BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • es19 matsa. 108-118
  • Novembro

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • Novembro
  • Kupfunza Mavesi Nsiku na Nsiku—2019
  • Tumisolo twa nkhani
  • Cixanu, 1 Novembro
  • Malinkhuma, 2 Novembro
  • Mdzinga, 3 Novembro
  • Ciposi, 4 Novembro
  • Cipiri, 5 Novembro
  • Citatu, 6 Novembro
  • Cinai, 7 Novembro
  • Cixanu, 8 Novembro
  • Malinkhuma, 9 Novembro
  • Mdzinga, 10 Novembro
  • Ciposi, 11 Novembro
  • Cipiri, 12 Novembro
  • Citatu, 13 Novembro
  • Cinai, 14 Novembro
  • Cixanu, 15 Novembro
  • Malinkhuma, 16 Novembro
  • Mdzinga, 17 Novembro
  • Ciposi, 18 Novembro
  • Cipiri, 19 Novembro
  • Citatu, 20 Novembro
  • Cinai, 21 Novembro
  • Cixanu, 22 Novembro
  • Malinkhuma, 23 Novembro
  • Mdzinga, 24 Novembro
  • Ciposi, 25 Novembro
  • Cipiri, 26 Novembro
  • Citatu, 27 Novembro
  • Cinai, 28 Novembro
  • Cixanu, 29 Novembro
  • Malinkhuma, 30 Novembro
Kupfunza Mavesi Nsiku na Nsiku—2019
es19 matsa. 108-118

Novembro

Cixanu, 1 Novembro

Tilambe makhalidwe yakuipa na bzikhumbo bza dziko, ticikhala wa makumbukidwe yabwino, wacirungamo na wakubzipereka kwa Mulungu.​​—⁠Tito 2:⁠12.

Tikakhala wakubziretsa, ifepano timbakhala na malire pa bzakucita na bzakukumbuka bzathu. Ifepano timbabadwa lini na khalidwe la kubziretsa, koma timbacita kulipfunza. Abereki akambapfunzisa wana wawo malango ya Yahova na kuwapfunzisa kakumbukidwe kace,’ iwo ambakhala ankuthandiza wana wawo kukhala wakubziretsa na wanzeru. (Wayef. 6:⁠4) Bzimwebzi bzimbacitikambo na wale omwe ambadzapfunza bza Yahova atakula. N’cadidi kuti pinango iwo angakhale wakubziretsa, koma ambakhala lini wakukhwima mwauzimu. Tsono akayamba kubvala ‘unthu bupsa’ na kucita nyongo yakutewezera Kristu, iwo ambadzakhala wakukhwima mwauzimu. (Wayef. 4:​23, 24) Ndipo kubziretsa kumbatithandiza. w18.03 28 ¶3-4

Malinkhuma, 2 Novembro

Khalani na mkhalidwe wakutambira alendo.​​—⁠War. 12:⁠13.

Yahova pabodzi na gulu lace ambaticemera kuti tiyende ku mitsonkhano. Ndipo ifepano timbafuna kuti munthu ali-wense omwe wabwera pa mitsonkhano yathu abzibve kuti watambiridwa bwino, maka-maka wale omwe nkuyambiratu kubwera pa mitsonkhanoyo. (War. 15:⁠7) Pakuti iwo ni alendombo wa Yahova, tin’funika kumbawathandiza kuti akhale wakutsudzuka, bziribe basa mawonekedwe yawo ayai bzakubvala bzomwe abvala. (Tiy. 2:​1-⁠4) Mukawona kuti mulendo wabwera ndipo wakhala payekha, tani mucimuuza kuti iye akhale namwe pabodzi? Iye an’dzatenda kwene-kwene mukamuthandiza kubvesesa bzomwe bzinkucitika pa mitsonkhanoyo ayai mukamuthandiza kugumana mavesi yomwe yankuwerengedwa. Imweyi ni njira yabwino yakulatizira ‘khalidwe la kutambira alendo.’ Nthawe zinango, abale wakucokera m’magwere manango ayai anyakunyang’anira dera na abale omwe ambaimira nthambi ambabwera kudzafotokoza nkhani m’gwere lathu. Tani ticiphatisa basa mwayi umweyu kuti tilatize khalidwe la kutambira alendo kwa abalewa? (3 Ju. 5-⁠8) Tingacite bzimwebzi mwa kuwacemera kumui kwathu kuti tikadye nawo pabodzi. w18.03 16 ¶5, 7

Mdzinga, 3 Novembro

N’ciyani cin’ndiletsa kuti ­ndibatizidwe?​​—⁠Mab. 8:⁠36.

Ndokumbukirani ciratizo ca mwamuna munango wacijuda wakucemeredwa Saulo. Mtundu wense wa Ajuda ukhali wakubzipereka kwa Mulungu, koma Yahova adadzaulamba thangwe ukhamubvera lini. Tsono Saulo akhakumbuka kuti Ajudawo akhapitiriza kutumikira Mulungu mu njira yakuthemera, tenepo iye akhazunza Akristau. Koma nsiku inango, Jezu wakulamusidwa kwa anyakufa, omwe Saulo akhakumbuka kuti adafa, adalewalewa na Sauloyo kucokera kudzulu. Kodi n’ciyani comwe iye adacita? Iye adabvuma thandizo la Ananiya, omwe akhali mteweri wa Jezu, ndipo Bibliya limbalewa kuti ‘iye adatizidwa.’ (Mab. 9:​17, 18; Wag. 1:​14) Na kupita kwa nthawe, Saulo adadzakhala mpostolo Paulo. Onani kuti pomwe Saulo adabva kuti Mulungu akhaphatisa basa Jezu kuti akwanirise cakulinga cace, iye adabatizidwa pa nthawe imweyoletu. (Mab. 22:​12-​16) Ndibzo ambacitambo anyakupfunza wa Bibliya nsiku zino, akhale wana ayai wacikulire. w18.03 5-⁠6 ¶9-⁠11

Ciposi, 4 Novembro

Ndiribe kulewalewa namwe ninga wanthu wauzimu, koma ninga wanthu wa makumbukidwe yakuthupi, ninga tuwana mwa Kristu.​​—⁠1 Wak. 3:​1.

