Pitatalosan ed Limog na Pamilya tan Diad Kongregasyon
“Say salita yo komon so natekepan lawas na liga, alaokan na asin.”—COLOSAS 4:6.
1. Anto so inkuan nen Adan sanen imparungtal na Dios si Eva ed sikato?
“ANGGAPOY toon makapanbilay a bukbukor . . . Balang too so sakey a kabiangan na kontinente.” So insulat na sakey a maimanon lakin di-aral pigaran siglo la so apalabas. Diad pansalita ed satan, sikato so mikakasakey lambengat ed inkuan na Amalsa nipaakar ed si Adan. “Aliwan maabig ed too so manbukbukor.” Si Adan so walaan na langkap na panagsalita tan lenguahe, ta sikato so nangaran ed amin ya ayayep. Balet anggapo so sananey a pinalsan too a pitalosanan to. Agpankelawan a sanen imparungtal na Dios so magangganan Eva ed sikato a bilang asawa ton bii, kinmelyaw: “Saya so pukel na saray pukel ko tan laman na laman ko!” Insan, ginmapon akitalosan si Adan ed kaparan too unong a ginmapo so inmunan atooan a pamilya.—Genesis 2:18, 23.
2. Anton epekto so pansumpalan manlapud agnakontrol a panagbantay na telebisyon?
2 Say sirkulo na pamilya so sakey ya uliran a pasen parad pitatalosan. Peteg, say mogmon italona na bilay ed pamilya et mantegteen ed satan. Anggaman ontan, say pitalosan et mankaukolan na panaon tan sagpot. Natan, sakey ed saray sankabalgan a managtakew na panaon et say telebisyon. Satan so nayarin magmaliw ya instrumento na pakasakit ed ag-onkulang a duaran dalan. Diad sakey a dapag, satan so ontanlan makapalagyat a saray membro na pamilya et magmaliw a nailuam ed satan, a mansumpal ed kakulangan na pitatalosan. Diad sananey a dapag, manserbi so telebisyon a dalan na pakaarawi sano walaray agpantatalosan o sakit na linawa. Pilien na saray arum a sanasawa so ontundan mantotongtong tan manbantay na telebisyon, imbes a solbaren iray problema. Kanian say TV so mamasaew ed pitatalosan, ya inkuan a manunan managbuyak na panamaley. Saramay walaan na kairapan ed pangipasen a segunda ed panagbantay na telebisyon so mangosinderan ontunda ed satan.—Mateo 5:29; 18:9.
3. Panon ya agunggunaan iray arum diad pangilimita ed panbantay na TV?
3 Diad tua, walan aresibe iray entusiastikon report a mangisasalaysay ed nansumpalan iran bendisyon sanen say panangusar ed TV so binawasan odino ingen tinundaan. Insulat na sakey a pamilya: “Nagkalalon makapantotongtong kami . . . , nagkalalon makapansukimat ed Biblia . . . Makapangalaw kami a nankakasakey . . . Amin a nengneng na lawak na kimeyan mi so dinmaak.” Sananey a pamilya so nankuan kayarin inkaindan da so TV: “Agkami lambengat makapan-gimper na kuarta [walan anuskribe ra ed kable na TV] noagta sikami so nagmaliw a mas maapit a bilang pamilya tan akaromog na dakel nin arum a makagunggunan bengatlan gawaen ed panaon mi. Sikami so agbalot onsasawa.”
Onnenengneng, Mitotongtong, tan Ontatalineng
4. Panon so pitalosan na sanasawa ed apresasyon ed sinansakey?
4 Walaray nanduruman porma na pitatalosan ed limog na pamilya. Arum so aliwan sinalita. Sano duaran totoo so mannengnengan, satan so porma na pitatalosan. Say panulop so mangipatalos na liknaan. Nepeg a paliisan na sanasawa so pakaarawi ed balang sakey ed andukdukey iran peryodo na panaon nilikud no wala so rason. Agnaarawian na sanasawa so makapanbayubo na liket ed sinansakey diad panamegley na pangayaga ed maapit a pililimog da ed loob na buknol na panamaley. Diad panamegley na maaro tan ingen marespeton dalan na pitotoo ra ed balang sakey, balangla ed publiko o diad pribada, say pangipanengneng na dugan dignidad ed panangawes tan saray kagagawa, andi-esel a nibalikas da so aralem ya apresasyon ed balang sakey. Imbalikas nen makabat ya Arin Solomon itan ed sarayan salita: “Komon say subol na danum mo so nabendisyonan, tan manliket ka ed asawa na inkaugaw mo.”—Uliran 5:18.
5, 6. Akin a saray asawan lalaki et nepeg a mikabat ed kaimportantian na pitalosan ed saray asawa ran bibii?
5 Mankakaukolan met so pitatalosan na tongtongan, diyalogo—pitongtong ed balang sakey, aliwan pantongtong ed balang sakey. Anggaman arum a bibii so magmaong nen saray lalaki ed pangibalikas na liknaan da, ag-ikatunongan itan na saray asawan lalaki a magmaliw meeng a kaasawaan. Saray kristianon asawan lalaki so nepeg a mikabat a say kakulangan na pitatalosan so manunan problema na dakel a panamaley, kanian nepeg dan pambanikelan a pansiansiaen ya akalukas iray linya na pitatalosan. Peteg, no sikara, a pati saray asawa ran bibii et ontumbok ed maabig a konseho nen apostol Pablo ed Efeso 5:25-33. Parad sakey a lakin mangaro ed asawa ton bii a singa dilin laman to, sikato so aliwa lambengat a mapaga ed kabunigasan tan liket to noag ontan met ed asawa to. Pian nasumpal itan, nakakaukolan so pitatalosan.
6 Agnepeg a manawawey so asawan laki a say asawa ton bii et nepeg a manpalbeng o manparles a napapabli to. Nakaukolan a sikatoy napaseguroan na aro to parad sikato. Sikato so makapangipanengneng na apresasyon to ed dakel iran dalan—diad saray balikas na panangaro tan ag-iilaloan iran regalo, tan ontan met ed lawas a pangipanonot ed sikatoray pamaakaran a nayarin mangapekta ed sikato. Wadtan met so angat ed pangibalikas na apresasyon ed saray sagpot na asawa ton bii, balanglan satan et diad personal a pampagangana to, ed impasyan kimey to ed biang na pamilya, o diad sigpot-puson pananuporta to ed espiritual iran kimey. Niarum ni, pian natumbok na asawan laki so simbawa nen apostol Pedro ed 1 Pedro 3:7, a ‘miamong ed asawa ton bii unong ed pikakabat,’ nepeg a sikatoy walaan na pililikna, a walan nipanengneng diad pangipatalos ed sikaton amin iray pamaakaran a namparan pampagaan da, diad pangiter ed sikato na galang bilang mayumis a baso.—Uliran 31:28, 29.
7. Anto so walan obligasyon na asawan bii a mitalosan ed asawa ton laki?
7 Ontan met, parad sakey ya asawan bii ya ontumbok ed konseho nipaakar ed panagpasakup ed Efeso 5:22-24, nakaukolan ton manpaga ed pansiansian pangilukas na linya na pitatalosan ed asawan ton laki. Nepeg ya iter to ed asawan laki so “aralem a respeto,” namparan diad panagsalita to tan ed kondukta to. Nepeg ya agbalot onkiwas ya independiente o mangipulisay ed saray kaliktan to. (Efeso 5:33) Diad amin a panaon, nepeg a wala so kompidensyal a pantongtong ed baetan to tan asawa ton laki.—Ipareng so Uliran 15:22.
8. Pian pansiansiaen iray linya na pitatalosan a lukas, anto so nepeg a sibubulos a gawaen na saray asawan bibii?
8 Nagkalalo ni, say sakey ya asawan bii so manbantay sumpad pananus ed andian na liket ya anggapoy ibabaga a bilang pangipanengneng na dilin-pakaskasi. No wala so agpantatalosan, abuloyan a mananap na maabig a panaon a mangipaway ed bengatla. On, mangala na leksion ed si Reyna Ester. Sikato so walaan na bilay-tan-patey a bengatlan itarok ed imano ed asawa ton laki. Say inkiwas ton tamtampol dingan na kakabatan tan taktika so nankabaliksan na kilalaban ed saray Judios. Namparan otang tayo ed saray asawa tayo tan ed inkasikatayo a mitalosan no sikatayo so asakitan o nasasakitan. Say taktika tan panpaelek ya ikuenta na sakey so relasyon to ed Dios, a masanto, so makatulong a mamainomay ed pitatalosan.—Ester 4:15–5:8.
9. Anto so betang na itatalineng ed pitatalosan?
9 Misiglaotan ed panangusar na pansalita pian napansiansian lukas iray linya na pitatalosan so obligasyon na balang sakey a talinengen no antoy ikuan na sananey—tan manggunaet ya imanoen no antoy agni nibaga. Mankaukolan itan na italineng ed mansasalita. Aglambengat kaukolan na sakey so pakatebek na kanonotan a nibalikas balet kaukolan na sakey so pangimano ed tua iran liknaan ed benegan na saray salitan sinalita, say dalan na inkisalita. Mabetbet a say asawan laki et onkulang ed sayan pasen. Nayarin manirap iray asawan bibii lapud isaew ya italineng na asawan lalaki. Tan kaukolan a diad biang na saray asawan bibii ya ontalineng a siaalwar pian diad ontan et napaliisan da so panggawan tampol na saray konklusyon. “Say makabat a too so ontalineng tan mangawat na dakel a bilin.”—Uliran 1:5.
Pitatalosan ed Baetan na Atateng tan Ananak
10. Pian manggawa na inkaalas diad pitalosan ed ananak da, anto so nepeg a sibubunlok a gawaen na atateng?
10 Wala met so situasyon a no iner a saray ateng tan ilalak da et walaan na kairapan ed pangipatalos. Pian “ipasal so anak unong ed dalan a nepeg a laen” so mankaukolan na panangiletneg na saray linya na pitatalosan. Diad panggawa ed satan so makatulong a mamaseguro ya “anggan sano masiken la sikato so ag-onarawi ed satan.” (Uliran 22:6) Say katuaan ya arum ya atateng et akabalang ed ananak da ed mundo so no maminsan et misiglaotan ed kakulangan na pitatalosan ya abayuboan legan na kalangweran. Say obligasyon na saray ateng a mantultuloy a mitalosan ed ananak da so nipabitar ed Deuteronomio 6:6, 7: “Sarayan salita ya inganggan ko ed sika ed sayan agew so nepeg ya ontatak ed pusom; tan nepeg mon ipurek iraya ed saray anak mo tan tongtongen ira sano manyurong ka ed abung mo tan sano manaakar ed dalan tan sano mandukdukol ka tan sano abangon ka.” On, nepeg a mangusar na panaon iray ateng ed ananak da! Nepeg a sibubulos ira a mansakripisyo ed biang na ananak da.
11. Anto iray arum a bengatlan nepeg a pitalosan na atateng ed ananak da?
11 Sikayoran atateng, mitalosan ed saray ananak yo ya inaro ra nen Jehova tan inaro yo ra met. (Uliran 4:1-4) Abuloyan yoran mangimano ed inkamabulos yon mansakripisyo ed saray inawa tan likeliket nisesengeg ed mental, emosyonal, pisikal, tan espiritual ya iyaaligwas da. Importanti so empatya ed saya, salanti, say abilidad na atateng a manmoria ed saray bengatla unong ed punto de vista na ananak da. Diad pangipanengneng na agsinisiblet ya aro, sikayon atateng so makapangipaalagey na mabiskeg a buknol na pankakasakey ed ananak yo tan mamaseseg ed sikaran mangipatua ed sikayo imbes a mangipatua ed kabarkada ra.—Colosas 3:14.
12. Akin a sibubulos iray tobonbalo a mitalosan ed atateng da?
12 Diad sananey a dapag, sikayoran tobonbalo, so walaan na obligasyon a mitalosan ed atateng yo. Diad pamabli ed walan agawaan da parad sikayo so makatulong ed sikayon panmatalkan ira. Nakaukolan yo so tulong tan suporta ra, tan magmainomay parad sikara a mangiter ed satan no sikayo so sibubulos a mitalosan ed sikara. Akin a gawen yoray kabarkada a manunan lapuan na simbawa? Saraya et dagdaiset so agawaan da parad sikayo no ipareng ed saray ateng yo. Anggapo so nagkalalon eksperiensia ra ed bilay nen say sikayo, tan no sikaray agkabiangan na kongregasyon, ag-iran peteg interesado ed andi-anggaan a kabunigasan yo.
Pitatalosan ed Limog na Kongregasyon
13, 14. Anto iran prinsipyo na Biblia so nakakaukolan ed pitatalosan ed saray Kristiano?
13 Sananey ya angat so pamasiansian lukas ed saray linya na pitatalosan ed saray agagi yo ed kongregasyon. Sikatayo so mabiskeg a tuloy ya asimbawan aglilingwanan so ‘panlilimog a nankakasakey.’ Diad anton gagala a manlilimog tayo? “Pian manaayatan ed aro tan maabig iran kimey.” (Hebreos 10:24, 25) No siopaman so akapasakit ed sikayo, ag itan absoluton ikatunongan ya agla onatendi ed saray pantitipon. Pansiansiaen iray linya na pitatalosan a lukas diad itumbok ed prinsipyo na konsehon inter nen Jesus a nikurit ed Mateo 18:15-17. Mitongtong ed samay sakey a liknaen yon sengegan na ermen yo.
14 Sano walaray siblangan ed sakey ed saray agagi yo, tumboken so Makasulatan a konsehon naromog ed Colosas 3:13: “Mantetepelan so sakey tan sakey tan manpeperdonaan so balang sakey no siopaman et wala so pangidaleman to ed siopaman. Unong a sibubulos ya amerdona si Jehova ed sikayo, ontan met so gawaen yo.” Mangipatnag itan na pitatalosan imbes a pangikaindan a mitongtong ed siopaman. Tan sano naimano yo a say sakey so aliwan makaaro ed sikayo, tumboken so konsehon naromog ed Mateo 5:23, 24. Mitalosan, tan mikareenan ed agi yo. Mankaukolan iya na aro tan kaumildian ed biang yo, balet walaan kayo na moral ya obligasyon ed sikayon dili tan ed agi a tumboken so konseho nen Jesus.
Konseho tan Panamaseseg
15. Akin a nepeg ya ag-onsaew iray Kristiano a mangipatalos na konseho sano walad kipapasen a manggawa ed satan?
15 Say obligasyon a mitalosan so nalalanor met ed itumbok ed konseho nen Pablo ed Galacia 6:1: “Agagi, anggaman onsuwawi ed kundang so sakey a too sakbay na pakapikabat to, sikayoran walaan na espiritual a kualipikasyon so mangipawil ed ontan a too diad espiritu na tayadno, unong a motekteken yo so inkasikayon dili, ta ompan lamang natukso kayo met.” Say inkamauyamo so nepeg a mamakiwas ed sikatayon manadmite ed siopaman a mangituro ed agawa tayon lingo diad panagsalita o kondukta tayo. Petepeteg, amin tayo so nepeg a walaan na awawey a singa si salmistan David sanen insulat to: “No say matunong so mangabil ed siak, satan so maaron-kaabigan; tan no baaten to ak, satan so magmaliw a larak ed ulo, ya aglabay ya ikaindan na ulok.” (Salmo 141:5) Nepeg a nagkalautlan manunan alimbawa iray mamatakten ed kaumildian, ya agmamipilit ed personal a panmoria noag ingen akaparaan a mangawat na panangorehi, a sinononot a ‘saray sugat na maaron kaaro so matoor.’—Uliran 27:6.
16. Anton nengneng na pitatalosan so nepeg ya abrasaen na saray malangwer nin ispiker?
16 Kurang na kakabatan tan inkauyamo parad tobonbalo ya anapen so konseho tan direksion a manlapud matatken iran Kristiano, a walaan na bengatlan makapaalagey ya iyopresi. Anggan saray mamatatken so nagunggunaan ed sayan dalan. Alimbawa, sakey a matatken so angibaga ed sakey a paliwawa a saray bendisyon ya asaglawi ed Apocalipsis 7:16, 17, nipaakar agpakaerasan tan agkapgaan la et bengabengatlan ilaloan na arum a karnero ed say balon mundo. Anggaman ontan, walan nidanet itan ed a sayan kasulatan so niyaplikan manuna ed presentin panaon. (Nengnengen so Revelation—Its Grand Climax At Hand!, pahina 126-8.) Sakey a matatken ed limog na dumerengel so nanliknan nepeg ton salitaen iyan bengatla, balet sakbay a sikato so walaan na pankanawnawan gawaen itan, say ispiker a mismo so nantelepono ed sikato tan kinmerew na dinanman a suhestion ed pakaaligwas to ed paliwawa to. On, gawaen tayon magmainomay parad saramay malabay ya ontulong ed sikatayo diad panamegley na pitalosan a kaliktan tayon nakonseho. Agtayo komon magmaliw a malikna odino sensitibo.
17. Panon a say pitatalosan et mamaalagey ed saray agagi tayo?
17 Angibalikas si Arin Solomon na sakey a prinsipyon niyaplikan maong ed diskusyon tayo. Inkuanto: “Agmo popokpokan so maong ed saray mankanepegan, sano wala ed pakayari na limam so panggawa ed satan.” (Uliran 3:27) Kanepegan tayon aroen iray agagi tayo. Inkuan nen Pablo: “Aleg a maotang kayo ed anggan siopa na antokaman, noag say panaarowan ed sinansakey; ta say mangaro ed kapara ton too so walan anumpal ed ganggan.” (Roma 13:8) Kanian magmaliw a mabunlok ed saray salita yon makapaseseg. Kasin sakey a walad kalangweran a ministeryal ya aripen so mangiter na ununan publikon paliwawa to? Sikato so komendaan yo. Kasin say sakey ya agin bii so amasya o marakep so impangipresenta to ed asainmin ed Eskuelaan na Teokratikon Ministeryo? Ibaga ed sikato no panon kayon agayagaan ed saray sagpot to. Diad sakey ed dakel, saray agagi tayon lalaki tan bibii so manggugunaet a gawaen da so anggaay nayarian da tan napaseseg ed maaron pangibalikas na apresasyon.
18. No nipatnag so alablabas a talek, anto so maabig a gawaen?
18 Miduma, say sakey a kalangweran ya ispeker so nayarin maabilidar, balet lapud sikato so ugaw ni, nayarin sikato so mangipatnag na nagkalalon dilin-panmatalek nen say nitukoy ed okasyon. Anton nengneng na pitatalosan so imanoen dia? Agta maabig no sakey a masiken lan matatken so mangomenda ed sikato ed antokaman a maabig iran punto ed presentasyon to balet, diad parehon panaon et mapagalang a mangisuheri na saray dalan a nabayuboan to so inkamauyamo ed arapen? Say ontan a pitatalosan so mangipanengneng na sanaagin aro tan makatulong ed malangwer ni a mangiwaklit a masakbay ed mauges iran ugali, sakbay a nitanem ira.
19. Akin a nepeg a saray mamatatken tan ulo na pamilya et magmaliw a manangipatalos?
19 Mitalosan iray mamatatken ed sakey tan sakey tan ed kongregasyon nipaakar ed saray bengatlan makagungguna—siempre, paliisan, so pangiparungtal na saray kompidensyal a pamaakaran, a singa saramay nisiglaot ed hudisyal iran problema. Anggaman ontan, say pagmaliw a masyadon masekreto, so mansumpal ed agpanmatalek tan pakadismaya tan mangapekta ed makaaron atmospera ed sakey a kongregasyon—odino ed sakey a pamilya. Alimbawa, balang sakey so magayagan ondengel ed makapaalagey a report. Singa panpipilalekan nen apostol Pablo a pitalosan so ed espiritual iran langkap, ontan met a saray mamatatken so nepeg a mapaga a mangipasabi na makapaalagey ya impormasyon ed saray arum.—Uliran 15:30; 25:25; Roma 1:11, 12.
20. Diad anton kabiangan na pitatalosan so pidenengan na ontumbok ya artikulo?
20 On, say pitatalosan so namparan makana ed Kristianon kongregasyon tan ed say Kristianon pamilya. Niarum ni, satan so nakakaukolan ed sakey nin pasen. Iner? Diad Kristianon ministeryo. Diad ontumbok ya artikulo, kunsideraen tayo iray dalan a napaaligwas iray abilidad tayo ed pitatalosan ed sayan sankaimportantian a kimey.
Panon so Pangebat Yo?
◻ Panon a say mabetbet a babeng ed pitatalosan ed pamilya et natalonaan?
◻ Panon a nakapet na saray asawan lalaki tan bibii so anggat na pitatalosan?
◻ Panon ya onarawi iray atateng tan ananak ed baetan ed kailalakan?
◻ Panon a say pitatalosan ed saray kongregasyon tan diad saray pamilya et napaneknekan a makapaalagey?
[Litrato ed pahina 22]
Say maabig a pitatalosan so mangiyalibansa na kabunigasan tan liket na pamilya