Novembala

Linga muli bapapi, mubatuleghe abaninu ukuti bamuleghe kanunu ukufwana ni fyinja fyabo. Utubalilo tumo, inkhani simo bo indamyo sya mbweghi pamo utuyilo utununu, tukuyobesania pangomano. Kangi sikunangisya ukuti ipalagilafu yimoyene pamo sibili abana babaghile ukwamulapo. Mubatuleghe abaninu ukupilikisya inongwa iyi bakabaghila ukubasala. Ukubalingania isi kubaghile ukubatula ukuti bangawagha amaka linga babasalile abangi ukuti bamulepo mmalo mwabo. (1 Tim. 6:18) Twesa tubaghile ukwitendekesya ifundo isyakukasya isyakuti tukamulepo isi sikumpala Yehova nukubakasya Abakristu abinitu. (Mbu. 25:11) Nalinga ukuti tubaghile ukulingania isi syatubonekile pabumi bwitu, loli tukulondiwa ukwepuka ukuyoba fiyo isya uswe. (Mbu. 27:2; 2 Kor. 10:18) Mmalo mwake, twinong’oneleghe fiyo isya Yehova, Amasyu ghake nababombi bake.—Ubuset. 4:11. w23.04 24-25 ¶17-18

Ulughano lwakulondiwa ukuti tukindilile ukuya maso nukubomba kanunu ifindu. (Mat. 22:​37-39) Ulughano lwitu kwa Kyala lukututula ukwifimbilisya linga tuli mubufumusi nalinga ukuti tubaghile ukwaghana nindamyo. (2 Tim. 1:​7, 8) Panongwa yakuti tukubanangisya ulughano aba batikumbombela Yehova, tukukindilila ukufumusya ukwendela pa foni nu kulemba abakalata. Tukuya nulusubilo losa ukuti isiku limo abapalamani bitu bisakuchenja nukwanda ukubomba ifindu ifinunu. (Eze. 18:​27, 28) Ulughano kubamanyani bitu lukongelelapo ukubaghana Abakristu abinitu. Tukunangisya ulughano ulu “mwakusubisania kangi nukuyengana twe babo batupu.” (1 Tes. 5:11) Mwakufwana itolo nabasilikali aba bikubombela pampene pakulwa ubwite, nanuswe tukukasania twe babo batupu. tutikubafulasyila dala abakamu na balumbu bitu pamo ukubaghomokesyela imbibi pa mbibi. (1 Tes. 5:​13, 15) Tukunangisya kangi ulughano mwakubapilikila abakamu aba bikulongosya nkipanga.—1 Tes. 5:12. w23.06 10 ¶6; 11 ¶10-11

Injila yimo iyi tubaghile ukukasyila ulusubilo lwitu ko kwinong’onela isya kitabulilo. Ikitabulilo kikututula ukumanya ukuti ulufingo lwa Kyala ulwakuyoba isya kisu ikipya lukuya pakufwanisiwa. Linga tukwinong’onela kanunu inongwa iyi twalyambilile ikitabulilo na isi sikongelelapo, ulusubilo lwitu ulwakuyoba isya lufingo lwa kisu ikipya lukuya lwamaka kangi tukumanya ukuti lukuya pakufwanisiwa. Nongwa yafiki tukuyoba bo ulu? Ngimba ikitabulilo kikongelelapo isyafiki? Yehova alintumile umwanake unganiwa, ukufuma kumwanya ukuti asapapiwe pakisu ukuya mundu ngolofu. Bo ali pakisu, Yesu ifimbilisyagha kundamyo. Umwene atamiwe nukufwa inifwa yakubaba fiyo. Yehova atupele ikyabupe ikya pamwanya fiyo. Tata witu walughano Kyala akayagha pakumwitikisya umwanake ukutamiwa nukufwa ukuti tuye nubumi ubununu ubupimba itolo. (Yoh. 3:16; 1 Pet. 1:​18, 19) Panongwa yakuti Yehova atupele umwanake ukuti atutule, umwene ikuya pakututula ukuti tusikale nkisu ikipya kwa bwila na bwila. w23.04 27 ¶8-9

Ngimba Yehova ali nubwighane ubwakubasyusya abafwe? Kisita kukayika ali nubwighane ubu. Umwene ababulile abandu aba balembagha Ibaibolo ukuti balembe isi afingile nkyeni isyakwisakusyuka. (Yes. 26:19; Ubuset. 20:​11-13) Kangi utubalilo tosa linga Yehova afingile ifindu fimo, ikufwanisya. (Yos. 23:14) Yehova ikulonda fiyo ukubasyusya abandu aba bafwile. Inong’onela amasyu agha ayobile Yobu. Umwene ali nulusubilo ukuti pope linga afwile, Yehova isapakunsyusya. (Jobu 14:​14, 15) Syo isi Yehova ikulonda ukwisakubomba ku babombi bake aba bafwile. Ikulonda ukwisakubasyusya ukuti basaye numbili unnunu kangi balusekelo. Bule pakuyoba isya bandu bingi aba bafwile kisita kuya nulusako ulwakumanyila ubwanaloli ubwakuyoba isya Yehova? Kyala witu walughano ikulonda ukwisakubasyusya bope. (Imbo. 24:15) Ikulonda ukuti basaye nulusako ulwakuya bamanyani bake nukwisakwikala kwa bwila na bwila pakisu.—Yoh. 3:16. w23.04 9 ¶5-6

