Kasin Magenap La so Dinanman A Relihyon?
“Say kapalaran na panaon tayo so mapeligro. Nakaukolan tayo so relihyon, balet anggapo so naromog tayon Dios a manepeg ed satan.”—Lucian Blaga, Romanon umaanlong tan pilosopo
“Wadtan so relihyon tan say klero, ya angangko et mansiansia diad andukey a panaon a sankabalgan a kakabusol na iyaaligwas tan kawayangan.”—Khristo Botev, umaanlong a taga-Bulgaria
IYAANIWENG na nitekep iran inaon so probleman kikukutepen na dakel a masimoon a totoo. Diad tua liknaen da so pankaukolan ed relihyon, balet say misteryoson Dios ya ibabangat na klero so aliwan Dios a nayarian dan talosan tan aroen. Nagkalautla, amoria da a say klero tan saray relihyon da so angamper a tuloy ed aligwas tan kawayangan na too. On, anggaman ondadakel so mamidbir ed pankaukolan na relihyon, saray masimoon a totoo so agbasta napenek na dinanman a relihyon.
Sakey a Makanan Pandumaan
Say relihyon so walaan na manunan betang ed nengneng tan awaran na too. Say relihyon so tinukoy na The New Encyclopædia Britannica a “bilang katuaan ed eksperiensia, kultura, tan awaran na too” tan inyarum to: “Saray ebidensya na relihyoson awawey tan katooran so onkukurang ed amin a kabiangan na panagbilay na too.” Balet ipanengneng na awaran ya anggapo ed saray ankabaleg a relihyon na mundo so nagmaliw a bendisyon ed katooan.
Nankomenton aminsan so taga-India ya opisyal na estado a si Jawaharlal Nehru: “Say tatawagen natan a relihyon, o diad anggan anton naorganisan relihyon ed India tan ed inerman a pasen, so naimanon amano ed sikatayo na kakebbiewan. Agta masimoon kayon mipakna ed sikato no ikunsidera iray bakal tan krimen ya agawa nisesengeg ed relihyon?
Nen koma-18 siglo, say pilosopon Pranses a si Voltaire so nanggawa na makapainteres a panangipareng. Insulat to: “Ikuan yo a say relihyon so amawala na agnabilang iran gawan mabanday. Ikuan yo ni ingen ya anito, anito a manguuley ed maermen a globo tayo. Say anito so sankaruksaan a kabusol na puron panagdayew ya utang tayo ed Supremon Sakey.” Si Voltaire so akipuligesgesan ed relihyoson panameget ed agew to, ingen impansiansia to so pananisia to ed Dios bilang Manamalsa na talba. Anengneng to so pandumaan na tuan relihyon tan palso.
Say Pankaukolan a Manpili
Aliwan amin et mipakna ed si Voltaire. Arum ingen so mangibagan amin a relihyon et maong; kanian liknaen dan agla nakaukolan so pananap na tuan relihyon. Saratan a totoo so nepeg a mangimano ed impasakbay nen propeta Isaias, ya angisulat: “Abagey iramay mangibabagan say maong so mauges tan say mauges et maong, ya ipasen da so kabilungetan bilang liwawa tan say liwawa bilang kabilungetan, saramay ipasen da so ampait a masamit tan say masamit bilang ampait!” (Isaias 5:20) Say palson relihyon so angitarok na kaugsan ed katoaan. Satan so nansumpal ed espiritual a kabilungetan tan walan angitilak na ampait a taway ed sangi na matuan-impanpuson totoo.
Sirin, say panpili et aliwan diad baetan na pagmaliw ya ateista tan manisia ed dinanman a relihyon. Aliwan ontan kainomay. Bektan binidbir na sakey so pankaukolan ed Dios, nepeg a sikatoy mananap ed tuan relihyon. Onia so impangidantal na manag-usisan si Émile Poulat ed Le Grand Atlas des Religions (The Large Atlas of Religions): “Saray bengatlan ibabangat tan kekerewen na [saray relihyon] so nanduruman tuloy a saratan ya amin so imposiblen panisiaan.” Mitunosan ed saya, ibabaga na Pranses ya Encyclopædia Universalis (Universal Encyclopedia): “No say koma-21 a siglo so ontupleg lamet ed relihyon, . . . kaukolan a desidien na too no kasin saray sagradon bengatlan niparungtal ed sikato so tua odino palso.”
Panon a Pilien so Suston Relihyon
Anto so mangiwanwan ed sikatayo diad pampili na suston relihyon? Susto so Encyclopædia Universalis sanen impabitar to so kaimportantian na katuaan. Agnayarin magmaliw a tua so relihyon a mangibabangat na katilaan. Onia so inkuan na sankabantogan a propetan nambilay ed dalin: “Say Dios so Espiritu, tan saramay mandayew ed sikato so nepeg a mandayew ed espiritu tan katuaan.”—Juan 4:24.
Satan a propeta et si Jesu-Kristo, tan inyabawag to met: “Manalwar kayo sumpad saray palson relihyoson managbangat, ya onla ed sikayon sikakawes na karnero balet diad peteg sikaray mangasiban lobo. Sikaray napatnagan yo ed saray bunga ra. . . . Amin a maong a kiew so mamawala na maabig a bunga, balet say abulok a kiew so mamawala na makapuy a bunga.” (Mateo 7:15-17, Phillips) Diad impakanengneng ed makapuy a bunga na “ankabaleg” iran relihyon na mundo, tan anggan ed saray sekta tan kulto a linmesa, amoria na dakel a masimoon totoo a sikaran amin so ‘abulok a kikiew,’ peteg a makapuy. Balet panon dan naromog so tuan relihyon?
Siempre, imposible so panaral ed amin a nilibon relihyon ed loob tan paway na Kakristianoan sakbay a manpili. Anggaman ontan,—unong ed inkuan nen Jesus—no say katuaan tan bunga so usaren tayo bilang sukatan, nayarian tayon ibiig so tuan relihyon.
Say Katuaan tan Bunga
Sinalita nen Jesus so katuaan. Nipaakar ed saya, anton grupo na saray mananisia so angipulisay ed saray relihyoson katilaan ya inaon ed kadaanan iran mitolohya tan Griegon pilosopiya a nandutak ed kaslakan a relihyon? A singa say tilan bangat a say kamarerwa na too so ag-ompatey.a Sayan bangat so amalesa na managmodmora-ed-Dios a doktrinan impiernon-apuy.
Sinalambit met nen Jesus so bunga. No nipaakar ed saya, wala ta so kabat yon relihyon ya amawala na peteg ya internasyonal a panlilimog a ditan say pandurumaan ed rasa, pansasalita, tan nasyon so tinalonaan na aro tan pantutunosan? Wala ta so kabat yon sankamundoan a relihyoson simpok a lablabayen ni na saray membro to so napasegsegang nen say pasugsugan ed saray pulitiko tan relihyoson papangulo a manggula tan mamatey ed saray agagi ra nisesengeg ed nasyonalismo o relihyon? Say relihyon ya angipulisay ed saratan a relihyoson katilaan tan amawala na maabig a bunga so mangiter na mabiskeg a paneknek bilang say tua, agta ontan?
Aagamilen Natan so Tuan Relihyon
Wala ta so ontan a relihyon? On, wala. Balet nepeg yon bidbiren ya aliwan sakey ed ankabaleg iran relihyon na mundo. Kasin onkelaw tayo ed saya? Andi. Diad bantog a Sermon to ed Palandey, inkuan nen Jesus: “Onloob kayo ed mainget a pinto; ta maawang tan malapar so dalan a mamaarap ed kadederal, tan dakel naani so ondalan ditan; balet mainget so pinto tan makisir so dalan a mamaarap ed bilay, tan daiset so makaromog ed satan.”—Mateo 7:13, 14.
Kanian iner so pakaromogan na tuan relihyon? Tekep na amin a kaumildian tan inkamatua, nepeg min ibaga a saray Tasi nen Jehova so manitibukel na internasyonal a simpok a mankukurang ed sayan ‘mainget tan makisir a dalan.’ Tua, saray manunan relihyon so nanmudmoran anawag ed saray Tasi nen Jehova a bilang sekta. Balet satan so eksakton impanawag na saray apostatan relihyoson papangulo ed asasakbay iran Kristiano nen inmunan siglo K.P.—Gawa 24:1-14.
Akin a matalek iray Tasi nen Jehova a walad sikara so tuan relihyon? Bueno, tugyopen da so internasyonal a sanaagin linmaknab ed masulok a 200 daldalin tan manatalona ed inkaapag-apag ed nasyonalidad, rasa, lenguahe, tan sosyal a talindeg. Tan agda sisiaen iray doktrina—anggaman kadaanan—a malinew ya onsumlang ed ibabaga na Biblia. Balet panon so insabi ra ed satan a makapaibeg a kipapasen? Tan anto so sasaglawien na panangagamil na tuan relihyon? Saya tan say arum nin tepetepet nipaakar ed relihyon so nasalaysay ed ontumbok a duaran artikulo.
[Paimano ed leksab]
a Parad napanmatalkan a paneknek na mitikon lapuan na sayan sisiaen, nengnengen so libron Mankind’s Search for God, ya impalapag na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., pahinas 52-7.
[Litrato ed pahina 7]
Saray Krusada so kabiangan na mauges a bunga na palson relihyon
[Credit Line]
Bibliotheque Nationale, Paris
[Litrato ed pahina 8]
Say tuan relihyon so mamawala na maong a bunga