Bzinthu pa moyo wa Djakobi si kuti bzikhandomufambira bwino nthawe zense. Pa nthawe inango, m’bale wace caiye Esau, akhafuna kumupha. Ndipo a mibzala wace wacimuna adamupumpsa. Koma cikhulupiro ca Djakobi cidapitiriza kukhala cakulimba thangwe akhakumbukira bza mafala yomwe Yahova akhadauza Abalahamu. Djakobi akhali munthu wauzimu. (1 Wak. 2:​14-​16) Djakobi akhadziwa kuti banja lace lingadacita mbali pa kukwanirisa mafala ya Yahovaya, tenepo iye adayaphatisisa. (Ciy. 28:​10-​15) Djakobi alibe kubvuma kuti makhalidwe yakuipa ya wanthu omwe akhali m’dzikolo yamucitise kuyebwa bza mafala yomwe Yahova akhadayalewa. Mwa ciratizo, pomwe Djakobi adazindikira kuti m’bale wace akhafuna kumupha, iye adakumbira Yahova mu mpembo kuti amupulumuse. Iye adati: ‘Ndimwe omwe mudalewa kuti: “Mwakusaya kupenukira ine ndin’dzakusamalira, ndipo ndin’dzacitisa kuti mbeu yako iwande ninga mcenga wa ku nyanza omwe umbalewengeka lini thangwe ra kuwanda kwace.” ’ (Ciy. 32:​6-​12) Djakobi akhana cikhulupiro camphanvu pa mafala yomwe Yahova akhadalewa ndipo iye adalatiza bzimwebzi na bzicito bzace. w18.02 18-19 ¶9-⁠10

Cipiri, 5 Novembro

Iye ni munthu wakusaya mathangwe, wakulungama, ndipo ambagopa Mulungu na kutcenkha kucita cakuipa.​​—⁠Djobi 1:⁠8.

Djobi adagumana na mabvuto mazinji pa moyo wace. Pakuyamba, iye akhali ‘wakulemekezeka kwene-kwene pakati pa wanthu wense’ omwe akhakhala m’dziko lace. (Djobi 1:⁠3) Iye akhali wakudala kwene-kwene, ndipo wanthu azinji akhamudziwa bwino. (Djobi 29:​7-​16) Tsono, Djobi alibe kukumbuka kuti iye akhali wakufunika kwene-kwene kuposa winango mwakuti angadafunikira lini thandizo la Mulungu. Ndipopa Yahova adamucemera kuti ‘mtumiki wangu.’ Sathani adayeza Djobi kazinji kense ndipo iye adacitisa Djobiyo kukumbuka kuti mayezoyo yakhacokera kwa Mulungu. (Djobi 1:​13-​21) Patsogolo pace, amuna atatu omwe akhali axamwali wace wa Djobi, adadzamulewa mafala yakuipa. Iwo adamulewa kuti iye akhali munthu wakuipa nakuti akhalangidwa na Mulungu. (Djobi 2:​11; 22:​1, 5-​10) Tsono, Djobi adapitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova. Pomwe mabvuto yense ya Djobi yadamala, Yahova adamusimba kwene-kwene ndipo adamupasa kubwerezera kawiri bzinthu bzomwe iye akhanabzo pakuyamba, acithumizira magole 140 ya moyo wace. (Tiy. 5:​11) Kucokera nthawe imweyo kuyenda kutsogolo, Djobi adatumikira Mulungu na mtima wace wense. w18.02 7 ¶16, 18

Citatu, 6 Novembro

Wanthu an’dzakhala . . . wakubzibva, wakubzikuza, . . . wakusamwa.​​—⁠2 Tim. 3:​2, 4.

Wanthu amwewa ambafunisisa kuti anzawo ambadabwe nawo ndipo ambawanamate. Pakulewa bza wanthu wa makhalidwe yamweya, mdziwi munango adati: “Mu mtima mwa wanthu amwewa muna kamphatso komwe iwo ambakagodamira kuti abzinamate wokha.” Winango ambalewa kuti kubzikuza kudaipa kwene-kwene, mwakuti wanthu wakubzikuza ambafuna lini kuwonana na anzawo omwe ambabzikuzambo. Yahova ambawenga ‘maso yakubzikuza.’ (Mim. 6:​16, 17) Kubzikuza kumbacitisa kuti munthu atalikirane na Mulungu. (Psal. 10:⁠4) Kubzikuza ni mkhalidwe wa Sathani. (1 Tim. 3:⁠6) Bzakupasa nsisi mpsakuti napo atumiki winango wakukhulupirika wa Yahova adalatizambo kale mkhalidwe wakubzikuza. Mwa ciratizo, mambo Uziya adakhulupirika kwa Yahova kwa magole mazinji. Tsono Bibliya limbati bza iye: ‘Pomwe adandokhala wamphanvu, mtima wace udabzikuza, mpaka kufika pakumudzonga. Tenepo, iye adacita bzinthu mwakusaya kukhulupirika kwa Yahova, Mulungu wace.’ Mambo Uziyayo adayenda ku templo, acikatentha bzakununkhiza, napo kuti akhafunika lini kucita ndiye bzimwebzo. Ndipo mambo Ezekiya, adalatizambo mzimu wakubzikuza, tsono iye adadzacinja.​​—⁠2 Nkha. 26:​16; 32:​25, 26. w18.01 28 ¶4-5

Cinai, 7 Novembro

Ali-wense wa imwepo an’funika kukoyeratu ciri-cense pambali, mwakubverana na momwe bzinthu bziriri pa moyo wace.​​—⁠1 Wak. 16:⁠2.

Bibliya limbalewa kuti atumiki wa Yahova akhacita bzakupereka kuti athandizire basa lace. Nthawe zinango, iwo akhacita bzakupereka kuti athandizire basa lakumanga. (Kuf. 35:⁠5; 1 Nkha. 29:​5-⁠9) Mu utongi bwa Mambo Jehowasi, wansembe adakonza templo mwa kuphatisa basa kobiri zomwe wanthu adapereka. (2 Wam. 12:​4, 5) Mu nthawe ya Akristau wakuyambirira, ku Judeya kudagwa njala, ndipo abale wa kumweko akhafunika thandizo. Tenepo, Mkristau ali-wense adakonzekera bzinthu kuti atumizire abalewo. (Mab. 11:​27-​30) Iwo akhabzigumana mu njira zakusiyana-siyana. Mu nthawe ya Akristau wakuyambirira, Akristau winango akhagulisa bzinthu bzawo, ninga minda ayai nyumba, ndipo kobirizo akhayenda kukazipereka kwa apostolo. Apostolowo akhatenga kobirizo kuti akathandizire abale omwe akhafunikira thandizo. (Mab. 4:​34, 35) Akristau winango akhambakoya kobiri kuti akacite bzakupereka. Ndipo munthu ali-wense akhacita bzakupereka, bziribe basa kuti akhali wakudala ayai wakusauka.​​—⁠Lu. 21:​1-⁠4. w18.01 17 ¶7, 9

Cixanu, 8 Novembro

Alumbwana an’dzaneta acitepa.​​—⁠Zai. 40:⁠30.

