BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • w15 1/12 matsa. 28-30
  • Cinyengo! Kodi cin’dzamala?

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • Cinyengo! Kodi cin’dzamala?
  • Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo Bwa Yahova—2015
  • Tumisolo twa nkhani
  • Nkhani Yakundendemerana
  • KODI MULUNGU NA MWANA WACE AMBACIWONA TANI CINYENGO?
  • FALA LA MULUNGU NDA MPHANVU
  • ‘Timbafunane .  . . mu Bzicito Bzathu na Mwacadidi’
    Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo bwa Yahova (Yakupfunza)—2017
Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo Bwa Yahova—2015
w15 1/12 matsa. 28-30

Cinyengo! Kodi cin’dzamala?

PANAYIOTA ni mkazi m’bodzi omwe adakulira ku ntsuwa ya ku nyanza ya Mediterrâneo. Pomwe akhali tswaka iye adayamba kumbafuna kwene-kwene ndale. Pambuyo pace iye adadzakhala munembi wa cipani cibodzi ca ndale m’mudzi momwe iye akhakhala. Iye akhambabzipereka kwene-kwene mu cipani cace mwakuti akhambamala nthawe izinji akuyenda nyumba na nyumba kumbakumbira kobiri yakuthandizira cipani cawoco kuti cipite patsogolo. Nthawe ikhapita, ndipo nsiku inango Panayiota adadzakhumudwa kwene-kwene na kubzikuza, kusaya kumbabverana na nsanje bzomwe wanthu wa mu gulu lace la cipani akhalatiza napo kuti akhambacemerana kamarada.

Daniel adakulira m’banja la wanthu wakulimbikira pa nkhani za cipembedzo ku Irlanda. Koma mpsakupasa nsisi, kuti iye adakhumudwa kwene-kwene na kuwona cinyengo ca atsogoleri wa magereja, akhamwa mwa kupitirira malire, kumbacita nawo masenzeka yakumbabetcerana kobiri ndipo akhambabambo ndiro za kobiri zakuperekedwa m’gerejamo ndipo akhambandokhalira kupaliza kuti wanthu wa pikado wan’dzakapsa na moto.

Jeffery akhambakhala ankucita malonda ya kumbagulisira madziko yakunja maka-maka kwa anyasitima za m’madzi zakucokera ku Reino Unido na Estados Unidos. Iye ankukumbukira nthawe zizinji pomwe anyamalonda na anyakugula akhambaphatisira basa cinyengo akagumana na akulu-akulu wa boma. Mwa cinyengo iwo akhalewa cinthu ciri-cense cakunama kuti akwanise cinthu comwe iwo akhafuna.

Mpsakupasa nsisi kuti imweyi si nkhani yomwe imbandocitika ku mbuto ibodzi yokha, ne. Cinyengo ciri pense-pense nsiku zino, mu ndale, mu cipembedzo na pakucita malonda. Fala lakuti ‘cinyengo’ mu Cingerezi linkucokera mu fala la Cigirego lomwe limbathandauza kuti cakukuzira mafala ayai munthu omwe ambacita masenzeka atabvala cinthu kuti abise nkhope yace. Koma na kupita kwa nthawe falali lidadzathandauzambo munthu omwe ankuyeza kunamiza anzace ayai kucita bzinthu na cakulinga ca dyera.

Cinyengo cingacitise wale womwe watokonyedwa naco kukhala na ciwengo cikulu na cinyengoco, bzimwebzi bzingaphatanidze kuwawidwa mtima, ukali na kusunga cakukhosi. Munthu omwe wacitiridwa cinyengo, mwa ukali angalewe kuti: Kodi cinyengo cin’dzamala? Mpsakukondwesa kudziwa kuti Fala la Mulungu limbatipasa mathangwe yakubveka kuti tikhulupire kuti cinyengo cin’dzamala.

KODI MULUNGU NA MWANA WACE AMBACIWONA TANI CINYENGO?

Bibliya limbatiuza kuti cinyengo ciribe kuyamba na wanthu koma na cakulengedwa cauzimu cakusaya kuwoneka. Kumayambiriro kwa mbiri ya wanthu, Sathani Dyabu adaphatisa basa nyoka, pakufuna kupumpsa mkazi wakuyamba Eva. (Ciyambo 3:1-5) Kuyambira pamwepo, wanthu wazinji wambacitambo bzibodzi-bodzi kuti akwanise kupumpsa anzawo na kumbacita bzinthu mwa dyera.

Pomwe mtundu wa Jirayeri utagwa mu msampha wa kunamata kwa cadidi na kunamata kwa cinyengo, Mulungu adawacenjeza mwa kubwereza-bwereza pa bzakuipa bzomwe bzimbabwera thangwe ra kucita bzimwebzo. Mwa kuphatisa basa mpolofeta Zaiya Mulungu adalewa kuti: ‘Wanthu awa ambafendera kwa ine na pamulomo pawo, ndipo ambandilemekeza na miromo yawo basi, koma mtima wawo uli kutali na ine.’ (Zaiya 29:13) Pomwe mtundu wa Jirayeri ulibe kukungula, Mulungu adalekerera kuti utongi bwa mitundu inango ipfudze Jeruzalemu likulu la kunamata kwa mtundu wa Jirayeri pabodzi na Tempwlo yawo pa kuyambirira na Ababulo mu gole la 607 AEC ndipo pakumalizira na acikunda wa Roma mu gole la 70 EC Bzensebzi bzin’funa kutiwonesa kuti Mulungu an’dzalekerera lini cinyengo mpaka kale-kale.

Koma, kumbali inango, Mulungu na mwana wace ambalemekeza wanthu womwe ambacita bzinthu mwakukhulupirika na mwakusaya cinyengo. Mwa ciratizo, kumayambiriro kwa utumiki bwa Jezu, munthu munango wakucemeredwa Natanayeli adafenderera Jezu. Tsono pomwe ‘Jezu adawona Natanayeli ankufendera adafotokoza bza iye kuti: ‘Onani m’Jirayeri wacadidi, omwe mwa iye mulibe cinyengo.’ (Juwau 1:47) Natanayeli, omwe akhadziwikambo na dzina lakuti Bartolomeu, adadzakhala m’bodzi wa apostolo 12 wa Jezu.​—Luka 6:13-16.

Jezu adamala nthawe ikulu na ateweri wace, ndipo adawapfunzisa kucita bzinthu m’makumbukidwe ya Mulungu. Pakati pawo pakhalibe cinyengo. Ninga cenjezo, Jezu adatsutsa mwamphanvu cinyengo comwe atsogoleri wa bzipembedzo akhanaco pa nthawe imweyire. Bwerani tiwone njira zomwe iye adaphatisa basa pa kutsutsa njira zawo za cinyengo.

Iwo wakhacita ‘cirungamo’ na cakulinga cakuti wanthu awawone. Jezu adauza wanthuwo kuti: ‘Samalani kuti mumbaleke kucita cirungamo canu pa maso pa wanthu na cakulinga cakuti wanthu wambakuwoneni’. . . ninga momwe wambacitira wanthu wacinyengo’. Iye adawacenjezambo kuti pa kumbapereka mphaso zawo za nsisi waleke kumbaliza bzimbututu koma wambapereke mwa kusaya kubziwonesera. Iwo wakhafunikambo kumbapemba pawokha sikuti padeca pakufuna kuti wanthu awawone. Patsogolo pace kunamata kwanu kun’dzakhala kwa cadidi na kwa kubvumizika kwa Baba wanu wakudzulu.​—Mateu 6:1-6.

Iwo wambathamangira kuyeruza anzawo. Jezu adati ‘Nyacinyengowe! Yamba ndiwe kucosa cin’tanda cikulu comwe ciri m’diso lako, ndipo ukamala un’dzawona bwino momwe ungacosere kacitsotso komwe kali m’diso la m’bale wako.’ (Mateu 7:5) Pomwe munthu ankuuza anzace pa tubzakuphonya tung’ono-tung’ono koma ankusiya bzakuphonya bzace bzikulu-bzikulu ambabziwonesa ninga munthu wabwino koma cadidi n’cakuti iye ali lini tenepoyo. Thangwe ndakuti, tense ndife, ‘wakuphonya ndipo timbaifikira lini mbiri ya Mulungu.’​—Waroma 3: 23.

Iwo akhana cakulinga cakuipa. Nthawe inango, anyakupfunza wa Afarizeu pabodzi na wa cipani ca Herode wadamufenderera Jezu na mbvunzo wakufuna kuti wamutape mkamwa. Mwakuphatisa basa mafala yacinyengo wadamuuza kuti: ‘Mpfunzisi, timbadziwa kuti imwepo mumbalewa cadidi ndipo mumbapfunzisa njira ya Mulungu m’cadidi.’ Patsogolo pace pakufuna kumutapa mkamwa iwo wadamubvunza kuti: Kodi ‘mpsakubvumizika kukhoma mtsonkho kwa Sezare ayai ne?’ Jezu adawatawira kuti: ‘Anyacinyengomwe! Thangwe ranyi munkudiyeza?’ Jezu akhana mathangwe ya kuwalewera kuti wacinyengo thangwe akhadziwa kuti wakhafuna lini mtawiro wa mbvunzo wawo, koma wakhayeza kumutapa mkamwa na bzomwe iye angadalewa.​—Mateu 22:15-22.

Pomwe gwere Lacikristau lidakhazikisidwa pa Pentekoste mu 33 EC, gwerelo lidakhala na khalidwe la cadidi na la kukhulupirika ndipo makhalidweyo yakhakula. Akristau wacadidi adaphata basa mwa mphanvu kuti acose msambo wa kumbakhala na makhalidwe yacinyengo. Mwa ciratizo, Pedru, m’bodzi wa apostolo 12, adalimbisa Akristau anzace kuti an’funika ‘kubvera kwa cadidi, acikhala na lufoyi lakusaya cinyengo kwa abale.’ (1 Pedru 1:22) Mpostolo Paulo adacenjeza anyabasa anzace kuti akhale na ‘lufoyi ra kucokera mu mtima wakucena, cikumbu-mtima cabwino, pabodzi na cikhulupiro cakusaya cinyengo.’​—1 Timotio 1:5.

FALA LA MULUNGU NDA MPHANVU

Mapfunziso ya Jezu na ya apostolo yomwe yambagumanika m’Bibliya, yana mphanvu nsiku zino ninga momwe yakhaliri m’magole dzana yakuyambirira. Pakulewa bza nkhani imweyi Paulo adanemba kuti: ‘Pakuti fala la Mulungu ndamoyo ndipo ndamphanvu. Ndakuthwa kuposa mphanga iri-yense yakuthwa kwense-kwense. Limbalasa munthu m’mtima mpaka kusiyanisa moyo na mzimu, pabodzi na nfundo za mafupa na muwongola. Ndipo limbakwanisa kuzindikira bzomwe munthu ambakumbuka na bzomwe ambalinga mu mtima mwace.’ (Wahebereu 4:12) Kukhala na cidziwiso ca mapfunziso ya m’Bibliya na kulimbika kuyaphatisa basa pa moyo, kwathandiza wanthu azinji kusiya kukhala wacinyengo acikhala wa mitima yabwino na wakukhulupirika. Bwerani tiwone bzakugumana nabzo bza wanthu atatu womwe tawalewa kumayambiriro kwa nkhani ino.

Panayiota adasankhula kucinja momwe ambacitira bzinthu pa moyo wace, ndipo iye adabvuma kugumanika pa mtsonkhano ku Nyumba ya Umambo ya Mboni za Yahova. Iye alibe kuwona cizindikiro ca kufuna kubziwonesa kukhala wakulungama kuti uwonekere kwa winango. Iye adati: “Kumweko ndidawona lufoyi lacadidi na kukumbukirana kwacadidi na wanthu womwe akhali kumwekowo, ndipo bzimwebzi ndiribe kubziwona kwa magole yense yomwe ndakhala mu cipani ca ndale.”

Panayiota adayamba kupfunza Bibliya ndipo adapita patsogolo mpaka kufika pa kubatizidwa. Papita magole 30 tsapano. Ndipo iye ambalewa kuti: “Tsapano ndagumana thandauzo lacadidi la moyo, kusiyana na pa nthawe yomwe ndikhayenda ku nyumba na nyumba kumbauza wanthu kuti athandize cipani ca ndale, ndipo ndidayamba kupalizira bza Umambo bwa Mulungu, bomwe ndibo bokha bomwe bun’dzabweresa dziko la cirungamo.

Daniel adapitambo patsogolo ndipo adapasidwa maudindo yanango mu gwere Lacikristau. Patapita magole mang’ono-ng’ono, iye adacita cinthu cakuphonyeka ndipo cikumbu-mtima cace cidayamba kumunesa. Iye adati: “Ndikambakumbukira bzinthu bzacinyengo bzomwe bzikhacitika m’magereja, ndikhawona kuti palibe cinango comwe ndingacite, koma kundosiya maudindo ya utumiki yomwe ndinayo. Bzidandinesa kumbakhala na moyo wakumbanamiza Akristau anzangu kumbandikhulupira pomwe ine ndiri lini tenepoyo.

Mpsakukondwesa, kuti pambuyo pakuti bzinthu bzitabwerera m’mbuto mwace, Daniel adabzibva kuti angadayamba pomwe kutumikira na cikumbu-mtima cabwino, ndipo iye adatambira pomwe na mtima wense udindo m’gwere. Mtundu umweyu wa kukhulupirika unkuimira wanthu wense wa Mulungu omwe wankutumikira mwakusaya cinyengo. Iwo wadapfunza ‘kucosa cin’tanda cikulu’ pambuyo pace aciwona bwino ‘kacitsotso’ komwe kali m’diso mwa abale wawo.

Jeffery, omwe akhambandokhalira ankucita malonda yace ku madziko ya kunja adalewambo kuti: “Pomwe ndikhapita patsogolo na cidziwiso ca m’Bibliya, ndidazindikira kuti ndingabwerere lini pomwe m’mbuyo, pomwe ndikhali munthu wakutsatsa malonda na wakukonzeka kucita cinthu ciri-cense pa nkhani ya malonda. Cikumbu-mtima cangu cidatokonyedwa na mafala ya m’Bibliya ya pa Mimwani 11:1, pomwe pambatiuza kuti ‘Balansa yacinyengo imbamuipira Yahova.’ Inde, mwakusiyana na wale wakukhomesa mtsonkho omwe adabvunza Jezu, Jeffery adapfunza kucita bzinthu mwa kusaya cinyengo na Akristau anzace kuphatanidza na wanthu winango.

Bzulu na bzulu bza Mboni za Yahova pa dziko lense zimbaphatisa basa bzomwe wambapfunza kucokera m’Bibliya. Iwo wambalimbikira ‘kubvala unthu bupsa bomwe budalengedwa mwakubverana na kufuna kwa Mulungu m’cirungamo caico na cikhulupiro.’ (Wayefezo 4:24) Tinkukulimbisani kugumana Mboni za Yahova kuti mudziwe kuti iwo ni mbani, ambakhulupira ciyani, na momwe iwo angakuthandizireni kupfunza bza mapiciro ya Mulungu ya dziko lipsa. Dziko limwero ‘mun’dzakhala cirungamo’ ndipo cinyengo cin’dzawoneka lini pomwe.​—2 Pedru 3:13.

[Mafala yakutsindika pa tsamba 29]

Akristau wa cadidi wambaphatisa basa ‘lufoyi ra kucokera mu mtima wakucena, cikumbu-mtima cabwino, pabodzi na cikhulupiro cakusaya cinyengo.’​—1 TIMOTIO 1:5

[Cithunzi-thunzi pa tsamba 30]

“Ndidawona lufoyi lacadidi na kukumbukirana kwacadidi na wanthu womwe akhali kumwekowo.”​—PANAYIOTA

[Cithunzi-thunzi pa tsamba 30]

“Bzidandinesa kumbakhala na moyo wakumbanamiza Akristau anzangu kumbandikhulupira pomwe ine ndikhali lini tenepoyo.”​—DANIEL

[Cithunzi-thunzi pa tsamba 30]

“Ndingabwerere lini pomwe m’mbuyo, ninga pomwe ndikhali munthu wakutsatsa malonda. . . . Cikumbu-mtima cangu cidatokonyedwa.”​—JEFFERY

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani