NXA̱DI 03
¿Ha dä za̱ gä ka̱mfënihu̱ nuʼä mambu̱ Biblia?
Nubu̱ Biblia di tinhmu̱ xi ngü yu̱ nʼtsofo ʼne ma nuʼä dä ʼyo̱ʼtä Ojä. Dä za̱tho nuʼi gi nehma gi pädi ʼbe̱ʼä bä ʼyëpu̱ ja Biblia. Pe̱ dä za̱tho kextä gi yobënitho. ¿Ha dä za̱ gä ka̱mfënihu̱ ʼbe̱ʼä manʼä ʼna libro ge mayaʼbu̱tho bi ʼtoʼti? ¿Ha dä za̱ gä ëʼkyëihu̱ nuʼä mambu̱ Biblia ge dä za̱ gä njohyahu̱ nuʼu̱ yu̱ pa jabu̱ya ʼne nuʼu̱ yu̱ pa bä ëpu̱? Xi ngü yu̱ jäʼi ëʼkyëi ge dä za̱. ¿Ha ʼneʼi dä za̱ gi ʼyëʼkyëi? Dä mi pädi ʼbe̱ʼä dä ze̱ʼi.
1. ¿Ha majuäni bi njaʼä mambu̱ Biblia?
Nuʼä Biblia ma ge bä hyüxpu̱ nuʼu̱ “yu̱ nhma ge majuäni” (Eclesiastés 12:10). Majuäni bi nja nuʼä mambu̱, ʼne nuʼu̱ yu̱ jäʼi no̱mbu̱ majuäni bi mʼbu̱ʼu̱ (dä mi nu Lucas 1:3 ʼne 3:1, 2). Xi ngü yu̱ bäsu̱kuä ʼne nuʼu̱ di nxa̱di nangeʼä bi nja mayaʼbu̱, xi ma ge majuäniʼä mambu̱ Biblia nangeʼu̱ yu̱ je̱ya, nuʼu̱ yu̱ jäʼi ʼne nuʼu̱ yu̱ hnini.
2. ¿Hanja sa̱ gä ka̱mfënihu̱ nuʼä Biblia madägeʼä mayaʼbu̱ bi ʼtoʼti?
Madägeʼä mayaʼbu̱ bi ʼtoʼtä Biblia, njämʼbu̱ thohna pa. Man yu̱ nhma ge ni nthe̱ui ä siensia o nuʼä ʼbe̱ʼä xi mbädi nuʼu̱ yu̱ bäsu̱kuä. Tengü, nuʼä ʼbe̱ʼä mi mbënʼu̱ yu̱ jäʼi mayaʼbu̱ nangeʼä ra neki ʼne ra ha̱i, hinmi nthe̱ui o mi hye̱ʼtsi ko nuʼä bä ʼyëpu̱ ja Biblia. Pe̱ nuʼu̱ yu̱ pa jabu̱ya, nuʼä xi mbädi o ʼbe̱ʼä xi ndinʼu̱ yu̱ bäsu̱kuä, üdi ge nuʼä Biblia nzäntho mi ma nuʼä majuäni. Genhma dä za̱ gä ka̱mfënihu̱ ge nuʼu̱ yu̱ nhma bä ʼyëpu̱, nzäntho dä ʼyüʼä majuäni (Salmo 111:8).
3. ¿Hanja di ka̱mfënihu̱ ge di nja nuʼä mambu̱ Biblia?
Nubu̱ Biblia bä ʼyëpu̱ yu̱ profesiaa nangeʼu̱ “yu̱ nʼto̱ʼte ge ʼbe̱di di nja” (Isaías 46:10). Xi ngü yu̱ je̱ya ante, bi ma xi nho ʼbe̱pu̱ di nja ʼra yu̱ nʼto̱ʼte. Kextä ma xi nho nangeʼä thogi nuʼu̱ yu̱ pa di ʼbu̱hmu̱ya. Nuna nxa̱di jaua, gä pähmu̱ nangeʼu̱ ʼra yu̱ profesia ge bä ʼyëpu̱ ja Biblia, ʼne gä pähmu̱ ge bi nja tengütho bi manʼä Biblia.
GÄ PÄHMU̱ MANʼNA NANGEHNA
Gä nuhu̱ ge ga̱ʼtho nuʼä ʼbe̱ʼä xi mbäʼu̱ yu̱ bäsu̱kuä di nthe̱ui ko nuʼä bä ʼyëpu̱ ja Biblia, ʼne gä pähmu̱ ʼbe̱pu̱ bi nja ʼra yu̱ profesia ge bä ʼyëpu̱.
4. Nuʼä manʼä siensia di nthe̱ui ko nuʼä bä ʼyëpu̱ Biblia
Nuʼbu̱ mayaʼbu̱, xi ngü yu̱ jäʼi mi mbëni ge nuʼä ra ha̱i jabu̱ mi zu̱di o jaʼä mi to̱ʼtse. Dä mi nuui ä BIDEO.
Dä mi hyandi nuʼä nʼtoʼti bu̱ libro Job, desde ma 3.500 nje̱ya. Dä mi nuui Job 26:7 ʼne manhmi nangehna:
¿Hanja emme ma hyonyathoho ge nuʼä Biblia ma ge “nuʼä ra ha̱i nhapu̱ zu̱di ʼne te to̱ʼtse”?
Ja 200 nje̱yatho xi thogi ge bi fädi ʼbe̱pu̱ ni nekiʼä dehe. Pe̱ hyandi ʼbe̱ʼä ya mi manʼä Biblia desde mayaʼbu̱tho. Dä mi nuui Job 36:27, 28 ʼne manhmi nangehna:
¿ʼBe̱ʼä o̱ʼte ge manʼna gi hyonya ge ʼbe̱pu̱ ni nekiʼä dehe?
¿Ha dä ze̱ʼi nuʼu̱ yu̱ texto ja gi ma ge manʼna gi ka̱mfëni nuʼä mambu̱ Biblia?
5. Nuʼä Biblia bi ma ʼra yu̱ nʼto̱ʼte ge xi thogi
Dä mi nuui Isaías 44:27-45:2 ʼne manhmi nangehna:
200 nje̱ya ante, ¿ʼbe̱pu̱ bi manʼä Biblia ge dä mba ma juadi ä Babilonia?
Nuʼu̱ di nxa̱di nuʼä bi thogi mayaʼbu̱, xi dini ge nuʼä ra je̱ya 539 a.e.c.b ʼna ʼtsu̱ʼtabi ge mengü Persia na thü Ciro ʼne nuʼu̱ yu̱ dofu̱i bi juadi nuʼä dähnini Babilonia. Mu̱di, bi pa̱kpä na ʼyüʼä däthe ge mi ma̱ʼtä ra dähnini. Nangeʼä ma nsokitho yu̱ jüʼti ä Babilonia, hingä mbo̱ʼä bi nsu̱i pa dä za̱ dä yu̱rbu̱ ja hnini. Ya bi thogi 2.500 nje̱ya ge bi njana, ʼne nuya nubu̱ Babilonia njoʼo toʼo ʼbu̱pu̱, ʼne ho̱nʼtu̱ yu̱ nxe̱ndo ʼbombu̱ mi jaʼä hnini. Hyandi ʼbe̱ʼä bi manʼä Biblia ge dä jaʼä hnini.
Dä mi nuui Isaías 13:19, 20 ʼne manhmi nangehna:
¿ʼBe̱pu̱ bi nja nuna profesia?
