Maio
Citatu, 1 Maio
Phatisisa malango, leka kuyataya. Uyakoye bwino, pakuti iyo ndiyo moyo wako.—Mim. 4:13.
Kupasidwa malango kumbawawa, koma kusaya kubvera malango ya Mulungu kumbakhala na bzakutewera bzakuwawa kwene-kwene kuposa pomwe tinkulangidwapo. (Waheb. 12:11) Ciratizo pa nkhaniyi ni Kaini. Pomwe Mulungu adazindikira kuti Kaini akhawenga m’bale wace Abeli ndipo akhafuna kumupha, iye adacenjeza Kainiyo kuti: ‘Thangwe ranyi wakalipa kwene-kwene, ndipo thangwe ranyi nkhope yako yagwa? Ukayamba kucita bzabwino, ndin’dzakufuna lini pomwe? Tsono ukaleka kucita bzabwino, pikado idabwithama pa msuwo ndipo inkukukhumba kwene-kwene; kodi un’dzakwanisa kuikunda?’ (Ciy. 4:6, 7) Tsono Kaini alibe kubvera cenjezo la Yahovalo ndipo adapha m’bale wace, acibonera na bzakutewera bzakuipa bza kusaya kubvera kwaceko kwa moyo wace wense. (Ciy. 4:11, 12) Bzingadakhala kuti Kaini adabvera Mulungu, bzinthu bzensenebzi bzingadamucitikira lini. Tsono bzimwebzi ndibzo lini bzomwe Yahova an’funa kwa ifepano! (Zai. 48:17, 18) Tenepo, ‘Tetekerani malango kuti mukhale wanzeru.’—Mim. 8:33. w18.03 32 ¶18-20
Cinai, 2 Maio
Ine Danyeri, ndidazindikira magole mwakuphatisa basa mabukhu.—Dan. 9:2.
Kodi Danyeri adafika tani pakudziwa Yahova? Pinango abereki wace ni omwe adapfunzisa Danyeri kufuna Yahova pabodzi na Fala lace, ndipo iye adapitiriza kucita bzimwebzo kwa moyo wace wense. Ndipo napo pomwe akhadakalamba, iye akhapfunza Fala la Mulungu nthawe zense. Danyeri akhamudziwa bwino Yahova, ndipo iye akhadziwambo bzense bzomwe Yahovayo akhadacitira Ajirayeri. Tin’dziwa bzimwebzi kucokera mu mpembo wakucokera pansi pa mtima omwe Danyeri adaucita, wakugumanika pa Danyeri 9:3-19. Pomwe Ajuda akhali ku Babulo ninga akapolo, bzikhanesa kwene-kwene kuti ambatumikire Mulungu. Mwa ciratizo, Yahova adauza Ajudawo kuti: ‘Funirani mtendere mzinda omwe inepano ndidakucitisani kukhala akapolo.’ (Jer. 29:7) Tsono iye adawauzambo kuti akhafunika kunamata iye yekha basi na mtima wawo wense. (Kuf. 34:14) Kodi n’ciyani comwe cidathandiza Danyeri kubvera malamulo mawiriya? Nzeru zakucokera kwa Mulungu zidathandiza Danyeri kuwona kuti akhafunika kubvera malamulo ya Mulungu cakuyamba kuposa ya wanthu. Ndipo patapita magole mazinji, Jezu adadzalewambo nfundo ibodzi-bodziyi.—Lu. 20:25. w18.02 10 ¶11-12
Cixanu, 3 Maio
Unembe cizindikiro pa mkuma pa wanthu.—Zakiy. 9:4.
Kodi imwepo munkugumana na mabvuto ninga matenda, kunesa kwa kobiri ayai kuzunzidwa? Kodi nthawe zinango mabvutoya yambakucitisani kuluza cikondweso canu pa kutumikira Yahova? Penu mumbabzibva tenepoyo, kukumbukira bziratizo bza Nowe, Danyeri na Djobi kungakulimbiseni. Amunawa akhali wakuperewera ndipo akhagumanambo na mabvuto yabodzi-bodzi na yomwe tinkugumana nayo nsiku zino. Ndipo nthawe zinango, moyo wawo ukhakhala pa ngozi. Koma iwo adapitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova, ndipo iye adawawona kukhala bziratizo bzabwino pa nkhani ya kukhulupirika na kubvera. (Zakiy. 14:12-14) Zakiyeri adanemba mafalaya pomwe akhali ku Babulo, mu gole la 612 Kristu anati kubwera. (Zakiy. 1:1; 8:1) Pa nthaweyo, yakhadasala magole yakucepa kuti Jeruzalemu apfudzidwe mu 607 Kristu anati kubwera. Ni wanthu ang’ono-ng’ono okha omwe akhali wakukhulupirika na wakubvera mu Jeruzalemu ninga Nowe, Danyeri na Djobi, ndipo iwo adapulumuka. (Zak. 9:1-5) Nsiku zinombo, ni wanthu ang’ono-ng’ono okha omwe Yahova ambawawona kukhala wakulungama ninga amwewa ndipo ndiwo omwe an’dzapulumuka dziko lakuipali likadzapfudzidwa.—Cibv. 7:9, 14. w18.02 3-4 ¶1-3
Malinkhuma, 4 Maio
Kumbukira Mulengi wako Mkululetu mu nsiku zomwe ukali tswaka.—Mpal. 12:1.
Penu imwepo ndimwe tswaka, bzibvunzeni kuti: ‘Kodi inepano ndimbayenda ku mitsonkhano na mu utumiki bwakumunda thangwe rakuti ndimbafuna ayai thangwe ndimbacita kukakamizidwa na abereki wangu? Kodi uxamwali bwangu na Yahova n’bwakulimba?’ Tensenefe tin’funika kukhala na bzakulinga bzauzimu, bziribe basa penu ndife maswakaya ayai ne, ndipo bzakulinga bzimwebzi bzin’dzatithandiza kukhala wakulimba mwauzimu. (Mpal. 12:13) Tikawona kuti pana mbali zinango za moyo wathu zomwe tin’funika kucinja, timbazicinje mwakamfulumize thangwe ndibzo bzomwe bzin’dzaticisa kuti tikhale na moyo ayai ne. (War. 8:6-8) Yahova ambadziwa kuti ndife wakuperewera, ndipopa ambatipasa mzimu wace wakucena kuti utithandize. Tsono napo bziri tenepo, ifepano tin’funika kumbacitambo mbali yathu. N’cadidi kuti kupfunza Bibliya kumbadekeza, koma tin’funika kusamala kuti tireke kumbawona Bibliya ninga bukhu la bzidapi. M’mbuto mwace, tin’funika kucita nyongo yakugumana nfundo zakufunika zomwe zingatithandize pa moyo wathu. w18.02 24-25 ¶10-11
Mdzinga, 5 Maio
Unkudikhira ciyani? Muka, ubatizidwe.—Mab. 22:16.
