omu muringo gwa rukundo kandi arikufayo aha byetengo byabo.—Zaaburi 103:8, 13.
Ekindi, Yehova naagira ngu ‘tarahuka kugira ekiniga.’ (Orunyiriri 6) Tarikurahuka kugirira abaheereza be ab’omu nsi ekiniga. Kureka, naabagumisiriza, ayemera enshobe zaabo kugira ngu babaase kweteisa barekye kukora ebibi.—2 Petero 3:9.
Ruhanga naagaruka agira ngu ‘aijwire embabazi n’amazima.’ (Orunyiriri 6) Rukundo etahwaho n’omutwarize gw’omuhendo, ogu Yehova arikugirira abaheereza be kandi bakagira omukago murungi nawe. (Eky’Ebiragiro 7:9) Yehova niwe bukomooko bw’amazima. Tarikubaasa kubeiha kandi tihaine orikubaasa kumubeiha. Obu ari “Ruhanga orikwesigwa,” nitubaasa kwesiga buri kimwe eki arikutugambira, otwariiremu n’ebi arikuraganisa omu biro by’omumaisho.—Zaaburi 31:5.
w09-E 5/1 18 kacw. 6
Obu Yehova Yaayeegambaho
Amazima agandi agu Yehova arikwenda ngu tumumanyeho n’agarikugira ngu naasaasira “okutahikiirira n’okushiisha n’ekibi.” (Orunyiriri 7) ‘Naarahuka kusaasira’ abarikweteisa ebibi byabo. (Zaaburi 86:5) Kwonka, Yehova tarikwikiriza ebintu bibi. Naagira ngu ‘tarisingisiriza na kakye abaine orubanja.’ (Orunyiriri 7) Ruhanga orikwera kandi ohikire tarikwija kuremwa kufubira abarikushiisha nkana. Juba, nibaija kutunga ebirikuruga omu kushiisha kwabo.
Okwongyera Kucondooza aha Bi Turikwega
w04-LU 4/1 11 kacw. 5
Ebikulu Ebiri mu Kitabo ky’Okuva
33:11, 20—Mu ngeri ki Katonda gye yayogera ne Musa ‘maaso ku maaso’? Ebigambo bino biraga nti waaliwo okwogeraganya wakati w’abantu babiri. Musa yayogeranga n’omubaka wa Katonda era n’ategeezebwa obubaka obuva gy’ali. Kyokka Musa teyalaba Yakuwa okuva bwe ‘watali muntu asobola kulaba Yakuwa n’asigala nga mulamu.’ Mu butuufu, Yakuwa kennyini si ye yayogera ne Musa. Abaggalatiya 3:19 lugamba: ‘Amateeka gaaleetebwa bamalayika nga gayita mu mutabaganya.’
w98-E 9/1 20 kacw. 5
Hamya ngu Nooyebembeza Ebirikukirayo Obukuru!
Emirundi eshatu omu mwaka, buri mushaija Omwisraeli n’abandi omu ihanga eryo bakaba baine kuza omu maisho ga Yehova. Emitwe y’amaka ahabw’okumanya ngu eka yoona ekaba neegasirwa omu by’omwoyo aha nteerane ezo, bakaba baatebeekanisa kugyenda n’abakazi baabo n’abaana baabo. Kwonka n’oha owaabaire arinda amaka gaabo n’emisiri yaabo baaba batariyo kugira ngu etataahirirwa abazigu baabo? Yehova akaraganisa ati: “Ku oriba ogiire kureebwa omu maisho ga Mukama kashatu omu mwaka, tihaine muntu weena oryetenga ensi yaawe.” (Okuruga 34:24) Abaisraeli bakaba baine kugira okwikiriza ngu baayebembeza eby’omwoyo, bakaba batarikwija kufeerwa ebintu byabo. Mbwenu shi Yehova akahikiiriza eki yaabaraganiise? Buzima akakihikiiriza!