Ifepano tingakhale na maluso mazinji, koma tingakwanise lini kucita bzinthu bzizinji mwa mphanvu zathu zokha. Ndipo bzimwebzi ndibzo bzomwe tensenefe tin’funika kudziwa. Mpostolo Paulo akhakwanisa kucita bzinthu bzizinji, koma iye akhakwanisa lini kucita bzense bzomwe akhafuna. Pomwe iye adafotokozera Yahova bza momwe akhabvera pa nkhaniyi, Yahova adamuuza kuti: ‘Mphanvu yangu imbakhala yakukwana ukakhala wakutepa.’ Paulo adabvesesa bzomwe Yahova akhafuna kulewa na mafalaya. Ndipopa iye adalewa kuti: ‘Ndikatepa, ndipo ndimbakhala wamphanvu.’ (2 Wak. 12:​7-​10) Kodi Paulo akhathandauza ciyani na mafalaya? Paulo akhadziwa kuti mwa mphanvu zace zokha, iye angadakwanisa lini kucita bzizinji. Iye akhafunikira thandizo la munthu wamphanvu kwene-kwene. Ndipo Paulo akhatambira thandizolo kucokera kwa mzimu wakucena wa Mulungu, maka-maka akatepa. Ndipo mzimuyo ukhamupasambo mphanvu zakuti akwanise kucita bzinthu bzomwe iye angadakwanisa lini kubzicita mwa mphanvu zace zokha. Bzimwebzi bzingacitikembo na ifepano. Yahova akatipasa mzimu wace wakucena, ifepano tin’dzakhala wakulimba! w18.01 5 ¶8-9

Malinkhuma, 9 Novembro

Kuyambira uli tcece unkubzidziwa bzinembo bzakupambulika, bzomwe bzingakukhalise wa nzeru kuti udzapulumuke.​​—⁠2 Tim. 3:⁠15.

Mwana wanu akalatiza cikhumbo cakufuna kubatizidwa, imwepo mun’funika kuwerenga na kupfunza mabukhu yomwe gulu la Yahova lidakonzera abereki. Mukamala, nyang’anani nthawe na mbuto yakuthemera kuti mucezerane na mwana wanuyo. Muthandizeni kuwona kuti kubzipereka na kubatizidwa komwe iye adacita, ni cinthu cakufunika kwene-kwene ndipo muuzeni bzisimbo bzomwe angagumane thangwe ra kukhala mtumiki wa Yahova. Ninga m’bereki, imwepo muna udindo na mwayi wakulera wana wanu ‘m’malango ya Yahova na kuwapfunzisa kakumbukidwe kace.’ (Wayef. 6:⁠4) Ndipo kucita bzimwebzi kumbaphatanidza kupfunzisa wana wanu bzomwe Bibliya limbalewa na kuwathandiza kukhulupira bzomwe ankupfunzabzo. Mukakhala na lufoyi lamphanvu kwa Yahova, mun’dzacitisa kuti wana wanu abzipereke kwa iye acimutumikira na mtima wense. Na tenepo, mwa kuphatisa basa Fala la Mulungu pabodzi na mzimu wace wakucena, pitirizani kucita nyongo kuti muthandize wana wanu kukhala ‘wanzeru kuti adzapulumuke.’ w17.12 20 ¶17, 19

Mdzinga, 10 Novembro

Kuphampha kwa nsikuzo un’dzalamuka kuti udzatambire gawo lako.​​—⁠Dan. 12:⁠13.

Pomwe Danyeri akhali kuphampha kwa moyo wace na magole pafupifupi 100 yakubadwa. Kodi Danyeri akhadikhira kuti angadadzakhala pomwe na moyo? Inde! Ndipo kuphampha kwa bukhu lace, timbabva bzomwe Mulungu adamupicira kuti: ‘Pitiriza mpaka kuphampha ndipo un’dzapuma.’ Danyeri akhadziwa kuti munthu akafa, ambayenda kukapuma ndipo akhadziwambo kuti ku thenje komwe iye angadayenda, kukhalibe ‘kukumbuka bzakucita, cidziwiso ne nzeru.’ (Mpal. 9:​10) Tsono sikuti moyo wa Danyeri ungadamalira pamwepo. Yahova adamupasa cidikhiro cabwino kwene-kwene. Anjo wa Yahova adauza Danyeri mafala yomwe yali mu vesi lalero. Danyeri akhadziwa lini nthawe yomwe mafalaya yangadadzakwanisika, koma comwe iye akhadziwa n’cakuti angadafa, aciyenda kukapuma. Tsono pomwe iye adabva piciro lakuti ‘un’dzalamuka kuti udzatambire gawo lako,’ iye adazindikira kuti angadadzalamusidwa kutsogolo. Koma bzimwebzi bzingadadzacitika magole mazinji kutsogolo, pambuyo pa infa yace, ayai ‘kuphampha kwa nsikuzo.’ Ndipo pakufotokoza bza piciroli, Bíblia na Linguagem de Hoje limbati: ‘Iwepo unifa, koma patsogolo pace un’dzalamusidwa kuti udzatambire mabaibai yako.’ w17.12 8 ¶17-⁠18

Ciposi, 11 Novembro

Palibe munthu omwe an’dzaphedwa thangwe ra umboni bwa munthu m’bodzi.​​—⁠Mirew. 35:⁠30.