Mwana an’funika kudziwa mapfunziso yense ya m’Bibliya kuti abzipereke na kubatizidwa. Ndipo mteweri ali-wense wa Kristu an’funika kupitiriza kumbapfunza Bibliya napo akabatizidwa. (Wakol. 1:9, 10) Tsono, kodi munthu an’funika kukhala na cidziwiso ca m’Bibliya mpaka paponi kuti abatizidwe? Tingapfunze bzizinji nsiku zino kucokera pa bzomwe bzidacitika na banja linango m’mbuyomu. (Mab. 16:25-33) Mu gole la 50, Paulo adayenda ku mzinda wa Firipo pa ulendo bwace bwaciwiri bwa umisiyonariyo. Atafika kumweko, iye pabodzi na Sila adanamiziridwa mulandu, adakwekwetedwa, acikathusidwa m’kawoko. Usiku, kudacitika citeke-teke campanvu ndipo misuwo yense ya m’kawokomo idafunguka. Mulindiri wa m’kawokomo atawona bzimwebzo akhafuna kubzipha, thangwe iye akhakumbuka kuti anyankawoko wense athawa. Tsono Paulo adamuletsa kucita bzimwebzo, ndipo Pauloyo pabodzi na Sila, adapfunzisa mwamunayu pabodzi na banja lace bza cadidi cakulewa bza Jezu. Wanthu wense wa m’banjamo adakhulupira bzomwe adapfunzabzo ndipo adawona kuti akhafunika kubvera Jezu, tenepo, iwo adabatizidwa pa nthawe imweyoletu. w18.03 11 ¶7-8
Ciposi, 6 Maio
An’kondwa ni wale omwe Mulungu wawo ni Yahova!—Psal. 144:15.
Yahova ni Mulungu wakukondwa, ndipo atumiki wace mbakukondwambo. Ndipo mwakusiyana na wanthu wale omwe ambabzifuna kwene-kwene ndipo ambandodikhira kupasidwa bzinthu na anzawo, atumiki wa Yahova mbakukondwa thangwe iwo ambapasa anzawo bzinthu bzomwe anabzo. (Mab. 20:35; 2 Tim. 3:2) Kodi tingadziwe tani penu timbabzifuna kwene-kwene kuposa momwe timbafunira Mulungu? Kumbukirani malango yakuthandiza ya pa Wafiripo 2:3, 4 yakuti: ‘Lekani kucita ciri-cense na ndeu ayai na dyera, koma mwa kubzicepswa, mbawonani winango kukhala wakukuposani, lekani kumbandokumbukira bzakufuna bzanu bzokha, koma mumbakumbukirembo bzakufuna bza wanthu winango. Tsono, pinango tingabzibvunze kuti: ‘Kodi ndimbateweza malangoya? Kodi ndimbanyang’ana njira zakuthandizira abale m’gwere ayai mu utumiki bwakumunda?’ N’cadidi kuti kucita bzimwebzi kumbafuna nthawe na mphanvu, ndipo nthawe zinango, bzimwebzi bzingaphatanidze kusiya kucita bzinthu bzinango bzomwe timbabzifuna kwene-kwene. Koma cadidi n’cakuti palibe cinthu comwe cingatikondwese kwene-kwene, kuposa kudziwa kuti tinkukondwesa Mtongi wa cirengedwe cense. w18.01 22-23 ¶6-7
Cipiri, 7 Maio
Pitirizani kumbabzipenda kuti muwone penu mukana cikhulupiro cakulimba.—2 Wak. 13:5.
Kodi tingacite tani bzimwebzi? Tingabzibvunze kuti: ‘Kodi ndimbakhulupiradi kuti limweri ndiro gulu lomwe Yahova adalisankhula kuti licite kufuna kwace? Kodi ndimbacita nyongo kuti ndipalizire na kupfunzisa bzipsa bzabwino? Kodi bzomwe ndimbacita bzimbalatiza kuti ndinkukhulupiradi kuti tinkukhala mu nsiku zakumalizira, nakuti dziko lakutongedwa na Sathaniri lin’pfudzidwa tsapanopapa? Kodi ndikadakhulupira Yahova pabodzi na Jezu ninga momwe ndikhacitira pomwe ndidabatizidwa?’ (Mat. 24:14; 2 Tim. 3:1; Waheb. 3:14) Kukumbukira mitawiro ya mibvunzoyi, kun’dzatithandiza ‘kupitiriza kumbabzipenda’ kuti tiwone momwe tiriri. Njira ibodzi yomwe mungakonzekerere Cikumbuso, ni kuwerenga na kukumbukira nkhani zomwe zimbafotokoza bza kufunika kwa msinda umweyu. (Ju. 3:16; 17:3) Ndipo comwe cingaticitise kudzatambira moyo wakusaya kumala, ni kudziwa Yahova na kukhulupira Mwana wace, Jezu. Kuti tikonzekere msinda wa Cikumbuso, tingasankhule kupfunza nkhani zomwe zingatithandize kufendererana na wanthu awiriwa. w18.01 10 ¶5-6
Citatu, 8 Maio
Palibe munthu omwe angabwere kuna ine pokha-pokha mwakucita kukwewedwa na Baba, omwe adandituma.—Ju. 6:44.
Mukambawerenga Bibliya, pabodzi na mabukhu yathu manango na kuyenda ku mitsonkhano, mumbapfunza momwe Mulungu adathandizira wanthu winango kuti akhale wakukhulupirika. Koma pomwe uxamwali bwanu na Yahova bunkulimba, mbawonani momwe Yahova ankukuthandizirani. Kodi ni bzakucitika bziponi bzomwe bzidakucitikirani bzomwe bzimbakuthandizani kuwona kuti Yahova ngwabwino? Njira ibodzi yomwe Mkristau ali-wense ambawonera kudeka mtima kwa Yahova njakuti iye adatisankhula kuti tikhale xamwali wace pabodzi na Mwana wace. Pinango tswaka lingakumbuke kuti, ‘Yahova adasankhula abereki wangu koma ine ndikundowatewera basi.’ Tsono, lekani kuyebwa kuti pomwe mudabzipereka kwa Yahova mucibatizidwa, imwepo mudayamba kukhala pa uxamwali bwakupambulika na iye. Bibliya limbati: ‘Tsono penu munthu ambafuna Mulungu, munthuyo ambadziwidwa na Iye.’ (1 Wak. 8:3) Tenepo, nthawe zense mbatendani mwayi omwe Yahova adakupasani wa kukhala m’gulu lace. w17.12 24-25 ¶12-13
Cinai, 9 Maio
Yahova ambalanga wale omwe iye ambawafuna.—Waheb. 12:6.