OKITOBA 19-25
EBY’OMUHENDO EBIRI OMU KIGAMBO KYA RUHANGA | OKURUGA 35-36
“Yehova Naabaasisa Abaheereza be Kukora Omurimo Gwe”
w14-E 12/15 4 kacw. 4
Yehova Naaha Abarikukora Beekundiire Omugisha
Ekyashemeize munonga Yehova ti bintu ebi baahaireyo, kureka abo abaahaireyo beekundiire kushagika okuramya okw’amazima. Kandi bakahayo obwire bwabo n’amaani gaabo. Baibuli neeyoreka ngu ‘abakazi boona abanyamwoga bakakaraga n’engaro zaabo.’ Buzima, “abakazi boona abanyamwoga omu kukaraga abaagyemirwe emitima yaabo, baakaraga obwoshe bw’embuzi.” Kandi, Yehova akaha Bezaleeli ‘obwengye n’okwetegyereza n’okumanya n’obuhangu bwona obw’okukora emirimo.’ Ruhanga akaha Bezaleeli na Oholiabu obuhangu obu baabaire nibeetenga kukora emirimo yoona ei yaabaire abagambiire kukora.—Kur. 35:25, 26, 30-35.
w11-LU 12/15 19 kacw. 6
Abantu Abeesigwa ab’Edda—Baakulemberwa Omwoyo gwa Katonda
Ekyokulabirako kya Bezaleeri, omusajja eyaliwo mu kiseera kya Musa, nakyo kiraga engeri omwoyo gwa Katonda gye gusobola okutukulembera. (Soma Okuva 35:30-35.) Yakuwa yawa Bezaleeri omulimu ogw’okukola ebintu ebyanditeekeddwa mu weema entukuvu. Naye Yakuwa bwe yali tannamuwa mulimu ogwo, Bezaleeri yali alina obumanyirivu mu kukola emirimu gy’emikono? Ayinza okuba nga yabulina, naye omulimu gwe yali asembyeyo okukola gwali gwa kukuba matofaali mu Misiri. (Kuv. 1:13, 14) Kati olwo Bezaleeri yandisobodde atya okukola omulimu ogwo omuzibu Katonda gwe yali amuwadde? Yakuwa “[yamujjuza] omwoyo gwa Katonda, mu magezi, mu kutegeera, ne mu kumanya, ne mu buli ngeri y’okukola: n’okuyiiya emirimu egy’amagezi.” Yakuwa yamusobozesa okukola ebintu eby’ekikugu ebya buli ngeri. Bezaleeri ne Okoliyaabu bayinza okuba nga baalina obusobozi bw’okukola emirimu gy’emikono, naye Katonda yakozesa omwoyo gwe omutukuvu n’abayamba okwongera ku busobozi bwabwe. Bateekwa okuba nga baategeera bulungi eky’okukola, kubanga baasobola okukola omulimu ogwo era ne bayigiriza n’abalala engeri y’okugukolamu.
w11-LU 12/15 19 kacw. 7
Abantu Abeesigwa ab’Edda—Baakulemberwa Omwoyo gwa Katonda
Ekintu ekirala ekiraga nti Bezaleeri ne Okoliyaabu baakulemberwa omwoyo gwa Katonda kiri nti ebintu bye baakola byawangaala nnyo. Ebintu ebyo byali bikyakozesebwa emyaka nga 500 oluvannyuma lw’okubikola. (2 Byom. 1:2-6) Abantu abasinga obungi leero abakola ebintu baagala abalala okubatendereza, naye Bezaleeri ne Okoliyaabu si bwe batyo bwe baali. Baali baagala ettendo n’ekitiibwa byonna bidde eri Yakuwa.—Kuv. 36:1, 2.
Okwongyera Kucondooza aha Bi Turikwega
w05-LU 6/1 11 kacw. 14
Okutegeera Amakubo ga Yakuwa
Kulembeza eby’omwoyo. Abaisiraeri baali tebalina kukulembeza byetaago byabwe ne balagajjalira eby’omwoyo. Okwenoonyeza ebintu si kye kyandibadde ekintu ekikulu mu bulamu bwabwe. Yakuwa yabateerawo olunaku mu wiiki lwe yatukuza, era ng’olunaku olwo baali ba kulukolerako ebyo byokka ebikwatagana n’okusinza Katonda ow’amazima. (Okuva 35:1-3; Okubala 15:32-36) Ng’oggyeko ekyo, yabateerawo ekiseera mu mwaka lwe baalinaga okugenda mu nkuŋŋaana ennene. (Eby’Abaleevi 23:4-44) Enteekateeka zino zaabasobozesanga okwogera ku bikolwa bya Yakuwa eby’ekitalo, okujjukizibwa amateeka ge, n’okumwebaza olw’obulungi bwe. Ng’abantu booleka okusiima kwabwe eri Yakuwa, bandyeyongedde okumutya n’okumwagala era ekyo kyandibayambye okutambulira mu makubo ge. (Ekyamateeka 10:12, 13) Emisingi egyali mu mateeka ago giganyula n’Abaweereza ba Yakuwa ab’omu kiseera kino.—Abaebbulaniya 10:24, 25.
w00-E 11/1 29 kacw. 1
Obufura Nibureeta Okushemererwa
Teekateeka oku Abaisraeli barikubaasa kuba baayehurire. Okumara emyaka mingi, baingi bakabonabona ahabw’obuhuuku n’okuburwa ebirikwetengyesa. Kwonka hati bakaba batakiri bahuuku kandi bakatunga ebintu ebi baabaire nibenda. Nibabaasa kuba baayehurire bata bwanyima y’okutunga bimwe aha bintu ebyo? Nibabaasa kuba baateekateekire ngu bakaba babikorereire kandi ngu bakaba baine obugabe bw’okuguma nabyo. Kwonka, ku baashabirwe kuhayo esente kushagika okuramya okw’amazima, bakakikora batarikweziringa kandi beekundiire! Tibareebirwe ngu Yehova niwe yaababaasise kutunga ebintu ebyo. N’ahabw’ekyo bakahayo omu bwingi ezaabu, efeeza n’amatungo. Bakaba baine “omutima ogurikukunda kuha.” ‘Bakagyemwa emitima yaabo.’ ‘Emitima yaabo ekaba eyekundiire.’ Buzima bakahayo ahari Yehova beekundiire.—Okuruga 25:1-9; 35:4-9, 20-29; 36:3-7.
OKITOBA 26–NOVEMBA 1
EBY’OMUHENDO EBIRI OMU KIGAMBO KYA RUHANGA | OKURUGA 37-38
“Amatambiro G’omu Ihema n’Omugasho Gwago omu Kuramya okw’Amazima”
it-1-E 82 kacw. 3
Eitambiro
Ekyoterero ky’obubaane. Ekyoterero ky’obubaane (kandi ekirikwetwa “ekyoterero ky’ezaabu” [Kur 39:38]) nakyo kikaba kikozirwe omu munyinya, kandi ahaiguru n’omu mbaju kishwekire ezaabu. Omugono gw’ezaabu gukaba gukyehinguririze ahaiguru. Eitambiro rikaba niringana centimita 44.5 (17.5 in.) embaju zoona kandi obwemi bwaryo bukaba buri centimita 89 (fuuti 2.9), kandi kikaba kiine ‘n’amahembe’ garikuhika omu mbaju zoona ina. Rikaba riine ebifuga bibiri by’ezaabu eby’okutamu emigamba y’okuriheekyesa eyaabaire ekozirwe omu munyinya eshwekirwe ezaabu, kandi ebifuga ebi bikaba biri ahansi y’omugono gw’ezaabu aha mbaju z’eitambiro. (Kur 30:1-5; 37:25-28) Obubaane bw’omutaano bukaba bwotererwa aha itambiro eryo emirundi ebiri buri izooba, omu kasheeshe n’omu mwabazyo. (Kur 30:7-9, 34-38) Kandi ekyoterero, obumwe bakaba bakikoresa kwoterera obubaane. (Lev 16:12, 13; Heb 9:4; Kush 8:5; gyeragyeranisa 2Bus 26:16, 19.) Ekyoterero ky’obubaane kikaba kiri omu eihema haihi n’omukingo gw’omwanya Ogurikwera Munonga n’ahabw’ekyo nikigambwaho nk’ekyabaire kiri omu maisho ‘g’eshanduukye y’Ebirikuhamya.’—Kur 30:1, 6; 40:5, 26, 27.
it-1-E 1195
Obubaane
Obubaane bw’omutaano obwabaire bwine kukoresibwa omu eihema bukaba bukorwa kuruga omu bintu by’obuguzi bwingi ebi abantu baabaire baahaireyo. (Kur 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Yehova akaha Musa obuhabuzi obu baabaire baine kukuratira arikumugira ati: “Otware eby’emigaju egi erikutaamirana, natafi, shekelesi, na kelibeha, eby’emigaju ebyo hamwe n’ogundi ogurikwetwa lebona; byona bibe nibinganisa oburemeezi. Obikoremu obubaane, nk’oku abanyamwoga baabwo babijwanzya, otemu omwonyo, bube obushemeire kandi oburikwera; otwareho bukye, obuhonde, obunozye, obute omu maisho g’Ebirikuhamya omu ihema ry’okubugaabuganiramu, ahu ndibugaabuganira naiwe; naimwe buryababeera oburikwera munonga. Kandi obubaane obu orikora bujwangire nk’obwo, otaribwejwangiza; buryakubeera obwereziibwe Mukama.” Yehova kubaasa kubooreka oku obubaane bwabaire buri oburikwera kandi obw’omutaano akongyera yaagira ati: “Orijwanzya obubaane oburikushushana nabwo, kubukoresa nk’omugaju, acuubwe omu ihanga rye.”—Kur 30:34-38; 37:29.
it-1-E 82 kacw. 1
Eitambiro
Amatambiro G’omu Ihema. Bwanyima y’okwombeka eihema, bakombeka amatambiro abiri barikukuratira obuhabuzi bwa Ruhanga. Eitambiro ry’okwokyezaho ebitambo (kandi erikwetwa “eitambiro ry’emiringa” [Kur 39:39]) rikaba rikozirwe omu munyinya omunda riri omurangara, ritaine ahaiguru nari ahansi. Rikaba niringana mita 2.2 (fuuti 7.3) emabaju zoona kandi obwemi bwaryo burikwingana mita 1.3 (fuuti 4.4) riine “amahembe” omu nshonda zaaryo ina. Rikaba rishwekire emiringa. Ahansi y’omuguno hakaba hariho ekintu ekishobeekaine nk’ekigoye, kirikuruga ahansi kikahika “rwagati y’eitambiro.” Ebifunga by’emiringa bina bikaba biri aha nshonda zaakyo ina, kandi ebifunga ebi nibwo bimwe ahu baabaire baarabya emigamba eyaabaire ekozirwe omu munyinya eshwekire emiringa ey’okuheekyesa eitambiro. Eki nikibaasa kumanyisa ngu bakaba bafumura ekihengyere omu mbaju ibiri kugira ngu babaase kurabyamu ekigoye, n’ebifunda bina aha nshonda ina. Abacondooza baine emiteekateekyere etarikushushana aha nshonga egi, kandi baingi nibagira ngu ebifunda bikaba biri omu miringo ebiri, ngu omuringo gwa kabiri, gukaba guri ogw’okurabyamu emigamba, gukomire aheeru y’eitambiro. Ebintu byona bikaba bikozirwe omu miringa nk’eby’okuyooreraho eiju, enyabya z’okutamu eshagama y’enyamaishwa, n’eby’okwihuza enyama, n’eby’okuguhisa omuriro.—Kur 27:1-8; 38:1-7, 30; Kub 4:14.
Okwongyera Kucondooza aha Bi Turikwega
it-1-E 36
Omunyinya
Omunyinya gwine amahwa maraingwa agarikuba gari aha mataagi gagwo. Amataagi g’omunyinya gumwe nigakira kukwatana n’amataagi g’eminyinya endiijo erikuba eri haihi reero gabaasa kwezingazinga; niyo nshonga ahabw’enki Baibuli neekira kukoresa ekigambo shit·timʹ. Omunyinya nigubaasa kukura oburaingwa oburikwingana mita 8 (fuuti 20 kuhika 26), kwonka obwire obwingi niguba nigureebeka nk’ekishaka. Gwine amababi g’oroobi, againe orwoya rwingi kandi gwine ebirabyo by’erangi ya kinekye, kandi nikitaho ebijuma biri omu kishushu. Gwine ekishushu kigumire kirikwiragura, kandi obukooko tiburikubaasa kugutaahirira. Ahabw’okugira ngu omunyinya gukozirwe omu muringo ogwo kandi gworobi kutunga omu ihamba, niyo nshonga ahabw’enki gwakoresibwe omu kwombeka eihema n’ebindi ebyabaire biri omu eihema. Nigwo gwatoorainwe kukoresibwa omu kwombeka eshanduukye y’endagaano (Kur 25:10; 37:1), emeeza y’okutaho emigaati (Kur 25:23; 37:10), amatambiro (Kur 27:1; 37:25; 38:1), emigamba y’okwekoreza ebintu (Kur 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), enyomyo z’okuhanika omukingo (Kur 26:32, 37; 36:36), embaaho z’obutaaho (Kur 26:15; 36:20) n’embazi (Kur 26:26; 36:31).
w15-E 4/1 15 kacw. 4
Eki Waaba Nookimanya?
Oyihireho endeeberwamu ez’obunaku obu ezikozirwe omu birahure, endeeberwamu eza ira bakaba bazikora omu bintu ebindi na munonga, kuruga omu miringa, ezaabu, n’efeeza. Omurundi gw’okubanza obu endeeberwamu zaagambwaho omu Baibuli n’obu eihema ryabaire niryombekwa, omwanya mukuru ogu Abaisraeli baabandize kuramizamu. Abakazi bakahayo endeebererwamu ezibakoreise kuheeshamu ekaraaya n’eki yaabaire eshutamaho. (Okuruga 38:8) Nikireebeka, bakaba babanza bazita aha mushana ziyaga kubaasa kuziheeshamu ebindi.