Las ruinas de Babilonia, en Irak
6. Nuʼä Biblia bi manʼi ʼra yu̱ nʼto̱ʼte ge thogi nuʼu̱ yu̱ pa jabu̱
Nuʼä Biblia ma ge nuʼu̱ yu̱ pa di ʼbu̱hmu̱, gehya yu̱ nze̱gi yu̱ pa (2 Timoteo 3:1). Dä mi hyandi ʼbe̱ʼä bi ma ge di nja nuʼu̱ yu̱ pa jabu̱.
Dä mi nuui Mateo 24:6, 7 ʼne manhmi nangehna:
¿ʼBe̱ʼä bi manʼä Biblia dä thogi nuya yu̱ nze̱gi yu̱ pa?
Dä mi nuui 2 Timoteo 3:1-5 ʼne manhmi nangehna:
¿ʼBe̱ʼä bi manʼä Biblia dä ʼyo̱ʼte yu̱ jäʼi nuya yu̱ nze̱gi yu̱ pa?
¿Ndaʼu̱ ge nuʼu̱ mangua texto gi nu nuʼu̱ yu̱ pa jabu̱?
NUʼÄ ʼBE̱ʼÄ MANʼU̱ ʼRA YU̱ JÄʼI: “Hinmajuäniʼä mambu̱ Biblia, yu̱ kuentothoʼu̱ ʼne yu̱ fe̱hni”.
¿ʼBe̱ʼä o̱ʼte ge gi ka̱mfëni ge majuäniʼä mambu̱ Biblia?
NUʼÄ MANʼNA JAʼTSE̱DI
Nuʼä xi nxa̱ʼu̱ yu̱ bäsu̱kuä, ʼne nuʼu̱ di nxa̱di nuʼä bi thogi mayaʼbu̱, ʼne nuʼu̱ yu̱ profesia, üdi ge majuäni dä za̱ gä ka̱mfënihu̱ nuʼä mambu̱ Biblia.
Nuʼä dä pähmu̱
¿Ha majuäni bi njaʼu̱ mambu̱ Biblia, ua yu̱ fe̱hniʼu̱ mambu̱?
¿ʼBe̱pu̱ üʼä siensia ge majuäniʼä mambu̱ Biblia?
¿Ha gi ëʼkyëi ge nuʼä Biblia dä za̱ dä xikju̱ nuʼä di nja nuʼu̱ yu̱ pa bä ëpu̱? ¿Hanja gi mbëni ngübu̱?
DÄ MI PÄDI MANʼNA
Nangeʼu̱ xi mbäʼu̱ yu̱ bäsu̱kuä, ¿ha majuäni nuʼä mambu̱ Biblia?
“¿Ha di nthe̱ui nuʼä mambu̱ Biblia ko nuʼä xi dinʼu̱ yu̱ bäsu̱kuä?” (Bä ʼyëpu̱ jw.org)
¿ʼBe̱ʼä üdi ge di ʼbu̱hmu̱ yu̱ nze̱githo yu̱ pa?
“ʼDato yu̱ profesia nangeʼä Biblia ge di nuhu̱ yu̱ pa jabu̱” (La Atalaya, 1 mayo ge 2011)
Dä mi pädi ʼbe̱pu̱ bi nja nuʼu̱ yu̱ profesia bi hma nangeʼä hnini Grecia ʼne na ʼtsu̱ʼtabi.
Nuʼä bi ʼyoʼti yu̱ po̱ngähña, o̱ʼte gä ka̱mfënihu̱ ä Biblia (5:22)
Dä mi pädi ʼbe̱pu̱ bi ze̱di yu̱ profesia ʼna nʼyohu̱ pa bi pa̱di nuʼä mi mbëni nangeʼä Biblia.
a Yu̱ profesia geʼu̱ yu̱ nhma ge manʼä Ojä dä thogi o di nja.
b Nuʼu̱ yu̱ ʼtohni a.e.c. ne dä ma antes de la era común, o kextä ʼtëmbi antes de Cristo. Nuʼu̱ yu̱ ʼtohni e.c. ne dä ma nuestra era o era común, o kextä ʼtëmbi después de Cristo.