NKHANI YAKUPFUNZA 34
NYIMBO 107 Yahova ni Ciratizo Cabwino ca Lufoyi
Momwe Akulu Ambalatizira Lufoyi na Ntsisi kwa Wanthu Omwe Acita Pikado
“Mulungu akuyeza mwa kudeka mtima kukuthandiza kuti ukungule.” — AROMA 2:4.
CAKULINGA CA NKHANIYI
Momwe akulu ambayezerera kuthandiza wale omwe acita pikado ikulu m’gwere.
1. Kodi n’ciyani cingacitike pambuyo pa munthu kucita pikado ikulu?
MU NKHANI yomwe idapita ire tidapfunza bzomwe mpostolo Paulo adauza gwere la ku Kolinto kuti licite na munthu omwe adacita pikado ikulu. Munthuyo akhalibe kukungula ndipopa adacosedwa m’gwere. Tsono ninga momwe likulatizira vesi lomwe likutsogolera nkhani ino, Mulungu angacitise kuti munthu afike pa kukungula. (Aroma 2:4) Kodi akulu angathandize tani munthu kuti akungule?
2-3. N’ciyani comwe tin’funika kucita tikadziwa kuti Mkristau mwanzathu wacita pikado ikulu, ndipo thangwe ranyi?
2 Akulu akasaya kudziwa kuti munthu wacita pikado ikulu bzingakhale bzakunesa kwene-kwene kuti amuthandize. Tsono n’ciyani comwe ifepano tingacite tikadziwa kuti Mkristau mwanzathu wacita pikado ikulu yomwe ingacitise kuti iye afike pakucosedwa m’gwere? Tin’funika kumulimbikisa munthuyo kuti ayende kukakumbira thandizo kwa akulu. — Zaiya 1:18; Mabasa 20:28; 1 Pedru 5:2.
3 Tsono tani penu munthu omwe wacita pikadoyo akulamba kuyenda kukafotokozera akulu bza bvuto lacelo? Tin’dzafunikira kuyenda ndifepano kukawauza akulu, kuti munthuyo atambire thandizo lomwe akufunikira. Tikacita bzimwebzi, timbalatiza lufoyi kwa m’bale ayai mpfumakazi thangwe rakuti timbadziwa kuti akulu angakwanise kumuthandiza. Munthuyo akapitiriza kucita bzinthu bzakuipa, iye angadzonge uxamwali bwace na Yahova ndipo angadzongembo mbiri ya gwere. Ndipopa napo kuti bzimbakhala bzakunesa, timbayenda kwa akulu thangwe rakuti timbafuna Yahova na m’bale ayai mpfumakazi yomwe yacita pikadoyo. — Salimo 27:14.
MOMWE AKULU AMBATHANDIZIRA WALE OMWE ACITA PIKADO IKULU
4. Kodi cakulinga ca akulu n’ciponi pomwe ambaceza na munthu omwe wacita pikado ikulu?
4 Munthu akacita pikado ikulu, bungwe la akulu limbasankhula akulu atatu kuti atumikire ninga komiti.a Akulu omwe ambasankhulidwawo ambafunika kukhala wacikati-kati na wakubzicepesa. Iwo ambadziwa kuti napo aciyezera kuthandiza munthu, angamungingimize lini munthuyo kuti acinje. (Deuteronomiyo 30:19) Akulu ambadziwa kuti ni wanthu lini wentse omwe an’dzakungula ninga momwe Mambo Davide adacitira. (2 Samuyeli 12:13) Wanthu winango omwe acita pikado angasankhule kulamba kubvera malango ya Yahova. (Genesesi 4:6-8) Napo bziri tenepo, cakulinga ca akulu n’cakuthandiza munthuyo kuti akungule bzikakwanisika. N’ciyani comwe akulu an’funika kukumbukira pomwe akuceza na munthu omwe wacita pikado?
5. N’ciyani comwe akulu an’funika kukumbukira pomwe akuceza na munthu omwe wacita pikado? (2 Timotio 2:24-26) (Onani cithunzi-thunzi.)
5 Akulu ambamuwona munthu omwe wacita pikadoyo ninga bira wakutaika. (Luka 15:4, 6) Na tenepo, pomwe akulu akucezerana na munthu omwe wacita pikadoyo, iwo ambalewalewa lini naye mwakukalipa ayai kucita bzinthu mwakusaya kudeka mtima. Akulu ambakumbuka lini kuti bzomwe iwo an’funika kucita ni kucita mibvunzo munthuyo acimbatawira. M’mbuto mwace, iwo ambalatiza makhalidwe yomwe yali pa 2 Timotio 2:24-26. (Werengani.) Akulu ambapitiriza kukhala wakuderekha na wakudeka mtima thangwe ra kufuna kuthandiza munthuyo kuti acinje momwe ambakumbukira.
Ninga makabusa, akulu ambacita bzomwe angakwanise kuti athandize mabira yakutaika (Onani ndime 5)
6. Kodi akulu ambakonzekera tani kuti athandize munthu? (Aroma 2:4)
6 Akulu ambakonzekera kuti awone munthuyo ninga momwe Yahova akumuwonera. Iwo ambayezera kutewezera momwe Yahova ambacitira bzinthu na wanthu wa pikado, mwakukumbukira mafala yomwe Paulo adanemba yakuti: “Mulungu akuyeza mwa kudeka mtima kukuthandiza kuti ukungule.” (Werengani Aroma 2:4.) Akulu an’funika kukumbukira kuti iwo ni abusa omwe akutsogoleredwa na Jezu Kristu. (Zaiya 11:3, 4; Mateu 18:18-20) Akulu akanati kugumana na munthu omwe wacita pikadoyo, cakuyamba iwo ambapemba kwa Yahova kuti akwanise kuthandiza munthuyo kuti akungule. Iwo ambafufudza m’Bibliya na m’mabukhu yathu ndipo ambapemba kwa Yahova kuti awathandize kumubvesesa bwino munthuyo pabodzi na nkhaniyo. Iwo an’dzawona bzomwe an’funikira kudziwa pakulewa bza munthuyo na bzomwe bzamucitisa kufika pa kucita pikado. — Mimwani 20:5.
7-8. Kodi akulu angatewezere tani kupirira kwa Yahova pomwe akuceza na munthu omwe wacita pikado?
7 Akulu ambatewezera kupirira kwa Yahova. Iwo ambakumbukira momwe Yahova adathandizira wanthu omwe adacita pikado m’mbuyomu. Mwa ciratizo, Yahova adakhala wakupirira na Kaini. Iye adamuuza bzomwe bzingadacitika bzingadakhala kuti wacinja na momwe angadamusimbira iye angadabvera Yahovayo. (Genesesi 4:6, 7) Yahova adapasa malango Davide mwakuphatisa basa mpolofeta Natani, omwe adaphatisa basa ciratizo comwe cidathandiza Davide kukungula. (2 Samuyeli 12:1-7) Ndipo Yahova ‘adatumiza’ apolofeta wace “mwakubwereza-bwereza” kwa Ajirayeri pomwe iwo adasiya kumubvera. (Jeremiya 7:24, 25) Iye alibe kudikhirira kuti wanthu wace akungule kuti awathandize, m’mbuto mwace pomwe iwo akhapitiriza kucita pikado iye ndiye omwe adayamba kuwauza kuti akungule.
8 Akulu ambayezera kutewezera ciratizo ca Yahova pomwe akuthandiza wale omwe acita pikado ikulu. Iwo ambacita nawo bzinthu “mwakupirira” ninga momwe 2 Timotio 4:2 ambalewera. Ndipopa mkulu nthawe zentse ambafunika kukhala wakugwa mpfuwa na wakupirira na cakulinga cakuti athandize munthuyo kufuna kucita bzomwe mpsabwino. Mkulu akakalipa pomwe akuceza na munthu omwe wacita pikado, munthuyo angatetekere lini ndipo angalambe kukungula.
9-10. Kodi akulu angathandize tani munthu wa pikado kuzindikira pikado yace?
9 Akulu ambayezera kubvesesa thangwe lomwe lacitisa kuti munthuyo afike pakucita pikado. Mwa ciratizo, kodi munthuyo wacita pikadoyo thangwe rakuti wasiya kucita pfunziro la payekha ayai kuyenda mu upalizi? Kodi iye wasiya kumbapemba kwa Yahova ntsiku zentse? Kodi iye walekerera kuti bzikhumbo bzakuipa bzikule mu mtima mwace? Kodi iye wasankhula kuipa axamwali ayai masenzeka? Kodi bzakusankhula bzimwebzi bzacinja tani kakumbukidwe kace na bzikhumbo bzace? Kodi iye akukwanisa kuzindikira momwe Baba wace Yahova akubvera na bzomwe wacitabzo?
10 Akulu angamucite mibvunzo munthuyo yomwe ingamuthandize kukumbuka bzinthu bzomwe bzacitisa kuti uxamwali bwace na Yahova budzongeke, bzicimufikisa pakucita pikado. Iwo ambacita bzimwebzo mu njira yabwino ndipo ambacita lini mibvunzo kuti adziwe bzinthu bzomwe iwo an’funikira lini kubzidziwa. (Mimwani 20:5) Kuthumizira bzimwebzi, iwo angaphatise basa bziratizo bzomwe bzingathandize munthuyo kuwona kuti bzomwe adacitabzo mpsakuphonyeka ninga momwe Natani adacitira na Davide. Pinango-pentse pa ulendo bwakuyamba pomwe angaceze na munthuyo, iye angayambe kubzibvera ntsisi pa pikado yomwe acitayo. Bzimwebzi bzingamucitise kuti iye akungule.
11. Kodi Jezu akhathandiza tani wanthu wa pikado?
11 Akulu ambacita nyongo yakutewezera Jezu. Jezu adathandiza Paulo mwa kumucita mbvunzo wakuti: “Saulo, Saulo, thangwe ranyi iwepo ukundizunza?” Mwakucita mbvunzo umweyu, Jezu adathandiza Paulo kuzindikira kuti bzomwe iye akhacitabzo bzikhali bzakuphonyeka. (Mabasa 9:3-6) Ndipo pakulewa bza ‘mkazi Jezabeli,’ Jezu adati: “Ndamupasa nthawe yakuti akungule.” — Apokalipse 2:20, 21.
12-13. Kodi akulu angapase tani nthawe munthu omwe wacita pikado kuti akungule? (Onani cithunzi-thunzi.)
12 Pakutewezera Jezu, akulu ambathamangira lini kukumbuka kuti munthu omwe wacita pikadoyo anicinja lini. Wanthu winango angakungule pa ulendo bwakuyamba bomwe angacezerane na akulu pomwe winango angafunikire nthawe. Tenepo akulu angawone kuti mpsakufunika kuwonana pomwe na munthuyo kazinji sikuti kabodzi kokha. Pinango pambuyo pa maceza yomwe angakhale nayo pakuyamba munthuyo angayambe kukumbukira malango yomwe apasidwayo. Ndipo angapembe kwa Yahova mwakubzicepesa. (Salimo 32:5; 38:18) Ndipo pa ulendo bunango pomwe angadzacezerane, pinango munthuyo angadzalatize kuti wacinja momwe ambawonera bzinthu kusiyana na momwe akhawonera pakuyamba.
13 Pakuthandiza munthu kuti akungule, akulu ambalatiza ntsisi na kudeka mtima. Iwo ambapemba kwa Yahova kuti awatsogolere na kudikhirira kuti m’bale omwe wacita pikadoyo azindikire kuphonya kwace acifika pa kukungula. — 2 Timotio 2:25, 26.
Akulu angawonane na munthu omwe wacita pikado maulendo mazinji sikuti kabodzi kokha kuti amupase nthawe kuti akungule (Onani ndime 12)
14. Mbani omwe an’funika kutumbizidwa munthu omwe wacita pikado akakungula, ndipo thangwe ranyi?
14 Munthu omwe wacita pikadoyo akakungula timbakomedwa kwene-kwene! (Luka 15:7, 10) Mbani omwe an’funika kutumbizidwa thangwe ra bzimwebzi? Napo kuti akulu ambacita nyongo yakuthandiza munthu kuti akungule, mbani omwe ambathandizadi munthuyo kuti afike pa kukungula? Onani bzomwe Paulo adalewa pakulewa bza anyapikado. Iye adati: “Pinango Mulungu angawapase mtima wakukungula.” (2 Timotio 2:25) Yahova ndiye omwe ambathandiza munthu kucinja makumbukidwe yace na makhalidwe yace sikuti wanthu. Paulo adafotokoza bzinthu bzabwino bzomwe bzimbacitika pambuyo pa munthuyo kukungula. Munthuyo angakwanise kudziwa cadidi caico, “angakwanise kuzindikira, acipulumuka pa diwa la Dyabu.” — 2 Timotio 2:26.
15. Kodi akulu angapitirize tani kuthandiza munthu omwe wakungula?
15 Munthu akakungula, akulu ambapitiriza kuzungira munthuyo kuti amuthandize kupitiriza kukhala wakulimba m’cikhulupiro na kumuthandiza kupitirizambo kukunda misampha ya Sathani acicita bzomwe mpsabwino. (Ahebereu 12:12, 13) N’cadidi kuti akulu ambafunikira lini kuuza wanthu bzinthu bzomwe munthu omwe wacita pikadoyo adacita. Tsono, n’ciyani comwe gwere limbafunikira kudziwa?
“TSIMULA PAMASO PA WENTSE”
16. Mwakubverana na 1 Timotio 5:20, ni wanthu aponi omwe an’funika “kudziwisidwa” bza munthu omwe wacita pikado?
16 Werengani 1 Timotio 5:20. Mpostolo Paulo adauza Timotio omwe akhali mkulu mwanzace kuti atsimule “wanthu omwe [akhacita] pikado” pa maso pa wentse. Kodi iye akhafuna kulewanyi? Iye akhafuna lini kulewa kuti gwere likhafunika kudziwa nkhaniyo. M’mbuto mwace, iye akhalewa bza wanthu omwe “akhadziwa” bza pikadoyo. Angakhale wale omwe adacita kuwona ayai angakhale wale omwe adacita kuuzidwa na munthu omwe adacita pikadoyo. Akulu angandouze wanthu amwewa basi kuti munthu omwe wacita pikadoyo wathandizidwa.
17. Pikado ikulu ikadziwika na gwere lentse ayai bzikawoneka kuti ingadzadziwike, ni cidziwiso ciponi comwe cin’funika kuperekedwa, ndipo thangwe ranyi?
17 Nthawe zinango, abale ambakhala akudziwa kuti munthu wacita pikado ikulu ayai iwo angadzadziwe na kupita kwa nthawe. Bzikakhala bziri tenepo, gwere lentse lin’funika ‘kudziwisidwa.’ Mkulu angapereke cidziwiso ca cigwatho cakulewa bza kutsimulidwa kwa munthuyo mu gwere. Thangwe ranyi? Paulo akutawira kuti: “Kuti likhale cenjezo kwa winango” kuti aleke kucita pikado.
18. Kodi akulu angatonge tani nkhani za wana ang’ono omwe adabatizidwa? (Onani cithunzi-thunzi.)
18 Tsono tani penu mwana wa magole yakusaya kukwana 18 omwe ngwakubatizidwa wacita pikado ikulu? Bungwe la akulu lin’dzacita makonzedwe kuti akulu awiri awonane na mwanayo pabodzi na abereki wace omwe ni Akristau.b Akuluwo an’funika kubvunza aberekiwo bzomwe acita kale na cakulinga cakuti athandize mwana wawoyo kuti akungule. Mwanayo akakhala ana makumbukidwe yabwino na makhalidwe yabwino ndipo aberekiwo amuthandiza kale, pinango akuluwo angawone kuti mpsakufunikira lini kuti mwanayo pabodzi na abereki wace omwe ni Akristau awonane na komiti. Akulu ambadziwa kuti Yahova adapasa udindo abereki kuti ambatsimule na kupasa malango wana wawo mu njira ya lufoyi. (Deuteronomiyo 6:6, 7; Mimwani 6:20; 22:6; Aefezo 6:2-4) Akuluwo nthawe na nthawe an’funika kumbaceza na abereki wa mwanayo kuti atsimikize kuti iye akutambira thandizo lauzimu. Tsono, n’ciyani comwe akulu an’dzacita penu mwanayo akulamba kucinja? Komiti in’funika kugumana na mwanayo pabodzi na abereki wace omwe ni Akristau.
Mwana akacita pikado ikulu, akulu awiri angawonane na mwanayo pabodzi na abereki wace omwe ni Akristau (Onani ndime 18)
“YAHOVA NGWA LUFOYI LIKULU NA WANTSISI”
19. Kodi akulu angayezere tani kutewezera Yahova pomwe akuceza na munthu omwe wacita pikado ikulu?
19 Yahova ambauza akulu kuti akhotcerere gwere kwa wale omwe ambalamba kuteweza malamulo yace. (1 Akolinto 5:7) Tsono akuluwo ambacitambo bzomwe angakwanise kuti athandize munthu omwe wacita pikado kuti iye akungule. Pomwe iwo akuthandiza munthuyo ambakhala na cidikhiro cakuti iye angacinje. Thangwe ranyi? Thangwe iwo ambafuna kutewezera Yahova omwe “ngwa lufoyi likulu na wantsisi.” (Tiyago 5:11) Onani momwe mpostolo Juwau adalatizira kuti akhana mtima umweyu. Iye adanemba kuti: “Wana wangu wakufunidwa, ndikukunemberani bzinthu bzimwebzi kuti muleke kucita pikado. Tsono munthu akacita pikado, ifepano tina mthandizi omwe ni Jezu Kristu munthu wakulungama omwe ali pabodzi na Baba.” — 1 Juwau 2:1.
20. Kodi tin’dzacezerana ciyani mu nkhani yakumalizira pa nkhani zixanu zomwe zina nfundo zakundendemerana?
20 Bzakupasa ntsisi mpsakuti nthawe zinango munthu angalambe kukungula. Bzimwebzi bzikacitika, iye ambafunika kucosedwa m’gwere. N’ciyani comwe akulu ambacita bzimwebzi bzikacitika? Tin’dzacezerana mbvunzo umweyu mu nkhani yakumalizira ya nkhani zixanu za mu revista ino zomwe zina nfundo zakundendemerana.
NYIMBO 103 Akulu wa Gwere ni Mphaso Yakucokera kwa Yahova
a Kale-kale, komiti imweyi ikhacemeredwa kuti komiti ya ciyeruzo. Tsono, pakuti omwe ambatonga nkhaniyo mbakulu okha-okhawo, dzina limweri lin’dzaphatisidwa lini pomwe basa. M’mbuto mwace, thimu la akulu atatu lomwe lin’dzasankhulidwalo lin’dzacemeredwa komiti ya akulu.
b Bzimwebzi bzikuphatanidzambo wale omwe ambasamalira mwanayo napo kuti ni abereki lini wace.