Fala lakuti ‘cirango,’ wanthu azinji ambakumbuka kuti ni nyathwa yomwe munthu ambatambira, tsono cirango cimbaphatanidza bzinthu bzizinji sikuti nyathwa yokha. Bibliya limbalewa kuti kutambira cirango n’kwakufunika kwa ifepano, ndipo kawiri-kawiri iro limbabveranisa cirangoco na cidziwiso, nzeru, lufoyi na moyo. (Mim. 1:2-7; 4:11-13) Bziri tenepo, thangwe malango yomwe Mulungu ambatipasa yambalatiza kuti iye ambatifuna ndipo ambafunambo kuti tidzakhale na moyo wakusaya kumala. (Waheb. 12:6) N’cadidi kuti cirango comwe Mulungu ambapereka nthawe zinango cimbaphatanidza nyathwa, tsono iye cipo acicipereka mwa ukali. Tenepo, thandauzo likulu la fala lakuti ‘cirango’ limbaphatanidza mapfunziso, ninga yomwe abereki ambapereka kwa wana wawo. Ninga Akristau, ifepano timbacita mbali ya banja la Mulungu. (1 Tim. 3:15) Yahova Baba wathu, ambadziwa bzabwino na bzakuipa ndipo iye ambatilanga tikamuphonyera. Na tenepo penu tacita bzinthu bzomwe Yahova alibe kudekedwa nabzo, malango ya Yahovayo yangatithandize kukumbukira kufunika kwa kumbamubvera.—Wag. 6:7. w18.03 21-22 ¶1-3
Cixanu, 10 Maio
Munthu wa cidziwiso ambasamala na mafala yace, ndipo munthu wakuzindikira ambakhala wakuderekha.—Mim. 17:27.
Pinango ndimwe tswaka ndipo mumbawona ninga kuti abereki wanu ambakubvesesani lini ayai mbakunesa kwene-kwene. Pinango bzimwebzi bzimbakusunamisani kwene-kwene ndipo pinango mumbabzibvunza penu mun’funadi kutumikira Yahova. Tsono mukasiya Yahova, imwepo mun’dzazindikira kuti palibe munthu omwe ambakufunani kwene-kwene kuposa abereki wanu wacikristau pabodzi na axamwali wanu wa m’gwere. Kumbukirani ibzi: Kodi imwepo mungadadziwa tani kuti abereki wanu ambakufunanidi angadasaya kumbacita namwe thupo? (Waheb. 12:8) Iwo mbakuperewera, ndipopa nthawe zinango angakusunamiseni na momwe angakupasireni malango. Koma lekani kumbasunama na bzimwebzi. M’mbuto mwace, mbacitani nyongo yakubvesesa bzomwe bzawacitisa kulewa ayai kucita cinthu cinango. Mbakhalani wakugwa mpfuwa ndipo lekani kumbakalipa kwene-kwene. Khalani na cikhumbo cakukhala munthu wakukhwima, omwe ambabvuma malango na kuyaphatisa basa, bziribe basa momwe malangoyo yaperekedwera.—Mim. 1:8 w17.11 32 ¶16-17
Malinkhuma, 11 Maio
Linkumala lufoyi lomwe ukhanalo pakuyamba lire.—Cibv. 2:4.
Pinango imwepo mudawona kale maswaka yomwe yadabzipereka kwa Yahova, koma na kupita kwa nthawe yadayamba kukumbuka kuti kutumikira Yahova n’cinthu lini cabwino. Ndipo winango mpaka adafika pakusiya kutumikira Yahova. Tenepo, pinango imwepo mumbagopa kuti na kupita kwa nthawe, mwana wanu pinango angadzaluze lufoyi lomwe iye analo pa cadidi ca m’Bibliya. Tsono, kodi mungathandize tani mwana wanu kuti apitirize kulimbisa lufoyi lace kuti ‘akule acithemera cipulumuso’? (1 Pe. 2:2) Mtawiro wa mbvunzoyu umbagumanika pa tsamba lomwe Paulo adanembera Timotio, acimuuza kuti: ‘Pitiriza kuteweza bzomwe udapfunzisidwa na kukhulupira thangwe ra kudekedwa nabzo, ucidziwambo kuti udapfunzisidwa na yani, nakuti kuyambira uli tcece unkubzidziwa bzinembo bzakupambulika [Bzinembo za Cihebereu], bzomwe bzingakukhalise wa nzeru kuti udzapulumuke mwa kukhulupira Kristu Jezu.’ (2 Tim. 3:14, 15) M’mafalaya, muna nfundo zitatu zomwe Paulo adazifotokoza. Iye adalewa kuti Timotio (1) akhadziwa bzinembo bzakupambulika, (2) akhakhulupira bzinthu bzomwe adapfunzisidwa ndipo (3) adadzakhala wanzeru kuti adzapulumuke mwa kukhulupira Kristu Jezu. w17.12 15-16 ¶2-3
Mdzinga, 12 Maio
Atumiki wangu an’dzakuwa mwa cikondweso thangwe ra mkhalidwe wabwino wa mtima wawo, tsono imwepo mun’dzalira thangwe ra kuwawa kwa mtima wanu.—Zai. 65:14.
Wanthu wa bzipembedzo azinji ambacitisa wanthu kutalikirana na Mulungu thangwe ra cipfunziso ca kukatenthedwa ku moto, kumbangingimiza wanthu kupereka kobiri ayai kumbathandizira nkhondo. Ndipopa timbadabwa lini tikambabva wanthu azinji ankulewa kuti mbakukondwa napo ambacita lini mbali ya cipembedzo ciri-cense! N’cadidi kuti munthu angakwanise kukhala wakukondwa mwakusaya cipembedzo cakunama. Koma palibe munthu omwe angakhaledi wakukondwa akasaya kukhala xamwali wa Yahova, omwe ni ‘Mulungu wakukondwa.’ (1 Tim. 1:11) Ciri-cense comwe Yahova adakonza cimbathandiza. Ninga atumiki wace, timbakhalambo wakukondwa tikambathandiza winango. (Mab. 20:35) Ndipo kunamata kwacadidi kumbathandizambo mabanja kuti yakhale yakukondwa. Mwa ciratizo, kunamata kwacadidiko kumbatipfunzisa kulemekeza na kukhala wakukhulupirika kwa mwanzathu wa m’banja, kulera bwino wana wathu na kumbafuna abale wathu. Kumbathandizambo atumiki wa Yahova kuti ambaphate basa mwakuphatana m’gwere na kulatiza lufoyi kuna abale wawo wauzimu. w17.11 22-23 ¶6-7
Ciposi, 13 Maio
Nyakubonerane!—War. 7:24.
Nsiku zino, atumiki azinji wa Mulungu wakukhulupirika ambabzibvambo ninga momwe Paulo adabvera. Thangwe ranyi? Thangwe ifepano ndife wakuperewera ndipo timbakwanisa lini bwino-bwino kukondwesa Yahova napo kuti tinaco cikhumbo cakucita bzimwebzi. Tenepo, tikatazira kumukondwesa, ifepano tingasuname. Ndipo Akristau winango omwe adacita pikado ikulu, ambakumbuka kuti Yahova angawalekerere lini pikado yawoyo. Bibliya limbatitsimikizira kuti penu timbawona Yahova ninga pakuthawira pathu, ifepano tiribe mathangwe yakubzipasira mulandu. (Psal. 34:22) Pambuyo pakulewa kuti akhali ‘nyakubonera’ thangwe ra kutazira kuteweza bzense bzomwe Yahova ambafuna, Paulo adati: ‘Ndinkutenda Mulungu mwa Jezu Kristu Mbuya wathu!’ (War. 7:25) Kodi iye akhathandauza ciyani na mafalaya? Napo kuti Paulo akhalimbana na bzikhumbo bzakuipa ndipo akhadaphonya nthawe za m’mbuyo, iye adakungula. Tenepo, iye akhakhulupira kuti mwa nsembe ya cakulombolera ya Jezu, Yahova akhadamulekerera bzakuphonya bzacebzo. Ndipo pakuti Jezu adapereka cakukolombolera, ifembo tingakhale na cikumbu-mtima cakucena na mtendere wa mu mtima. (Waheb. 9:13, 14) Ninga Mkulu wathu wa Ansembe, Jezu ‘angapulumuse wale omwe ambafenderera Mulungu mwa iye, thangwe iye an’dzakhala na moyo nthawe zense kuti ambawadandaulire kwa Mulungu.’—Waheb. 7:24, 25. w17.11 9 ¶1-2; 14 ¶15
Cipiri, 14 Maio
Lumbirani kuna Yahova ndipo muteweze malumbiro yanu.—Psal. 76:11.
Kodi n’ciyani comwe tingacite kuti timbateweze piciro lomwe tidacita kwa Yahova? ‘Nsiku na nsiku’ timbagumana na mayezo yakusiyana-siyana pa moyo wathu. Tsono momwe timbacitira bzinthu tikagumana na mayezoyo, bzimbalatiza penu uxamwali bwathu na Yahova n’bwakulimba ayai ne. (Psal. 61:8) Mwa ciratizo, kodi mun’dzacita ciyani penu mwanzanu wa ku basa ayai wa ku xikola wayamba kukukhumbani kuti mukhale naye pa umakhadzi? Kodi mun’dzalamba mayezoyo mucilatiza kuti mun’funa kubvera Yahova? (Mim. 23:26) Ndipo tani penu ndimwe mwekha m’banja mwanu omwe munkutumikira Yahova? Kodi mumbakumbira thandizo la Yahova kuti mupitirize kucita bzinthu ninga mtumiki wace? Napo kuti munkugumana na mayezo, kodi mumbatenda Yahova nsiku zense thangwe ra lufoyi na citsogozo cace? Kodi mumbapambula nthawe ya kuwerenga Bibliya nsiku zense? Tin’funika lini kuyebwa kuti, pomwe tidabzipereka kwa Yahova, tidalumbira kucita bzinthu bzimwebzi. Tikambabvera Yahova na kucita bzinthu bzabwino kwa iye, timbalatiza kuti timbamufuna nakuti ndife wace. Kunamata kwathu ni njira yomwe in’dzatitsogolera ku moyo. w17.10 18 ¶11-12
Citatu, 15 Maio
Mpsabwino kuimba nyimbo zakutumbiza Mulungu wathu.—Psal. 147:1.
Nyakunemba nyimbo munango wakudziwika adalewa kuti: “Mafala yambacitisa munthu kukumbuka. Koma nyimbo imbacitisa munthu kukhala wakukondwa.” Tenepo, nyimbo zathu zimbatumbiza Baba wathu wakudzulu Yahova ndipo zimbalatiza lufoyi lomwe tinalo kuna iye. Ndipo zimbaticitisa kukhala wakufenderena naye. Ndipopa bzimbakhala bzakusaya kunesa kubvesesa kufunika kwa nyimbo zimwezi pa kunamata kwakucena, tikambaziimba pomwe tiri tekha ayai tikakhala pabodzi na abale wathu pa mitsonkhano. Tsono tani pakulewa bza kuimba mwakukuwa pa mitsonkhano yathu? Kodi mumbacita manyazi? M’madziko manango, amuna ambaneseka kuimba mwakutsudzuka pakati pa gulu. Bzimwebzi bzingabwerese bvuto m’gwere, maka-maka penu akulu wa gwere ambazeza kuimba ayai penu ambakhala wakutanganidwa na bzinthu bzinango pomwe nyimbo inkuimbidwa. (Psal. 30:12) Kuimba ni mbali ya kunamata kwathu Yahova. Tenepo, tin’funika lini kumbafamba-famba pomwe nyimbo inkuimbidwa. w17.11 3 ¶1-3
Cinai, 16 Maio
Lekani kukumbuka kuti ndabweresa mtendere pansi pano; ine ndabweresa sikuti mtendere, koma mphanga.—Mat. 10:34.
Tensenefe timbafuna kukhala na moyo wa mtendere na wakusaya thupo. Ndipo timbatenda kwene-kwene Yahova thangwe ra kutipasa ‘mtendere’ wace. Mtendereyu umabatithandiza kutcenkha makumbukidwe yakuipa na kubzibva kukhala wakusaya kufunika. (Waf. 4:6, 7) Ndipo, pakuti ifepano tidabzipereka kwa Yahova, timbakhalambo ‘pa mtendere na Mulungu.’ Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti timbakhala naye pa uxamwali bwakulimba. (War. 5:1) Tsono, inati kufika nthawe yakuti Mulungu abwerese mtendere pa dziko lense la pansi. Tinkukhala m’nsiku zakumalizira, ndipopa timbagumana na mabvuto mazinji yomwe yambaticitisa kukhala na thupo. Ndipo tinkukhalambo pakati pa wanthu wakuipa. (2 Tim. 3:1-4) Tin’funikambo kulimbana na Sathani pabodzi na mapfunziso yace yakunama. (2 Wak. 10:4, 5) Koma palibe cinthu comwe cimbaticitisa thupo kwene-kwene kuposa kutsutsidwa na abale wathu omwe ambatumikira lini Yahova. Winango wa iwo angatiseke thangwe ra bzomwe timbakhulupira ayai angatilewe kuti timbacitisa mabanja kuti yagawanike. Ndipo pinango angatiuze kuti tin’cita lini pomwe mbali ya banjalo mpaka titasiya kutumikira Yahova. w17.10 9 ¶1-2
Cixanu, 17 Maio
Ndimbafunadi lamulo lanu! Nsiku yense ndimbalikumbukira.—Psal. 119:97.
Thangwe ra kucinja kwa bzirewedwe pambafunikambo kuti Bibliya lisanduliziridwe pomwe. Kasanduliziridwe kakusaya kunesa kubvesesa, na kupita kwa nthawe, kangakhale kakunesa kubveseseka. Mwa ciratizo, kumbukirani bza Bibliya la King James lomwe lidacosedwa mu 1611, lomwe likhali libodzi mwa maBibliya ya Cingerezi yakudziwika kwene-kwene. Mafala yomwe yadaphatisidwa basa m’Bibliya la King James yadathandiza kwene-kwene mu cirewedwe ca Cingerezi. Pa nthawe yomwe Bibliya la King James lidacosedwa, mafala ya Cingerezi yomwe yadaphatisidwa basa yakhabveseseka bwino. Koma na kupita kwa nthawe, mafala manango yadayamba kuwoneka ninga yakale ndipo nsiku zino njakunesa kubvesesa. Bzimwebzi bzidacitikambo na maBibliya yomwe yadasandulizidwa m’bzirewedwe bzinango. Na tenepo, tinkukomedwa kwene-kwene thangwe ra kukhala na Baibulo la Dziko Latsopano la Malemba Opatulika, lomwe lidasanduliziridwa mwakuphatisa basa kalewedwe katsapano. Bibliya limweri linkugumanika lense lathunthu ayai cipande mu bzirewedwe bzakupitirira 150. Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti wanthu azinji pa dziko la pansi tsapano angawerenge Bibliya limweri m’cirewedwe cawo cakubadwa naco. Kuphatisa basa kalewedwe katsapano pabodzi na mafala yakubveka mwakusaya kunesa bzinkucitisa kuti Fala la Mulungu litokonye mtima wathu. w17.09 16-17 ¶5-6
Malinkhuma, 18 Maio
Mwanangu, khala wanzeru ucikondwesa mtima wangu.—Mim. 27:11.
Maswaka yacikristau yana bzakusankhula bzikulu-bzikulu bzomwe yan’funika kucita pa moyo wawo. Iwo an’funika kukhwimika pa nkhani ya kusankhula axamwali wawo mwa nzeru, mtundu wa masenzeka yomwe angacite, bzomwe angacite kuti apitirize kukhala na m’khalidwe wakucena na kusankhula nthawe yomwe angadzabatizidwe. Iwo an’funika kukhala wakukhwimika thangwe an’dzalimbana na Sathani, omwe ambanyaza Mulungu. Cakusankhula cikulu comwe maswaka yan’funika kucita ni kukhala na bzakulinga bzabwino pa moyo wawo. M’madziko manango, maswaka yambalimbisidwa kulinga mapfunziro ya padzulu na kukhala na basa lomwe lin’dzawapasa kobiri zizinji. Ndipo m’madziko manango, nkhani za cuma n’zakunesa kwene-kwene, tenepo cakulinga cikulu ca maswaka m’madzikoya cimbakhala ca kuphata basa kuti yathandize abale wawo. Maswaka, yakukhwimika yakambakhala na cakulinga ca kutumikira Yahova na kuikha Umambo pa mbuto yakuyamba, Yahova an’dzayasimba. Iye an’dzawathandiza kugumana njira zakusamalirira abale wawo. M’magole dzana yakutoma, mulumbwana Timotio adakhala na cakulinga ca kutumikira Mulungu ndipo imwepo mungacitembo bzibodzi-bodzi.—Waf. 2:19-22. w17.09 29 ¶10-12
Mdzinga, 19 Maio
Bukhu la bzakutongali lireke kucoka pa mulomo pako . . . uwonesese kuti ukuteweza bzensene bzomwe bzidanembedwa m’mwemo. Pakuti ukacita tenepoyo, un’dzakhala na moyo wabwino ndipo un’dzacita bzinthu mwanzeru.—Djos. 1:8.
Kumbapfunza Bibliya na nyongo kungathandize Akristau kukulisa khalidwe la kubziretsa. Mwa njira iponi? M’Bibliya muna bziratizo bzomwe bzimbawonesa momwe tingagumanire phindu tikambakhala wakubziretsa na mabvuto yomwe tingagumane nayo tikambasaya kukhala wakubziretsa. Yahova adacitisa kuti bzimwebzi bzinembedwe m’Bibliya kuti bzitithandize. (War. 15:4) Ndipopa tin’funika kumbawerenga, kumbapfunza na kumbakumbukira bziratizobzo. Ndipo mbayezani kuphatisa basa bziratizobzo pa moyo wanu na wa banja lanu. Pembani kwa Yahova kuti akuthandizeni kuphatisa basa malango ya m’Bibliya. Mukazindikira kuti munkutazira kukhala wakubziretsa pa mbali inango, citani mpembo pa nkhaniyo ndipo citani nyongo kuti mucinje khalidwero. (Tiy. 1:5) Fufudzani m’mabukhu mwathu kuti mugumane malango yomwe yangakuthandizeni. w17.09 7-8 ¶15-16
Ciposi, 20 Maio
Bvalani unthu bupsa.—Wakol. 3:10.
‘Unthu bupsa,’ bumbathandauza unthu ‘bomwe budalengedwa mwakubverana na kufuna kwa Mulungu.’ (Wayef. 4:24) Kodi bzingakwanisike kwa ife kubvala unthu bupsabu? Inde. Yahova adalenga wanthu m’cifanikiso cace, tenepo tingakwanise kutewezera makhalidwe yace yabwino. (Ciy. 1:26, 27; Wayef. 5:1) Paulo adafotokoza kuti kusaya tsankhulo, ni mbali ibodzi yakufunika kwene-kwene ya unthu bupsa. Iye adati: ‘Palibe kuti uyu ni m’Girego ayai m’Juda, wakugwatidwa ayai wakusaya kugwatidwa, mulendo, m’Sita ne kapolo, ne munthu wakutsudzuka.’ Palibe munthu omwe an’funika kumbabziwona kukhala wakufunika kwene-kwene mu gwere kuposa winango thangwe ra mtundu wace, komwe adabadwira ayai bzomwe anabzo. Thangwe ranyi? Thangwe ninga ateweri wa Kristu, tense ‘ndife abodzi.’ (Wakol. 3:11; Wag. 3:28) Kubvala unthu bupsa, kumbatithandiza kuti timbalemekeze wanthu wense, bziribe basa mtundu wawo ayai cikhalidwe cawo.—War. 2:11. w17.08 21 ¶1; 22 ¶3-4
Cipiri, 21 Maio
Yahova ankudikhira mwakupirira.—Zai. 30:18.
Yahova ambatikumbira lini kucita cinthu comwe iye ambacicita lini. Iye n’ciratizo cabwino pa nkhani ya kudikhirira. (2 Pe. 3:9) Mwa ciratizo, magole mazinji m’mbuyomu mu zunde la Edeni, Sathani adaimba mulandu Yahova kuti ngwakusaya kulungama. Yahova ‘ankudikhira’ nthawe yomwe dzina lace lin’dzacenesedwa. Bzimwebzi bzin’dzabweresa bzisimbo bzizinji kuna wale omwe ‘ankumudikhira na mtima wense.’ (Zai. 30:18) Jezu nayembo ana mtima wakudikhirira. Pomwe akhali pansi pano, iye adakhala wakukhulupirika mpaka infa. Mu gole la 33, iye adakapereka kudzulu nsembe yace ya cakulombolera kwa Yahova. Koma iye adadikhirira mpaka mu gole la 1914 kuti ayambe kutonga ninga Mambo. (Mab. 2:33-35; Waheb. 10:12, 13) Ndipo Jezu an’pitiriza kudikhirira mpaka kuphampha kwa Utongi bwace bwa magole 1.000, kuti adzapfudze anyamadulanthaka wace wense. (1 Wak. 15:25) Tinkupenukira lini kuti kudikhirako kun’dzabweresa bzisimbo bzizinji. w17.08 7-8 ¶16, 17
Citatu, 22 Maio
Mulungu . . . ambatitsangalaza pa matsautso yathu yense.—2 Wak. 1:3, 4.
Susi adalewa kuti: “Tidawawidwa kwene-kwene mu mtima kwa gole lathunthu thangwe ra infa ya mwana wathu wacimuna.” M’bale munango adalewa kuti pomwe mkazi wace adafa mwadzidzidzi, bzidamuwawa kwene-kwene. Mwakupasa nsisi, wanthu azinji ambagumanambo na mabvuto ninga yamweya. Ndipo azinjife nsiku zino, tikhadikhira lini kuti abale wathu angadafa Armagedo inati kufika. Penu imwepo munkubonera na msunamo thangwe ra kufedwa wacibale wanu ayai munkudziwa munthu winango omwe ali pa msunamo thangwe ra kuluza wacibale wace mu infa, pinango mungabzibvunze kuti: ‘Kodi munthu wakufedwa angagumane tani mtsangalazo?’ Wanthu winango ambalewa kuti nthawe ndiyo ingapoze cironda. Tsono kodi nthawe ingapozedi mtima wa munthu omwe wafedwa? Mkazi munango mansiwa adati: “Ndidazindikira kuti kupola kumbathemba lini nthawe yokha, koma bzomwe munthu ambacita na kupita kwa nthaweyo.” Cironda kuti cipole pambafunika nthawe na cisamaliro cabwino. Mpsibodzi-bodzimbo, kuti msunamo umale pambafunika nthawe na kucita bzinthu bzinango bzomwe bzingathandize. w17.07 9-10 ¶1-3
Cinai, 23 Maio
[Kondwa] mwa Yahova, ndipo iye an’dzakupasa bzomwe mtima wako umbakhumba.—Psal. 37:4.
Kodi ni bzakusankhula bziponi bzomwe Yahova an’funa kuti mucite? Yahova adalenga wanthu kuti ambakondwe na moyo, tsono kuti wanthuwo akondwe an’funika kudziwa Yahova na kumutumikira. (Psal. 128:1; Mat. 5:3) Mwakusiyana na wanthufe, bzirombo bzimbandodziwa kudya, kumwa na kubalana. Ndipopa Yahova an’funa kuti mucite bzakusankhula bzomwe bzin’dzakucitisani kukhala na moyo wacikondweso na wathandauzo. Mulengi wanu ni ‘Mulungu wa lufoyi,’ na ‘Mulungu wakukondwa,’ omwe adalenga wanthu ‘m’cifanikiso cace.’ (2 Wak. 13:11; 1 Tim. 1:11; Ciy. 1:27) Tenepo, mun’dzakhalambo wakukondwa mukatewezera Mulungu wathu walufoyi. Bibliya limbati: ‘Kupasa kumbabweresa cikondweso cikulu kuposa kutambira.’ (Mab. 20:35) Imweyi ni nfundo ikulu kwa munthu ali-wense. Kodi imwepo mudabvambo kale tenepoyo? Yahova an’funa kuti mucite bzakusankhula bzakulatiza kuti muna lufoyi na iye pabodzi na winango.— Mat. 22:36-39. w17.07 22 ¶3
Cixanu, 24 Maio
Yahova an’dzamana lini bzinthu bzabwino wale omwe ambafamba mwakukhulupirika.—Psal. 84:11.
Mulungu ambatilemekeza kwene-kwene. Iye ambatisamalira bwino kwene-kwene kuposa momwe timbabzisamalirira tekha. Yahova ambafuna atumiki wace wense ninga gulu. Koma iye ambafunambo kwene-kwene munthu ali-wense payekha. Kumbukirani bzomwe bzidacitika mu nthawe zakale. Kwa magole madzana matatu, Yahova adaphatisa basa Wayeruzi kuti atsogolere wanthu wace aciwathandiza kukunda anyamadulanthaka wawo. Napo bzikhali tenepo, nthawe yenseneyi Yahova akhapitiriza kusamalira ali-wense payekha. M’bodzi wa iwo akhali Rute. Iye akhali lini Mjirayeri ndipo akhadasiya bzinthu bzizinji kuti anamate Yahova. Tenepo, Yahova adamusimba mwa kumupasa mwamuna na mwana wacimuna. Ndipo kuthumizira bzimwebzi, mwana wa Rute adacita mbali ya banja lomwe lidabadwira Mesiya. Yahova adacitisambo kuti Mbiri ya Rute inembedwe m’Bibliya ndipo imbagumanika m’bukhu lomwe limbadziwika na dzina lace. Kodi munkukumbuka kuti Rute an’dzabzibva tani akadzalamusidwa acidzadziwa bzinthu bzimwebzi?—Ru. 4:13; Mat. 1:5, 16. w17.06 23 ¶8-9
Malinkhuma, 25 Maio
Mzimu wakucena . . . an’dzakukumbusani bzinthu bzense bzomwe ndidakuuzani.—Ju. 14:26.
Mu 1970, m’bale munango wakucemeredwa Peter akhana magole 19 pomwe adayamba kutumikira pa Beteli ya ku Grã-Bretanha. Nsiku inango pomwe m’baleyu akhapalizira nyumba na nyumba, adagumana mwamuna munango wacikulire omwe akhana ndebvu zitali. M’baleyo adabvunza mwamunayo penu angadafuna kupfunza Bibliya. Mwamunayu akhali mtsogoleri wa cipembedzo cacijuda ndipo pomwe adabva mbvunzo wa Peter wakuti amupfunzise Bibliya, adakhumudwa kwene-kwene. Tenepo mwamunayu adayeza Peter na mbvunzo wakuti: “Mwanangu, kodi iwepo ungandiuze kuti bukhu la Danyeri lidanembedwa m’cirewedwe ciponi?” Peter adatawira kuti: “Mbali ibodzi ya bukhuli idanembedwa m’Ciaramaiko.” M’baleyu adati: “Mtsogoleriyo adadabwa pakuwona kuti ndikhadziwa mtawiro wa mbvunzoyo, koma ine ndine omwe ndidadabwa kwene-kwene thangwe ndidakwanisa kutawira mbvunzoyu. Pomwe ndidayenda kumui, ndidakawerenga marevista ya Nsanza ya Mulindiri na Galamukani! yakucoka tsapanopa ndipo ndidagumana nkhani yomwe ikhafotokoza kuti bukhu la Danyeri lidanembedwa m’cirewedwe Caciaramaiko.” (Dan. 2:4) Inde, mzimu wakucena ungatithandize kukumbukira bzinthu bzomwe tidabziwerenga kale-kale.—Lu. 12:11, 12; 21:13-15. w17.06 13 ¶17
Mdzinga, 26 Maio
Omwe [anilowola ayai kulowodwa] an’dzakhala na matsautso m’thupi mwawo.—1 Wak. 7:28.
Kumbukiranimbo momwe mwamuna na mkazi ambabvera mkaziyo akakhala na pathupi. Napo kuti iwo angadekedwe kwene-kwene, koma kawiri-kawiri ambakhalambo na thupo. Thupolo lingakhale la kukumbukira penu mwanayo an’dzabadwa bwino ayai ne. Iwo angakhalembo na thupo pa nkhani ya kuthumizirika kwa kobiri zomwe an’dzayamba kudzonga. Ndipo mwanayo akabadwa, banjalo lin’funika kucinja bzinthu bzinango. Mkaziyo angamale nthawe zizinji ankusamalira mwanayo. Ndipo bzimwebzi bzingacitise kuti mwamuna na mkaziyo aleke kukhala na nthawe zizinji za kucitira bzinthu pabodzi ninga momwe akhacitira kale. Ndipo mwamunayo udindo bwace bumbathumizirika. Iye an’funika kutsimikizira kuti ankusamalira bzakusaya bza mkazi wace na bza mwanayo. Mabanja manango yambagumana na mabvuto ya mtundu unango. Mwa ciratizo, bvutolo lingakhale lakusaya kubereka, napo iwo acifunisisa kukhala na wana. Ndipo mkazi akambasaya kukhala na pathupi, bzimbamuwawa kwene-kwene mu mtima. w17.06 3 ¶1; 4 ¶5-6
Ciposi, 27 Maio
Mafala yanu yambatapira mkamwa mwangu kuposa uci pa mulomo pangu!—Psal. 119:103.
Ninga Akristau, ifepano timbafuna cadidi, ndipo timbagumana cadidi cimweci m’Fala la Mulungu. Jezu adauza Baba wace kuti: ‘Fala lanu ni cadidi.’ (Ju. 17:17) Kuti tifune cadidi ca m’Bibliya, ifepano tin’funika kudziwa bzomwe bzidanembedwa m’Bibliyamo. (Wakol. 1:10) Koma mpsimwebzi lini bzokha. Onani bzinthu bzinango bzomwe tin’funika kucita mwakubverana na munembi wa Psalymo 119. (Psal. 119:97-100) Nsiku zense tin’funika kumbapambula nthawe ya kukumbukira bzomwe tawerenga m’Bibliya na kuwona momwe tingabziphatisire basa pa moyo wathu. Ndipo kucita bzimwebzi kun’dzacitisa kuti lufoyi lathu pa cadidi lithumizirike. Mabukhu yomwe Gulu la Mulungu limbakonza, yali ninga cakudya cakukoma kwene-kwene. Tikambadya cakudya comwe timbacifuna, ifepano timbacidya mwakamderekho. Mpsibodzi-bodzimbo na kupfunza Bibliya, tin’funika kumbalipfunza mwakamderekho. Tikambacita bzimwebzi, tin’dzakomedwa na ‘mafala yabwino’ ya cadidi, ndipo bzin’dzanesa lini kukumbukira bzomwe tawerengabzo pakulimbisa anzathu.—Mpal. 12:10. w17.05 18 ¶11-12
Cipiri, 28 Maio
Mulungu alidi pakati panu.—1 Wak. 14:25.
Tin’funika kuthandiza wanthu omwe ankubonera, napo wale omwe ambatumikira lini Yahova. (Lu. 10:33-37) Ndipo njira ibodzi yakuthandizira wanthu amwewa ndiyo kuwapalizira bzipsa bzabwino bza Umambo. Mkulu munango omwe ambathandiza alendo azinji adalewa kuti ni bwino kumbauziratu alendowo kuti ndife Mboni za Yahova. Ndipo tin’funika kumbawauza kuti cakulinga cathu cikulu n’cakuwathandiza kudziwa bza tsogolo labwino lomwe limbafokozedwa m’Bibliya, sikuti kuwapasa bzinthu bzakuthupi. Tikambalatiza lufoyi lathu kwa ‘alendo,’ timbakhala na bzakutewera bzabwino. (Psal. 146:9) Mpfumakazi inango idalewa kuti banja lace lidathawa cizunzo ku Eritrea. Pomwe anai mwa wana wace adacita ulendo bwakunetesa bwa nsiku zinomwe ankufamba m’dambo, iwo adafika mpaka ku Sudão. Mpfumakaziyo idati: “Abalewo adawatambira bwino kwene-kwene ndipo akhawawona ninga abale wawo wakuthupi. Iwo adawapasa cakudya, bzakubvala, mbuto yakukhala na kobiri yakupakirira xapa. Kodi mbani omwe angatambire alendo mwa njira imweyi kokha thangwe rakuti ali m’cipembedzo cibodzi? Ni Mboni za Yahova basi!”—Ju. 13:35. w17.05 8 ¶17, 19-20
Citatu, 29 Maio
Imwepo mulibe kulewa cadidi pakulewa bza ine, ninga momwe mtumiki wangu Djobi wacitira.—Djobi 42:8.
‘Kodi munthu angakhale wakufunika kwa Mulungu? Kodi munthu wakuzindikira angakhale wa phindu liri-lense kwa iye? Kodi Wamphanvu-zense anako basa kulungama kwako? Kodi iye ambagumana phindu na kukhulupirika kwako?’ (Djobi 22:1-3) Elifazi akhakumbuka kuti mtawiro wa mibvunzo yenseneyi ngwakuti ne. Ndipo, Bilidadi wa ku dziko la Xuwa adalewambo kuti palibe munthu omwe angakhale wakulungama pamaso pa Mulungu. (Djobi 25:4) Wanthu awiriwa akhafuna kuti Djobi awone ninga kuti kutumikira kwace Mulungu kukhalibe na phindulo. Iwo akhafuna kuti Djobi akumbuke kuti ifepano ndife lini wakufunika kwa Mulungu, koma ndife wakusaya phindu ninga nkhonye. (Djobi 4:19; 25:6) Yahova adauza Elifazi, Bilidadi na Zofari kuti iwo akhanama, ndipo adalewambo kuti akhakomedwa na Djobi, acimucemera kuti ‘mtumiki wangu.’ (Djobi 42:7) Tenepo, tingatsimikizire kuti napo ndife wanthu wakuperewera, ifepano ndife wakufunika kwene-kwene kwa Mulungu. w17.04 27 ¶1-2
Cinai, 30 Maio
Iwo an’dzapfatsa na mtendere muzinjisa.—Psal. 37:11.
Tidabadwa ticiwona makhalidwe yakuipa, mwakuti tidayazolowera. Mwa ciratizo, wanthu omwe ambakhala pa mbuto za baludya, nthawe zinango angazindikire lini kuti pambutopo pankucitika baludya. Ayai, munthu omwe ambakhala pafupi na mbuto yakutayira lixo pinango angabve lini kununkha kwa lixoyo. Koma pan’dzakhala mtsangalazo ukulu Yahova akadzamalisa bzinthu bzakuipabzi! Kodi n’ciyani comwe cin’dzapita m’mbuto mwa mabvuto yense yomwe tinkugumana nayo? Mtawiro wace ni mafala ya m’vesi la lero. Mpsakutsangalaza kudziwa kuti ndibzo bzomwe Yahova ankufuna kwa ifepano! Pomwe tikana moyo wakunesa uno, mbaticiteni ciri-cense kuti tipitirize kukhala wakufendererana na Yahova pabodzi na gulu lace. Cidikhiro canu ca bzinthu bzakutsogolo n’cakufunika kwene-kwene, tenepo pitirizani kumbakumbukira bzimwebzi, ndipo mbakhulupirani kuti bzimwebzi mpsacadidi mucimbauzambo winango. (1 Tim. 4:15, 16; 1 Pe. 3:15) Mwa njira imweyi mungatsimikize kuti dziko lakuipali likadzapfudzidwa, imwepo mun’dzapitiriza kukhala na moyo mucidzakhala wakukondwa mpaka muyaya! w17.04 14 ¶16-17
Cixanu, 31 Maio
Tensenefe timbaphonya nthawe zizinji.—Tiy. 3:2.
Kuzindikira bzimwebzi n’kwakunesa lini, koma kodi tin’dzacita ciyani m’bale ayai mpfumakazi yathu ikadzatiphonyera? Kodi tin’dzatewezera momwe Yahova ambawonera cirungamo? Mwa ciratizo, kodi mungacite tani penu mkulu munango wafotokoza mafala yomwe yankulatiza kuti nja tsankhulo? Kodi mun’dzakhumudwa penu mkulu munango mwakusaya kukumbuka bwino walewa bzinthu bzakuipa? M’mbuto mwakufulumiza kulewa kuti m’baleyo ankuthemera lini kukhala mkulu wa gwere, kodi mun’dzapirira mwa kudikhira Jezu omwe ni msolo wa gwere? M’mbuto mwa kunyang’anisisa pa cakuphonya caceco, kodi mun’dzakumbukira magole yomwe m’baleyo wakhala ankutumikira mwakukhulupirika? Penu m’bale omwe wakuphonyerani ankupitiriza kutumikira ninga mkulu mu gwere ayai pinango watambira pomwe udindo bunango bwakuthumizirika, kodi mun’dzakhala wakukondwa na m’baleyo? Mukakhala wakukonzeka kukhululukira winango, mun’dzalatiza kuti munkutewezera momwe Yahova ambawonera cirungamo.—Mat. 6:14, 15. w17.04 26 ¶18