Yahova adauza akulu-akulu wa Jirayeri kuti ambatewezere cirungamo cace. Cakuyamba, akulu-akuluwo akhafunika kudziwa bzense bzomwe bzidacitika pa nkhaniyo. Kuti awone penu nyakuphayo an’themera kucitiridwa nsisi, akulu-akuluwo akhafufudza kuti adziwe mathangwe yomwe yadacitisa nyakuphayo kuti aphe mwanzaceyo na bzicito bzace bzakale. Iwo akhafufudzambo penu nyakuphayo akhawenga munthuyo, kuti adziwe penu adamupha utowa. (Mirew. 35:​20-​24.) Bzikawoneka kuti nyakuphayo adapha utowa mwanzaceyo, pakhafunika mboni ziwiri kuti zipereke umboni. Pambuyo pa kudziwa bzense bzomwe bzidacitika, akulu-akuluwo akhafunika kukumbukira bza munthuyo payekha, sikuti pa bzomwe adacita bzokha. Akulu-akuluwo akhafunika kukhala na luso la kuzindikira kuti awone mathangwe yomwe yadacitisa kuti munthuyo aphe mwanzaceyo. Kuposa bzense, iwo akhafunikira mzimu wakucena wa Yahova kuti uwathandize kukhala na nzeru, acitewezera nsisi na cirungamo cace.​​—⁠Kuf. 34:​6, 7. w17.11 18-19 ¶13-⁠14

Cipiri, 12 Novembro

Mbakumbukira bzinthu bzimwebzi.​​—⁠1 Tim. 4:⁠15.

Pomwe tidayamba kupfunza cadidi ca m’Bibliya, tidapfunza cadidi cinango cakufunika. Pakuyamba, tidapfunza kuti Yahova ni Mulengi wathu nakuti iye ana cakulinga na wanthufe. Tidapfunzambo kuti Mulungu adatumiza Mwana wace pansi pano kuti adzatifere ninga cakulombolera, kuti titsudzulidwe ku pikado na infa. Ndipo tidapfunza pomwe kuti Umambo bwa Mulungu bun’dzamalisa mabvuto yense nakuti wanthufe tinʼdzakhala na moyo wakusaya kumala pansi pano mwa mtendere na cikondweso. (Ju. 3:​16; Cibv. 4:​11; 21:​3, 4) Nthawe zinango, kabvesesedwe kathu pa mapolofesiya ya m’Bibliya ayai mavesi manango, pinango kangacinje. Bzimwebzi bzikacitika, mpsakufunika kwene-kwene kumbapambula nthawe yakupfunza na kumbakumbukira bzomwe bzacinjabzo. (Mab. 17:​11) Pakucita bzimwebzi, cakulinga cathu cikhale ca kubvesesa cinthu cibodzi na cibodzi pa kabvesesedwe katsapanoko, si kuti kundofuna kuwona kusiyana komwe kulipo pa nfundo yakale na yatsapanoyo. Kucita bzimwebzo, kun’dzacitisa kuti tithumizire thungwa lathu na cadidi catsapanoco. w17.06 13 ¶15-⁠16

Citatu, 13 Novembro

Citisani bziwalo bza thupi lanu bzomwe bziri pansi pano kukhala bzakufa pa bza unzazi, bzinthu bzakupswipiza, bzikhumbo bza kugonana.​​—⁠Wakol. 3:⁠5.

Tin’funika kumbasamala kwene-kwene, maka-maka tikakhala pa mkhalidwe omwe ungaticitise kuswa mitemo ya Yahova ya mikhalidwe yabwino. Mwa ciratizo, bzingakhale bwino kwa wale omwe ali pa umakhadzi kumbacita bzinthu mwakusamala kwene-kwene pa nkhani ya kuphatana-phatana, kumpsompsonana na kumbakhala awiri-wiri pawokha. (Mim. 22:⁠3) Ndipo ngozi inango ingawoneke pomwe tin’kukacita malonda ayai pomwe tinkuphata basa na munthu wakusiyana naye cidzo. (Mim. 2:​10-​12, 16) Tin’funika kumbasamalambo tikakhala kuti tasunama ayai pomwe tiri tekha. Pinango tingakhale na thupo kwene-kwene mwakuti tingandobvume thandizo lakucokera kwa munthu ali-wense. Kucita bzimwebzi kungatigwese m’mabvuto. Penu nthawe zinango imwepo mumbabzibva tenepo, mbakumbirani thandizo kwa Yahova pabodzi na abale wanu wa m’gwere.​​—⁠Psal. 34:​18; Mim. 13:​20. w17.11 28 ¶4-5

Cinai, 14 Novembro

Sankhulani mizinda yakuthawira.​​—⁠Djos. 20:​2.

Yahova akhacita thupo kwene-kwene munthu akaphedwa. Ndipo Mjirayeri akapha munthu, ‘nyakubwezera mulopa,’ omwe akhali m’bale wace wacimuna wa munthu omwe waphedwayo, akhafunika kuphambo Mjirayeriyo. (Mirew. 35:​19) Mwa njira imweyi, omwe wapha mwanzaceyo akhalipira moyo wa nyakuphedwayo. Kuleka kupha nyakupha munthuyo kungadacitisa kuti Dziko Lakupiciridwa lipswipizidwe. Yahova adati: ‘Lekani kupswipiza dziko lomwe munkukhalalo’ na mulopa wa munthu omwe waphedwa. (Mirew. 35:​33, 34) Tsono n’ciyani comwe cikhacitika Mjirayeri akapha munthu mwa ngozi? Napo kuti iye wapha munthuyo mwa ngozi, iye akhakhala na mulandu thangwe ra kupha munthu wakusaya kuphonya. (Ciy. 9:⁠5) Koma pa cakucitika ninga cimweci, Yahova adalewa kuti nyakuphayo akhafunika kucitiridwa nsisi. Iye akhafunika kuthawa nyakubwezera mulopa ule, aciyenda ku mzinda ubodzi pa mizinda mitanthatu yakuthawira yomwe ikhalipo. Akapita mu mzindamo iye akhakhala wakukhotcerereka. Tsono iye akhafunika kukhala m’mwemo mpaka kufa kwa mkulu wa ansembe.​​—⁠Mirew. 35:​15, 28. w17.11 10 ¶3-5

Cixanu, 15 Novembro

Nyakucenjera akatukanidwa, ambandobzisiya tenepo.​​—⁠Mim. 12:⁠16.

Mpfumakazi inango ya ku Austrália idalewa kuti ikhana mibzala wace wacimuna omwe akhafuna lini ne na pang’onopo kubva bza Bibliya, ndipo nthawe zinango akhambakalipira kwene-wene mpfumakaziyi. Nthawe zense pomwe akhafuna kulewalewa na mibzala waceyo, mpfumakaziyi pabodzi na mwamuna wace, akhacita mpembo wakukumbira Yahova kuti amuthandize kulewalewa mwa kugwa nfuwa. Ndipo kuti atcenkhe kumbaceza kwa nthawe itali bzomwe bzingadacitisa kuti ayambe kulewalewa bza cipembedzo, iwo adakhazikisa malire ya maceza yawoyo. Imwepo mumbafuna kukhala wakukondwa na abale wanu, tsono mukasaya kumbabverana, pinango imwepo mungabzipase mulandu. Tsono, lekani kuyebwa kuti kukhulupirika kwanu kuna Yahova kun’funika kukhala pa mbuto yakuyamba kuposa lufoyi lomwe munalo kuna azibale wanu. Ndipo abale wanu akadzawona bzimwebzi, iwo an’dzazindikira kuti kutumikira Yahova, n’cinthu cakufunika kwene-kwene. Kumbukirani kuti mungangingimize lini munthu kubvuma cadidi ca m’Bibliya. Koma citisani winango kuwona kuti kubvera malango ya Yahova, kunkukupasani phindu. Ndipo Yahova ambawapasambo mpata wakusankhula kumutumikira ayai ne, ninga momwe iye adacitirambo na ifepano.​​—⁠Zai. 48:​17, 18. w17.10 13 ¶15-⁠16

Malinkhuma, 16 Novembro

Timbafunane sikuti na mafala ayai na pamulomo pokha, koma m’bzicito bzathu na mwacadidi.​​—⁠1 Ju. 3:⁠18.

Mpsakukwanira lini kumbandolewa nthawe zense kuti “ndimbakufuna.” Koma timbafunika kulatiza na bzicito. Mwa ciratizo, penu abale wathu alibe cakudya ayai bzakubvala, iwo angafunikire bzizinji kuposa kundolewa kuti timbawafuna. (Tiy. 2:​15, 16) Mpsibodzi-bodzimbo pa nkhani ya kupalizira, pakuti timbafuna Yahova na anzathu, tin’funika lini kumbandocita mipembo kuti wanthu azinji apalizire nafe pabodzi, koma tin’funikambo kucita nyongo pa basa lakupalizira. (Mat. 9:⁠38) Mpostolo Juwau adalewa kuti tin’funika kumbalatiza lufoyi ‘m’bzicito bzathu na mwacadidi.’ Tenepo, lufoyi lathu ‘lileke kukhala laciphamaso’ koma likhale ‘lakusaya cinyengo.’ (War. 12:⁠9; 2 Wak. 6:⁠6) Nthawe zinango munthu angafune kulatiza lufoyi. Koma kodi lufoyiro ndacadidi ndipo ndakucokera mu mtima? N’ciyani comwe camucitisa kuti alatize lufoyiro? Lufoyi lomwe ndaciphamaso ndapezipezi ndipo ndakusaya phindu. w17.10 4 ¶5-6

Mdzinga, 17 Novembro

Umbaliwerenge na mafala ya pansi-pansi masikati na usiku, . . . ukacita tenepoyo . . . un’dzacita bzinthu mwanzeru.​​—⁠Djos. 1:⁠8.

Kuti Fala la Mulungu likwanise kuticinja, ifepano tin’funika kumbaliwerenga mwakukhazikika. Tin’funika kucita nyongo ya kumbaliwerenga nsiku zense. N’cadidi kuti azinji wa ife tina bzakucita bzizinji pa moyo wathu, koma tin’funika lini kulekerera kuti cinthu ciri-cense cimbatitazise kuwerenga Bibliya. (Wayef. 5:​15, 16) Pinango tingagumane mpata wakucita bzimwebzi ku macibese, masikati ayai maulo. Tin’dzakhala ninga nyakunemba Psalymo, omwe adati: ‘Ndimbafunadi lamulo lanu! Nsiku yense ndimbalikumbukira.’ (Psal. 119:⁠97) Tsono, kundowerenga Bibliya n’kwakukwanira lini. Koma tin’funikambo kumbapambula nthawe ya kukumbukira mwakamderekho bzomwe tawerengabzo. (Psal. 1:​1-⁠3) Tikacita bzimwebzi tin’dzakwanisa kuphatisa basa nzeru zakugumanika m’Bibliya pa moyo wathu. Napo penu tiniwerenga Bibliya lakucita kudindidwa ayai mu mtcini wa nzeru, tin’funika kumbabvuma kuti Fala la Mulungu liticinje. w17.09 22 ¶4-5

Ciposi, 18 Novembro

Mwensenemwe mukhale . . . wansisi kwene-kwene.​​—⁠1 Pe. 3:⁠8.

Mpsakufunika lini kuti nsisi zimbalatizidwe pa cakucitika ciri-cense. Mwa ciratizo, pinango Mambo Sauli akhawona ninga kuti ankulatiza nsisi pomwe alibe kupha Agagi, mambo wa Amaleki nyamadulanthaka wa wanthu wa Mulungu. Koma bzakutewera bzace bzidakhala bzakuti, Yahova adalamba kuti Sauli apitirize kukhala ninga mambo. (1 Sam. 15:​3, 9, 15) Yahova ni muyeruzi wa cirungamo. Iye ambawona bzomwe munthu ankukumbuka mu mtima ndipo ambadziwambo pomwe munthu angathemere kubveredwa nsisi ayai ne. (Mal. 2:​17; Zakiy. 5:​11) Kandosala kanthawe kakucepa kuti iye adzayeruze wanthu wense omwe ambamubvera lini. (2 Wat. 1:​6-​10) Ndipo nthawe imweyo, Yahova an’dzabvera lini nsisi wanthu wakuipa. Koma pakudzapfudza wanthu wakusaya kubverawo, iye an’dzacitira nsisi anyakulungama mwa kuwapulumusa.Tiribe ugo bwakuwona penu munthu an’themera kufa ayai kukhala na moyo. M’mbuto mwace, tin’funika kucita bzense bzomwe tingakwanise kuti timbathandize wanthu. w17.09 12 ¶10-​12

Cipiri, 19 Novembro

Tsono cisapo ca mzimu ni . . . kubziretsa.​—⁠Wag. 5:​22, 23.

Yahova Mulungu angatithandize kukulisa khalidwe la kubziretsa. Yahova ambalatiza khalidwe la kubziretsa mwakulungamiratu, tsono ifepano tingakwanise lini kulatiza khalidweri mwakulungamiratu thangwe ndife wakuperewera. Kulewa cadidi, mabvuto mazinji yomwe wanthu ankugumana nayo nsiku zino, yankucitika thangwe ra kusaya kubziretsa, ndipo kusayika kwa khalidweri kungacitise munthu kucedwa kucita bzinthu bzakufunika kwene-kwene ayai kungacitise munthu kucita bzinthu bzakuipa ku xikola ayai ku basa. Kusaya kubziretsa kungacitisembo munthu kuyamba kutukwana, kuledzera, kukhala waciwembo, kulambana, kugwa m’mangawa yakusaya kufunikira, kukhala na bzizolowezi bzakuipa, kupita m’kawoko, kuwawidwa m’makumbukidwe, kutenga matenda yakucokera ku malume ya pa mphasa na mimba ya pa thengo. (Psal. 34:​11-​14) Ndipo nsiku zakumalizira zino, bzinkuwonekeratu kuti khalidweri linkuyenda licimala. Tsono bzimwebzi bzimbatidabwisa lini, thangwe Bibliya lidaleweratu kuti kusaya kubziretsa kungadakhala cibodzi mwa bzakucitika bzakulatiza kuti tinkukhala mu ‘nsiku zakumalizira.’​​—⁠2 Tim. 3:​1-⁠3. w17.09 3 ¶1-⁠2

Citatu, 20 Novembro

Mtendere wa Mulungu, omwe umbaposa makumbukidwe yense, un’dzakoya mitima yanu.​​—⁠Waf. 4:⁠7.

Tikakhala na ‘mtendere wa Mulungu,’ timbacita lini thupo ndipo mitima yathu pabodzi na makumbukidwe yathu bzimbakhala pa mbuto. Timbadziwa kuti Yahova ambatisamalira ndipo ambafuna kuti bzinthu bzimbatifambire bwino. (1 Pe. 5:​10) Ndipo bzimwebzi bzimbatikhotcerera kuti tileke kumbakhala na thupo ayai kutaya mtima. Tsapanopali, citsautso cikulu cin’fikira wanthu wense. (Mat. 24:​21, 22) Tin’dziwa lini bwino-bwino kuti n’ciyani comwe cin’dzacitikira munthu ali-wense payekha. Koma, tin’funika lini kukhala na thupo lakunyanya thangwe ra nthawe imweyi. Napo kuti tikudziwa lini cibodzi na cibodzi pa bzinthu bzomwe Yahova an’dzacita, koma iye, timbamudziwa bwino. Timbadziwa bzomwe iye adacitira atumiki wace wakukhulupirika wakale. Timbadziwa kuti pa ciri-cense comwe cingacitike, Yahova an’dzawonesesa kuti cakulinga cace cikwanisike. Ndipo iye an’dzacita bzimwebzi mu njira yomwe tingaidikhirire lini! Na tenepo, ciri-cense comwe Yahova angaticitire, cimbatithandiza kuwona kuti ‘mtendere wa Mulungu, umbaposa makumbukidwe yense.’ w17.08 15 ¶16-⁠17

Cinai, 21 Novembro

Pirirani mpaka kukhala kwa Mbuya.​​—⁠Tiy. 5:⁠7.

Apolofeta wakukhulupirika Zaiya na Habakuki adabvunza kuti: ‘Mpaka lini?’ (Za. 6:​11; Hab. 1:⁠2) Ndipo pomwe Jezu Kristu akhali pakati pa wanthu wakusaya cikhulupiro wa nthawe imweire, iye adabvunza kuti: ‘Mpaka lini?’ (Mat. 17:​17) Nsiku zino tingabzibvunzembo mbvunzo umweyu. Kodi n’ciyani comwe cingaticitise kubzibvunzambo mbvunzo m’bodzi-bodziyu?’ Pinango ni thangwe ra bzinthu bzinango bzakusaya cirungamo bzomwe bzaticitikira. Ayai pinango tinkuduwala ayai tinkukalamba. Ayai pinango takhumudwa thangwe rakuti tinkukhala mu ‘nthawe zakupambulika na zakunesa.’ (2 Tim. 3:⁠1) Ndipo nthawe zinango bzimwebzi bzingacitike thangwe ra makhalidwe yakuipa ya wanthu omwe timbakhala nawo pafupi yomwe yankuticitisa kukhala wakuneta na wakutaya mtima. Bziribe basa thangwe lomwe tingabvunzire, mpsakukondwesa kudziwa kuti Yahova alibe kuimba mulandu atumiki wace wakukhulupirika wakale omwe adacita mbvunzo umweyu. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize tikagumana na mabvuto ayai cakucitika cakunesa kwene-kwene pa moyo wathu? Ni kuteweza mafala ya m’vesi la leroya. w17.08 3-⁠4 ¶1-3

Cixanu, 22 Novembro

Khalani na axamwali mwa kuphatisa basa cuma cakusaya kulungamaco.​​—⁠Lu. 16:⁠9.

Jezu adauza ateweri wace kuti ambaphatise basa cuma cakusaya kulungama kuti acite uxamwali kudzulu. Njira ibodzi yakulatizira kuti ndife wakukhulupirika na cuma cathu, ni kucita bzakupereka bzaufulu bzakuthandizira basa lakupalizira lomwe Jezu adalewa kuti lingadadzacitika. (Mat. 24:​14) Ku Índia, kamtsikana kanango kakhakoya kobiri kuti ziwande mu thungwa lace. Kuti kobirizo ziwande, kadasiya kumbagula maboneka. Pomwe thungwalo lidadzala, kamtsikanako kadatenga kobirizo kacikapereka ninga cakupereka caufulu, kuti zithandizire basa lakupalizira. Ndipo m’dziko libodzi-bodziri m’bale munango omwe ana munda wa koko, adapereka koko zizinji ninga cakupereka caufulu ku cipinda cakusandulizira cirewedwe cacimalaiala. Pakuti cipindaci cikhacita kugula koko, m’baleyu adawona kuti cakupereka caceci n’cakufunika kwene-kwene kuposa kupereka kobiri. Ku Grécia, abale ambacita bzakupereka ku banja la Beteli ninga mafuta yakuphikira, queijo na bzakudya bzinango. Bzimwebzi ni bziratizo bza kuphatisa basa cuma ‘mwanzeru.’ w17.07 5 ¶7-8

Malinkhuma, 23 Novembro

Tiimbireni ibodzi mwa nyimbo za ku Ziyoni.​​—⁠Psal. 137:⁠3.

Pakuti Ajuda akhali pa ukapolo ku Babulo, iwo akhali lini pa mkhalidwe wabwino kuti aimbe. Mitima yawo ikhadasweka ndipo akhafunika kutsangalazidwa. Koma ninga momwe Bibliya likhadalewa kale, Yahova adathandiza wanthu wace. Mwa njira iponi? Siro, Mambo wa ku Perisiya, adakunda Babulo ndipo adalewa kuti: ‘Iye wandituma kuti ndimumangire nyumba ku Jeruzalemu.’ Siro adauza pomwe Ajirayeri kuti: ‘Ali-wense wa imwepo omwe ali pakati pa wanthu wace, Yahova Mulungu wanu akhale na iye, ndipo iye ayende kumweko!’ (2 Nkha. 36:​23) Ajirayeri adatsangalazidwa kwene-kwene pomwe adabva bzimwebzi! Yahova adatsangalaza sikuti kokha Ajirayeri ninga mtundu, koma adatsangalazambo Mjirayeri ali-wense payekha. Yahova ambacita bzibodzi-bodzibzi kuna ifepanombo nsiku zino. Iye ‘ambapoza omwe ana mtima wakusweka; iye ambamanga bzironda bzawo.’ (Psal. 147:⁠3) Tikambadwala, bwerani timbakhale wakutsimikiza kuti Yahova an’tisamalira. Yahova ambafunisisa kutitsangalaza na kutipoza pomwe tina mtima wakusweka. (Psal. 34:​18; Zai. 57:​15) Iye ambatipasa nzeru na mphanvu kuti tikwanise kulimbana na cineso ciri-cense comwe tingagumane naco.​​—⁠Tiy. 1:⁠5. w17.07 16 ¶4-5

Mdzinga, 24 Novembro

Pakuti komwe kuna cuma canu ndiko komwe kun’dzakhalambo mtima wanu.​​—⁠Lu. 12:⁠34.

Yahova ngwakudala kwene-kwene pa cirengedwe cense, ndipo bzinthu bzense mpsace. (1 Nkha. 29:​11, 12) Tsono, iye ni mpasi kuna wanthu wense. Timbatenda kwene-kwene kuti iye ambatipasa cuma cizinji cauzimu! Kodi cuma cimweci cimbaphatanidza ciyani? Cimbaphatanidza (1) Umambo bwa Mulungu, (2) utumiki bwathu na (3) cadidi cakugumanika m’Bibliya. Tsono tikasaya kusamala, na nthawe tingafike pakuleka kuwona kufunika kwa cadidi cimweci. Ndipopa, bwerani timbakumbukire kufunika kwa cadidici, ticikulisa lufoyi lathu pa cadidico. Kuti tikhale nzika za Umambo bwa Mulungu, azinji wa ifepano tidacinja bzinthu bzizinji pa moyo wathu. (War. 12:⁠2) Tsono bziribe kumalira pamwepo. Tin’funika lini kulekerera kuti lufoyi lathu pa Umambo bwa Mulungu litepe thangwe ra kufunisisa bzinthu bzakuthupi ayai bzikhumbo bzakugonana.​​—⁠Mim. 4:​23; Mat. 5:​27-​29. w17.06 9 ¶1; 11 ¶7

Ciposi, 25 Novembro

Kodi iwepo unkudziwa bzimwebzi?​​—⁠Djobi 38:⁠21.

Yahova alibe kufotokozera Djobi komwe kukhacokera mabvuto yaceyo. M’mbuto mwace Yahova akhafuna kumuthandiza kuwona kuti iye ni mng’ono kwene-kwene pakundendemezera na Mulungu. Iye adathandiza Djobi kuwona kuti pakhana cinthu cakufunika kwene-kwene kuposa mabvuto yaceyo. (Djobi 38:​18-​20) Bzomwe Yahova adalewa bzidathandiza Djobi kulungamiza makumbukidwe yace. Kodi momwe Yahova adalewalewera na Djobi tingalewe kuti kukhali kumuumira mtima? Ne. Ndipo ne Djobiyo alibe kukumbuka tenepo. Iye adabvera malango yomwe Yahova adamupasa. Djobi adati: ‘Ndikubweza bzomwe ndidalewa bzire, ndipo ndinkukungula m’pfumbi na m’dotha.’ (Djobi 42:​1-⁠6) Djobi adabvera malango ya Yahova acicinja makumbukidwe yace. Tenepo, Yahova adacitisa kuti wanthu awone kuti iye akhakomedwa na kukhulupirika kwa Djobi.​​—⁠Djobi 42:​7, 8. w17.06 17-18 ¶11-⁠12

Cipiri, 26 Novembro

Mariya wasankhula cinthu cabwino kwene-kwene, ndipo an’dzatengeredwa lini cinthu cimweci.​​—⁠Lu. 10:⁠42.

Kodi tingadziwe tani kuti tinkuikha basa lathu lakuthupi pa mbuto yakuthemera? Tingabzibvunze kuti: ‘Kodi basa langu ndimbaliwona kukhala labwino na lakukondwesa kwene-kwene koma kutumikira Mulungu ndicimbakuwona ninga mwambo ayai ninga kwakunetesa?’ Kukumbukira mbvunzoyu kungatithandize kuwona bzomwe timbafuna kwene-kwene. Jezu ambatipfunzisa bzomwe tin’funika kuikha pa mbuto yakuyamba pa moyo wathu. Nsiku inango, Jezu adazungira Mariya na Marta. Mwakusaya kucedwa, Marta adayamba kukonzekera cakudya kuti Jezuyo adye, koma Mariya adakhala pansi pafupi na Jezu acimbamutetekera. Marta adayamba kudandaula kuti Mariya akhamuthandiza lini. Jezu adauza Marta mafala ya m’vesi la lero. (Lu. 10:​38-​42) Pamwepa, Jezu adapereka pfunziro lakufunika. Kuti titcenkhe kupumpsika na bzakusaya bzathu nakuti tilatize lufoyi lathu pa Kristu, tin’funika kusankhula ‘cinthu cabwino kwene-kwene.’ Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti uxamwali bwathu na Yahova bun’funika kukhala cinthu cakufunika kwene-kwene pa moyo wathu. w17.05 23 ¶9-⁠10

Citatu, 27 Novembro

Tetekera malango ya baba wako.​​—⁠Mim. 1:⁠8.

