KAPITULO 5
Kawayangan a Panggagayagaan na Saray Managdayew ed Si Jehova
1, 2. (a) Anton nengneng na kawayangan so inter na Dios ed inmunan paris a too? (b) Bitlaen so arum a ganggan ya anguley ed kimey da.
1 Sanen pinalsa nen Jehova so inmunan paris a too, nanggayagaan da so kawayangan a matalunggaring a tuloy nen say wala ed totoo natan. Say ayaman da so Paraiso. Anggapoy beblay a nanderal diad impanggayaga ra ed bilay. Say patey so agnanalagar ed sikara. Ingen say panagrespeto ed ganggan na Dios so importantin sengegan diad pantultuloy dan nawalaan na ontan a kawayangan.
2 Arum ed saratan a ganggan so nayarin agnibalikas ed saray salita, balet si Adan tan Eva so agawa ed ontan a dalan a natural lambengat so panulok ed saratan. Sirin say kaerasan so mangiganggan na pankaukolan ed pangan, kapgaan, say pankaukolan ya iyinum. Say iselek na agew so amaseseg ed sikaran manpainawa tan naugip. Si Jehova so nansalita met ed sikara tan inikdan tora na kimey a gawaen. Diad tua, saman a kimey so sakey a ganggan lapud uleyan to so kurang na kiwas da. Balet agaylan mapangasi, makagunggunan ganggan iman! Inikdan tora na kimey a sigpot a makapnek, a gawaen toran makayarin mangusar ed saray pakayari ra diad nagnap a mabunigas a dalan. Sikara so mamawala na saray anak, mangagamil na pananguley ed bilay na ayep ed dalin tan diad saginonor et ninatnat iray ketegan na paraiso ya anggad nasaknapan to so interon globo. (Genesis 1:28; 2:15) Sikara so agpinabelatan na Dios ed saray agnakaukolan a detalye. Naabuloyan ira na malaem a pankanawnawan manggawa na desisyon. Anto ni so nayarin kerewen na siopaman?
3. Panon komon so inkatulongan nen Adan a mangusar a sikakabat ed kawayangan to diad panggawa ed saray desisyon?
3 Siempre, sanen si Adan so naikdan na pribilehyon manggawa ed saray desisyon, agkabaliksan na saman so anggan anton desisyon a nayarin gawaen to, anggaman anto so satan, a mamawala na maabig iran resulta. Say kawayangan ton manggawa ed saray desisyon so manutukoy na responsabilidad. Sikato so makaaral diad italineng ed mangatatawen ya Ama to tan diad pangimaton to ed saray kimey to, tan inikdan na Dios si Adan na intelihensyan makayari ed sikaton mangiyaplika ed naaralan to. Lapud si Adan so apalsa “ed indengan na Dios,” say natural ya inklinasyon to et say pangipatnag to ed saray maridios a kalidad sano manggagawa na desisyon. Peteg a sikato so maalwar a manggawa na satan no sikato so peteg a mangaapresya ed ginawa na Dios ed sikato tan kinaliktan ton paliketen so Dios.—Genesis 1:26, 27; ipareng so Juan 8:29.
4. (a) Kasin say panangisebel a ganggan a niiter ed si Adan so angisiblet ed sikato na kawayangan? (b) Akin a saman so manepeg a nakakaukolan?
4 Bilang panonot ed panagdepende na too ed Manamalsa to tan Manangiter-Bilay to, impasakbat nen Jehova ed sikato iyan ganggan: “Manlapud amin a kiew ed tanamanan et nayarian mo so mangan ed kapenek. Balet no nipaakar ed kiew a pakaamtaan na maong tan mauges agmo nepeg so mangan ed satan, ta diad agew a pangan mo ed satan et sika so peteg ya ompatey.” (Genesis 2:16, 17) Kasin saman a ganggan so angisiblet ed too na kawayangan? Peteg ya andi. Si Adan so bulos ya ontulok odino onsumlang. Say impangisebel so ag-angiter na pakabelatan. Sikato so walaan na daakan a kanen ya agto diwiten iman a sakey a kiew. Anggaman kuan, manepeg lambengat a bidbiren to a say dalin a panaayaman to so kayarian na Dios tan, bilang Manamalsa, say Dios so matoor a Manuley ed pinalsa to.—Salmo 24:1, 10.
5. (a) Panon so impakabalang nen Adan tan Eva na maglorian kawayangan a wala ed sikara? (b) Anto so sinmandi ed satan, tan panon a sikatayo so naapektaan?
5 Balet anto so agawa? Apakiwas ed sinisiblet ya ambisyon, pinalikdo na sakey ya anghel si Eva diad intalindeg ton singa sakey a tuan giya, a pinaseguroan to na bengatlan sumlang ed linawa na Dios. Imbes a tuloken to so Ama to, si Adan so akinunong ed asawa to diad insumlang. Diad impangawat ed bengatlan agda kayarian, si Adan tan Eva so akabalang na maglorian kawayangan a walad sikara. Say kasalanan so nagmaliw a katawan da tan, singa impasakbay na Dios, say patey so peteg a nanalagar ed sikara. Bilang nansumpalan, anton tawir so nipasa ed kapolian da? Say kasalanan, a nipatnag ed nianakan a tendensya ed panggawa na mauges, diad kaleteyan a gawaen to so sakey a mansakit tan diad kaunoran et onkapuy diad itatken. Ontan met ed patey. Say atawir ya inklinasyon ed panggawa na mauges, a pinalalo na impluensya nen Satanas, so amawala na sosyedad a say bilay so nagmaliw a maatap ed amin. Agaylan miduma ed kawayangan ya inter na Dios ed katoaan diad gapo!—Roma 5:12; Job 14:1; Apocalipsis 12:9.
No Iner So Pakaromogan na Kawayangan
6. (a) Iner so pakaromogan na peteg a kawayangan? (b) Nipaakar ed anton nengneng na kawayangan so sasalitaen nen Jesus ed Juan 8:31, 32?
6 Nisesengeg ed saray kipapasen natan, agpankelawan a saray totoo so manpirawat ed babaleg a kawayangan nen say walad sikara. Balet iner so pakaromogan na peteg a kawayangan? Inkuan nen Jesu-Kristo: “No sikayo so mansiansia ed salitak, sikayo so peteg a babangatan ko, tan nakabatan yo so katuaan, tan say katuaan so mangibulos ed sikayo.” (Juan 8:31, 32) Sayan kawayangan so aliwan say limitadon nengneng ya ilalo na totoo sano ipulisay da so sakey a mapulitikan manuley odino porma na gobierno diad pabor na sananey. Imbes, sikato so manengeg ed mismon lamut na saray problema na totoo. Say isasalaysay nen Jesus et say kawayangan a manlapud kasalanan, say inkaaripen ed kasalanan. (Nengnengen so Juan 8:24, 34-36.) Sirin no say sakey a too so nagmaliw a tuan babangatan nen Jesu-Kristo, saya so mansumpal ed nikaduman pananguman ed too, kabulos.
7. (a) Diad anton pantalos, sirin, so kabulos tayo a manlapud kasalanan natan? (b) Pian nawalaan na ontan a kawayangan, anto so nepeg tayon gawaen?
7 Agkabaliksan na satan a diad kaplesan et saray tuan Kristianos so agla makalikna ed epekto na nianakan a tendensya ed makasalanan a kondukta. Diad kasuniyan, sikara so mipuligesgesan nisengeg ed satan. (Roma 7:21-25) Balet no say sakey a too so manbilay a mitukoyan ed saray bangat nen Jesus, sikato la so aliwan abebbeban aripen na kasalanan. Say kasalanan so aliwa lan singa sakey ya ari ed sikato a mangiter na saray bilin a tuloken to. Sikato la so agnapatitan ed sakey a dalan na bilay a kulang na gagala tan mamaulian ed sikato a tekep na agonigon a konsiensia. Panggayagaan to la so malinis a konsiensia ed arap na Dios lapud saray abenegan a kasalanan so aperdona diad letnegan na pananisia to ed bagat nen Kristo. Saray makasalanan a kaisipan so nayarin manalin mangisalet na inkasikara, balet no sikato so ag-onkiwas ed sikara lapud nanonotan toray malinis a bangat nen Kristo ipapanengneng to a say kasalanan so aliwa lan katawan to.—Roma 6:12-17.
8. (a) Anton arum a kawayangan so iter na tuan Inkakristiano ed sikatayo? (b) Panon so nepeg a pangapekta na saya ed saray awawey tayo ed saray sekular a manuley?
8 Bilang Kristianos panggagayagaan tayo so baleg a kawayangan. Sikatayo la so nablos ed saray epekto na palson bangabangat, manlapud panangaripen na panag-anito tan panagpaalila ed kasalanan. Saray engranden katuaan nipaakar ed kipapasen na inatey tan say kioli so angibulos ed sikatayo a nanlapud saray agmakatunongan a takot ed maruksan ipapatey a manggawa ed saray totoon mamairap ed konsiensia ra. Say pikakabat a saray ag-ayadyarin gobierno na too so sandian na matunong a Panarian na Dios so angibulos ed sikatayo a manlapud inkapakaskasi. Ingen say ontan a kawayangan so agmangikatunongan na pangibaliwala ed saray ganggan odino agpanrespeto ed saray opisyales na gobierno diad katunongan ya agla mabayag et naandi la so daan a sistema.—1 Pedro 2:16, 17; Tito 3:1, 2.
9. (a) Panon so simamaaron panutulong nen Jehova ed sikatayo a manggayaga ed babaleg a sukat na kawayangan a posibli natan ed totoo? (b) Diad panggawa ed saray desisyon, panon so pakapangipanengneng tayo ya atalosan tayon malinlinew no anto so nansumpalan na impangabuso nen Adan ed kawayangan to?
9 Si Jehova so ag-amaulian ed sikatayon manisip diad panali tan lingo no dinan so sankaabigan a dalan na pambilay. Kabat to no panon so inkagawa tayo, no anto so mangitarok ed sikatayo na puron inkakontento tan liknaan na personal a kagalangan, tan no anto so magnayon a pankaabiganan tayo. Kabat to met so dilin panaon na eskedyul to diad panumpal to ed gagala tan, sirin, saray aktibidades a sikato so sankamakabaliksanan a pibiangan tayo. Sikato met so sikakabat ed saray kaisipan tan kondukta a nayarin mangipaabeba ed sakey a too odino maneral na relasyon to ed arum, anggan manebel ed sikatayo ed saray bendisyon na Panarian na Dios. Simamaaron papakabatan to itayo ed sarayan bengatla diad panamegley na Biblia tan diad panamegley na nanengneng a muyongan to. (Galacia 5:19-21; Marcos 13:10; ipareng so 1 Timoteo 1:12, 13.) Insan akauley itayo la, ya usaren tayo so inter-na-Dios a bulos linawa, a mandesidi no panon so ikiwas tayo. No impapuso tayo so ibabaga na Biblia nipaakar ed no panon so impakabalang nen Adan ed kawayangan a niiter ed katooan diad gapo, saratan a desisyon so nagawaan tayon sikakabat. Ipanengneng tayo a say maabig a relasyon ed si Jehova so manunan kipaakaran tayo ed bilay.
Panggunaet ed Sananey a Nengneng na Kawayangan
10. Anton nengneng na kawayangan so dinampot na arum a mangibabagan Kristiano?
10 No maminsan saray arum a walad kalangweran a binmaleg bilang Tastasi nen Jehova, ontan met ed saray arum ya aliwan tanton ugaw, so manlikna a kaliktan da so sananey a nengneng na kawayangan. Say mundo so nayarin ompatnag a makapaingganyo, tan diad lalon panisip da ed satan et lalon ombiskeg so pilalek dan manggawa ed saray bengatlan gagawaen na minumundon totoo. Nayarin agda kanonotan so manbisyo na druga, oninum na alablabas odino manggawa na pilalawanan. Balet gapoan dan usaren so panaon kayari detira ed eskuelaan odino kayari na trabaho a kaiba daray minumundon kalimog. Siempre, kaliktan dan sikara so awaten na balon kalimog da, kanian salien dan aligen so panagsalita ra tan kondukta ra.—3 Juan 11.
11. Manlapud iner no maminsan so panlapuan na pakasagyatan a manggawa ed saya?
11 No maminsan say pakasagyatan a nigalet ed mimundon kondukta so manlapud sananey a toon mangibabagan manseserbi’d si Jehova. Ontan so agawa ed Eden sanen tinukso nen Satanas si Eva, tan insan dinagdag nen Eva si Adan a minunong ed sikato. Tua met ed limog na saray inmunan Kristianos, tan ontan met a parehon bengatla so nagagawa ed agew tayo. Saray ontan a totoo so mabetbet a maaro ed panagliket tan panggilagilan daray bengatlan mangitarok na pirmin liket. Pasesegen daray arum a “manliket.” ‘Isipan [da] so kawayangan, legan a sikara so aripen na kabubulok.’—2 Pedro 2:18, 19.
12. (a) Antoray makapaermen a resulta na mimundon kondukta? (b) No saraman so alanor et kabat da so pansumpalan, akin ya ipilit da so panggawa ed ontan iran bengatla?
12 Say bunga so aliwan marakep. Saray marutak a sekso so mansumpal ed kagonigon na emosyon. Nayarin sikato so mangipaarap ed sakit, agkaliktan a panlukon tan nayarin kabuyak na panamaley. (Uliran 6:32-35; 1 Corinto 6:18; 1 Tesalonica 4:3-8) Say panagdruga so mamawala na inkamasanok, awel a panagsalita, buragas a pakanengneng, kaelew, mairap a panaglinawa, halusinasyon tan patey. (Ipareng so Uliran 23:29-35.) Nayarin mansumpal ed adiksion, a nayarin mangitonton ed krimen ta pian nasuportaan so bisyo. Saraman so nalalanor ed ontan iran kondukta so mabetbet a mikabat ed no anto so pansumpalan. Balet say panggilagil da ed liket tan karutakan a kagletan so manggawa ed sikaran mangikaput na kaisipan da ed saray pansumpalan. Ibaga ra ed arum a satan so kawayangan, balet insan naromog da, atrasado la, a sikara so aripen na kasalanan, tan agaylan maruksan katawan a kasalanan itan! Say pankatunongan ed pamaakaran natan so nayarin ontulong a manalimbeng ed sikatayo a sumpad ontan ya eksperiensia.—Galacia 6:7, 8.
No Iner So Gapoan na Problema
13. (a) Panon a saray pilalek a mangitonton ed sarayan problema so mabetbet a napaliing? (b) Pian natalosan no antoray “mauges a pililimog,” siopa punto de bista so nakaukolan tayo? (c) Legan ya ebatan yoray tepet ed sampot na parapo, idanet so punto de bista nen Jehova. Komentoan a sansakey iray tepet.
13 Ontunda tan isipen no iner so mabetbet a gapoan na saratan a problema. Ipapaliwawa na Biblia: “Balang sakey so nasubok diad katangguyor tan kasagyat na dilin pilalek to. Insan say pilalek, sano binmuna, iyanak to so kasalanan; insan say kasalanan, sano agawaan to la, mangitarok na patey.” (Santiago 1:14, 15) Balet panon so kasagyat na saratan a pilalek? Diad no anto so onloob ed kanonotan, tan mabetbet a saya bilang pansumpalan na pililimog ed totoon agmangiyaaplika ed saray prinsipyo na Biblia. Siempre, kabat tayon amin a nepeg tayon paliisan iray “mauges a pililimog.” Balet say tepet so, Dinan iran panlilimog so mauges? Panon so panmoria nen Jehova ed pamaakaran? Say pankatunongan ed onggendan iran tepet tan kasulatan so ontulong ed sikatayon makarateng ed manepeg iran konklusyon.
Kasin saray katuaan a saray arum a totoon ompatnag a magalang et kabaliksan ton sikara so maong a kalimog? (Ipareng so Genesis 34:1, 2, 18, 19.)
Kasin say pantotongtong da, angangko saray panaglurey da, so mangipanengneng no kasin sikatayo so milimog a maapit ed sikara? (Efeso 5:3, 4)
Kasin wala so anggan anton rason ed sikatayo a manpaga no ag-ira manisia ed saray bengatla nipaakar ed gagala na Dios a singa sikatayo? (Ipareng so 1 Corinto 15:12, 32, 33.)
Panon so liknaan nen Jehova no pilien tayo so panlilimog na totoon agmangaaro ed sikato? (Ipareng so 2 Awaran 19:1, 2.)
Anggaman nayarin sikatayo so mantatrabahon kaiba na saray agmananisia odino sikara so kaeskuelaan tayo, panon tayon nipanengneng a sikara so agtayo pilien a kalimog? (1 Pedro 4:3, 4)
Say pambantay ed telebisyon tan pambasa ed libro, magasin tan peryodiko so dalan met na pililimog ed arum. Sumpad anton nengneng na babasaen a manlapud sarayan sengegan et wala so nikaduman pankaukolan na pambantayan ed sarayan agew? (Uliran 3:31; Isaias 8:19; Efeso 4:17-19)
Anto so ibabaga na pinili tayoran kalimog ed si Jehova no nipaakar ed nengneng tayon totoo? (Salmo 26:1, 4, 5; 97:10)
14. Anton engranden kawayangan so manatalaran ed arapen diad saraman so matoor a mangiyaplika ed simbawa na Salita na Dios natan?
14 Diad asingger ya arapen tayo et wadtan so Balon Oksuy na Dios. Diad panamegley na Panarian To et say katooan so nabulos ed manangaripen ya impluensya nen Satanas tan say interon marelmeng a sistema na bengabengatla. Mankalkalna amin ya epekto na kasalanan so naekal ed katooan. Say maandon bilay ed Paraiso so akatarya ed sikara. Say kawayangan a sikato so sigpot a mitunosan ed “espiritu nen Jehova” so diad kaunoran et panggayagaan na amin a pinalsa. (2 Corinto 3:17) Kasin makabat so pangipusta ed pakabalang na amin ed satan lapud panleglemew ed simbawa na Salita na Dios natan? Diad dalan na pangagamil tayo ed Kristianon kawayangan natan nayarin ipanengneng tayon amin a malinew a kaliktan tayon peteg “so maglorian kawayangan na ananak na Dios.”—Roma 8:21.
Repason Diskusyon
● Anton nengneng na kawayangan so nanggayagaan na inmunan paris a too? Panon so kipareng na satan ed saman so nasasagmak na katooan natan?
● Miduma ed mundo, anton kawayangan so wala ed saray tuan Kristianos? Panon a saya so posibli?
● Anton presyo so imbayar na saraman so manaanap na nengneng na kawayangan a wala ed mundo?
● Akin ya ontan lan importante so ipaliis ed saray “mauges a pililimog”? Aliwan singa si Adan, siopa desisyon no nipaakar ed mauges so awaten tayo?