Kapitulo 6

Say Mundo ya Aderal

1. (a) Kasin say kadederal na mundo so nipaarap la nensaman ed katooan? (b) Akin a sikatayo so nepeg a misalsalamat a si Noe so agnanludlurey ed pasakbay?

¹ Aminsan nensaman, say kadederal na mundo so manasingger. Saray totoo na amin a nasyones so misalsalamat a diad limog na saray atateng da et wala so sakey a toon agnanlurey ed pasakbay na Dios diad sankagloboan a delap. Lapud si Noe so tinmalineng tan tinmulok, sikato tan say asawa to, saray taloran ilalak ton lalaki tan saray kaasawaan da so niliktar. Diad sikara so nanlapuan tayon amin.​—Genesis 10:1, 32.

2. Akin a saman a mundo so dineral na Dios?

² Saman a mundo so dineral na Dios lapud anengneng to a say dalin so napno na karawalan. “Say kaugsan na too so daakan ed dalin.” (Genesis 6:3, 5, 13) Saray kipapasen so mipadparan tuloy ed koma-20 siglo tayo.

3. Anto so nanggawa ed kipapasen pian magmaliw a seryoson tuloy?

³ Anto so nansengegan ed kipapasen diad agew nen Noe ya ontan lan seryoso? Sakey a makanan katuaan so niparungtal ed Genesis 6:2, ya inreport to: “Saray anak na tuan Dios so ginmapon nanimano ed saray anak a bibii na lalaki, a sikara so maong-indengan; tan sikara so angala na kaasawan da, salanti, amin a pinili ra.” Balet anto so mauges ed saman? Bueno, saraya so aliwan basta lalakin totoo a nandesidin mangasawa. Sarayan “ananak na tuan Dios” so angheles, espiritun pinalsa, ya akanengneng ed saray magagangganan bibii ed dalin tan say liket ed pangasawa tan inala ra so indengan na too. (Ipareng so Job 1:6.) Say impanmaterya ra ed atooan a laman tan say impangasawa so gawa na katutunganga ed Dios. Ibabaga na Kasulatan a “tinaynanan da so dilin manepeg ya ayaman dan pasen” tan say relasyon da ed saray bibii so “aliwan natural,” mauges. (Judas 6, 7; 1 Pedro 3:19, 20) Saray mistison ilalak da so aliwan normal ed kabaleg. Saraya so tinawag na Nephilim, odino “manangipelag,” lapud sikara so maruksa.​—Genesis 6:4.

4. (a) Akin a si Noe so pinanengnengan na Dios na palangkap? (b) Anton panagparaan so agawa diad kipreserba na bilay?

⁴ Anggaman manbibilay ed utel na saman a mundon mauges, si Noe so akaromog na panamalangkap ed mata nen Jehova. Akin? Lapud “si Noe so sakey a toon matunong.” Sikato so mikabat ed saray salisalan a tinmalindeg ed Eden, tan pinaneknekan to so inkasikato ya andi-kasalanan, “sakey a too na katooran.” (Genesis 6:8, 9; The Jerusalem Bible) Nisesengeg ed kipreserba nen Noe tan say pamilya to, tan ontan met ed saray espesimento na amin a nengneng na ayayep ed dalin tan mantekkiab a pinalsa, sikato so binilin nen Jehova a manggawa na biong, abalbaleg a singa-kaban a paalagey. A singa impaliwawa na Dios: “Nia siak so mangitarok na delap na saray danum ed dalin pian itarok ed kaderal so amin a laman a say biskeg na bilay so onkikiwas a manlapud silong na katawenan. Amin a bengatla ed dalin so ompatey.” (Genesis 6:13-17) Sikakabat, si Noe so tinmalineng ed Dios tan tinmulok.

5. Panon inkalaknab so Delap?

⁵ Say Delap so sinmabi ed taon 2370 K.K.P., a singa impanengneng na detalyadon kronolohya na Biblia. Saman so sankabalgan a desyang ed awaran na too, anggan diad kaplesan a panaon. Sankabiskegan a tuloy unong ta “amin ya atagey a kapalandeyan ed silong na interon katawenan so ayanep.” (Genesis 7:19) Diad panamegley na Delap et “say mundo ed saman a panaon so anagmak na kadederal.” (2 Pedro 3:6) Balet nayarin itepet na sakey, ‘No anggan saray sankatageyan a palandey so ayanep na danum, iner so kawalaan na satan ya amin a danum natan?’ Mapatnag a wadian mismo ed dalin.

6. Kayari na Delap, iner so nakar na amin a danum?

⁶ Nepeg a moriaen ya ag-ibabaga na Biblia ya anggan antoran palandey ed agew nen Noe so singa kaatagey na Palandey Everest. Imbaga na saray sientista a nensaman et dakel ed saray palandey so abebbeban tuloy nen say kaplesan tan arum so tinmagey ni ingen a manlapud dalem na kadayatan. Nagkalalo ni, sinisia a wala so panaon sanen saray osyano a mismo so memelag tan saray kontinente so balbaleg nen say kipapasen da natan. A singa tinasian na saray dalan na danum a ninmatnat a malaknab ed dalem na saray osyano. Balet nipaakar ed peles a kipapasen, inreport na magasin a National Geographic, ed paway to ya Enero 1945: “Wala so maminpulon danay a karakel na danum ed osyano a singa wala so dalin ed tagey na patar na dayat. Itambak so amin na sayan dalin a parepareho ed dayat, tan say danum et yanepen to so interon dalin, sakey tan kapalduan milya ed kaaralem.” Sirin, kayari na impelag na saray delap-a-danum, balet sakbay na intalindeg na saray palandey tan inyabeba na saray pasen na danum so nanggawa ed danum ya onikik ed dalin tan sakbay na inkagawa na saray pasen na kayeloan, wala so daakan a danum a nanyanep ed “amin ya atatagey a palandey,” a singa ibabaga na Biblia.​—Genesis 7:17-20; 8:1-3; ipareng so Salmo 104:8, 9.

7, 8. Anto ni so rekord ed Delap a wala nilikud ed Biblia?

⁷ Say ontan ya abalbaleg a sankagloboan a delap so seguradon nanggawa na agbalot-nalingwanan a liknaan ed saraman so nambilay a niliktar ed satan. Nibaga ed arapen iran kapolian so nipaakar ed satan. Lapud ibabaga na rekord na Biblia ya amin a nasyones so nanlapu ed parehon grupo na saray niliktar ed Delap, makatunongan so panilalo a diad amin a kabiangan na dalin et wala so ebidensya na arum ya akadkaunan pakanodnonotan ed saman a baleg a desyang. Kasin onia so kipapasen? On, peteg!

⁸ Legan a saray ilalak na niliktar ed Delap so linman nanayam ed ararawin pasen tan legan a linmabas so panaon, saray detalye so nagmaliw ya agutgut tan say awaran so intukoy ed saray lokal a relihyoson kaisipan. Balet mairap a nibanbana diad karaanan iran lehenda ed interon mundo a wala so pakanodnonotan ed sakey a baleg a delap ya aneral ed katooan nilikud ed pigara a niliktar. Say pakanodnonotan ed saya so aromog ed Mesopotamia tan diad arum iran pasen ed Asia, diad Australia tan diad saray Isla na Pasipiko, diad limog na saray dakel ed tribu na Indian ed Baybay tan Abalaten ya America, diad saray estoryan nibaga ed limog na saray kadaanan a Griego tan saray Romano, diad Scandinavia, tan diad limog na saray tribu ed Africa. Dakel ed sarayan awaran so analambit ed saray ayayep a niliktar ed sakey a baluto a kaiba na saray totoo. Mipetekan ed rekord na Biblia, arum so mangipaliwawa a saray manok so imbakin mandetermina no say danum so inmekat la. (Ipareng to Genesis 7:7-10; 8:6-12.) Anggapo so sananey a kadaanan ya agawa ed ontan lan kalaknab a nanonotan.

9. Antoran gawagawa so mangisindag na pakanodnonotan ed saray agawa ed “komaduan bulan” diad kalendaryo nen Noe?

⁹ Saray maawaran a detalyen nisiglaot ed Delap so angapekta ed saray kustombre ya anggan diad agew tayo. Panon? Bueno, irereport na Biblia a say Delap so ginmapo “ed komaduan bulan, diad komalabinpiton agew na bulan.” Saman a “komaduan bulan” so mipetekan ed unor a kabiangan na Oktubre tan say ununan kabiangan na Nobyembre ed kalendaryo tayo. (Genesis 7:11) Sirin makatantanda a dakel ed saray totoo diad interon mundo so manseselebra ed sakey ya Agew na saray Inaatey odino Piesta na Inaatey ya Atateng ed satan a panaon ed taon. Akin ya ontan? Lapud sarayan kustombre so mangisisindag na sakey a pakanodnonotan ed inkaderal diad panamegley na Delap.a

10. Akin a say salaysay na Biblia ed Delap so napanmatalkan a tuloy tan walaan na sankabalgan a personal a kablian?

¹⁰ Say Biblia a mismo, anggaman kuan, so nankarga ed ag-apikewet a pantasi nipaakar ed saman so agawa. Say anengneng nen Noe tan naeksperiensia to so diad kaunoran et nisiglaot ed Biblia. Dakel a siglos ed saginonor, say Dios a mismo, sanen nansalita ed panamegley nen propeta Isaias, et tinukoy “toray danum nen Noe.” (Isaias 54:9) Say panguloan ya Anak na Dios so akaimaton ed saray agawa ed agew nen Noe. Saginonor, sanen wadiad dalin, sayan Sakey, si Jesu-Kristo, so analambit ed Delap a bilang maawaran a katuaan tan impaliwawa to met no akin a dakel so inatey ed saman a panaon.

“Ag-ira Nanimano”

11. Akin a dakerakel a totoo so aderal ed Delap?

¹¹ Ag-ibabaga nen Jesus ya amin nilikud ed sankaabungan nen Noe so maruksan kriminal. Imbes, inkuanto: “A singa diad saraman ya agew sakbay na delap, nanaakan tan naniinum ira, saray lalaki so angasawa tan saray bibii so akiasawa, ya anggad agew ya inloob nen Noe ed biong; tan ag-ira nanimano ya anggad sinmabi so delap tan intakos toran amin, ontan met ed kiwawala na Anak na too [si Jesu-Kristo].”​—Mateo 24:37-39.

12. Akin a say ‘agda impanimano’ so seryoson tuloy?

¹² Aliwan mauges ed sikara so pangan tan iyinum diad kabkaabigan odino pangasawan magalang. Balet sanen apasakbayan ed sankagloboan a desyang, say impantultuloy dan mangisentro ed saray bilay da diad ontan iran personal a gegemtan so angipatnag a sikara so peteg ya ag-anisia ed si Noe odino ed si Jehova a Dios, a say mensahe na pasakbay so inyabawag nen Noe. No sikara so anisia, sikara komon so magunaet ya angusisa no panon so kiliktar tan insan onkiwas a maganat a manumpal ed saratan a nakakaukolan. Angangko ta arum ed saray totoo so akipakna a wala so bengatlan nepeg a gawaen pian napatunda so laganap a karawalan ed saraman ya agew, balet say sankagloboan a delap so andi-duaruwan singa mairap a nagawa ed sikara. Sirin, singa imbaga nen Jesus, “ag-ira nanimano [ed mensahe na Dios ed panamegley nen Noe] ya anggad sinmabi so delap tan intakos toran amin.” Saman so nikurit a bilang pasakbay ya ehemplo ed sikatayo.

13. (a) Singa nipasakbay, panoy ikiwas na dakerakel a totoo natan sano nibaga a si Kristo so agnanengneng a presente, tan akin? (b) Anto so ibabaga nen Pedro ya ipupulisay da?

¹³ Say apuyanan ya apostol Pedro so angipaknol met na pasakbay sanen insulat to: “Diad kaunoran iran agew [a kawalaan tayo natan] et walaray managlurey a tekep na panaglurey da, a sikara so mantutuloy unong ed saray dilin pilalek da tan kuan da: ‘Iner so kawalaan na sayan sipan to? Akin, nanlapud agew ya inyugip na saray atateng tayo ed patey, amin a bengatla so mantutultuloy a pareho a nanlapud gapo na inkapalsa.’” Saray ontan a totoo so agmanliknan oneebat ed siopaman. Sirin binural da ed kaisipan da so ideya na kiwawala nen Kristo tan say kabaliksan to ed saraman so manumbok ed agmaridios a dalan na bilay. Balet intuloy nen Pedro: “Unong ed saray dilin kaliktan da, sayan katuaan so agda inimano, a walaray katawenan nensaman tan dalin a manalalagey ya alimbos na danum tan diad utel na danum ed panamegley na salita na Dios; tan diad panamegley na saratan et say mundo ed saman a panaon so anagmak na kadederal sanen sikato so adelap na danum. Balet diad parehon salita et saray katawenan tan say dalin a wala natan so nitarya ed apuy tan nigana ed agew na panangukom tan diad kadederal na saray totoon agmaridios.”​—2 Pedro 3:3-7.

14. Akin a say kasumpalan na “salita na Dios” ed panaon na inkapalsa tan ed agew nen Noe so manggawa ed sikatayon manisip a seryoso natan?

¹⁴ Saramay manludlurey so mangipupulisay ed katuaan a “say salita na Dios” so agnasumpal. Diad pangisangsang da ed panmoria ra, sikatayo so impaarap nen apostol Pedro ed panaon na palsa. Diad saman a panaon et inkuan na Dios: “Komon ta onlesa so liwang diad baetan na saray danum tan nagawa komon so kaapag ed baetan na saray danum tan saray danum.” Diad impangibalikas to na onman, “intuloy na Dios a gawaen so liwang tan manggawa na panangapag ed baetan na saray danum a wala ed leksab na liwang tan saray danum a wala ed tagey na liwang.” Sirin “say salita na Dios,” say balikas na gagala to, so asumpal. (Genesis 1:6, 7) Say salita to so asumpal met sanen inggeter to so sankagloboan a delap ed agew nen Noe tan saraman a danum so inusar ton maneral “diad mundo ed saman a panaon.” Tan nagawa a diad saman ya agnatulakan a salita na Dios et onsabi so kadederal ed peles ya agmaridios a sistema na bengabengatla.

15. (a) Akin a say 2 Pedro 3:7 so agmangipapasakbay na kapoolan na planetan Dalin? (b) Sirin anto so “katawenan” tan “say dalin” a “nitarya ed apuy”?

¹⁵ Say agawa ed panaon na Delap so sakey a padron na saray bengatlan onsabi. Say dalin so ag-aderal ed saman, noagta saray agmaridios a totoo. Anto, sirin, so kabaliksan na balikas a “saray katawenan tan say dalin a nitarya ed apuy”? (2 Pedro 3:7; 2:5) Bueno, anto so epekto na literal ya apuy ed mabiskeg lan ampetang ya agew tan bibitewen ed pisikal a katawenan? Tan panon a say kapoolan na literal a dalin so mitukoyan ed gagala na Dios a gawaen ton sakey a Paraiso? Malinlinew, “saray katawenan tan say dalin a wala natan,” a singa atukoy dia, so simboliko. (Ipareng so Genesis 11:1; 1 Arari 2:1, 2; 1 Awaran 16:31.) “Saray katawenan” so mangirepresenta ed saray ginogobiernon pakayari a tinmalindeg ed tagey na katooan ed inkalapagan, tan “say dalin” et say agmaridios a sosyedad na too. Diad baleg ya agew nen Jehova et sikara so naderal a sigpot a singa napoolan ed apuy. Saramay mantultuloy a manludlurey ed madibinon pasakbay ed saya so mangipapasen na bilay da diad seryoson kaatapan.

Kililiktar na Totoo na Maridios a Debosyon

16. Singa nipanengneng ed 2 Pedro 2:9, anto so tombok na kililiktar?

¹⁶ Say awaran na Delap so dramatikon mangiyilustra ed sakey a punton nakaukolan tayon ipapuso natan. Anto’tan? Kayari na impanukoy ed saman so ginawa na Dios ed agew nen Noe, insampot nen apostol Pedro: “Kabat nen Jehova no panon so pangiliktar ed saray totoo na maridios a debosyon a manlapud subok, balet ta igana toray agmatunong a totoo ed agew na panangukom a nepegpeg.” (2 Pedro 2:9) Say tombok ed kililiktar, sirin, et say pagmaliw a sakey a too na maridios a debosyon.

17. Panoy impangiter nen Noe na ebidensya na maridios a debosyon?

¹⁷ Anto so kabaliksan na satan? Mapatnag a si Noe so sakey a too na maridios a debosyon. “Si Noe so akipanakar ed tuan Dios.” (Genesis 6:9) Tinumbok to so sakey a kurang na bilay a mitukoyan ed niparungtal a linawa nen Jehova. Sikato so awalaan na maapit a personal a relasyon ed Dios. Say impamaalagey na biong tan impanipon ed saray espesimento na amin a kamanokan tan ayayep so abalbaleg a kimey. Ag-inala nen Noe so awawey a manalagar-tan-nengnengen. Sikato so walaan na pananisia. Si Noe so “nantultuloy a nanggawa na unong ed amin ya ingganggan na Dios ed sikato. Ontan so ginawa to.” (Genesis 6:22; Hebreos 11:7) Saray totoo so nakaukolan a napanonotan ed saray matunong a dalan nen Jehova tan napasakbayan ed onsasabin kadederal na agmaridios. Satan met so ginawa nen Noe bilang “sakey a managpulong na inkatunong.”​—2 Pedro 2:5.

18. Akin a balang sakey ya akaliktar ed Delap so nakaukolan a nawalaan na ontan a debosyon?

¹⁸ Kumusta so asawa nen Noe, saray ilalak to tan saray kaasawaan da​—anto so kinaukolan ed sikara? Say awaran na Biblia so mangisesentro na nikaduman imano ed si Noe lapud sikato so ulo na pamilya, balet saray arum met so nepeg a totoo na maridios a debosyon. Akin ya ontan? Say kipapasen na saray anak nen Noe so diad kaunoran et sinaglawi nen Jehova ed si propeta ton Ezequiel diad pangipanengneng a, no si Noe so manbibilay ed Israel ed saman a panaon, saray anak to so agmakapanilalon niliktar diad letnegan na inkatunong na ama ra. Sikara la so matatken a mangunor odino onsumlang, kanian nakaukolan dan personal so mangiter na ebidensya na debosyon da ed si Jehova tan diad saray matunong a dalan to.​—Ezequiel 14:19, 20.

19. Sirin, anto komon so gagawaen tayo, tan panon?

¹⁹ Nisengeg ed inkaseguro na onsasabin kadederal ed mundo, sikatayo so papasesegen na Biblia a lawas maapit a mannonot ed satan tan paneknekan a sikatayo, met, so totoo na maridios a debosyon. (2 Pedro 3:11-13) Manlapud limog na saray kapolian nen Noe, walaray totoo natan ed amin a pasen na dalin a sikara so ontatalineng ed satan a makabat a simbawa tan sikara so niliktar ya onloob ed “balon dalin.”

[Paimano ed Leksab]