Yahova adapasa abereki udindo bwakupfunzisa wana wawo cadidi ca m’Bibliya. Iye alibe kupereka udindo bumwebu kwa aziyavu ayai munthu munango. (Mim. 31:​10, 27, 28) Tsono abereki omwe ambadziwa lini cirewedwe ca komwe ankukhala, pinango angafunike thandizo kuti akwanise kumbatokonya mitima ya wana wawo. Abereki akakumbira thandizo, bzinkuthandauza lini kuti iwo ankuthawa udindo bwawobu, m’mbuto mwace, bzimwebzi bzingathandize kuti iwo alere wana wawo ‘m’malango ya Yahova na kuwapfunzisa kakumbukidwe kace.’ (Wayef. 6:⁠4) Mwa ciratizo, pinango abereki angakumbire nzeru kwa akulu wa gwere za momwe angambacitire kunamata ninga banja ayai ya momwe angathandizire wana wawo kugumana axamwali wabwino. Kuti athandize wana wawo, nthawe zinango abereki angambacemere mabanja manango ku mui kwawo pa kunamata kwawo ninga banja. Ndipo wanawo angapfunzembo bzizinji mwa kuyenda kukapalizira pabodzi na akristau winango.​​—⁠Mim. 27:​17. w17.05 13-14 ¶17-⁠18

Cinai, 28 Novembro

Muthawire ku Edjipito.​​—⁠Mat. 2:⁠13.

Jezu pabodzi na abereki wace adakhalambo alendo mu dziko la Edjipito pomwe anjo wa Yahova adadziwisa Zuze kuti Mambo Herode akhafuna kupha Jezuyo. Iwo adakhala ku Edjipitoko mpaka kufa kwa mambo Herode. (Mat. 2:​14, 19-​21) Patapita magole mazinji, anyakupfunza wa Jezu adamwazana, acithawirambo ‘m’bzigawo bza Judeya na Samariya’ thangwe ra cizunzo. (Mab. 8:⁠1) Jezu akhadziwa kuti bzimwebzi bzingadadzacitikira anyakupfunza wace, ndipopa iye adalewa kuti: ‘Akakuzunzani mu mzinda uyu, thawirani ku mzinda munango.’ (Mat. 10:​23) Bzimwebzi bzinkucitikirambo Mboni za Yahova. Mboni zizinji zidaluza abale wawo kuphatanidzambo bzinthu bzense bzomwe akhanabzo. Winango ambagumana na mabvuto mazizinji pomwe ankuthawa m’dziko lawo ayai pomwe ankukhala m’dziko linango lomwe wanthu kumweko ambakhalira kumwa, kubzina njuga, kuba na kucita upombo. Ndipo nthawe zense iwo ambakhala na cidikhiro cakuti in’dzafika nthawe yomwe an’dzakhala na ufulu, ninga momwe bzidacitikira na Ajirayeri pambuyo pa kufamba magole mazinji m’dambo. Kukumbukira bzimwebzi, kudawathandiza kupirira.​​—⁠2 Wak. 4:⁠18. w17.05 3-⁠4 ¶2-5

Cixanu, 29 Novembro

Omwe ambafuna lamulo lanu, ambakhala na mtendere uzinji; palibe cinthu comwe cingawakhukhumudwise.​​—⁠Psal. 119:​165.

Nthawe zinango, imwepo ayai mwanzanu angacitiridwe bzinthu bzomwe bzingawoneke ninga kuti mpsakusaya cirungamo m’gwere. Bzimwebzi bzikacitika, lekani kukhumudwa. M’mbuto mwace, pitirizani kukhala wakukhulupirika kwa Mulungu, mbapembani kwa iye ndipo mbamukhulupirani. Kumbukirani kuti thangwe ra kuperewera, imwepo pinango mungabvesese lini bwino nkhaniyo ayai mungadziwe lini mbali zense za nkhaniyo. Mbatcenkhani kulewa mafala yakuipa yomwe yangacitise kuti bzinthu bziipiretu. Ndipo m’mbuto mwa kulimbana na bvutolo mwekha, pitirizani kukhala wakukhulupirika, mucidikhira Yahova kuti amalise bvutolo. Mukacita bzimwebzo, mun’dzabvumidwa na Yahova, acikusimbani. Khulupirani kuti Yahova, ‘Muyeruzi wa dziko lense la pansi,’ nthawe zense an’dzacita bzinthu mwacirungamo ‘pakuti njira zace zense ni cirungamo.’​​—⁠Ciy. 18:​25; Bzak. 32:⁠4. w17.04 20 ¶17

Malinkhuma, 30 Novembro

Munthu wakuipa asiye njira yace . . . abwerere kwa Yahova omwe an’dzamucitira nsisi.​​—⁠Zai. 55:⁠7.

Kodi n’ciyani comwe cin’dzacitikira wale omwe ankulamba kucinja na omwe ambathandizira dziko lomwe linkuthamangira ku citsautso cikulu? Yahova wapicira kupfudza wanthu wense wakuipa pa dziko la pansi. (Psal. 37:​10) Nsiku zino, wanthu azinji ambabisa bzakuipa bzomwe iwo ambacita, ndipo kawiri-kawiri iwo ambalangidwa lini. (Djobi 21:​7, 9) Koma Bibliya limbatikumbusa kuti: ‘Maso ya Mulungu yambanyang’anisisa njira za munthu, ndipo Iye ambawona mafambidwe yace yense. Palibe mdima ne mdima wamphanvu kuti wanthu omwe ambacita bzakuipa abisalikire.’ (Djobi 34:​21, 22) Tenepo, palibe mbuto yakubisalira Yahova. Iye ambawona cinthu ciri-cense comwe wanthu wakuipa ambacita. Pambuyo pa Armagedo, tin’dzanyang’ana mbuto yomwe wakuipa akhakhala, koma tin’dzawawona lini.​​—⁠Psal. 37:​12-15. w17.04 11 ¶5

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2026)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani