BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • es25 matsa. 57-67
  • Junho

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • Junho
  • Kupfunza Mavesi Ntsiku na Ntsiku — 2025
  • Tumisolo twa nkhani
  • Dumingu, 1 Junho
  • Ciposi, 2 Junho
  • Cipiri, 3 Junho
  • Citatu, 4 Junho
  • Cinai, 5 Junho
  • Cixanu, 6 Junho
  • Sabudu, 7 Junho
  • Dumingu, 8 Junho
  • Ciposi, 9 Junho
  • Cipiri, 10 Junho
  • Citatu, 11 Junho
  • Cinai, 12 Junho
  • Cixanu, 13 Junho
  • Sabudu, 14 Junho
  • Dumingu, 15 Junho
  • Ciposi, 16 Junho
  • Cipiri, 17 Junho
  • Citatu, 18 Junho
  • Cinai, 19 Junho
  • Cixanu, 20 Junho
  • Sabudu, 21 Junho
  • Dumingu, 22 Junho
  • Ciposi, 23 Junho
  • Cipiri, 24 Junho
  • Citatu, 25 Junho
  • Cinai, 26 Junho
  • Cixanu, 27 Junho
  • Sabudu, 28 Junho
  • Dumingu, 29 Junho
  • Ciposi, 30 Junho
Kupfunza Mavesi Ntsiku na Ntsiku — 2025
es25 matsa. 57-67

Junho

Dumingu, 1 Junho

Tin’funika kupirira mabvuto mazinji, kuti tikapite mu Umambo bwa Mulungu. — Mab. 14:22.

Yahova adasimba Akristau wakuyambirira pomwe iwo adacinja bzinthu pa moyo wawo. Iwo adazunzidwa pa nthawe yomwe akhaidikhirira lini. Onani bzomwe bzidacitikira Barnaba na mpostolo Paulo pomwe akhapalizira ku Listra. Pakuyamba, iwo adatambiridwa bwino na wanthu omwe akhawatetekera. Tsono patsogolo pace, anyakuwatsutsa “adapumpsa thimu la wanthulo.” Ndipo iwo adayamba kuboma mpostolo Paulo mpaka iye kusala pang’ono kufa. (Mab. 14:19) Napo bzikhali tenepo, Barnaba na Paulo adapitiriza kupalizira ku mbuto zinango. Kodi ni phindu liponi lomwe iwo adakhala nalo? Iwo ‘adathandiza wanthu kuti akhale anyakupfunza,’ ndipo adalimbikisa Akristau winango na mafala yawo na kupirira kwawo. (Mab. 14:21, 22) Napo kuti Barnaba na Paulo akhazunzidwa kazinji-kentse, wanthu adagumana phindu thangwe ra kupirira kwawo. Tikapitiriza kupalizira, Yahova an’dzatisimba. w23.04 16-17 ¶13-14

Ciposi, 2 Junho

Imwe Yahova, bvani mpembo wangu; ndipo tetekerani kudandaula kwangu kwakukumbira thandizo. Ntsiku yomwe nin’dzagumana na mabvuto nin’dzacemera imwepo, ndipo mun’dzanditawira. — Sal. 86:6, 7.

Mambo Davide adalimbana na anyamadulanthaka wakugopswa kwene-kwene pa moyo wace ndipo nthawe zentse akhapemba kwa Yahova kuti amuthandize. Davide akhakhulupira kuti Yahova akhabva ndipo akhatawira mipembo yace. Imwepo mungakhalembo na cikhulupiro cibodzi-bodzici. Bibliya limbatitsimikizira kuti Yahova angatipase nzeru na mphanvu kuti tikwanise kupirira. Iye angaphatise basa abale wathu wacikristau ayai wanthu omwe ambamunamata lini kuti atithandize. Napo kuti Yahova angatawire lini mipembo yathu ninga momwe ifepano tikufunira, koma timbadziwa kuti iye an’dzatawira mipembo yathuyo. Iye an’dzatipasa bzomwe tikufunikira pa nthawe yomwe ifepano tikufunikira bzinthu bzimwebzo. Ndipopa pitirizani kupemba mwa cikhulupiro mucitsimikizira kuti Yahova an’dzakuthandizani ndipo mu dziko lipsa iye “[an’dzapereka] cakukhumba ca bzamoyo bzentse.” — Sal. 145:16. w23.05 8 ¶4; 13 ¶17-18

Cipiri, 3 Junho

Kodi nin’dzamubwezera ciyani ine Yahova pa bzabwino bzentse bzomwe wandicitira? — Sal. 116:12.

Mpsabwino kumbakumbukira bzisimbo bzomwe timbakhala nabzo tikambakwanirisa cakulinga cathu. Penu cakulinga canu n’ca kuwerenga Bibliya ntsiku zentse ayai kupemba, mbakumbukirani momwe bzimwebzi bzingakuthandizireni kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova. (Sal. 145:18, 19) Penu cakulinga canu n’cakuti mukhale na makhalidwe yacikristau, mbakumbukirani momwe bzimwebzi bzingakuthandizireni kukhala pa uxamwali bwakulimba na anzanu. (Akol. 3:14) Konzani lista ya mathangwe yomwe yakukucitisani kufuna kukwanirisa cakulingaco ndipo mbaiwonani listayo kawiri-kawiri. Mbacitani uxamwali na wanthu omwe angakuthandizeni kukhala na cikhumbo. (Mim. 13:20) Kulewa cadidi, pana nthawe zinango zomwe ifepano timbakhala tiribe mphanvu yakufuna kucita bzomwe tikufuna. Kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti tingakwanise lini kucita nyongo yakukwanirisa cakulinga cathu? Ne. Ifepano tingaphatise basa njira zinango kuti tikwanirise cakulinga cathu tikakhala tiribe cikhumbo ca kukwanirisa cakulingaco. Nthawe zinango bzimwebzi bzingakhale bzakunesa, tsono mukakwanirisa cakulinga canuco imwepo mun’dzakhala wakukondwa. w23.05 27-28 ¶5-8

Citatu, 4 Junho

Comwe munthu an’bzala, ndico comwe an’dzabvuna. — Agal. 6:7.

Tikadziwa kuti tina udindo pa bzentse bzomwe timbasankhula, tingazimbule pikado zathu, kukonzesa bzomwe taphonyesa na kuleka kubzibwerezera pomwe. Bzimwebzi bzingatithandize kupitiriza kuthamanga mu njira yakuyenda ku moyo. Penu imwepo mwacita cakusankhula cakuphonyeka, bvumani kuphonyako. Lekani kudzonga nthawe yanu na mphanvu zanu kuti mulatize kuti mulibe kuphonya ayai kupasa mulandu anzanu. M’mbuto mwace, bvumani bzakuphonya bzanubzo ndipo citani bzomwe mungakwanise tsapano. Imwepo mukabzipasa mulandu thangwe ra bzomwe mwaphonya, pembani kwa Yahova mwakubzicepesa, bvumani kuphonya kwanuko ndipo mukumbireni kuti akulekerereni. (Sal. 25:11; 51:3, 4) Kumbirani wale omwe mwawaphonyera kuti akulekerereni ndipo bzikakhala bzakufunika kumbirani akulu kuti akuthandizeni. (Tiy. 5:14, 15) Pfunzani na bzomwe mwaphonya ndipo lekani kubzibwerezera pomwe. Mukacita bzimwebzo, Yahova an’dzakubverani ntsisi ndipo an’dzakupasani thandizo lomwe mungafunikire. — Sal. 103:8-13. w23.08 28-29 ¶8-9

Cinai, 5 Junho

Jehowasi adapitiriza kucita bzinthu bzabwino pamaso pa Yahova m’ntsiku zentse zomwe wantsembe Jehoyada akhamupfunzisa. — 2 Ama. 12:2.

Jehoyada adathandiza Mambo Jehowasi kukhala munthu wabwino. Thangwe ra bzimwebzi, mamboyo akhacita bzinthu bzabwino. Tsono pomwe Jehoyada adafa, Jehowasi adayamba kutetekera nzeru za wanthu wakuipa. (2 Nkha. 24:4, 17, 18) Yahova adawawidwa na bzimwebzi, ndipopa “iye adawatumizira apolofeta wakusiyana-siyana kuti akawathandize kubwerera kwa iye . . . , tsono iwo alibe kuwabvera.” Ndipo iwo alibe kubverambo Zakariya omwe akhali mwana wa Jehoyada. Zakariyayo akhali mpolofeta wa Yahova ndipo akhalimbo mwana wa tiu wace. Mambo Jehowasi adapha Zakariya. (2 Nkha. 22:11; 24:19-22) Jehowasi alibe kupitiriza kugopa Yahova. Yahova adalewa kuti: “Wanthu omwe akundinyoza, an’dzanyozedwambo.” (1 Sam. 2:30) Acikunda ang’ono-ng’ono wa Asiriya adakunda “acikunda azinji” wa Jehowasi ndipo pa nkhondoyo Jehowasiyo “adapwetekedwa.” (2 Nkha. 24:24, 25) Jehowasiyo adaphedwa na mtumiki wace m’bodzi thangwe ra kupha Zakariya. w23.06 18-19 ¶16-17

Cixanu, 6 Junho

Pakuyamba imwepo mukhali mu mdima, koma tsapano ndimwe ceza. — Aef. 5:8.

Pomwe mpostolo Paulo akhali ku Efezo, iye adapalizira na kupfunzisa wanthu mafala yabwino ya Umambo. (Mab. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Iye akhafuna kwene-kwene abale wace wacikristau ndipo akhafunisisa kuwathandiza kuti apitirize kukhala wakukhulupirika kwa Yahova. Akristau wa ku Efezo pakuyamba akhakhulupira bzomwe magereja yakunama yakhapfunzisa ndipo winango akhakhulupirambo bza mizimu. Mzinda wa Efezo ukhadziwika thangwe rakuti kumweko kukhacitika kwene-kwene bzinthu bza upombo. Wanthu akhambaceza nkhani za upombo mu mzindamo na m’madyo ya magereja. (Aef. 5:3) Wanthu azinji wa mu mzindamo “[akhakwanisa] lini kusiyanisa cabwino na cakuipa,” bzomwe bzin’funa kuthandauza kuti “bzomwe iwo akhacitabzo akhabziwona kuti bzikhali bzabwino.” (Aef. 4:17-19) Pomwe Aefezowo akhanati kuzindikira kuti bzomwe akhacitabzo bzikhali bzakuphonyeka, cikumbu-mtima cawo cikhawanesa lini. Ndipopa Paulo adalewa kuti “makumbukidwe yawo yali mu mdima ndipo iwo ali kutali na moyo omwe ngwa Mulungu.” Tsono Aefezo anango alibe kupitiriza kukhala mu mdimamo. w24.03 20 ¶2, 4; 21 ¶5-6

Sabudu, 7 Junho

Wale omwe an’dikhirira Yahova . . . an’dzaneta lini. — Zai. 40:31.

Gidiyoni akhali mtongi, ndipopa iye akhafunika kuphata basa na nyongo kwene-kwene. Pomwe Amidiyani adathawa pa nkhondo yomwe idacitika pakati pa usiku ire, Gidiyoni adawathamangisa kucokera ku Jezireyeli mpaka ku Mkulo wa Jordano. (Ato. 7:22) Kodi Gidiyoni adaimira pa mkulopo? Ne, alibe! Napo kuti akhadaneta, iye na acikunda wace 300 adayambuka mkuloyo acipitiriza kuwathamangisa. Pakumalizira pace, adawaphata aciwapha wentse. (Ato. 8:4-12) Gidiyoni akhakhulupira kuti Yahova angadamupasa mphanvu. Ndipo ndibzo bzomwe Yahovayo adacita. (Ato. 6:14, 34) Pomwe Gidiyoni na acikunda wace akhathamangisa amambo awiri wa ku Midiyani, amambowo akhadapakira ngamira. (Ato. 8:12, 21) Napo bziri tenepo, Yahova adathandiza Ajirayeri kuwaphata aciwapha. Akulu an’funikambo kuthemba Yahova, thangwe iye ni Mulungu omwe “ambaneta lini ne kuthetha.” Iye an’dzawapasa mphanvu akakhala adaneta. — Zai. 40:28, 29. w23.06 6 ¶14, 16

Dumingu, 8 Junho

[Yahova] an’dzakusiyani lini ndipo cipo acidzakuthawani. — Deut. 31:6.

Ifepano tingakhale wakulimba napo kuti tikugumana na mabvuto mazinji. Ndipopa mbakhulupirani Yahova. Onani momwe bzinthu bzidafambira bwino kwa Baraki thangwe ra kuthemba Yahova. Pa nthawe imweyire Ajirayeri akhalibe kukonzeka kuyenda ku nkhondo. Iwo akhalibe bzifuzo bzakumenyera nkhondo. Tsono Yahova adauza Baraki kuti ayende kukamenyana na Akanani omwe mtsogoleri wawo akhali Sizera, ndipo iye na acikunda wace akhana bzifuzo bzizinji bzakumenyera nkhondo. (Ato. 5:8) Mpolofeta wacikazi Debora adauza Baraki kuti ayende kukamenyana na Sizera na ngolo zace za nkhondo zakukwana 900. Napo kuti bzingadakhala bzakunesa kwa Ajirayeri kumenyana na acikunda omwe akhadapakira ngolozo, Baraki adabvera. Pomwe Ajirayeri akhabuluka m’phiri la Tabori kuti akamenyane na anyamadulanthaka wawowo, Yahova adabvumbisa nvula izinji kwene-kwene. Ngolo za Sizera zidatcerera ndipo Yahova adacitisa kuti Baraki akunde nkhondoyo. (Ato. 4:1-7, 10, 13-16) Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano. Yahova an’dzatithandiza pokha-pokha tikamuthemba na kubvera malamulo yomwe iye ambatipasa mwakuphatisa basa gulu lace. w23.07 19 ¶17-18

Ciposi, 9 Junho

Ule omwe anipirira mpaka kuphampha, ndiye omwe an’dzapulumuka. — Mat. 24:13.

Kupirira n’kwakufunika kwene-kwene kuti tidzapulumuke. Ninga atumiki wakukhulupirika wa Yahova wakale-kale, tin’funika kupirira pomwe tikudikhira kuti Mulungu adzacite bzomwe adalewa. (Aheb. 6:11, 12) Bibliya limbandendemezera moyo wathu wacikristau na mulimi. (Tiy. 5:7, 8) Mulimi ambaphata basa mwa nyongo ya kubzala na kuthirizira mbeu zace, koma ambadziwa lini nthawe yomwe bzinthubzo bzin’kula. Ndipopa mulimiyo ambadikhirira mwakupirira kuti in’dzafika nthawe yomwe an’dzabvuna. Mpsibodzi-bodzimbo na ifepano. Timbapitiriza kucita nyongo pa mabasa yauzimu napo kuti ‘tin’dziwa lini ntsiku yomwe Mbuya wathu an’dzabwera.’ (Mat. 24:42) Timbadikhirira mwakupirira na cikhulupiro cakuti pa nthawe yace, Yahova an’dzacita bzentse bzomwe adalewa. Bzingadakhala kuti ndife lini wakupirira tingadaneta kudikhirira ndipo tingadasiya cadidi. Ndipo tingadayamba kunyang’ana bzinthu bzomwe bzingadaticitisa kukhala wakukondwa mu nthawe ino basi. Tsono, tikapitiriza kupirira, tin’dzatumikira Yahova mpaka kuphampha ndipo tin’dzapulumuka. — Mik. 7:7. w23.08 22 ¶7

Cipiri, 10 Junho

Bzala bza kuminyendo bzikhali bza simbi yakusanganizika na dongo. — Dan. 2:42.

Mwakundendemeza polofesiya ya pa Daniyeli 2:41-43 na zinango zomwe zimbagumanika m’bukhu la Daniyeli na Apokalipse timbakwanisa kubvesesa kuti minyendoyi ikuimira Estados Unidos na Grã-Bretanha, omwe ambacitira bzinthu pabodzi, ndipo ni amambo wa mphanvu mu ntsiku zathu zino. Pakulewa bza maumambo yamweya, Daniyeli adalewa kuti “umambobo bun’dzakhala bwakulimba ndipo pa nthawe ibodzi-bodziyo bwakusaya kulimba.” Thangwe ranyi? Thangwe rakuti wanthu omwe akuyezezeredwa na dongo lakufewa ambawofokesa umambobo kuti butazire kulatiza mphanvu yace ninga simbi yakulimba. Timbapfunza bzinthu bzakufunika na cifanikisoco. Cakuyamba, Utongi Bwamphanvu pa Dziko Lentse bwa Anglo-Americana bwalatiza kale kuti n’bwamphanvu. Mwa ciratizo, Estados Unidos na Grã-Bretanha yali pakati pa madziko yomwe yadaganyali nkhondo ziwiri zikulu-zikulu. Koma napo bziri tenepo, utongi bumwebu bumbawofokesedwa na nzika zawo zomwe zimbamenyana zokha-zokha na kumenyanambo na umambobo. Caciwiri, utongi bumwebu ni utongi bwakumalizira kutonga pomwe Umambo bwa Mulungu bukanati kupfunza maboma yentse ya wanthu. w23.08 10-11 ¶12-13

Citatu, 11 Junho

Pomwe ndikhagumana na mabvuto ndidacemera Yahova, ndidapitiriza kulirira Mulungu wangu kuti andithandize. Iye adabva fala langu kucokera mu templo yace. — Sal. 18:6.

Nthawe zinango Davide akhacita thupo kwene-kwene thangwe ra mabvuto yomwe akhagumana nayo. (Sal. 18:4, 5) Tsono lufoyi la Yahova na momwe iye akhamusamalirira bzikhamutsangalaza Davideyo. Yahova akhatenga xamwali waceyi acimuyendesa ku mbuto yomwe ina “mauswa yakupswipirira bwino” na “ku mbuto zakupumira za madzi mazinji.” Bzimwebzi bzikhacitisa kuti Davideyo akhale pomwe na mphanvu acipitiriza kumutumikira. (Sal. 18:28-32; 23:2) Mpsibodzi-bodzimbo ntsiku zino. Tikakhala tikugumana na mayezo pabodzi na mabvuto pa moyo wathu timbapitiriza kutumikira Yahova “thangwe ra lufoyi lacadidi la Yahova, pakuti ntsisi zace zimbamala lini.” (Mal. 3:22; Akol. 1:11) Davide adapulumuka kazinji-kentse m’manja mwa anyamadulanthaka wace omwe akhafuna kumupha napo kuti iwo akhali wamphanvu kwene-kwene. Iye akhakwanisa kuwona kuti Yahova akhanaye pa nthawe yentseneyi ndipo bzimwebzi bzikhamucitisa kukhala wakuderekha. Ndipopa, iye adaimba kuti: “Yahova adandipulumusa pa nthawe zentse zomwe ndikhacita mantha.” (Sal. 34:4) Davide akhathawa-thawa thangwe rakuti iye akhana mantha kwene-kwene. Tsono lufoyi lomwe Yahova akhanalo kwa iye likhali la mphanvu kuposa mantha yaceyo. w24.01 30 ¶15-17

Cinai, 12 Junho

Leka kubvuma kupumpsidwa na wanthu wakucita pikado. — Mim. 1:10.

Pfunzani na bzakusankhula bzakuipa bzomwe Jehowasi adacita. Pomwe Mkulu wa Antsembe Jehoyada adafa, Jehowasi adakhala na axamwali wakuipa ndipo iwo adamucitisa kuti acite bzinthu bzakuipa. (2 Nkha. 24:17, 18) Iye adabvera bzomwe adauzidwa na nduna za umambo bwace zomwe zikhafuna lini Yahova. Jehowasi akhafunikira kukhala kutali na wanthu amwewa thangwe akhacita bzinthu bzakuipa. Tsono iye alibe kucita bzimwebzi, ndipo adabvera bzomwe axamwali wace wakuipawo adamuuza. Ndipo pomwe mwana wa tiu wace, Zakariya, adayezera kumutsimula, Jehowasi adamupha. (2 Nkha. 24:20, 21; Mat. 23:35) Bzimwebzi bzidakhala bzakuipa kwene-kwene! Jehowasi adayamba bwino moyo wace, tsono iye adadzakhala mpanduki na nyakupha. Pakumalizira pace, iye adaphedwa na atumiki wace caiwo. (2 Nkha. 24:22-25) Bzinthu bzingadamufambira bwino kwene-kwene iye angadapitiriza kubvera Yahova na wanthu omwe akhafuna Yahovayo! w23.09 9 ¶6

Cixanu, 13 Junho

Leka kugopa. — Luk. 5:10.

Jezu akhadziwa kuti mpostolo Pedru angadapitiriza kukhala wakukhulupirika. Ndipopa mwakudeka mtima, Jezu adamuuza Pedru kuti: “Leka kugopa.” Bzomwe Jezu adauza Pedru bzidacinja moyo wa Pedruyo. Pedru pabodzi na m’bale wace Andereya adasiya malonda yawo yakupha ntsomba ndipo adayamba kukhala ateweri wa Mesiya mwa kucita utumiki bwa nthawe zentse. Bzimwebzi bzidacitisa kuti iwo agumane bzisimbo bzizinji. (Mar. 1:16-18) Pedru adakhala na phindu kwene-kwene thangwe ra kukhala mteweri wa Jezu. Iye adawona Jezu akupoza wanthu wakuduwala, akucosa madimonyo na kulamusa anyakufa. (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42) Pedru adawonambo masomphenya ya ulemerero bomwe Jezu angadadzakhala nabo mu Umambo bwa Mulungu, ndipo pinango iye alibe kuyebwa bzimwebzi. (Mar. 9:1-8; 2 Ped. 1:16-18) Kulewa cadidi, Pedru angadawona lini bzimwebzi angadasaya kutewera Jezu. Mwakusaya kupenukira, iye adakhala wakukondwa kwene-kwene ndipo adatambira bzisimbo bzizinji thangwe ra kukwanisa kukunda makumbukidwe yakuphonyeka! w23.09 21 ¶4-5

Sabudu, 14 Junho

Jezu adamutawira kuti: “Ndikukuuza kuti, sikuti kanomwe kokha, koma mpaka maulendo 77.” — Mat. 18:22.

Mu tsamba lace lakuyamba, mpostolo Pedru adaphatisa basa mafala yakuti “mbafunanani na mtima wentse.” Lufoyi la mtundu umweyu limbatithandiza kumpsinkha sikuti pikado zing’ono-zing’ono, koma “pikado zizinji.” (1 Ped. 4:8) Pinango Pedru adakumbukira bzomwe adapfunza na Jezu pa nkhani yakulekerera pa nthawe yomwe Jezuyo akhali pa dziko la pantsi pano. Pa nthawe imweyo pinango Pedru akhakumbuka kuti iye akhali munthu wabwino pomwe iye adalewa kuti angadalekerera m’bale wace “mpaka kanomwe.” Tsono Jezu adamuuza kuti iye akhafunika kulekerera mpaka “maulendo 77,” sikuti kanomwe basi, bzomwe bzikulatiza kuti iye akhafunikira lini kuwerenga. (Mat. 18:21) Penu bzimbakunesani kuphatisa basa malango yamweya, lekani kuwofoka! Atumiki wentse wa Yahova mbakuperewera ndipo nthawe zinango bzimbawanesambo kulekerera. Cakufunika kwene-kwene kwa imwepo ndico kuwona bzomwe mungacite kuti mulekerere m’bale wanu na kukhala naye pomwe pa mtendere. w23.09 29 ¶12

Dumingu, 15 Junho

Ndidacemera Yahova, ndipo iye adanditawira. — Djon. 2:2.

Pomwe Djona akhali m’mimba mwa cintsomba, iye adakhala na cikhulupiro cakuti Yahova angadabva mpembo wace wakulatiza kuti akungula ndipo angadamuthandiza. Yahova adadzamupulumusa Djona ndipo Djonayo adadzakhala wakukonzeka kucita basa liri-lentse lomwe Yahova adamuuza kuti acite. (Djon. 2:10–3:4) Pomwe imwepo mukhagumana na mabvuto, kodi mudakhala na thupo kwene-kwene mwakuti mudatazira kufotokoza momwe mukhabvera mu mpembo? Ayai, kodi imwepo mumbatazira kupfunza thangwe ra kuneta? Dziwani kuti Yahova ambabvesesa bwino mabvuto yomwe mukugumana nayo. Ndipopa kuti iye akupaseni mphanvu, mbacitani mpembo kwa iye na citsimikizo cakuti an’dzakupasani bzomwe mukufunikira napo kuti mungakwanise lini kufotokoza bzizinji. (Aef. 3:20) Penu bzimbakunesani kuwerenga na kupfunza thangwe rakuti mukuduwala, mudaneta ayai muna thupo, imwepo mungambatetekere gravação za maaudiyo ya Bibliya ayai za mabukhu yathu manango. Imwepo mungatetekere nyimbo zathu ayai kuwona vidiyo mu webisaite yathu ya jw.org. Yahova akufuna kukupasani mphanvu ndipo iye an’dzacita bzimwebzo mukambapemba kwa iye, mukambanyang’ana mitawiro ya mipembo yanuyo m’Bibliya na mu bzinthu bzentse bzomwe iye ambakupasani. w23.10 13 ¶6; 14 ¶9

Ciposi, 16 Junho

Mzimu wakucena ukhalatiza padeca, kuti njira yakupitira m’cipinda cakucena ikhanati kuzimbulidwa pomwe tendi lakuyamba lire likhalipo. — Aheb. 9:8.

Templo zomwe zidadzakonzedwa kutsogolo ku Jeruzalemu zikhali zakundendemerana na tendi la mkonkhano lomwe Mozeji adakonza. Mkati mwace mukhadagawidwa pawiri. Mbali yakuyamba ikhacemeredwa “Mbuto Yakucena” ndipo yaciwiri ikhacemeredwa “Cipinda Cakucenesesa.” Mbuto zimwezi zikhadagawidwa na cinguwo pakati. (Aheb. 9:2-5; Eki. 26:31-33) Mkati mwa Mbuto Yakucena mukhana cakuikhira kandiyero ca oro, guwa la ntsembe kuti ambatenthere bzakununtcirisa na meza ya pau zakuwonesera. “Antsembe wakudzozedwa” okha ndiwo omwe akhabvumizidwa kupita mu Mbuto Yakucena kuti akacite mabasa yawo yakupambulika. (Num. 3:3, 7, 10) Mu Cipinda Cakucenesesa mukhana thungwa la cipangano lomwe likhalatiza kuti Yahova akhali pamwepo. (Eki. 25:21, 22) Mkulu wa antsembe yekha ndiye omwe akhabvumizidwa kupita mu Cipinda Cakucenesesa pa Ntsiku Yakumpsinkha Pikado kabodzi pa gole. (Lev. 16:2, 17) Iye akhambapita m’mwemo na mulopa wa bzifuwo kuti akampsinkhe pikado zace na pikado za Ajirayeri wentse. Pomwe padapita nthawe, Yahova adacitisa kuti libveseseke thandauzo la bzinthu bzomwe bzikhali mkati mwa tendi la mkonkhano. — Aheb. 9:6-8. w23.10 27 ¶12

Cipiri, 17 Junho

[Mbafunanani]. — Juw. 15:17.

Kawiri-kawiri m’Fala la Mulungu timbagumana malamulo yakulewa kuti ‘timbafunane.’ (Juw. 15:12; Aro. 13:8; 1 Ates. 4:9; 1 Ped. 1:22; 1 Juw. 4:11) Tsono, lufoyi ni khalidwe la mu mtima, ayai kuti ni momwe tiriri mu mtima mwathu, ndipo palibe munthu omwe angakwanise kuwona bza mu mtima mwathu. Ndipopa, kodi tingalatize tani padeca kuti timbafuna abale wathu? Tingalatize lufoyi kuna abale wathu mwa mafala na bzicito bzathu. Pana bzinthu bzizinji bzomwe tingacite kuti tilatize kuti timbafuna abale na mpfumakazi zathu. Bzinthu bzinango bzomwe tingacite mpsibzi: “Mumbalewe bzinthu bza cadidi.” (Zak. 8:16) “Pitirizani kukhala mwa mtendere pakati panu.” (Mar. 9:50) “Mbakhalani wakuyamba pakumbalatizana ulemu.” (Aro. 12:10) “Mbatambiranani.” (Aro. 15:7) “Pitirizani . . . kulekererana.” (Akol. 3:13) “Pitirizani kutakulirana mitolo.” (Agal. 6:2) “Pitirizani kutsangalazana.” (1 Ates. 4:18) “Pitirizani . . . kumbapasana mphanvu.” (1 Ates. 5:11) ‘Mbapemphereranani.’ — Tiy. 5:16. w23.11 9 ¶7-8

Citatu, 18 Junho

Kondwani na cidikhiro canu. — Aro. 12:12.

Timbafunika kukhala na cikhulupiro cakulimba kuti ticite bzakusankhula bzabwino ntsiku zentse. Ifepano timbasankhula axamwali omwe tin’funa kukhala nawo, masenzeka, mapfunziro, malowozi, wana omwe tingakhale nawo na basa. Tingacite bwino kumbabzibvunza kuti: ‘Kodi bzomwe nimbasankhula bzimbalatiza kuti dzikoli lin’mala tsapanopali ndipo tsapanopa Mulungu anibweresa dziko labwino? Ayai nimbatewezera wanthu omwe ambakumbuka kuti munthu akafa bzamaliratu?’ (Mat. 6:19, 20; Luk. 12:16-21) Tikakhulupira kuti dziko lipsa liri pafupi tin’dzacita bzakusankhula bzabwino. Timbagumanambo na mabvuto yomwe yambayeza cikhulupiro cathu. Ifepano tingazunzidwe, tingaduwale ayai tingagumane na mabvuto manango yomwe yangatiwofokese. Pakuyamba, ifepano tingakhale wakulimba. Tsono bvutolo likasaya kumala, ifepano tin’funika kupitiriza kukhala na cikhulupiro cakulimba kuti titumikire Yahova. — 1 Ped. 1:6, 7. w23.04 27 ¶4-5

Cinai, 19 Junho

Mbapembani nthawe zentse. — 1 Ates. 5:17.

Yahova ambafuna kuti timbacite bzinthu mwakubverana na mipembo yathu. Mwa ciratizo, m’bale angapembe kwa Yahova kuti amuthandize kukumbira patrau wace kuti amubvumize kuyenda ku mtsonkhano wa cigawo. Kodi Yahova angatawire tani mpembo umweyu? Iye angathandize m’bale umweyu kuti akhale wakukhwimika kuti alalewe na patrau waceyo. Tsono kuti bzimwebzi bzikwanisike, iye an’dzafunika kulalewa na patrau waceyo. Iye angafunike kucita mkumbiroyo mwakubwereza-bwereza. Ndipo iye angafunikembo kubzipereka kucinjana na mwanzace wa basa ayai angabvume kugwatidwa kobiri yace. Yahova ambafuna kuti tipempherere nkhani yomwe tikufunayo mwakubwereza-bwereza. Mafala ya Jezu yambalatiza kuti mipembo yathu inango ingatawiridwe lini pa nthawe yomwe ifepano tikuidikhirira. (Luk. 11:9) Tsono tin’funika lini kuwofoka! Mbapembani na mtima wentse na mwakubwereza-bwereza. (Luk. 18:1-7) Tikacita bzimwebzi, timbamulatiza kuti bzomwe tikupemphererabzo mpsakufunika kwene-kwene. Ndipo timbalatizambo kuti tikukhulupira kuti iye an’kwanisa kutithandiza. w23.11 22 ¶10-11

Cixanu, 20 Junho

Cidikhiroco cimbatisunamisa lini. — Aro. 5:5.

Yahova adapicira xamwali wace Abalahamu kuti iye angadadzakhala na mwana, ndipo mitundu mizinji ya pa dziko la pantsi ingadadzasimbidwa thangwe ra iye. (Gen. 15:5; 22:18) Abalahamu akhatsimikizira kuti bzomwe Mulungu adalewa bzingadakwanisikadi thangwe akhana cikhulupiro cakulimba kwa iye. Napo bzikhali tenepo, pomwe Abalahamu akhana magole 100 ndipo mkazace Sara akhana magole 90, iwo akhanati kukhala na mwana. (Gen. 21:1-7) Tsono Bibliya limbalewa kuti: “Thangwe ra cidikhiro, [Abalahamu] akhana cikhulupiro cakuti angadakhala pai wa wanthu wa mitundu izinji, mwakubverana na bzomwe Mulungu akhadamuuziratu.” (Aro. 4:18) Imwepo mukudziwa bwino kuti bzomwe Abalahamu akhadikhirira bzidakwanisikadi. Iye adadzakhala pai wa mwana omwe akhamudikhirira kwene-kwene, Izaki. Thangwe ranyi Abalahamu akhatsimikizira kuti Yahova angadakwanirisa piciro lace? Abalahamu “akhana citsimikizo centse cakuti bzomwe Mulungu akhadamuuzabzo, bzingadadzacitikadi” thangwe akhali pa uxamwali bwakulimba na Yahova. (Aro. 4:21) Yahova adamubvuma Abalahamu, ndipo adamuwona kuti akhali wakulungama thangwe ra cikhulupiro cace. — Tiy. 2:23. w23.12 8 ¶1-2

Sabudu, 21 Junho

Munthu omwe ni wakukhulupirika pa bzinthu bzing’ono-ng’ono, ni wakukhulupirikambo pa bzizinji, ndipo munthu omwe ni wakusaya kulungama pa bzinthu bzing’ono-ng’ono, ni wakusaya kulungamambo pa bzinthu bzizinji. — Luk. 16:10.

Mulumbwana wakuthembeka akapasidwa basa iye ambalicita na nyongo. Onani ciratizo ca Jezu. Pomwe iye adapasidwa basa na Yahova, iye adalicita basalo na mtima wace wentse napo kuti nthawe zinango bzikhali bzakunesa kuti alicite. Iye akhafuna kwene-kwene wanthu ndipo maka-maka akhafuna kwene-kwene anyakupfunza wace, ndipopa adapereka moyo wace thangwe ra iwo. (Juw. 13:1) Mwakutewezera Jezu, mbaphatani basa lomwe mwapasidwa na nyongo. Penu mukudziwa lini bwino-bwino momwe mungalicitire basalo, khalani wakubzicepesa ndipo bvunzani Akristau wakukhwima. Lekani kumbandokomedwa na bzinthu bzing’ono-ng’ono bzomwe mukucita. (Aro. 12:11) Koma citani basalo mucimbakumbukira kuti “mukucitira Yahova, sikuti wanthu.” (Akol. 3:23) Pakuti ndimwe lini munthu wakulungamiratu, mukakhala mwaphonya mbabvumani kuphonya kwanuko ndipo mbakhalani wakubzicepesa. — Mim. 11:2. w23.12 26 ¶8

Dumingu, 22 Junho

Wakusimbidwa ni munthu omwe ambathemba Yahova, na ule omwe ambakhulupira Yahova. — Jer. 17:7.

Ifepano timbakomedwa kwene-kwene tikabatizidwa ticicitambo mbali ya banja la Yahova. Kwa ifepano, umweyu ni mwayi ukulu kwene-kwene thangwe umbaticitisa kukhala pa uxamwali na Yahovayo. Timbabva ninga momwe nyakunemba Salimo Davide adabvera, pomwe adati: “Wakukondwa ni munthu omwe imwepo mwamusankhula mucimubweresa pafupi na imwepo kuti akhale mu bwalo lanu.” (Sal. 65:4) Yahova ambandobweresa lini munthu ali-wentse mu gulu la lace. Iye ambakhala Xamwali wa wale omwe ambalatiza kuti akufuna kukhala naye pa uxamwali. (Tiy. 4:8) Imwepo mukabzipereka kwa Yahova mucibatizidwa, mungakhale na citsimikizo cakuti iye ‘an’dzakutsanulirani bzisimbo bzomwe mun’dzasaya pakubzitambirira.’ (Malak. 3:10; Jer. 17:8) Ubatizo ni ciyambi ca moyo wanu wakutumikira Yahova. Imwepo mun’dzafunika kucita nyongo kuti mukwanirise lumbiro lanu la kutumikira Yahova na kupitiriza kukhala wakukhulupirika kwa iye, napo mukayezedwa kucita bzinthu bzakuipa ayai mukakhala mukugumana na mabvuto. (Mpal. 5:4, 5) Ninga mteweri wa Jezu, imwepo mun’dzatewezera ciratizo cace na kubvera malamulo yace nthawe zentse. — Mat. 28:19, 20; 1 Ped. 2:21. w24.03 8 ¶1-3

Ciposi, 23 Junho

Mwamuna an’dzasiya baba wace na mai wace, acidzaphatana na mkazace. — Gen. 2:24.

Tani penu imwepo na mwanzanu wa m’banja mumbakomedwa lini mukakhala mukucita bzinthu pabodzi? N’ciyani comwe imwepo mungacite? Kumbukirani bza moto. Moto umbayamba pang’ono-pang’ono kugaka. Ndipo kuti ugake kwene-kwene, imwepo mumbafunikira kuikha nkhuni zizinji pa motopo. Mpsibodzi-bodzimbo na imwepo. Mbakhalani na nthawe yakucepa ya kuceza ntsiku zentse. Ndipo pomwe mukucita bzimwebzi, mbacitani cinthu comwe mwentse mungakomedwe naco. (Tiy. 3:18) Mukayamba kucita bzinthu bzing’ono-bzing’ono pabodzi, imwepo mun’dzayamba kufunana kwene-kwene. Kulemekezana ni cinthu cakufunika kwene-kwene m’banja. Iko kuli ninga mphepo yomwe imbacitisa kuti moto ugake kwene-kwene. Kukakhala kulibe mphepo, moto umbathima. Mwakundendemerana na bzimwebzi, banja likakhala kuti limbalemekezana lini, lufoyi lawo limbamala mwakamfulumize. Tsono iwo akambalemekezana, bzimbacitisa kuti afunane kwene-kwene. Imwepo mun’funika lini kucita kumuuza mwanzanu wa m’banja kuti mumbamulemekeza. Iye an’funika kulewa yekha kuti ambalemekezedwa. w23.05 22 ¶9; 24 ¶14-15

Cipiri, 24 Junho

Pomwe makumbukidwe yakundiboneresa yadadzala mu mtima mwangu, mafala yanu yakunditsangalaza yadakondwesa moyo wangu. — Sal. 94:19.

M’Bibliya, atumiki winango wa Yahova adalewa bza nthawe inango yomwe adacita mantha thangwe ra anyamadulanthaka wawo na mabvuto yomwe akhagumana nayo. (Sal. 18:4; 55:1, 5) Ninga momwe bzidacitikira na iwo, ifepano tingatsutsidwe ku xikola, ku basa, m’banja ayai na boma. Tingacite mantha kuti tinifa na bvuto linango la thanzi. Pa nthawe imweyi, tingakhale wakusaya mphanvu ninga mwana ng’ono. Kodi Yahova ambatithandiza tani pa nthawe ninga zimwezi? Iye ambatitsangalaza na kutikondwesa. Ndipopa, mbamalani nthawe mukupemba kwa Yahova na kumbawerenga Fala lace. (Sal. 77:1, 12-14) Imwepo mukambakhala na cizolowezi cimweci cinthu cakuyamba comwe mun’dzacita mukakhala kuti mukugumana na bvuto mun’dzapemba kwa Baba wanu wakudzulu kuti akuthandizeni. Mbamuuzani Yahova bzinthu bzomwe bzikukucitisani mantha na thupo lomwe munalo. Patsogolo pace, mutetekereni mwa kuwerenga Fala lace ndipo imwepo mun’dzawona kuti iye an’dzakutsangalazani. — Sal. 119:28. w24.01 24-25 ¶14-16

Citatu, 25 Junho

Thangwe Mulungu ngule omwe . . . ambakupasani mphanvu na cikhumbo kuti mucite bzomwe iye akufuna. — Afil. 2:13.

Cikhumbo ni cinthu cakufunika kwene-kwene comwe cingakuthandizeni kukwanirisa bzakulinga bzanu bzauzimu. Cikhumbo cathu cikakhala ca mphanvu tin’dzakwanirisambo bzakulinga bzathu mwakamfulumize. Tsono, n’ciyani comwe imwepo mungacite kuti mukhale na cikhumbo? Pembani kwa Yahova kuti akuthandizeni kukhala na cikhumbo. Mwakuphatisa basa mzimu wace, Yahova angakuthandizeni kukwanirisa cakulinga canu. Nthawe zinango timbakhala na cakulinga thangwe timbadziwa kuti bzimwebzi mpsabwino kwene-kwene. Tsono, timbakhala tiribe cikhumbo cakufuna kukwanirisa cakulingaco. Mbakumbukirani bzomwe Yahova adakucitirani. (Sal. 143:5) Mpostolo Paulo akhambakumbukira bza kudeka mtima kukulu komwe Yahova adamulatiza ndipo bzimwebzi bzidamucitisa kuti iye afune kucita bzizinji pa kumutumikira. (1 Ako. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Mpsibodzi-bodzimbo na imwepo. Mukambakumbukira bzomwe Yahova adakucitirani, cikhumbo canumbo cakufuna kukwanirisa cakulinga canu cin’dzakula. — Sal. 116:12. w23.05 27 ¶3-5

Cinai, 26 Junho

Tumbizani dzina la Yahova. — Sal. 113:1.

Timbakondwesa Pai wathu wakudzulu tikambatumbiza dzina lace. (Sal. 119:108) Kodi bzimwebzi bzikufuna kuthandauza kuti Mulungu wamphanvu zentse ali ninga wanthu wakuperewera omwe ambafuna kutumbizidwa kuti abzibve bwino? Ne, ndibzo lini. Tikambatumbiza Pai wathu wakudzulu, timbathandizira kugaza gunkha la Sathani. Sathani adalewa kuti palibe munthu omwe angakhotcerere dzina la Mulungu. Iye adalewambo kuti palibe munthu omwe angakhale wakukhulupirika kwa Yahova. Iye adalewa pomwe kuti tikagumana na mabvuto pa moyo wathu tingasiye kutumikira Yahova. (Djob. 1:9-11; 2:4) Tsono Djobi omwe akhali wakukhulupirika adagaza gunkha la Sathaniri. Tani imwepombo? Ali-wentse wa ifepano ana mwayi wakutumbiza dzina la Mulungu na kupitiriza kumutumikira mwakukhulupirika. (Mim. 27:11) Umweyu ni mwayi ukulu kwene-kwene kwa ifepano. w24.02 8-9 ¶3-5

Cixanu, 27 Junho

Khulupirani apolofeta wace ndipo bzinthu bzin’dzakufambirani bwino. — 2 Nkha. 20:20.

Pambuyo pa Mozeji na Djoswa kufa, Yahova adasankhula atongi kuti ambatsogolere wanthu wace. Ndipo mu nthawe zomwe Ajirayeri akhatongedwa na amambo, Yahova adaikha apolofeta kuti ambapase malango wanthu wace. Amambo wakukhulupirika akhabvera malango yomwe akhapasidwa na apolofetawo. Mwa ciratizo, Mambo Davide adakhala wakubzicepesa ndipo adabvuma malango yomwe adapasidwa na Natani. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Nkha. 17:3, 4) Mambo Jewosafati adateweza malango yomwe adapasidwa na Jaaziyeri ndipo adalimbikisa wanthu wa ku Djuda kuti “akhulupire apolofeta wa Mulungu.” (2 Nkha. 20:14, 15) Pomwe Mambo Ezekiya adagumana na mabvuto mu utongi bwace, iye adakumbira thandizo kwa mpolofeta Zaiya. (Zai. 37:1-6) Amambo omwe akhabvuma kutsogoleredwa na Yahova akhasimbidwa ndipo wanthu wa Mulungu akhakhala wakukhotcerereka. (2 Nkha. 20:29, 30; 32:22) Bzikhacita kuwonekeratu padeca kuti Yahova akhaphatisa basa apolofeta kuti awatsogolere wanthu wace. w24.02 21 ¶8

Sabudu, 28 Junho

Lekani kumbacitambo nawo bzimwebzi. — Aef. 5:7.

Sathani ambafuna kuti ifepano tibverane na wanthu omwe ambateweza lini mitemo ya Yahova. Kumbukirani kuti kubverana na wanthu wakuipa kumbandothandauza lini kumbandoceza nawo nkhope na nkhope basi. Koma iko kumbathandauzambo kuceza na wanthu mwakuphatisa basa mbuto zakucezera za pa interneti. Ifepano tin’funika kucita nyongo kuti tileke kukhala na nzeru zakuti kukhala na makhalidwe yakuipa n’kwakuphonyeka lini. Ifepano timbadziwa kuti kukhala na makhalidwe yakuipa n’kwakuphonyeka. (Aef. 4:19, 20) Tingacite bwino kubzibvunza kuti: ‘Kodi inepano nimbacita nyongo kuti ndileke kubverana na wanthu omwe ambateweza lini mitemo ya Yahova napo akhale anzangu wa ku basa, anzangu wa ku xikola, ayai winango? Kodi nimbakhwimika kuti nditeweze mitemo ya Yahova napo kuti wanthu angandilewe kuti ndidanesa?’ Ninga momwe cinembo ca 2 Timotio 2:20-22 cimbalewera, tin’funikambo kucita mphole pomwe tikusankhula wanthu omwe tin’funa kuti akhale axamwali wathu napo mkati mwa gwere. Tin’funika kukumbukira kuti ni Akristau lini wentse omwe angatithandize kuti tipitirize kukhala wakukhulupirika kwa Yahova. w24.03 22-23 ¶11-12

Dumingu, 29 Junho

Yahova ngwa lufoyi likulu na wantsisi. — Tiy. 5:11.

Kodi mudayezera kale kukumbukira momwe Yahova aliri? Napo kuti Yahova ambawoneka lini, koma Bibliya limbafotokoza mawonekedwe yace mu njira zakusiyana-siyana. Yahova ambacemeredwa “dzuwa na cakukhotcera” ndipo ambacemeredwambo “moto omwe umbapfudza.” (Sal. 84:11; Aheb. 12:29) Pambuyo pa Ezekiyeli kuwona masomphenya ya Mulungu, iye adalewa kuti Yahova ali ninga mwala wa safira, simbi yakuyetima na citaleza. (Ezek. 1:26-28) Pakuti ifepano timbakwanisa lini kumuwona Yahova, nthawe zinango bzingatinese kukhulupira kuti iye ambatifuna. Wanthu winango ambakumbuka kuti Yahova angawafune lini thangwe ra bzinthu bzomwe bzidawacitikira m’mbuyo. Yahova ambadziwa kuti thangwe ranyi ifepano timbakumbuka tenepo. Ndipopa kuti atithandize, iye ambafotokoza momwe aliri mu Fala lace, Bibliya. Fala libodzi lomwe limbatithandiza kudziwa momwe Yahova aliri ni lufoyi. (1 Juw. 4:8) Yahova ni lufoyi. Ndipo bzinthu bzentse bzomwe iye ambabzicita, ambabzicita thangwe ra lufoyi. Lufoyi la Mulungu ndamphanvu kwene-kwene mwakuti iye ambalilatizambo napo kwa wanthu wale omwe ambamufuna lini. — Mat. 5:44, 45. w24.01 26 ¶1-3

Ciposi, 30 Junho

Iye akhalewalewa nawo mu mtambo. — Sal. 99:7.

Yahova adasankhula Mozeji kuti akacose Ajirayeri mu dziko la Edjipito ndipo ninga cizindikiro cakucita kuwoneka na maso, Iye akhawatsogolera na mtambo ndipo usiku akhawatsogolera na moto. (Eki. 13:21) Mozeji adatewera mtamboyo, ndipo udawafikisa ku Nyanza Ifuira. Patsogolo pace, Aedjipito adatewera Ajirayeri. Pomwe Ajirayeri adawona Aedjipitowo, adabva mantha thangwe akhakumbuka kuti angadawapha. Tsono Mozeji akhalibe kuphonyesa. Yahova ndiye adacitisa Mozeji kuti ayendese wanthu wace kumwekule. Iye adacita utowa bzimwebzire. (Eki. 14:2) Patsogolo pace, Mulungu adawapulumusa mu njira yakudabwisa kwene-kwene. (Eki. 14:26-28) Pomwe padapita magole 40, Mozeji adapitiriza kuthemba mtambo kuti atsogolere wanthu wa Yahova mu dambo. (Eki. 33:7, 9, 10) Yahova akhalewalewa na Mozeji kucokera mu mtambomo. Patsogolo pace, Mozejiyo akhambauza wanthuwo bzomwe Yahova walewa. Ajirayeri akhakwanisa kuwona kuti Yahova akhaphatisa basa Mozeji kuti awatsogolere. w24.02 21 ¶4-5

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani