BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • w15 1/12 matsa. 23-27
  • Yahova An’dzatithandiza Tikakhala Tinkuduwala

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • Yahova An’dzatithandiza Tikakhala Tinkuduwala
  • Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo Bwa Yahova—2015
  • Tumisolo twa nkhani
  • YAHOVA AN’DZAKUTHANDIZANI MUKADUWALA
  • KHALANI NA MAKUMBUKIDWE YACIKATI-KATI
  • KHALANI NA MAKUMBUKIDWE YABWINO
  • KHALANI NA MOYO WATHANZI
Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo Bwa Yahova—2015
w15 1/12 matsa. 23-27

Yahova An’dzatithandiza Tikakhala Tinkuduwala

‘Yahova an’dzathandiza wakunyozeka pomwe ankuduwala.’​—PSAL. 41:3.

NYIMBO: 23, 138

KODI MUNGATAWIRE TANI?

Kodi mafala yomwe yali pa Psalymo 41:3 yambatilimbisa tani tikakhala tinkuduwala?

Thangwe ranyi nsiku zino tin’funika lini kudikhira kuti Yahova atipoze mwakudabwisa?

Thangwe ranyi tin’funika kusamala na malango yakulewa bza mankhwala tikakhala tinkuduwala?

1, 2. (a) Kodi nthawe zinango tingabzibvunze mibvunzo iponi? (b) Kodi ni bziratizo bziponi bza m’Bibliya bzomwe tingakumbukire?

PINANGO imwepo mudabzibvunza kale kuti: Kodi inepano ndin’cira na matenda yanguya? Ayai pinango mungabzibvunze mbvunzo ubodzi-bodziyu pakuwona munthu wa m’banja mwanu ayai xamwali wanu omwe ankuduwala. Mpsakubveka kukhala na thupo limweri tikakhala tin’kuduwala matenda makulu. Thupo libodzi-bodziri lidalewedwambo na wamambo awiri wa mu nsiku za Eliya na Elizeu. Mambo Akaziya mwana wa Akabe na Jezabeli, iwo adaduwala kwene-kwene ndipo adabzibvunza kuti: ‘Kodi ndin’cira na matenda yamweya?’ patsogolo pace Mambo Beni-hadade wa ku Siriya adaduwala kwene-kwene ndipo adabzibvunzambo kuti: ‘Kodi ndin’cira na matenda yamweya?’​—2 Wam. 1:2; 8:7, 8.

2 N’cadidi timbafuna kuti bzinthu bzense bzitifambire bwino ifepano na wale womwe timbawafuna. Tsono, azinji ambabvunza penu Mulungu ambathandiza mwa kudabwisa. Mu nthawe zomwe amambo amwewa akhana moyo, Mulungu adacita bzakudabwisa bzomwe bzidatokonya moyo na thanzi la wanthu winango. Yahova adalamusa napo wanthu womwe akhadafa mwakuphatisa basa wapolofeta wace. (1 Wam. 17:17-24; 2 Wam. 4:17-20, 32-35) Kodi tingadikhirirembo kuti Yahova acite bzibodzi-bodzibzi nsiku zino?

3-5. Kodi Mulungu na Jezu ana mphanvu ya kucita ciyani, ndipo ni mibvunzo iponi yomwe tin’cezerana?

3 Tingapenukire lini kuti Mulungu ana mphanvu yomwe ingatokonye moyo wa wanthu. Ndipo Bibliya limbatitsimikizira bzimwebzi. Nthawe zinango, Mulungu adalanga wanthu winango na matenda. Wanthu amwewa akhali Farawo wa mu nsiku za Abalahamu na Miriyamu m’bale wace wa Mozeji. (Ciy. 12:17; Mirew. 12:9, 10; 2 Sam. 24:15) Mulungu adacenjeza pomwe Ajirayeri kuti akakhala wakusaya kukhulupirika, iye ‘an’dzawabweresera matenda yali-yense ayai mliri.’ (Bzak. 28:58-61) Ku mbali inango, Yahova angadakhotcerera wanthu wace kuti aleke kuduwala. (Kuf. 23:25; Bzak. 7:15) Ndipo iye ana mphanvu ya kupoza wanthu. Mwa ciratizo, pomwe Djobi akhaduwala matenda makulu yomwe angadafa nayo, Mulungu adamupoza.​—Djob. 2:7; 3:11-13; 42:10, 16.

4 N’cadidi, Mulungu ana mphanvu ya kupoza atenda. Mwana wace Jezu anayombo mphanvu ibodzi-bodziyo. Iye adapoza mwakudabwisa anyamapere, anyakugwa khunyu, na anyakufa bziwalo. (Werengani Mateu 4:23, 24; Ju. 9:1-7) Mpsakukondwesa kwene-kwene kudziwa kuti bzakudabwisa bzomwe Jezu adacitabzi cikhali ciratizo ca bzomwe iye an’dzacitira wanthu wense mu dziko lipsa. Mu nthawe imweyi, ‘palibe munthu omwe an’dzakhala m’dzikomo an’dzalewa kuti: “Ndikuduwala.”’​—Zai. 33:24.

5 Tsono, kodi tingadikhirire kuti Mulungu ayai Jezu ambapoze wanthu mwakudabwisa nsiku zino? Kodi tin’funika kuyawona tani matenda makulu, ndipo tingacite ciyani tikakhala tinkuduwala matenda makulu yamweya?

YAHOVA AN’DZAKUTHANDIZANI MUKADUWALA

6. Kodi timbadziwa ciyani pa nkhani ya ‘mphaso yakupoza’ komwe Akristau winango akhacita m’magole dzana yakuyambirira?

6 Bibliya limbatiuza kuti m’magole dzana yakuyambirira, Mulungu adapasa Akristau wakudzozedwa winango mphanvu yakucita bzakudabwisa. (Mab. 3:2-7; 9:36-42) Pakati pa ‘mphaso zakusiyana-siyana’ za mzimu zimwezi pakhana ‘mphaso yakupoza.’ (1 Wak. 12:4-11) Koma mphaso zinango, ninga za kulewalewa m’bzirewedwe na kulewa bza mapolofesiya, zingadamala. (1 Wak. 13:8) Ndipo mphaso zimwezi zimbaphata lini basa nsiku zino. Thangwe race tingadikhire lini kuti Mulungu atipoze mwakudabwisa ayai kudikhira kuti iye acite bzimwebzo kwa wale womwe timbawafuna.

7. Kodi mafala ya pa Psalymo 41:3 yambatilimbisa tani?

7 Napo bziri tenepo, tikakhala tinkuduwala, tin’funika kunyang’ana kwa Mulungu kuti atitsangalaze, kutipasa nzeru, na kutithandiza ninga momwe adacitira na atumiki wace wakukhulupirika wakale. Mambo Davide adanemba kuti: ‘An’kondwa ni ule omwe ambacita bzinthu acikumbukira munthu wakunyozeka; Yahova an’dzamukhotcerera na kumusunga wa moyo.’ (Psal. 41:1, 2) Mu nsiku za Davide munthu omwe akhathandiza munthu wakusauka, bzikhathandauza lini kuti iye angadakhala na moyo wakusaya kumala. Tenepo, Davide akhathandauza lini kuti munthu omwe angadacita bzimwebzo, Mulungu angadacita cakudabwisa mwa kumupasa moyo wakusaya kumala. Mafala yamweya yakuthandauza kuti Mulungu angadamuthandiza munthuyo thangwera kukhulupirika na nsisi zace. Mu njira iponi? Davide adafotokoza kuti: ‘Yahova an’dzathandiza wakunyozeka pomwe ankuduwala pakama pace. Pomwe iye ankuduwala Yahova an’dzacinja kama yace.’ (Psal. 41:3) N’cadidi, munthu omwe ankuduwala angatsimikize kuti Mulungu an’dzayebwa lini bzinthu bzense bzabwino bzomwe iye adacita, ndipo ambadziwambo bza kukhulupirika kwace. Mpsakutsangalaza pomwe kudziwa kuti Mulungu adakonza thupi la munthu kuti limbakwanise kucira.

8. Mwakubverana na Psalymo 41:4, kodi Davide akhafuna kuti Yahova amucitire ciyani?

8 Davide akhafotokoza bza cakugumana naco cace pomwe iye adalewa kuti: ‘Imwe Yahova, ndidekereni mtima. Ndipozeni thangwe rakuti ndakuphonyerani.’ (Psal. 41:4) Pinango Davide adalewa mafala yamweya pa nthawe yomwe Abisalamu akhafuna kupamba utongi bwace pa nthawe yomwe iye akhaduwala, pakukumbuka kuti angadakwanise lini kulimbana naye. Davide akhadalekereredwa kale na Mulungu, koma iye alibe kuyebwa pikado yomwe adacita na Bateseba na mabvuto yomwe yadadzabwera thangwera pikado yaceyo. (2 Sam. 12:7-14) Napo bzikhali tenepo, mambo Davide akhadziwa kuti Mulungu angadamuthandiza pa matenda yaceyo. Tsono kodi bzimwebzi bzinkuthandauza kuti Davide akhakumbira Mulungu kuti amupoze mwakudabwisa ayai kuti athumizire nsiku za moyo wace?

9. (a) Kodi Yahova adathandiza tani Mambo Ezekiya? (b) Kodi Davide akhadikhira kuti Yahova amucitire ciyani?

9 Patapita magole mazinji, Mulungu adapoza Mambo Ezekiya omwe ‘adaduwala mpaka kusala pang’ono kufa,’ pa cakucitika cakupambulika cimweci Mulungu adamupulumusa mwakudabwisa. Ezekiya adacira matenda yaceyo ndipo adakhala pomwe na moyo kwa magole 15. (2 Wam. 20:1-6) Koma Davide alibe kucita mpembo wakuti Mulungu amupozembo mwakudabwisa, ninga momwe adacitira na Ezekiya. Tsono nkhaniyi inkuwonesa kuti Davide akhakumbira kuti Yahova amuthandize mu njira ibodzi-bodzi ninga momwe Mulunguyo ambathandizira wale womwe ambakumbukira wanthu wakusauka. Bzimwebzi bzimbaphatanidza kuthandizidwa pa nthawe yomwe tinkuduwala. Pakuti Davide akhadalekereredwa kale pikado yace, mpsakubveka kuti iye adakumbira Mulungu kuti amutsangalaze na kumuthandiza kuti alimbe pa matenda yace aciyamba pomwe kukhala bwino. (Psal. 103:3) Ifepano tingacitembo bzibodzi-bodzi.

10. Kodi tingalewe ciyani pa bzakugumana nabzo bza Terofimo na Epafrodito?

10 Ninga momwe bzidacitikira na Davide, Terofimo mwanzace wa Paulo alibe kupozedwa mwakudabwisa ndipo alibembo kukhala na moyo utali. Tikudziwa kuti nthawe zinango Paulo akhapasidwa mphanvu ya kupoza wanthu womwe akhaduwala. (Werengani Mabasa 14:8-10.) Iye adapoza ‘baba wace wa Papuliyo [omwe] akhadagona thangwe akhana malaria na m’mimba mwa mulopa, tenepo Paulo adayenda mpaka kukhana iwoko ndipo adapemba, aciyikha manja yace pa iwo ndipo adalimba.’ (Mab. 28:8) Ndipo iye alibe kucitambo bzibodzi-bodzi na Terofimo omwe akhali naye pabodzi pa ulendo bwa umisiyonario. (Mab. 20:3-5, 22; 21:29) Pomwe Terofimo adaduwala ndipo angadakwanisa lini pomwe kufamba pabodzi na Paulo, iye alibe kumupoza, koma adamusiya ku Mileto kuti acire matenda yaceyo. (2 Tim. 4:20) Mpsibodzi-bodzimbo na Epafrodito omwe ‘adaduwala mpaka kusala pang’ono kufa,’ palibe cizindikiro ciri-cense comwe cinkulatiza kuti Paulo adaphatisa basa mphanvu yakudabwisa kuti apoze xamwali waceyo.​—Waf. 2:25-27, 30.

KHALANI NA MAKUMBUKIDWE YACIKATI-KATI

11, 12. Thangwe ranyi Luka akhali mthandizi wakuthemera wa Paulo, ndipo thangwe ranyi iye akhalidi wakuthemera?

11 Luka, ‘dotolo wakufunidwa,’ omwe adanemba bukhu la Mabasa, iye adafambambo na Paulo. (Wakol. 4:14; Mab. 16:10-12; 20:5, 6) Tingakhulupire kuti Luka adapereka thandizo na malango pa nkhani ya kaphatisidwe basa ka mankhwala kwa Paulo na anzace womwe akhatumikira naye pabodzi pa basa la umisiyonario. Thangwe ranyi Luka akhafunika kucita bzimwebzi? Thangwe rakuti napo Paulo caiyeyo akhaduwala pomwe akhacita maulendo yamweya. (Wag. 4:13) Luka akhali wakuthemera kupereka malango ya kaphatisidwe basa ka mankhwala, ninga momwe Jezu adalewera kuti: ‘Wanthu wakulimba ambafuna lini dotolo, koma womwe ankuduwala ndiwo wambamufuna.’​—Lu. 5:31.

12 N’cadidi kuti Bibliya limbalewa lini kuti ni lini, ndipo n’kuponi komwe Luka adacita mapfunziro yace ya udotolo. Mpostolo Paulo pomwe adanembera tsamba Akristau wa ku Kolose, iye adalewa bza Luka ninga dotolo kuthandauza kuti iwo akhamudziwa bwino. Bzinkuwoneka kuti ku Laudiseya pafupi na mzinda wa Kolose kukhana xikola ya udotolo. Muli mwense momwe bzingakhalire, Luka akhapereka malango ya kaphatisidwe basa ka mankhwala thangwe rakuti iye akhali dotolo. Bzimwebzi bzinkuwoneka padeca thangwera mafala yomwe akhayaphatisa basa pakunemba bukhu la Mabasa na momwe iye adafotokozera basa la kupoza lomwe Jezu adalicita.

13. Kodi tin’funika kukumbukira ciyani na malango yomwe wanthu angatipase pa nkhani ya kaphatisidwe basa ka mankhwala?

13 Nsiku zino bzin’kwanisika lini kuti Mkristau ambaphatise basa ‘mphaso yakupoza,’ kuti atilimbise tikaduwala. Koma Akristau winango mwa kufuna kutithandiza angatipase malango ya kaphatisidwe basa ka mankhwala. N’cadidi kuti mpsakuphonyeka lini munthu munango kutiuza kawonedwe kace pa nkhani ya kaphatisidwe basa ka mankhwala. Ndibzo bzomwe Paulo adacita na Timotio omwe akhana bvuto la m’mimba, pinango thangwera madzi ya ku mbuto yomwe akhaliko.a (Werengani 1 Timotio 5:23.) Tsono bzimwebzi mpsakusiyana kwene-kwene na kufuna kunyengerera Mkristau mwanzathu, kuti aphatise basa mtundu wa mankhwala ayai bzakudya bzinango bzomwe pinango bzingamuthandize lini munthuyo ayai nthawe zinango pinango bzingafike pakumupweteka. Nthawe zinango winango ambalewa mafala yomwe yambacitisa winango kukhulupira. Iwo angalewe kuti: ‘M’bale wangu akhana matenda yakundendemerana na yanuya, iye adamwa mankhwalaya ndipo adalimba.’ Munthu angatipase malangoya na cakulinga cabwino, koma tin’funika kukumbukira kuti, napo mankhwala yomwe yangalimbise wanthu azinji, nthawe zinango yangathandize lini wanthu winango.​—Werengani Mimwani 27:12.

KHALANI NA MAKUMBUKIDWE YABWINO

14, 15. (a) Kodi wanthu winango ambagumana mpata wakucita ciyani akawona munthu ankuduwala? (b) Kodi pa Mimwani 14:15 pambatithandiza tani pa nkhani ya kusankhula mankhwala yomwe tin’dzafuna kuyaphatisa basa?

14 N’kwacibadwa kufuna kukhala na thanzi labwino kuti titumikire Mulungu. Koma ndife wanthu wakuperewera, thangwe race timbaduwala. Tikaduwala pambakhala na mitundu yakusiyana-siyana ya mankhwala. Ndipo munthu ali-wense ambasankhula yekha mankhwala yomwe an’funa kuyaphatisa basa. Mpsakupasa nsisi kuti tinkukhala mu dziko la umbombo, lomwe lina wanthu azinji womwe ambafuna kugumana phindu la kobiri akawona munthu ankuduwala. Winango ambagulisa mankhwala mwakuphatisa basa matsamba yakunama, yakuti iwo ambadziwa bwino basalo. Wanthu winango na maempreza yambalimbikisa wanthu kugula mankhwala yakuumira kwene-kwene na cakulinga cakuti iwo awone phindu. Kwa munthu omwe ankuduwala omwe ankufunisisa kucira, bzimbakhala lini bzakunesa kuyamba kukhulupira wanthu amwewa. Tsono mbatilekeni kuyebwa bza cenjezo lakucokera m’Fala la Mulungu lakuti: ‘Munthu wakusaya kudziwa ambandokhulupira mafala yali-yense, tsono nyakucenjera ambawona bwino komwe ankuyenda.’​—Mim. 14:15.

15 Munthu wakucenjera ambakhala wakusamala kwene-kwene akadziwa kuti mafala ayai malango yankucokera kwa munthu wakupenukisa. Munthu wakucenjera ambakumbukira mibvunzo iyi: ‘Kodi munthu umweyu ankulewa kuti mankhwala yamweya yadathandiza kale wanthu winango, tsono pana mboni zomwe zinkutawiriza nkhani imweyi? Wanthu ambasiyana. Kodi ndina cikhulupiro cakubveka cakuti mankhwala yamweya yangandithandizedi? Kodi bzingadakhala lini bwino kuyamba ndafufudza ayai kubvunza wanthu winango womwe ambadziwa bwino basa limweri?’​—Bzak. 17:6.

16. Kodi ni mibvunzo iponi yomwe tin’dzafunika kubzibvunza kuti tikhale na ‘makumbukidwe yabwino’ pakusankhula njira ya ulapi?

16 Fala la Mulungu limbaticenjeza kuti ‘tikhale na makumbukidwe yabwino . . . mu mkonzedwe uno wa bzinthu.’ (Tit. 2:12) Mpsakufunika kwene-kwene kukhala na ‘makumbukidwe yabwino’ tikakhala tin’funa kutambira thandizo la ulapi lomwe ndacirendo ayai lomwe linkubveseseka lini bwino. Pinango tingabzibvunze kuti: Kodi munthu omwe ankundiuza ayai omwe akupereka thandizo la ulapiro ankukwanisa kufotokoza bwino-bwino momwe mankhwalayo yambaphatira basa? Kodi bzomwe ankulewabzo, adotolo azinji womwe ambalidziwa bwino basali ankubverana nabzo? (Mim. 22:29) Ayai kodi iye ankulewa kuti imweyi ni njira yatsapano ya ulapi? Pinango ankulewa kuti ni njira yomwe idazindikiridwa ku mbuto inango ndipo madotolo yakanati kuidziwa bwino-bwino. Tsono, bzomwe ankulewabzo bzinkuwoneka kukhala bzacadidi? Mtundu winango wa kalapidwe ka matenda ambaphatisa basa mphanvu ya kusaya kudziwika bwino. Tin’funika kukhala wakusamala kwene-kwene na mtundu umweyu wa kalapidwe, thangwe Mulungu ambaticenjeza kusaya kuphatisa basa ‘mphanvu za matsenga,’ na kukhulupira mizimu.​—Zai. 1:13; Bzak. 18:10-12.

KHALANI NA MOYO WATHANZI

17. Kodi tin’funika kukhala na cikhumbo ciponi?

17 Bungwe lakutonga la m’magole dzana yakuyambirira lidatumiza tsamba lakufunika kwene-kwene ku magwere. Tsambalo lidafotokoza ndandanda wa bzinthu bzomwe Akristau akhafunika kubzitcenkha, ndipo lidamaliza na mafala aya: ‘Mukambabzitcenkha bzinthu bzimwebzi, bzin’dzakufambirani bwino. Tinkukufunirani bzabwino bzense!’ (Mab. 15:29) Mafala yakumaliziraya yangasanduliziridwembo mu njira inango kuti: ‘Khalani na moyo wathanzi’ ayai ‘khalani wamphanvu.’ N’cadidi kuti tensenefe tin’funa kukhala na moyo wathanzi na wamphanvu pomwe tinkutumikira Mulungu wathu mkululetu.

18, 19. Kodi tinkudikhirira ciyani mu dziko lipsa?

18 Pakuti ndife wanthu wakuperewera ndipo tinkupitiriza kukhala mu mkonzedwe uno wa bzinthu, matenda yan’pitiriza kuboneresa wanthu. Tsono tin’funika lini kudikhirira kupozedwa mwakudabwisa. Koma, pa Cibvumbulutso 22:1, 2 pambafotokoza bza nthawe yomwe tin’dzapozedwa matenda yense. Mpostolo Juwau adawona m’masomphenya ‘mkulo wa madzi ya moyo’ na ‘miti ya moyo’ yomwe ikhana masamba ‘yakupozera mitundu ya wanthu.’ Bzimwebzi bzinkuthandauza lini kuti masamba yamweya ni mankhwala ya nsiku zino ayai yakutsogolo. Koma yakuthandauza mphaso ya moyo wakusaya kumala yomwe Yahova an’dzapasa wanthu wakukhulupirika mwakuphatisa basa Jezu. Bzimwebzi ndibzo bzomwe tinkudikhirira na mtima wense.—Zai. 35:5, 6.

19 Pomwe tinkudikhirira tsogolo labwino limweri, tikudziwa kuti Yahova ambafunisisa kuthandiza munthu ali-wense payekha, napo akakhala ankuduwala. Mbatikhaleni na cikhulupiro cense ninga comwe Davide akhanaco cakuti Mulungu an’dzatithandiza pa nthawe iri-yense yomwe tinkuduwala. Ninga Davide, tingalewembo kuti: ‘Koma ine mwandithandiza thangwera mtima wangu wakusaya kugawanika, ndipo mun’dzandiyikha pamaso panu mpaka kale-kale.’​—Psal. 41:12.

[Mafala ya m’nyansi]

a Bukhu la The Origins and Ancient History of Wine (Origens e História Antiga do Vinho) lidalewa kuti: “Wanthu winango womwe adafufudza, adawona kuti tulombo twakusiyana-siyana twakugopswa tomwe tumbayambisa matenda, tumbafulumiza kufa tukasanganizikana na vinho.”

[Cithunzi-thunzi pa tsamba 27]

Tin’funa kukhala na moyo wathanzi na wamphanvu pomwe tinkutumikira Mulungu (Onani ndime 17)

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani