Saray Palson Propeta Natan

NANLINGKOR si Jeremias bilang propeta na Dios ed Jerusalem diad panaon sanen say syudad so napno na panagtalintao, imoralidad, inkabulok, tan say panagpatedter na dala na andi-kasalanan. (Jeremias 7:8-11) Agto bokbokor so aktibon propeta ed saman a panaon, balet maslak ed saray arum so manlilingkor ed dilin pankaabigan tan abulok. Diad anton dalan? Inyabawag nen Jehova: “Ta manlapu ed propeta angga ni ed saserdote et balang sakey so onkikiwas a sititila. Nileglemew dan tambalen so babag na baley ko, a kuan da, ‘Wala so deen! Wala so deen!’ anta anggapo so deen.”​—Jeremias 6:13, 14.

Nanggunaetan na saray palson propetan ipatnag ya anggaman ed inkabulok na dalin, saray bengatla so maabig, tan saray totoo et mikakareenan ed Dios; balet aliwan ontan. Manaalagar so panangukom na Dios ed sikara, unong ya andi-takot ya inyabawag nen Jeremias. Say tuan propetan Jeremias, aliwan saray palson propeta so nialangon sanen binagbag na saray sundalon taga-Babilonia so Jerusalem nen 607 K.K.P., aderal so templo, tan saray totoo so balanglan pinatey odino ingayogoy a bilang kautibo ed arawin Babilonia. Saray pigaran pakaskasin atilak ed dalin so amaarap ed Ehipto.​—Jeremias 39:6-9; 43:4-7.

Anto so walan ginawa na saray palson propeta? “‘Nia siak so onsumpa ed saray propeta,’ kuan nen Jehova, ‘saramay manatakew ed saray salitak, balang sakey ed kaabay to.’” (Jeremias 23:30) Tinakew na saray palson propeta so pansumpalan komon ed italineng ed saray salita na Dios diad pamaseseg ed saray totoon ontalineng ed saray tila imbes ed tuan pasakbay a manlalapud Dios. Ibabaga ra, so aliwan say “makapakelaw iran gawa na Dios,” noag ingen saray dilin kanonotan da, bengabengatlan kaliktan a dengelen na totoo. Say mensahe nen Jeremias so peteg a manlalapud Dios, tan no saray Israelita so walan kinmiwas ed saray salita to, niliktar ira komon. ‘Tinakew [na palson propetas] iray salita na Dios’ tan intonton iray totoo ed karisgoan. Unong ya inkuan nen Jesus nipaakar ed agmatoor a relihyoson papangulo ed agew to: “Sikara so bulag a manangitonton. Et no say bulag itonton to so bulag, sikaran dua so napelag ed abot.”​—Gawa 2:11; Mateo 15:14.

Singa ed agew nen Jeremias, walaray palson propeta natan a mangibabagan mangilalaman ed Dios na say Biblia; balet sikara met so manatakew ed saray salita na Dios diad panpulong ed bengabengatlan mangisuwawi ed totoo manlapud peteg ya ibabaga na Dios, diad panamegley na Biblia. Diad anton dalan? Ebatan tayo itan a tepet diad pangusar ed manunan bangat na Biblia ed Panarian, a bilang panagsuri.

Say Katuaan Nipaakar ed Panarian

Say Panarian na Dios so manunan tema na bangat nen Kristo, tan asaglawi itan a masulok a sanlasus a danay ed saray Ebanghelyo. Asakbay ed ministeryo to, inkuan nen Jesus: “Kaukolan kon ipulong so maong a balita na panarian na Dios, ta sikatoya so nibakian ko.” Imbangat toray patumbok to a manpikasi: “Onsabi komon so panarian mo.”​—Lucas 4:43; 11:2.

Sirin, anto so Panarian? Unong ed The New Thayer’s Greek English Lexicon, say Griegon salitan nipatalos a “panarian” ed Biblia et ununan mankabaliksan a, “maarin pakayari, inkaari, pananguley, uley” tan komadua, “say teritoryan uleyan na uley na ari.” Manlapud saya lohikon namoria tayo a say Panarian na Dios so sakey a literal a gobiernon iimatonan na sakey ya Ari. Kasin onia so kipapasen?

On, ontan, tan si Jesu-Kristo a mismo so Ari. Sakbay na kiyanak nen Jesus inkuan nen anghel Gabriel ed si Maria: “Saya so magmaliw a baleg tan natawag ya Anak na Sankatageyan et iter nen Jehova a Dios ed sikato so trono nen David ya ama to.” (Lucas 1:32) Say pakaawat nen Jesus na trono so mamaneknek a sikato so sakey ya Ari, sakey a ginogobiernon Manuley. Ontan met sakey a paneknek ya atan a Panarian so sakey a literal a gobierno et say propesiya nen Isaias: “Ta dia ed sikatayo niyanak so sakey ya ugaw, dia ed sikatayo sakey ya ugaw a laki so niiter: et say gobierno so wala naani ed tapew na abala to . . . Diad ibaleg na pananguley to tan kareenan anggapo naani anggaan.”​—Isaias 9:6, 7, King James Version.

Iner so panuleyan nen Jesus? Diad Jerusalem? Andi. Anengneng nen Daniel ed pasingawey si Jesus a mangaawat na Panarian, tan diad pasingawey to et walad tawen si Jesus. (Daniel 7:13, 14) Mitukoyan iya ed dalan ya impanukoy nen Jesus ed Panarian. Mabetbet ton tinukoy itan a “say panarian ed katawenan.” (Mateo 10:7; 11:11, 12) Mitukoyan met itan ed saray salita nen Jesus ed si Pilato sanen si Jesus so nabibista ed arap to: “Say Panarian ko so agkabiangan na mundo. No say panarian ko so kabiangan na sayan mundo, saray ariripen ko mibakal ira komon pian agak niyawat ed saray Judios. Balet, bang say panarian ko agmanlapu dia.” (Juan 18:36) Kasin imbangat ed sikayo na ministro odino pari yo a say Panarian nen Jesus so peteg a gobierno, a manuuley ed tawen? Odino imbangat to ed sikayo a say Panarian so bengatla lambengat a wala ed puso? No imbangat to kayo na sarayan bengatla, sikato so walan manatakew na saray salita na Dios manlapud sikayo.

Anto so siglaotan ed baetan na gobiernon Panarian tan amin a nanduruman nengneng na atooan a gobierno? Unong ed The Encyclopedia of Religion, inuksoy nen Mircea Eliade, say Reformer a si Martin Luther, sanen sisingbaten so Panarian et angisuherin: “Say minumundon gobierno . . . so natawag met a panarian na Dios.” Arum so mangibangat a saray totoo, diad dilin sagpot da et makapangitarok ed atooan a gobierno a mipadpara ed Panarian na Dios. Nen 1983 say World Council of Churches so amekder: “Legan a tasian tayo so puron pilalek tayo parad kareenan tekep na espisipikon kiwakiwas, usaren na Espiritu na Dios so maletey iran sagpot tayo ed pangitarok ed panpanarian na sayan mundo a mas maapit ed panarian na Dios.”

Anggaman kuan, imanoen, a diad Pikakasi nen Katawan (say “Ama Mi”), imbangat nen Jesus iray patumbok to ya ipikasi so Panarian na Dios ya onsabi tan insan imbaga to ed sikaran manpikasi: “Nagawa komon so linawam [na Dios], unong ed tawen, ontan met ed dalin.” (Mateo 6:10) Diad arum iran salita, ag-onsabi so Panarian nisesengeg ed panggawa na totoo ed linawa na Dios. Say isasabi na Panarian so sengegan a nagawa ed dalin so linawa na Dios. Panon?

Ontalineng ed ikuan na propesiya ed Daniel kapitulo 2, bersikulo 44: “Tan dia ed saray agew naani na saratan ya arari [atooan iran manuley ed panaon na anggaan] say Dios na tawen mamaalagey naani na sakey a panarian ya anggan kapigan et agnaani naderal. . . . Buyaken to naani tan opoten to naani so sarayan amin a panarian.” Agpankelawan ya inkuan nen Jesus a say Panarian to so agkabiangan na sayan mundo! Imbes, deralen na Panarian iray panpanarian, gobgobierno, na sayan dalin tan onsalat a manguley ed katooan. Bilang say inter-Dios a gobierno na katooan, seguradoen ton nagawa so linawa na Dios ed dalin.

Say rason ed ontan a mapilit a kiwas ed biang na Panarian so mas napalinew sano kunsideraen tayo no siopa so mamabanlong ed sayan mundo. Insulat nen apostol Juan: “Say interon mundo so mandukdukol ed pakayari na mauges.” (1 Juan 5:19) “Say mauges” et si Satanas a Diablo, a tinawag nen Pablo a “dios na sayan sistema na bengabengatla.” (2 Corinto 4:4) Anggapo so antokaman a pamaakaran a saray muyongan ed mundon say dios to et si Satanas a Diablo so naawat ed Panarian na Dios.

Saya so sakey a rason ya ag-akibabali si Jesus ed pulitika. Sanen nanggunaetan na saray Judion nasyonalista a sikato so gawaen ya ari, inarawian tora. (Juan 6:15) Unong ya anengneng tayo, prangkan imbaga to ed si Pilato: “Say panarian ko so agkabiangan na sayan mundo.” Tan mitunosan ed saya, inkuanto ed saray patumbok to: “Ag-ira kabiangan na mundo, unong a siak so agkabiangan na mundo.” (Juan 17:16) Kanian, saray relihyoson papangulo a nambangat a say onsasabin Panarian na Dios so apapeles lapud aligwas ed limog na sayan sistema na bengabengatla tan pinaseseg daray pulok a mankimey ed atan a kalat so palso iran propeta. Tatakewen daray pansumpalan komon ed italineng ed peteg ya ibabaga na Biblia.

Akin ya Importante?

Kasin amin na saya so argumento lambengat na makabat? Andi. Saray ag-suston bangat nipaakar ed Panarian na Dios so walan amalikdo ed dakel tan angapekta ni ingen ed kurang na awaran. Alimbawa, say palapagan a Théo, sakey a Romano Katolikon encyclopedia, so mankuan: “Ontutundas iray totoo na Dios ed Panarian na Dios ya inggapo ed dalin nen Kristo . . . Say iglesia so bini na sayan Panarian.” Say impamidbir na Iglesia Katolika ed Panarian na Dios so angiter ed iglesia na baleg a sekular a pakayari legan na maaniton Kapegleyan iran Panaon. Anggan natan, saray autoridad na iglesia so manasalin mangimpluensya ed kurang na gawagawa na mundo, a miabobon ed arum iran mapulitikan sistema tan sumpad saray arum.

Sakey a komentarista so angiparungtal na sananey a panmoria a kasmak natan sanen inkuanto: “Say dalan na rebolusyon et say panarian lapud say rebolusyon et say pankakasakey na totoo ed sakey a balon katooan, ya asagyat ed madibinon simbolon inter ed panamegley na too na katuaan​—si Jesus . . . Gandhi . . . say Berrigans.” Say bangat a say Panarian na Dios so napalaknab diad panamegley na mapulitikan aktibismo tan pangikaindan ed peteg iran katuaan nipaakar ed Panarian so angitonton ed relihyoson papangulon ontagam ed mapulitikan posisyon. Impaarap toray arum a nalanlanor ed sibil a gulo tan anggan akibiang ed pibabakal ed guerila. Anggapo ed saya so mitunosan ed katuaan a say Panarian so agkabiangan na sayan mundo. Tan saray relihyoson papangulo ya ontanlan nimedmer ed pulitika so kabiangan na mundo, unong ya inkuan nen Jesus a pagmaliwan na saray tuan babangatan to. Saramay mangibangat a nagamoran so Panarian na Dios ed panamegley na mapulitikan kiwas so palso iran propeta. Sikaray manatakew na saray salita na Dios ed totoo.

No peteg ya ibabangat na saray papangulo na Kakristianoan so ibabaga na Biblia, kabat komon na saray pulok da a say Panarian na Dios so peteg a manresolbe ed saray problema a singa say eras, sakit, panangidumaduma ed rasa, tan kairapan. Balet nagawa itan na Dios ed inggeter a panaon tan ed paraan na Dios. Aliwan diad panamegley na pananguman na mapulitikan sistema, a mangangga sano onsabi so Panarian. No sarayan klero so tuan propetas, imbangat da komon iray pulok da a legan a manalagar ed ikiwas na Panarian na Dios, naromog da so peteg, inter-Dios, praktikal a tulong pian bembenan iray probleman palelesaen na ag-inkahustisya na sayan mundo.

Kaunoran, imbangat da komon iray pulok da a say ondedenden iran kipapasen ed dalin a sengegan na ontanlan gonigon so nipropesiya ed Biblia tan sakey a tanda a manasingger so isabi na Panarian. On, say Panarian na Dios so asingger lan onsalet tan manalat ed kaplesan a mapulitikan uley. Agaylan bendisyon itan!​—Mateo 24:21, 22, 36-39; 2 Pedro 3:7; Apocalipsis 19:11-21.

Katooan ed Silong na Panarian na Dios

Anto so kabaliksan na isabi na Panarian na Dios ed katooan? Bueno, kasin naisip yo so inkasikayon ombangon a kinabuasan a napno na biskeg? Anggapo so kabat yo a mansasakit odino ompapatey. Anggan saray inadaro yo so ompawil ed sikayo diad panamegley na kioli. (Isaias 35:5, 6; Juan 5:28, 29) Anggapo laray panaburido ed ekonomiko nisesengeg ed masiblet a komersyalismo odino ag-asimbang ya ekonomikon sistema. Walaan kayo na dilin komportablen ayaman tan maawang a dalin a pantaneman na amin a nakaukolan yo ed panagano na pamilya. (Isaias 65:21-23) Makakar kayo ya anggapoy takot ed panataki ed inerman diad anggan anton panaon ed agew o diad labi. Anggapo laray bakal​—ya anggapo lay manigensigen ed kaligenan yo. Amin so mapaga ed kabunigasan yo. Anggapo lay mauges. Manari so aro tan inkatunong. Kasin naisip yo so ontan a panaon? Onia so nengneng na mundo ya itarok na Panarian.​—Salmo 37:10, 11; 85:10-13; Miquias 4:3, 4.

Kasin kugkugip lambengat iya? Andi. Basaen yoray nisitan kasulatan ed inmunan parapo, tan namoria yon amin ya inkuan ditan so mangipatnag ed pihon sipasipan na Dios. No andian kayo ni na sayan malinew a retrato no antoy nayarin gawaen na Panarian na Dios parad katooan, sirin wala so nantakew ed saray salita na Dios ed sikayo.

Makapasagyat, agnakaukolan a mansiansia iray bengatla ed ontan a pamaakaran. Inkuan nen Jesus a diad agew tayo “sayan maong a balita na panarian so nipulong ed amin ya atooan a dalin parad pantasi ed amin a nasyones; tan insan onsabi so anggaan.” (Mateo 24:14) Sayan magasin a babasaen yo so kabiangan na atan a panagpulong a kimey. Pasesegen mi kayon onarawi ed panamalikdo na saray palson propeta. Usisaen a maong so Salita na Dios pian naromog so katuaan nipaakar ed Panarian na Dios. Insan, manpasakup ed atan a Panarian, a langkap na Baleg a Pumapastol, si Jehova a Dios. Diad katuaan, atan lambengat so ilalo na too, tan agbalot onsaew.

[Litrato ed pahina 5]

Imbangat nen Luther a say atooan a gobierno so namorian Panarian na Dios

[Credit Line]

Courtesy of the Trustees of the British Museum

[Litrato ed pahina 7]

Singa maaron Pumapastol, si Jehova ed panamegley na Panarian to so mangitarok na saray kipapasen ya agnagawaan na anggan siopan too