Kasin Nepeg Yo A Panisiaan So Trinidad?
Say Masanton Espiritu—Aktibon Puersa na Dios
1. Anto so ibabaga na bangat a Trinidad nipaakar ed masanton espiritu?
UNONG ed doktrinan Trinidad, say masanton espiritu so komatlon persona ed inka-Dios, kapara na Ama tan Anak. Unong ya ikuan na libron Our Orthodox Christian Faith: “Say Masanton Espiritu so peteg a Dios.”
2. Diad Biblia, dinan a Hebreo tan Griegon salita so mabetbet a nausar parad “espiritu”?
2 Diad Hebreon Kasulatan, say mabetbet a nauusar a salitan “espiritu” et ruʹach, a kabaliksan toy “linawa; dagem; espiritu.” Diad Griegon Kasulatan, say salita so pneuʹma, a walaan na parehon kabaliksan. Kasin iparungtal na sarayan salita a say masanton espiritu so kabiangan na sakey a Trinidad?
Sakey ya Aktibon Puersa
3, 4. Unong a naimano ed Genesis 1:2, anto so ibabaga na Biblia nipaakar ed masanton espiritu?
3 Say impangusar na Biblia ed “masanton espiritu” so mangipapatnag a kontroladon puersa itan ya uusaren nen Jehova a Dios diad panumpal ed nanduruman gagala to. Diad sakey a paraan, saya so mipadparad elektrisidad, sakey a puersan nausar a manggawa na nanduruman panangikurang.
4 Diad Genesis 1:2 salitaen na Biblia a say “aktibon puersa na Dios [“espiritu” (Hebreo, ruʹach)] so ongagalaw dia tan diman ed tapew na danudanum.” Dia, say espiritu na Dios et say aktibon puersa to ya onkikiwas a mamorma ed dalin.
5. Mangiter na saray alimbawa no panon a say espiritu na Dios so manisindag ed saray ariripen to?
5 Uusaren na Dios so espiritu to pian sindagan iramay manserbi ed sikato. Impikasi nen David: “Ibangat moak a manggawa na linawam, ta sika so Dios ko. Say espiritum [ruʹach] so maabig; itonton toak komon ed kaptekan.” (Salmo 143:10) Sanen aturo so 70 makayarin lalaki ya ontulong ed si Moises, inkuan na Dios ed sikato: “Alaen ko so arum a kabiangan na espiritun [ruʹach] walad sika tan iyalis ko ed sikara.”—Numeros 11:17.
6. Panon a saray managsulat na Biblia so naimpluensyaan na masanton espiritu?
6 Nikurit so propesiya na Biblia sanen saray ariripen na Dios so “pinuyanan na masanton espiritu [Griego, nanlapud pneuʹma].” (2 Pedro 1:20, 21) Sirin say Biblia so “pinuyanan na Dios,” tan say Griegon salita parad saya et The·oʹpneu·stos, a kabaliksan to so “inlinawa na Dios.” (2 Timoteo 3:16) Tan say masanton espiritu so angiwanwan ed arum a totoon makanengneng na saray pasingawey o nawalaan na mapropetiko iran kugip.—2 Samuel 23:2; Joel 2:28, 29; Lucas 1:67; Gawa 1:16; 2:32, 33.
7. Anton alimbawa so mangiyilustra a say masanton espiritu et sakey a puersa?
7 Say masanton espiritu so anenyeg ed si Jesus pian onlad kalawakan kayari inkabautismoan to. (Marcos 1:12) Say espiritu so singa apoy ed akindalem na ariripen na Dios, a sikaray apabiskeg ed satan a puersa. Tan satan so nanggawad sikaran mansalitan mabayani tan makmakpel.—Miqueas 3:8; Gawa 7:55-60; 18:25; Roma 12:11; 1 Tesalonica 5:19.
8. Diad antoran pamaakaran so panguusaran na Dios ed espiritu to?
8 Diad panamegley na espiritu to, idadapo na Dios iray panangukom to ed totoo tan nasyones. (Isaias 30:27, 28; 59:18, 19) Tan say espiritu na Dios so makasabi ed anggan iner, onkikiwas a pabor ed totoo o sumpad sikara.—Salmo 139:7-12.
‘Pakayarin Nagkalalo ed Gendat’
9. Anto so niiter na espiritu na Dios ed saray ariripen to?
9 Say espiritu na Dios so mangiiter met na “pakayari a nagkalalo ed gendat” ed saraman so manserbi ed sikato. (2 Corinto 4:7) Saya so manggawad sikaran makapansungdo ed saray subok na pananisia odino makapanggawa na saray bengatlan agda gendat a nagawaan.
10. Iner so nanlapuan na pakayari nen Samson, tan kasin satan a puersa et sakey a persona?
10 Alimbawa, nipaakar ed si Samson, isalaysay na Uko-ukom 14:6: “Say espiritu nen Yahweh so tinmalona ed sikato, tan anggaman andian na bebembenan ya ayura biningbingkas to so leon.” (JB) Kasin sakey a dibinon persona so aktual a linmoob o tinmalona ed si Samson, ya amakiwas ed laman ton manggawa na ginawa to? Andi, peteg a say “pakayari na KATAWAN [satan] so amabiskeg ed si Samson.”—TEV.
11. Diad anton nengneng a say masanton espiritu so dinmapo ed si Jesus, tan satan so tinmulong ed sikaton makayarin manggawa na anto?
11 Sanen abautismoan si Jesus ibabaga na Biblia a, say masanton espiritu so linmasor ed sikaton singa sakey a malapati, aliwan singa indengan na too. (Marcos 1:10) Sayan aktibon puersa na Dios so nanggawad si Jesus a makayarin manambal na mansasakit tan mamaoli na inatey. Unong ya ibabaga na Lucas 5:17: “Say Pakayari na Katawan [Dios] so walad benegan na saray impantambal to.”—JB.
12, 13. Diad anton nengneng a say masanton espiritu so sinmabi ed saray babangatan, ya anenyeg ed sikaran makayari a manggawa na anto?
12 Say espiritu na Dios so tinmulong met ed saray babangatan nen Jesus a manggawa na makapakelaw iran bengatla. Isalaysay na Gawa 2:1-4 a saray babangatan so atiptipon nen Pentecostes sanen “biglan sinmabi manlapud tawen so sakey a tanol a singa mabanesbes a dagem, . . . tan amin da so napno na masanton espiritu tan ginmapon mansalita na nanduruman pansasalita, unong ed samay impalangkap na espiritu a salitaen da.”
13 Kanian si Jesus tan arum ya ariripen na Dios so inikdan na masanton espiritu na pakayarin manggawa na gendat ya agnagawaan na too.
Aliwan sakey a Persona
14. Anto so imbaga na sakey a teologo nipaakar ed impangusar na Biblia ed atooan iran termino a maneskribe ed masanton espiritu?
14 Anggaman kuan, agta walaray bersikulo na Biblian manutukoy ed masanton espiritu ed atooan iran termino? On, balet imanoen so ibabaga na Katolikon teologo a si Edmund Fortman nipaakar ed saya ed The Triune God: “Anggaman sayan espiritu so mabetbet ya adeskribe ed atooan iran termino, sayan espiritu so malinew ya ag-inisip o ag-imparungtal na saray sagradon managsulat [na Hebreon Kasulatan] bilang sakey a persona.”
15. Panon a say Kasulatan so anukoy a bilang too ed arum a bengatlan aliwan persona?
15 Diad Kasulatan agmakapakelaw a say sakey a bengatla so natukoy a singa too. Say kakabatan so nibagan walaan na ananak. (Lucas 7:35) Say kasalanan tan patey so atawag ya arari. (Roma 5:14, 21) Diad Genesis 4:7 say New English Bible (NE) kuanto: “Say kasalanan so sakey a demonyon manatalaran ed puerta,” kanian say kasalanan so niretrato bilang sakey a marelmeng ya espiritun manatalaran ed puerta nen Cain. Siempre, say kasalanan so aliwan sakey ya espiritun persona; nisay say panukoy ed masanton espiritu bilang too so manggawad sikaton sakey ya espiritun persona.
16. Panon so pangipanengneng na 1 Juan 5:6-8 a say masanton espiritu so aliwan persona?
16 Mipadpara, diad 1 Juan 5:6-8 (NE) aliwa lambengat a say espiritu noagta ontan met ed “danum, tan dala” so atukoy bilang “tastasi.” Ingen say danum tan dala so mabitar ya aliwan persona, ontan met say masanton espiritu so aliwan persona.
17. Anton kaslakan a balikas na Biblia so mangipanengneng a say masanton espiritu so aliwan sakey a persona?
17 Mitunosan ed saya so inkalapagan ya inkausar ed Biblia na “masanton espiritu” diad aliwan-toon impanukoy, a singa say impangiparad satan ed danum tan apuy. (Mateo 3:11; Marcos 1:8) Saray totoo so apaseseg a napano na masanton espiritu imbes a say alak. (Efeso 5:18) Sikaray nibagan napano na masanton espiritu ed parehon dalan a sikaray napano met na saray kalidad a kakabatan, pananisia, tan gayaga. (Gawa 6:3; 11:24; 13:52) Tan diad 2 Corinto 6:6 say masanton espiritu so apisakup ed dakel iran kalidad. Say ontan iran balikas so agla komon mabetbet a nausar no say masanton espiritu so aktual a persona.
18. Panon tayon ipaliwawa so ibabaga na Biblian say masanton espiritu so mansalita?
18 Ontan met, anggaman ibabaga na arum a teksto na Biblia a say espiritu so mansasalita, ipanengneng na arum a teksto a saya so aktual ya agawa diad panamegley na totoo odino angheles. (Mateo 10:19, 20; Gawa 4:24, 25; 28:25; Hebreo 2:2) Say kiwas na espiritu ed ontan a kipapasen so mipadpara ed bunlayon na radyo a mangitatarok na saray mensahe na sakey a too parad sananey a toon walad arawi.
19. Anto so labay ya ibaga na Mateo 28:19 sanen inkuanton “diad ngaran . . . na masanton espiritu”?
19 Diad Mateo 28:19 atukoy so “ngaran . . . na masanton espiritu.” Ingen say salitan “ngaran” so agmabetbet a mankabaliksan na personal a ngaran, balanglan diad Griego o diad Ingles. No ikuan tayon “diad ngaran na ganggan,” agtayo tutukoyen so sakey a persona. Tutukoyen tayo so mangitatalindeg ed ganggan, say autoridad to. Ikuan na Word Pictures in the New Testament nen Robertson: “Dia say usar na ngaran (onoma) so mabetbet ed Septuagint tan papyri a manutukoy ed pakayari o autoridad.” Sirin say bautismo ‘diad ngaran na masanton espiritu’ et say pamidbir ed autoridad na espiritu, a nanlapud Dios tan onkikiwas unong ed madibinon linawa.
Say “Katulongan”
20. (a) Sanen inusar nen Jesus so Griegon salita parad “katulongan,” akin ya inusar to so neuter a pronouns? (b) Anton pronoun so nausar a mitukoyan ed parad-laki-biin Griegon salita parad “espiritu”?
20 Tinukoy nen Jesus so masanton espiritu bilang sakey a “katulongan,” tan inkuanton manbangat, mangiwanwan, tan mansalita. (Juan 14:16, 26; 16:13) Say Griegon salitan inusar to parad katulongan (pa·raʹkle·tos) so walad terminon parad-laki. Kanian sanen tinukoy nen Jesus no anto so gawaen na katulongan, inusar to so parad-lakin personal a pronouns. (Juan 16:7, 8) Diad biek a dapag, no nausar so neuter a Griegon salita ed espiritu (pneuʹma), say neuter a pronoun a “satan” so matukoy ya inusar.
21. Panon so impangaksobi na sakey a Katolikon Biblia a say impangusar to ed parad-lakin personal a pronouns ed salitan “espiritu” so agmakatunongan?
21 Kaslakan a Trinitaryon managpatalos so mangiyaamot ed sayan katuaan, unong ya inaksobi na Katolikon New American Bible nipaakar ed Juan 14:17 “Say Griegon salita parad ‘Espiritu’ so neuter, tan anggaman manguusar itayo na personal iran pronoun ed Ingles (‘he,’ ‘his,’ ‘him’), karaklan ed saray Griegon MSS [manuskrito] so angusar ed satan.”
22. Akin ya inusar na Griegon teksto so parad-lakin personal a pronoun ed salitan “katulongan”?
22 Kanian no say Biblia so manguusar na parad-lakin personal a pronouns a mitukoyan ed pa·raʹkle·tos ed Juan 16:7, 8, satan so unong ed saray totontonen ed gramatika, aliwan panangiparungtal na sakey a doktrina.
Agkabiangan na sakey a Trinidad
23-25. Anto so binidbir na duaran Katolikon reperensya nipaakar ed masanton espiritu?
23 Bibidbiren na nanduruman reperensya a say Biblia so agmanusuporta ed ideyan say masanton espiritu so komatlon persona a kabiangan na Trinidad. Alimbawa:
24 The Catholic Encyclopedia: “Inerman ed Daan a Sipan anggapo so naromog tayon malinew a pamatnagan na sakey a Komatlon Persona.”
25 Say Katolikon teologo a si Fortman: “Say espiritu so agbalot impasen na saray Judio bilang sakey a persona; anggapo so antokaman a mabiskeg ya ebidensya a siopaman ed saray managsulat na Daan a Sipan so anisia ed saya . . . Say Masanton Espiritu so gendat a niparungtal ed saray Sinoptiko [saray Ebanghelyo] tan ed Saray Gawa bilang madibinon puersa o pakayari.”
26, 27. Panon so impanuporta na duaran Katolikon reperensya ed panmoria na Biblia ed masanton espiritu?
26 Say New Catholic Encyclopedia: “Say D[aan] a S[ipan] so malinew ya agmangiyaanino ed espiritu na Dios bilang sakey a persona . . . Say espiritu na Dios et simplen say pakayari na Dios. No satan et tunggal paminsan a niparungtal bilang biig ed Dios, satan so lapud say linawa nen Yahweh so onkikiwas a mapalaway.” Inkuanto met: “Kaslakan a teksto na B[alon] S[ipan] so mangipaparungtal ed espiritu na Dios bilang sakey a bengatla, aliwan sakey a persona; saya so nikadkaduman naimano ed panparpara na espiritu tan pakayari na Dios.”—Kien mi so italiko.
27 A Catholic Dictionary: “Diad segek, say Balon Sipan, a singa met say Daan, so manutukoy ed espiritu bilang sakey a dibinon biskeg o pakayari.”
28. Kapigan so impangiyabawag na Kakristianoan a say masanton espiritu so sakey a persona?
28 Kanian, ag-impasen na saray Judio nisay saray inmunan Kristiano so masanton espiritu bilang kabiangan na Trinidad. Linmetaw itan a bangat ed saginonor iran siglo. Unong ya inkuan na A Catholic Dictionary: “Say komatlon Persona so pinaletan ed Konsilyo na Alexandria nen 362 . . . tan diad kaunoran na say Konsilyo na Constantinople nen 381”—ngalngalin talora tan kapalduan siglo kayarin saray babangatan so akalboan na masanton espiritu ed Pentecostes!
29. Anto so masanton espiritu na Dios, tan satan so aliwan anto?
29 Andi, say masanton espiritu so aliwan sakey a persona tan agkabiangan na Trinidad. Say masanton espiritu et say aktibon puersa na Dios ya uusaren to diad panumpal na linawa to. Satan so agkapara na Dios noagta lawas walad silong na pakayari to tan uuleyan to.