Ngimba mubaghile ukukasya bulebule ulusubilo lwinu? Mwakifwanikisyo, linga muli nulusubilo lwakwisakwikala pakisu kwa bwila na bwila, mubelengeghe amavesi gha mu Baibolo agha ghikulingania isya Paladaiso nukwinong’onelapo. (Yes. 25:8; 32:​16-18) Mwinong’oneleghe muno ubumi bwisakuyila nkisu ikipya. Amwinong’onele ukuti muli nkisu ikipya. Linga utubalilo tosa tukupaghula akabalilo kakwinong’onela ulusubilo lwitu ulwa nkisu ikipya, ubutolwe bwitu bukuya “bupepe kangi bwakabalilo akanandi itolo.” (2 Kor. 4:17) Ulusubilo ulu Yehova atupele, lubaghile ukututula ukwifimbilisya kungelo. Umwene atupele ifi fikulondiwa ukuti atupeghe amaka. Yonongwa yake linga mupeliwe ububombeli, kali mukulonda ukwifimbilisya kungelo pamo mukulonda ukukindilila ukuya balusekelo, mukulondiwa ukunsuma Yehova nukumanyila pamwibene ukuti mutuliwe. Musumeghe ubutuli kubakamu na balumbu binu. Muyeghe nakabalilo kakwinong’onela isya lusubilo lwinu ulwa nkyeni. Ifyakukongapo fyake, mukuya pakuya namaka “ghosa ukufwana namaka gha bukulumba [bwa Kyala], mbufisalyoyo nambufindang’oma, na ndusekelo.”—Kolos. 1:11. w23.10 17 ¶19-20

Tuli nififukwa fingi ifyakunndaghisya Yehova munyiputo. Tubaghile ukunndaghisya panongwa ya findu ifinunu ifi tuli nafyo; tukumbukeghe ukuti ifyabupe fyosa ifinunu fikufuma kumyake. (Yak. 1:17) Mwakifwanikisyo, tubaghile ukundaghisya panongwa ya kisu ikinunu fiyo nifindu ifyakuswighisya ifi apelile. Tubaghile ukundaghisya kangi panongwa ya kuya nubumi, imbumba, abamanyani kangi nulusubilo lwitu ulwa nkyeni. Kangi tukulondiwa ukunndaghisya Yehova panongwa yakutwitikisya ukuya nawe pabumanyani ubununu. Tukulondiwa ukuya nakabalilo kakwinong’onela ififukwa ifi tukunndaghisya Yehova. Abandu bingi amasiku agha batikundaghisya. Utubalilo twingi abandu bikuya naminong’ono pa findu ifi bikulonda, mmalo mwakwinong’onela ifi babaghile ukubomba ukuti bandaghisye pa findu ifi bali nafyo. Linga twandile ukubomba akayilo bo aka, inyiputo syitu sibaghile ukuya itolo pambatiko ya kusuma ifindu. Ukuti tungabombagha isi, tukulondiwa ukukindilila ukundaghisya ifindu fyosa ifi Yehova ikutubombela.—Luka 6:45. w23.05 4 ¶8-9

Pakuya yo Tata uyu atughanile, Yehova atikulonda ukuti tutamiweghe. (Yes. 63:9) Loli pope atikusikanisya indamyo syosa. Indamyo isi tubaghile ukusifwanikisya nisoko kangi nindapi sya moto. (Isa. 43:2) Loli umwene afingile ukuti ikuya pakututula ‘linga tukwenda’ mfindu bo ifi. Nalinga lino tubaghile ukwaghana nindamyo inywamu, Yehova ikuya pakututula ukuti tukindilile ukumbombela mbusubiliwa. Mwakongelelapo, Yehova ikutupa mbepo wake mwikemo ukuti ghututule ukwifimbilisya. (Luka 11:13; Filip. 4:13) Isi sikutupangisya ukuti tusubileghe ukuti utubalilo tosa Yehova ikuya pakututula ukwifimbilisya nukukindilila ukumbombela mbusubiliwa. Yehova ikulonda ukuti tunsubileghe. (Hib. 11:6) Utubalilo tumo, tukuwa amaka panongwa ya ndamyo isi twaghene nasyo. Lumo tubaghile ukwanda ukukayikila linga Yehova ikuya pakututula naloli. Loli Ibaibolo likutusimikisyila ukuti tubaghile “ukulunduka pamwanya pilinga.” (Sal. 18:29) Yonongwa yake mmalo mwakukindilila ukukayikila, tukulondiwa ukunsuma Kyala ukuti atupepo ulwitiko ulwamaka nukusubila ukuti umwene ikuya pakwamula inyiputo syitu.—Yak. 1:​6, 7. w23.11 22 ¶8-9

Pilemba ili, balulingenie kanunu fiyo ulughano. Amasyu agha ghikubasimikisyila umwe muli pabweghi ukuti: Mubaghile ukuya nulughano lwamaka pakati pinu. Abandu aba beghene bikulondiwa ukwiyipa fiyo ukuti banangisanieghe ulughano akabalilo kosa. Mwakifwanikisyo, umoto ghubaghile ukukindilila ukwaka linga yumo ikongelela imbabu. Linga atikongelela imbabu ghubaghile ukusima. Mwakufwana itolo, ulughano lwa pakati pannyambala nunkikulu lubaghile ukukindilila ukuya lwamaka akabalilo kosa linga bikukusya ubumanyani bwabo. Utubalilo tumo babaghile ukuketa ukuti ulughano lwabo lwandile ukumalika, fiyofiyo linga bikwaghana nindamyo ya ndalama, ububine pamo ukutoliwa ukubalela abana. Yonongwa yake ukuti “indapi sya Yehova” sikindilile ukwaka, bosa unnyambala nunkikulu bikulondiwa ukughelaghela ukuya pabumanyani bwamaka na Yehova. w23.05 20-21 ¶1-3

Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki ukuti tuye bakifu? Abapapi bitu babaghile ukutukasya ukuti tuyeghe bakifu, loli bakabaghila ukutupangisya ukuti tuyeghe bakifu bo muno bayilile. Ukuya bakifu kufwene itolo nukumanyila ukubomba ifindu fimo. Injila yimo iyi mubaghile ukumanyila kanunu ukubomba ifindu fimo, kokuketa kanunu muno ummanyisi ikubombela nukukonga ikifwanikisyo kyake. Mwakufwana itolo na Danieli, tukulondiwa ukughamanya kanunu Amasyu gha Kyala. Tukulondiwa ukuya pabumanyani ubwamaka na Yehova nukuya babuke ukumbula muno tukwipilikila. Kangi tukulondiwa ukunsubila fiyo Yehova nukusubila ukuti ikuya pakututula. Ukubomba isi kukuya pakututula ukuti tuyeghe bakifu linga twaghene ningelo. Utubalilo twingi abandu abakifu bikughindikiwa nabangi. Kangi babaghile ukubatula abinabo ukummanya kanunu Yehova. Ukuyoba ubwanaloli, tuli nififukwa ifinunu ifyakuya bakifu. w23.08 2 ¶2; 4 ¶8-9

Ilisyu lya mu Kigiriki ili balibombelagha ukuti “mutupimeghe” lyabombeliwagha pakufipima ifyela ifyapadela bo golide na siliva ukuti basimikisye linga fyabwanaloli. Yonongwa yake tukulondiwa ukusipima isi tukusipilika pamo isi tukubelenga ukuti tukete linga syabwanaloli. kangi kwakulondiwa fiyo ukuti nanuswe syo tubombeghe bo tukuseghelela kubutolwe ubukulumba. Mmalo mwakusubila itolo silisyosa isi abangi bikuyoba, tukulondiwa ukubombela uluso lwitu lwa kwinong’ona pakusipima isi tukubelenga pamo isi tukupilika na isi Ibaibolo ni gulu lya Yehova likuyoba. Linga tukubomba bo isi, tutisakusyobiwa nubutungulu bulibosa ubwa mbepo inyali. (Mbu. 14:15; 1 Tim. 4:1) Tusimenye ukuti ababombi ba Kyala bisakupona pabutolwe ubukulumba. Loli aliwesa pamwene, atikumanya isi sisakubombiwa kilabo. (Yak. 4:14) Kali ubutolwe ubukulumba bwisakwisa bo tuli bumi pamo tufwile, loli pope twisakwambilila ubumi bwa bwila na bwila linga tukukindilila ukuya basubiliwa. Isagha twesa tubikeghe amahala ghitu palusubilo lwitu ulwakuhobosya kangi twitendekesyeghe isiku lya Yehova. w23.06 13 ¶15-16

Tutikumanya muno ubusololi bumo ubwa mu Baibolo bwisakufwanisiliwa. (Dan. 12:​8, 9) Nalinga ukuti tukamanya muno ubusololi bumo bwisakufwanisiliwa, loli sitikusanusya ukuti butisakufwanisiwa. Tukusubila ukuti Yehova isakututula pakabalilo kake ukuti tupilikisye, bo muno abombile kunyuma. Amasyu aghakuti “patengene pali kanunu itolo” ghisakufumusiwa. (1 Tes. 5:3) Mwalululu, abamaboma bisakulisambukila itchalichi lyabutungulu nukulyonanga. (Ubuset. 17:​16, 17) Ukufuma apo, bisakubafwima ababombi ba Kyala. (Eze. 38:​18, 19) Pabumalilo, ubwite bwa Armagedoni bwisakwanda. (Ubuset. 16:​14, 16) Tukusubila ukuti ifindu ifi fikuya pakubombiwa mwalululu. Isagha tukindilileghe ukunndaghisya Tata witu wakumwanya mwakumanyila isya busololi bwa mu Baibolo nukubatula abangi ukuti babumanye. w23.08 13 ¶19-20

Pakabalilo aka untumiwa Pauli alinganiagha isya lwitiko, ulusubilo kangi nulughano, pabumalilo ayobile ukuti “loli [akayilo] akakulumba muli sisisi lo lu lughano.” (1 Kor. 13:13) Nongwa yafiki Pauli ayobile isi? Nkyeni tutisakulondiwa ukuya nulwitiko mu isi Kyala afingile isyakufwana nikisu ikipya panongwa yakuti isi afingile sisakuya ukuti sifwanisiwe kale. Loli akabalilo kosa twisakulondiwa ukunangisya ulughano kwa Yehova na kubandu. Bwanaloli ukuti, ulughano lwitu kumyabo lwisakukindililagha ukukula kwa bwila na bwila. Kangi linga tukughanana tukunangisya ukuti tuli Bakristu banaloli. Yesu ababulile abafundiwa bake ukuti: “Linga mukughanana po bisakubamanyagha bosa abandu ukuti muli bafundiwa bangu.” (Yoh. 13:35) Kangi linga tukunangisania ulughano, tukuya bakukolelana. Pauli ayobile ukuti ulughano “yo ngwamba yabupelelesye.” (Kolos. 3:14) Untumiwa Yohani abalembile Abakristu abinake ukuti: “Umundu uyu anganile Kyala yo anganeghe na yu wamyabo.” (1 Yoh. 4:21) Linga tukunangisania ulughano tukunangisya ukuti tunganile Kyala. w23.11 8 ¶1, 3

Ibaibolo likubufwanikisya ubumi bwitu bwa Bukristu numpalano. Linga aba bikubopa bamalile umpalano wabo, bisakubwagha ubumi bwa bwila na bwila. (2 Tim. 4:​7, 8) Tukulondiwa ukubomba syosa isi tubaghile ukufwanisya ukuti tukindilileghe ukubopa, panongwa yakuti ubumalilo bwa mpalano witu buli pipi fiyo. Untumiwa Pauli, ayobile ifindu ifi fibaghile ukututula. Umwene atukasisye ukuti, “twiyepusyeko kuli fyosa ifi fikutupinga . . . , twiyuleghe ukubopa pafinganilo iyi yili nkyeni mmyitu. Ngimba Pauli asanusyagha ukuti Unkristu atikulondiwa ukupimba ikindu kilikyosa? Hayi. Mmalo mwake, asanusyagha ukuti tutikulondiwa ukupimba ifindu ifisito ifi fikaya fyakulondiwa. Ifindu ifisito fibaghile ukutumala amaka nukutukatasya fiyo. Ukuti twifimbilisye, tukulondiwa ukusyaghania mwanakalinga linga tupimbile ifindu fimo ifisito nukufitagha. Loli tutikulondiwa ukutagha ifindu ifi tukulondiwa ukupimba. Linga tutaghile ifindu ifi tukulondiwa ukupimba, tutikuya pakukindilila ukubopa pampalano.—Tim. 2:5. w23.08 26 ¶1-2

Ukubomba ifindu mwamahala kukututula ukughindika isi abangi basalile ukubomba. Mwakifwanikisyo, abalumbu bamo bighanile ukuphoda loli bamo bakighana. Abakristu bamo bikuhoboka ukunwapo ubwalwa panandi loli bamo batikulonda napanandi. Abakristu bosa bikulonda ukuya nubumi ubununu loli aliwesa ikusala injila isyakukindanakindana isya kubumbulukila. Linga akabalilo kosa tukuketa ukuti tukubomba kanunu nukwanda ukubafimbilisya abakamu na balumbu ukuti babombeghe isi tukulonda, tubaghile ukubakalalisya nukuleka ukukolelana nabo. (1 Kor. 8:9; 10:​23, 24) Mwakifwanikisyo, mmalo mwakutupa indaghilo ingafu ifya muno tubaghile ukufwalile, Yehova atupele ubulongosi ubwakuti tukongeghe. Twesa tukulonda ukuti tufwaleghe kanunu munjila iyi yikumpala Kyala, mwamahala na “ndwiyufyo.” (1 Tim. 2:​9, 10) Yonongwa yake tutikulondiwa ukufwala munjila iyakuti abandu babikeghe aminong’ono ghamo pa muno tukubonekela. Ifundo sya mu Baibolo sikubatula abakulumba ukuti bangabikagha indaghilo syabo pankhani ya myenda nukwimoghesya. w23.07 23-24 ¶13-14

Yehova atunangisye muno twisakulwaghila ulusekelo nkyeni. Aba bikwitika bo “unkikulu unkonyofu” ikukolela bikuketa ukuti ubulowe bukaya bubibi. Loli batikusyaghania ukuti isi bikubomba sikupalamasya ubumi bwabo bwa nkyeni. Imbombo syabo sikuya pakubalongolela “mwipumba.” (Mbu. 9:​13, 17, 18) Aba bikwitika bo unkikulu uyu ikwimila “amahala gha naloli” ikukolela, bisakuya nubumi ubununu nkyeni.” (Mbu. 9:1) Tukulondiwa ukufighana ifi Yehova afighanile nu kufibenga ifi afibengile. (Sal. 97:10) Kangi tuli balusekelo ukubabulako abangi ukuti bope bamanyileghe ukufuma ku “mahala gha naloli.” Tufwene itolo nababombi aba “bikukolela pa buyo bwake ubwa pamwanya ukuti: ‘Amwingileghe mwesa mwe basita mahala, yope na uyu akaya ni nyinong’ono.’” Ulusayo ulu tukulwagha uswe na bandu aba bikwitika linga tukubakolela, lukaya lwakabalilo akapimba. Kangi twisakuya “nubumi” kwa bwila na bwila bo tukuyikonga “injila iyabumanyi.”—Mbu. 9:​3, 4, 6. w23.06 24 ¶17-18

Ngimba mukwipilika bulebule linga abininu ba kumbombo pamo kusukulu bikubalalusya isi mukusubila? Ngimba mukwipilika ubogha? Momuno twebingi tukwipilikila. Loli ilalusyo bo ili likututula ukumanya isi umundu ikwinong’ona pamo ukusubila kangi likutupa ulusako lwakufumusya amasyu amanunu. Loli utubalilo tumo umundu abaghile ukulalusya ilalusyo ili ukuti atususye pamo ukuti tulimbaneghe nawe. Isi sikaya syakuswighisya panongwa yakuti abandu bingi bikubuliwa isyabutungulu pankhani ya isi tukusubila. (Imbo. 28:22) Mwakongelelapo, tukwikala “mmasiku gha kubumalikisyo.” Nkabalilo aka abandu bingi “basitalwitikano” kangi “bakali.” (2 Tim. 3:​1, 3) Lumo mukwilalusya ukuti, ‘Ngimba mbaghile ukunangisya bulebule ukuti ndimololo linga yumo ikunangisya ukuti ikulonda ukuti tulimbaneghe pa isi ngusubila?’ Ubololo bubaghile ukututula. Umundu umololo atikukalala mwanakalinga loli ikwikola linga bamo bankalalisye pamo linga akasimanya isi abaghile ukwamula. w23.09 14 ¶1-2

Utubalilo tumo, tukwambilila ubulongosi ubu bukutufighilila. Mwakifwanikisyo, tukusokiwa ukuti tungasighanagha fiyo indalama nukubomba ifindu ifi fibaghile ukutupangisya ukuti tungapilikilagha indaghilo sya Kyala. Pafighaba bo ifi, tukuya pakusayiwa fiyo linga tukukonga ubulongosi bwa Yehova. (Yes. 48:​17, 18; 1 Tim. 6:​9, 10) Tukusubila ukuti Yehova ikuya pakukindilila ukubabombesyela abandu aba abimike ukuti batupeghe ubulongosi pakabalilo kabutolwe ubukulumba ukwakufika mbulaghili bwa Kristu ubwa fyinja 1,000. Ngimba tukuya pakukindilila ukukonga ubulongosi ubu? Kubaghile ukuya kupepe ukubomba isi linga tukukonga ubulongosi bwa Yehova lino. Isagha utubalilo tosa tukongeghe ubulongosi bwa Yehova, ukongelelapo ubulongosi ubu bukufuma kubandu aba abimike ukuti batulongosyeghe. (Yes. 32:​1, 2; Hib. 13:17) Linga tukubomba isi, tubaghile ukunkonga Undongosi witu, Yehova nindumbula yitu yosa. Umwene ikututula ukwepuka ku kindu kilikyosa iki kibaghile ukonanga ubumanyani bwitu numwene kangi nukutulongosyela ku bumi bwa bwila na bwila nkisu ikipya. w24.02 25 ¶17-18

Untumiwa Pauli ahobokagha fiyo ukumbombela Yehova loli aghanagha nindamyo nyingi. Utubalilo twingi, umwene endagha ubulendo ubutali, kangi ukwenda kwali kwakutamya fiyo nkabalilo kala. Pabulendo bwake, utubalilo tumo Pauli ayagha “nubutolwe bwa soko” nu “butolwe bwa minyambuta.” Kangi utubalilo tumo abalughu bake bankomagha. (2 Kor. 11:​23-27) Mwakongelelapo, utubalilo tumo Abakristu bankabalilo kake bakandaghisyagha linga abatulile. (2 Kor. 10:10; Filip. 4:15) Ngimba findu fiki fyalintulile Pauli ukuti akindilile ukumbombela Yehova? Umwene amanyile fiyo isya tuyilo twa Yehova ukwendela Mmalemba na isi syalimbonekile pabumi bwake. Pauli ali nulusubilo losa ukuti Yehova Kyala anganile. (Rom. 8:​38, 39; Ef. 2:​4, 5) Kangi yope alyandile ukungana fiyo Yehova. Pauli anangisye ukuti alinganile Yehova ‘mwakubabombela abikemo kangi akindilile ukubabombela.’—Hib. 6:10. w23.07 9 ¶5-6

Abandu bingi bikwitikisya ukuti tukulondiwa ukuya nabalaghili baboma nkisu kangi tukulondiwa ukupilikila indaghilo simo isi “abalaghili aba bali pamwanya” bikubika. Loli bamo batikupilikila indaghilo isi sikuboneka ukuti sikaya syabugholofu. Ibaibolo likuyoba ukuti amaboma gha bandu ghikupangisya ukuti abandu batamiweghe, ghikulongosiwa na Setano kangi ghikuya pakupyutiwa mwalululu. (Sal. 110:​5, 6; Ndumbi. 8:9; Luka 4:​5, 6) Likuyoba kangi ukuti “uyu linga ikukindana nabalaghili, bo ikulwa na isi Kyala imike.” Pakabalilo kalino, Yehova abitikisye abalaghili baboma ukuti balaghileghe kangi ikulonda ukuti tubapilikileghe. Yonongwa yake, tukulondiwa “ukubapa bosa ifi fyo fibabaghile,” ifi fikongelelapo ukubika umusonkho, ukubapa ulughindiko nukubapilikila. (Rom. 13:​1-7) Tubaghile ukuluketa ululaghilo lumo ukuya lukafu kangi lusitabugholofu. Loli tukubapilikila abalaghili baboma panongwa yakuti Yehova ikutubula ukuti syo tubombeghe, pene linga sitikukindana nindaghilo syake.—Imbo. 5:29. w23.10 8 ¶9-10

Pakabalilo aka Samusoni apapiwagha, Abafilisiti babalaghilagha Abaisraeli kangi babanyozagha. (Balo. 13:1) Abaisraeli batamiwagha fiyo panongwa yakuti Abafilisiti bali ninkhaza. Yehova alinsalile Samusoni ukuti abapoke “Abanyaisraeli ku Bafilisiti.” (Balo. 13:5) Ukuti afwanisye ukubomba imbombo iyi, Samusoni alondiwagha ukunsubila Yehova. Akabalilo kamo, igulu lya balwabwite ba ku Filisiti, lyalisile pakunkola Samusoni ku Lehi, kuno kubaghile ukuti ko ku Yuda. Abandu ba ku Yuda batilile fiyo, yonongwa yake balimbikile Samusoni mmaboko gha balughu babo. Abayuda balimpinyile fiyo Samusoni ningoye sibili imbya nukuntwala ku Bafilisiti. (Balo. 15:​9-13) Loli “mbepo wa Yehova alinkwingila mmyake namaka amakulumba” kangi alatwile ingoye. Ukufuma apo, “alinkukibona ikifupa kya mbunda ikya ndughegho,” alyeghile nukubaghoghela Abafilisiti 1,000.—Balo. 15:​14-16. w23.09 2 ¶3-4

Tukunndaghisya Yehova panongwa yakuti panandinapanandi ikufumbula ‘ubwighane bwa bwila na bwila’ mu Baibolo. Yehova abaghile ukusala injila isyakukindanakindana ukuti afwanisye ubwighane bwake kangi utubalilo tosa bukufwanisiwa panongwa yakuti “akandu kosa aka apelile kali nimbombo kumyake.” (Mbu. 16:4) Kangi isi abombile, sikuyako kwa bwila na bwila. Ngimba ubwighane bwa Yehova findu fiki, kangi umwene achenjile ifindu fiki ukuti asabufwanisye? Kyala ababulile abandu bakwanda isya bwighane bwake kumyabo. Abene bayagha “pakwisula nkisu nukukilambika nukuya balaghili pasi . . . pakandu kosa” pakisu. (Bwa. 1:28) Bo Adamu na Eva bansambukile Kyala, nukupangisya ubutulanongwa ku bandu bosa, sikapangisye ukuti Yehova atoliwe ukufwanisya ubwighane bwake. Umwene achenjile injila iyakufwanisyila ubwighane bwake. Mwanakalinga, Yehova alimike Ubunyafyale bwake kumwanya ubu bwisakufwanisya ubwighane bwake ku bandu na pakisu kyapasi.—Mat. 25:34. w23.10 20 ¶6-7

Yehova abaghile ukututula ukwifimbilisya. Loli utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu, fiyofiyo linga tukulimbana nubonywa bwitu kwakabalilo akatali. Utubalilo tumo, ubonywa bwitu bubaghile ukuboneka bunywamu ukukinda ubu untumiwa Peteri ali nabo. Loli Yehova abaghile ukutukasya ukuti tungawagha amaka. (Sal. 94:​18, 19) Mwakifwanikisyo, unkamu yumo ali nakayilo akakughonana na banyambala abinake kwa fyinja fingi bo akali ukumanyila ubwanaloli. Loli achenjile akayilo aka nukwanda ukukonga ifundo sya mu Baibolo. Umwene utubalilo tumo ayagha nifinyonywa ifibibi. Ngimba findu ifi fyalintulile ukuti ifimbilisye? Umwene atile: “Yehova ikutukasya.” Kangi alyongelile ukuti: “Nubutuli bwa mbepo wa Yehova . . . , namanyile ukuti mbaghile ukukindilila ukwenda mbwanaloli . . . Yehova ikumbombesyela kangi nalinga ukuti ndi mundu unsitabugholofu loli umwene ikukindilila ukungasya.” w23.09 23 ¶12

Mwe bakamu balumyana, mukulondiwa ukwiyipa ukuti muye bakusi mwambepo bo mukunkonga Yesu. Mukulondiwa ukukonga ififwanikisyo ifinunu, mwinong’oneghe kanunu, muyeghe basubiliwa, mumanyileghe amaluso amanunu kangi mwitendekesyeghe ubudindo ubu mwisakuya nabo nkyeni. Lumo utubalilo tumo, mukuwa amaka linga mukwinong’onela ifindu fyosa ifi mwisakubombagha nkyeni. Loli mubaghile ukufwanisya. Mukumbukeghe ukuti Yehova ikulonda ukubatula. (Yes. 41:​10, 13) Kangi abakamu na balumbu binu nkipanga bope bikuya pakubatula. Linga mufwanisye ukubomba isi Yehova ikulonda, mwisakuya nubumi bwakuhobosya kangi mwisakwikutisiwagha. Tubaghanile fiyo mwe bakamu bitu balumyana. Yehova abasayeghe bo mukwiyipa fiyo ukuti muye banyambala bakusi mwambepo. w23.12 29 ¶19-20

Tufwanikisye ukuti muli pagulu lya bakamu na balumbu binu. Muhobwike fiyo panongwa yakwangala pampene kangi pabumalilo mukujambula ikithuzi. Lumo mujambwile ifithuzi fimo ukuti musalepo iki kisokile kanunu. Pabumalilo mujambwile ifithuzi fitatu. Loli kimo mwafithuzi ifi, musyaghenie ukuti unkamu yumo atikumwemwetela. Mubaghile ukukisosyamo panongwa yakuti muli nifithuzi ifingi fibili ifi aliwesa uyu ali pagulu ukongelelapo unkamu yula, ikumwemwetela. Utubalilo twingi, tukukumbukila akabalilo akanunu aka twangalagha na bakamu na balumbu. Loli bule linga unkamu pamo umulumbu ayobile pamo abombile ikindu kimo ikibibi kunyuma? Ngimba mubaghile ukubomba isyafiki na isi syabombiwe kunyuma? Mukulondiwa ukwibwa ukufwana itolo namuno mukusosyela ikithuzi iki kikasoka kanunu. (Ef. 4:32) Tubaghile ukwibwa imbibi isi unkamu pamo umulumbu atubombile panongwa yakuti tukukumbuka akabalilo akanunu aka twangalagha nunkamu pamo umulumbu uyu. Ifi fyo findu ifinunu ifi tukulondiwa ukukumbukila nukusunga. w23.11 12-13 ¶16-17

Amasyu gha Nkigiriki agha baghabombile apa, ghikuyoba ukuti abakikulu Abakristu bafwaleghe mwalughindiko kangi binong’oneleghe muno abangi bikwipilikila. Tukuhoboka fiyo na balumbu bitu abakusi mwambepo panongwa yakuti bikufwala mwalughindiko. Ubumanyi ko kayilo akangi aka abakikulu abakusi mwambepo bikulondiwa ukunangisya. Ngimba ubumanyi findu fiki? Lo luso ulwakumanya inunu nimbibi pabumalilo nukusala kanunu ikyakubomba. Inong’onela ikifwanikisyo kya Abigelo. Undume wake akasalile kanunu ikyakubomba, isi syayagha pakubabika pandamyo abandu bamumbumba yake bosa. Abigelo abombilepo simo mwanakalinga. Panongwa yakuti ali nubumanyi umwene apokile ubumi bwa bandu. (1 Samu. 25:​14-23, 32-35) Ubumanyi bukututula kangi ukumanya akabalilo akakuyoba nakakuya mye. Kangi bukututula ukuketa ifindu ifinunu mubangi.—1 Tes. 4:11.w23.12 20 ¶8-9

Untumiwa Pauli akilembile ikipanga kya ku Roma amasyu agha. Abakamu na balumbu ba ku Roma bamanyile isya Yehova na Yesu, bali nulwitiko pakuya Bakristu. Yonongwa yake Kyala “abapelile [abene] ulwitiko lwabo ukuyobiwa ubugholofu” kangi abapakile nambepo mwikemo. (Rom. 5:1) Yonongwa yake abene bali nulusubilo ulununu. Pauli abalembile Abakristu abapakiwa ba ku Efesi isya lusubilo ulu Kyala abapele. Ulusubilo ulu longelelangapo ukubapa “abikemo bake” ulusayo. (Ef. 1:18) Kangi Pauli ababulile Abakristu ba ku Kolosi kuno bayagha pakwambilila ikyabupe kyabo. Umwene akiyobile ikyabupe iki ukuya “lusubilo ulu babilikiliwe kumwanya.” (Kolos. 1:​4, 5) Yonongwa yake ulusubilo lwa Bakristu abapakiwa aba, lo lwakuti bisakusyuka ukuti bakikale nubumi bwa bwila na bwila kumwanya kuno bikwakulaghilagha na Kristu.—1 Tes. 4:​13-17; Ubuset. 20:6. w23.12 9 ¶4-5

Amasyu aghakuti “ukufighilila” baghabombelagha imbombo pakulingania isya basilikali aba balindililagha pilinga nukuketesya ukuti abalughu bangingilagha. Abandu aba bikalagha nkaya aka bipilikagha ukuti bafighililiwe panongwa yakuti bamenye ukuti abasilikali babafighililagha. Mwakufwana itolo, linga ulutengano lwa Kyala lukufighilila indumbula ninyinong’ono syitu, tukwipilika kanunu panongwa yakumanya ukuti tufighililiwe. (Sal. 4:8) Bo muno syayilile na Hana, tubaghile ukukindilila ukuya nulutengano nalinga ukuti ifindu fitikuchenja mwanakalinga. (1 Samu. 1:​16-18) Linga tukwipilika ukuti tufighililiwe, utubalilo twingi kukuya kupepe ukwinong’ona nukusala mwamahala ifyakubomba. Ngimba tubaghile ukubomba isyafiki? Linga twaghene nindamyo, tunsumeghe Yehova ukuti atufighilile. Bulebule? Mwiputeghe ukuti muye nulutengano lwa Kyala. (Luka 11:9; 1 Tes. 5:17) Linga mukwaghana nindamyo, mwiputeghe kisitakuleka kangi Yehova ikuya pakubapa ulutengano ulu lubaghile ukufighilila indumbula naminong’ono ghinu.—Rom. 12:12. w24.01 21 ¶5-6

Ukuti ayikemesye ingamu ya Tata wake, Yesu alifimbilisye ukunyoziwa, ukutukiwa nukuyobiwa isyabutungulu. Umwene asimenye ukuti alimpilikile Tata wake mfindu fyosa kangi kikalipo nakimo iki kyankosyagha isoni. (Hib. 12:2) Yesu asimenye kangi ukuti Setano angelagha pakabalilo akapalapala aka. (Luka 22:​2-4; 23:​33, 34) Setano alondagha ukumpangisya Yesu ukuti angayagha nsubiliwa loli atoliwe. Yesu asimikisyile naloli ukuti Setano ntungulu kangi ukuti Yehova ali nababombi bake abasubiliwa, aba bikukindilila ukunangisya ubusubiliwa nalinga ukuti bikugheliwa. Ngimba mukulonda ukunhobosya Umwalafyale winu? Mukindilileghe ukuyipala ingamu ya Yehova nukubatula abangi ukumanya utuyilo tosa utununu utwa Kyala witu. Linga mukubomba isi, ko kuti mukunkonga Yesu. (1 Pet. 2:21) Mwakufwana itolo na Yesu, tukunhobosya Yehova kangi tukunangisya ukuti undughu wake, Setano, ntungulu. w24.02 11-12 ¶11-13

Kwa fyinja 5 ifi fikindilepo, abandu amamiliyoni mingi bosiwe nukuya Baketi ba Yehova. Linga mukwiyipa mwibene kwa Yehova, ko kuti mukusala ukuya mmanyili wa Yesu Kristu nukubomba ubwighane bwa Kyala pabumi bwinu. Ngimba ukwiyipa kwa Kristu kukusanusya isyafiki kumyinu? Yesu atile: “Uyu linga ikulonda ukwisa munyuma mmyangu, yo fikuti ikaneghe mwene, apimbeghe umpiki wake, angongeghe.” (Mat. 16:24) Pakuya mbombi wa Yehova, wakwiyipa fiyo mutikulondiwa ukubomba kilikyosa iki kitikukolelana nubwighane bwake. (2 Kor. 5:​14, 15) Isi sikongelelapo “imbombo sya mbili,” bo ukubomba isyabulowe. (Gal. 5:​19-21; 1 Kor. 6:18) Ngimba ukukonga ubulongosi ubu kukupangisya ukuti mwaghaneghe nindamyo? Kukabaghila linga munganile Yehova nukusubila ukuti indaghilo syake syakutula kumyinu.—Sal. 119:97; Yes. 48:​17, 18. w24.03 2 ¶1; 3 ¶4

Yehova ikubapa mbepo wake mwikemo abandu aba ikuhoboka nabo. (Mat. 12:18) Tubaghile ukwilalusya ukuti, ‘Ngimba ngunangisya iseke simo isya mbepo wa Kyala pabumi bwangu?’ Ngimba mukunangisya ubololo ku bangi ukukinda kunyuma bo mukali ukummanya Yehova? Linga mukukindilila ukunangisya iseke sya mbepo wa Kyala, mukuya pakuya nubuketi ubwakuti Yehova ikuhoboka nanumwe. Yehova ikubombela ikitabulilo ku bandu aba ikuhoboka nabo. (1 Tim. 2:​5, 6) Loli bule linga tukwinong’ona ukuti Yehova akabaghila ukuhoboka nanuswe nalinga ukuti tuli nulwitiko nkitabulilo kangi tosiwe? Tukumbukeghe ukuti, tutikulondiwa ukuti tusubileghe itolo isi tukwinong’ona loli tukulondiwa ukunsubila Yehova. Umwene ikubaketa aba bali nulwitiko nkitabulilo ukuya bagholofu mmaso ghake kangi afingile ukuti ikuya pakubasaya.—Sal. 5:12; Rom. 3:26. w24.03 30 ¶15; 31 ¶17