Apocalipsis​—Asingger la so Engranden Kapantokan To!

Kapitulo 20

Dakerakel a Baleg ya Ulop

1. Kayari na impaneskribe ed impantatak ed 144,000, anton sananey a grupo so anengneng nen Juan?

Unong a dineskribe to la so impantatak ed 144,000, ituloy nen Juan ya ibalita ed sakey ed saray sankamakapasagyatan a puyan ed amin a Kasulatan. Say puso to so peteg a linmukso ed gayaga legan ya imbalita to, a kuanto: “Kayari na sarayan bengatla et anengneng ko, tan, nia! sakey a baleg ya ulop, ya agnayarian na too a bilangen, a nanlapud amin a nasyones tan tribu tan totoo tan pansasalita, a manalalagey ed arap na trono tan ed arap na Kordero, ya akawesan ed saray amputin kawes; tan walaray sangasanga na palmas ed saray kalimaan da.” (Apocalipsis 7:9) On, say impamukpok ed apatiran dagem so angipalugar ed kilalaban na sananey nin ulop nilikud ed 144,000 a membro na espiritual ya Israel: sakey a dakerakel-lenguahe, internasyonal a baleg ya ulop.a​—Apocalipsis 7:1.

2. Panoy impangipaliwawa na saray minumundon komentarista ed baleg ya ulop, tan panon so impanmoria na anggan saray Estudyante na Biblia ed apalabas diad sayan grupo?

² Saray minumundon komentarista so angipatalos a sayan baleg ya ulop et saray silalaman ya aliwan-Judios ya akumberte ed Inkakristiano odino mamaarap-ed-tawen iran Kristianon martir. Anggan saray Estudyante na Biblia ed apalabas so angipasen ed saratan a bilang segundaryon mangatatawen a klase, a singa nibaga ed 1886 ed Tomo I na Studies in the Scriptures, The Divine Plan of the Ages: “Abalang da so premyo na trono tan say madibinon kipapasen, balet diad kaunoran et nadampot da so kianak bilang espiritun pinalsa ed sakey ya oksuyan ya abebbeba nen say madibinon palsa. Anggaman saraya so tuan konsagrado, sikara so tinalonaan na minumundon espiritu ed ontan a kalaknab a sikara so sinmaew a mangisaklang na saray bilay da bilang bagat.” Tan angga’d atrasadon 1930, say kaisipan so nibalikas ed Light, Libro Uno: “Saraman so manitibukel na sayan baleg ya ulop so sinmaew a kinmiwas ed imbitasyon ed pagmaliw a magunaet a tastasi na Katawan.” Sikara so adeskribe a bilang dilin-matunong ya ulop a walaan na pikakabat ed katuaan balet ta samet so ginawa ran impanpulong ed satan. Sikara so onla ed tawen a bilang segundaryon klase ya agmibiang ed pananguley nen Kristo.

3. (a) Anton ilalo so intarya ed saray pigaran matunong-impanpuson totoo a diad saginonor et nagmaliw a magunaet ed kimey na panagpulong? (b) Panoy impangipaliwawa na The Watch Tower nen 1923 ed parabolo na karnero tan saray kanding?

³ Wala ra, anggaman kuan, so arum iran kakaiba na alanaan a Kristianos a diad saginonor et nagmaliw a magunaet ed kimey na panagpulong. Sikara so andian na gegemtan ya onla ed tawen. Peteg, say ilalo ra so nidasig ed titulo na sakey a paliwawa ed publiko ya impabitar na saray totoo nen Jehova manlapu’d 1918 ya angga’d 1922. Dati, saya so “Say Mundo So Angangga​—Nilaksalaksa La Natan So Manbibilay ya Aglan Balot Ompatey.”b Agnambayag kayari na saman, say magasin a Watch Tower na Oktubre 15, 1923, so angipaliwawa ed parabolo nen Jesus ed karnero tan saray kanding (Mateo 25:31-46), a kuanto: “Say karnero so mangirepresenta ed amin a totoo na nasyones, aliwan saray nailalak ed espiritu noagta nipaarap ed inkatunong, ya amidbir ed kanonotan ed si Jesu-Kristo a bilang say Katawan tan manaanap tan maniilalo ed magmaong a panaon ed leksab na uley to.”

4. Panoy insinag a nagkalalo na liwawa nipaakar ed mangaraldalin a klase nen 1931? nen 1932? nen 1934?

⁴ Pigaran taon ed saginonor, nen 1931, say Vindication, Libro Uno, so analaysay ed Ezequiel kapitulo 9, ya angipabidbir ed saraman so totoon atandaan ed muling a para ed kililiktar diad anggaan na mundo a bilang karnero diad parabolo ed tagey. Say Vindication, Libro Tres, impaway nen 1932, so aneskribe ed maptek a puson awawey na aliwan-Israelitan laki a Jehonadab, ya akiulop ed nilanaan na Israel a si Arin Jehu diad karwahe to tan linman onnengneng ed seseg nen Jehu diad panamatey ed saray palson relihyonistas. (2 Arari 10:15-17) Nankomento so libro: “Si Jehonadab so angirepresenta odino angiyanino ed satan a klase na totoo natan ed dalin legan na panaon a say kimey nen Jehu [a panangiyabawag ed saray panangukom nen Jehova] so nagagawa a sikara so maong a linawa, ya ag akitukoyan ed organisasyon nen Satanas, ya angala na talindeg da ed dapag na inkatunong, tan sikara so ipreserba na Katawan legan na panaon na Armagedon, a sikara so ipaway to ed satan a gulo, tan ikdan tora na andi-anggaan a bilay diad dalin. Saraya so manibukel na ‘karnero’ a klase.” Nen 1934 et impabitar na The Watchtower a sarayan Kristianos a walaan na mangaraldalin ya ilalo so nepeg a manggawa na dedikasyon ed si Jehova tan nabautismoan. Say liwawa nipaakar ed sayan mangaraldalin a klase so onsisinag a lalon masnag.​—Uliran 4:18.

5. (a) Anton pakabidbiran ed baleg ya ulop so agawa nen 1935? (b) Sanen kinerew nen J. F. Rutherford nen 1935 iray kumbensionistas a walaan na ilalo na pambilay na ando lan ando ed dalin ya onalagey, anto so agawa?

⁵ Say pakatalos ed Apocalipsis 7:9-17 so ngalngali lan onsinag ed nagnap a masnag a kiddiam to! (Salmo 97:11) Say magasin a Watchtower so naulit-ulit ya angibalikas ed ilalo a say kumbension a niyeskedyul ed Mayo 30 ya anggad Hunyo 3, 1935, ed Washington D.C., E.U.A., so “peteg a ligliwa tan gungguna” ed saraman so inretrato nen Jehonadab. Apaneknekan ya ontan! Diad manamaligsan paliwawa ed “Say Baleg ya Ulop,” a nipaliwawa ed ngalngalin 20,000 a kumbensionistas, si J. F. Rutherford, presidente na Watch Tower Society, so angiter na Makasulatan a prueban say modernon-agew ya arum a karnero so mipara ed baleg ya ulop ed Apocalipsis 7:9. Diad pantok na sayan paliwawa, intepet na managpaliwawa: “Nayari ’tan ipangasi na amin na saraman so walaan na ilalo ed pambilay na ando lan ando ed dalin ya onalagey?” Diad baleg a kabiangan na dumerengel ya inmalagey, inyabawag na presidente: “Nia! Say baleg ya ulop!” Wala so ungol, a tinumbokan na kinmarol a liket. Agaylan aliketan so Juan a klase​—tan ontan met ed Jehonadab a grupo! Diad ontumbok ya agew, 840 balon Tastasi so abautismoan, maslak ed saraya so mangibabagan kabiangan na satan a baleg ya ulop.

Panamekder ed Pakabidbiran ed Baleg ya Ulop

6. (a) Akin a natalosan tayon malinew a say baleg ya ulop et say modernon-agew a grupo na dedikadon Kristianos a maniilalon manbilay na ando lan ando ed dalin? (b) Anto so isisimbolo na saray amputin kawes na baleg ya ulop?

⁶ Panon tayon nibagan positibo a say baleg ya ulop et sayan modernon-agew a grupo na saray dedikadon Kristianos a maniilalon manbilay na ando lan ando diad dalin na Dios? Diad akauna, anengneng nen Juan ed pasingawey so mangatatawen a grupo a “sinaliw . . . a para ed Dios a nanlapu’d amin a tribu tan pansasalita tan totoo tan nasyon.” (Apocalipsis 5:9, 10) Say baleg ya ulop so walaan na miulibay a nanlapuan balet ta miduman destino. Aliwan singa say Israel na Dios, say bilang da so agnigeter-ya-akauna. Anggapo so toon makapangibaga ed masakbay ed no panon karakel so pagmaliwan da. Saray kawes da so naurasan ya amputi ed dala na Kordero, ya isisimbolo ton sikara so walaan na matunong a talindeg ed arap nen Jehova diad birtud na pananisia ra ed bagat nen Jesus. (Apocalipsis 7:14) Tan sikara so mangipapayapay na saray sanga na palma, ya itatandoro ra so Mesias a bilang Ari ra.

7, 8. (a) Say panangipayapay ed saray sangasanga na palma so andi-duaruwan angipanonot ed si apostol Juan na antoran ebento? (b) Anto so kabaliksan na katuaan a saramay wala ed baleg ya ulop so mangipapayapay na saray sangasanga na palma?

⁷ Legan a sikato so onnengneng ed sayan pasingawey, saray kanonotan nen Juan so nayarin mangipapawil ed sikato ed masulok lan 60 taon diad unor a simba nen Jesus ed dalin. Nen Nisan 9, 33 K.P., sanen saray ulop so dinmupag a mangabrasa ed si Jesus diad Jerusalem, sikara so “angala na saray sangasanga na kiew a palma tan pinmaway iran mangabet ed sikato. Tan ginapoan dan inkelyaw: ‘Ilaban mo, ipikasi mi ka! Bendito so onsabi ed ngaran nen Jehova, anggan say ari na Israel!’” (Juan 12:12, 13) Diad miparan nengneng, say panangipayapay na saray sangasanga na palma tan pankelyaw ed biang na baleg ya ulop so mangipanengneng na agnabanlongan a gayaga ra diad impangawat ed si Jesus a bilang tinuron Ari nen Jehova.

⁸ Andi-duaruwa, saray sangasanga na palma tan maliket a kelyaw so mangipanonot met ed si Juan ed kadaanan ya Israelitan Piesta na Kubongkubong. Nipaakar ed sayan piesta et ingganggan nen Jehova: “Tan mangala kayo ed ununan agew na bunga na saray sankarakpan a kakiewan, saray sanga na palman kiew tan saray sanga na masangan kakiewan tan poplar na maagus a lawak, tan nepeg yo so manliket ed arap nen Jehova a Dios yo diad pitoran agew.” Saray sanga na palma so nausar a bilang sakey a tanda na panliliket. Saray temporaryon kubongkubong so sakey a panonot a si Jehova so angiliktar ed totoo to a nanlapud Ehipto, pian manayam ed saray tolda ed kalawakan. “Say sankailin manaayam tan say ulila-ed-ama ya ugaw a laki tan say balo” so akibiang ed sayan piesta. Amin ya Israel so “magmaliw a masayaksak.”​—Levitico 23:40; Deuteronomio 16:13-15.

9. Diad anton magayagan kelyaw so akikasakeyan na baleg ya ulop?

⁹ Matukotukoy, sirin, a say baleg ya ulop anggaman aliwan kabiangan na espiritual ya Israel, so mangipayapay na saray sangasanga na palma, lapud sikara so malikeliket tan misalsalamat a mangipabtang na pananalo tan panangilaban ed Dios tan ed Kordero, a singa naimano dia nen Juan: “Tan itutultuloy da so mankelyaw ed baleg a boses, a kuan da: ‘Say kilalaban so utang tayo ed Dios tayo, ya akayurong ed trono, tan ed Kordero.’” (Apocalipsis 7:​10) Anggaman sikara so nisian a nanlapud amin na saray ankekelag a grupo, say baleg ya ulop so mankelyaw ed satan lambengat a sakey a “maksil a boses.” Panon so pakapanggawa ra ed saya, anggaman ed panduruma ra ed nasyones tan pansasalita?

10. Panoy pakapankelyaw na baleg ya ulop a nankakasakey diad sakey a “maksil a boses” anggaman ed panduruma na nasyones tan lenguahe?

¹⁰ Sayan baleg ya ulop so kabiangan na alenleneg a tuan nankakasakey a dakel-nasyonal a muyongan ed dalin natan. Andian ira na nanduruman estandarte ed nanduruman bansa noagta iyaaplika ra so maptek iran prinsipyo na Biblia ed inerman a panaayaman da. Sikara so agnalalanlanor ed saray nasyonalistiko, rebolusyonaryon kurang noagta peteg a ‘pinanday daray kampilan da a pinagmaliw a dingding na lukoy.’ (Isaias 2:4) Sikara so agnaapag-apag ed saray sekta odino denominasyon, ta pian ikelyaw da so magutgut odino mansusumlangan iran mensahe a singa gagawaen na saray relihyon na Kakristianoan; nisay ipulin da ed saray propesyonal a kleron klase so panagdayew da a para ed sikara. Agda ikekelyaw ya utang da so kilalaban ed masanton espiritu, lapud sikara so aliwan ariripen na sakey a trinitaryanon dios. Diad 200 a heograpikon teritorya ed sankadalinan, sikara so saksakey diad itatawag ed ngaran nen Jehova legan a sasalitaen da so sakey a puron lenguahe na katuaan. (Sofonias 3:9) Manepenepeg, mapublikon binidbir da a say kilalaban da so manlapu’d si Jehova, say Dios na kilalaban, diad panamegley nen Jesu-Kristo, say Manunan Ahente To ed panangilaban.​—Salmo 3:8; Hebreos 2:10.

11. Panoy intulong na modernon teknolohya ed saraman so wala ed baleg ya ulop a mangiter na maksil a boses da a lalon maksil?

¹¹ Say modernon teknolohya so tinmulong a manggawa ed maksil a boses na nankakasakey a baleg ya ulop a tinmanol a lalon maksil. Anggapo so arum a relihyoson grupo ed dalin a walaan na pankaukolan ed panangipalapag na saray katulongan ed panagaral na Biblia ed masulok a 200 a lenguahe, lapud anggapo so sananey a grupo ya interesado diad pakasabi ed amin a totoo ed dalin diad sakey a nankakasakey a mensahe. Bilang malaknab a katulongan ed saya, diad silong na panangasikaso na alanaan a Mananguley ya Ulop na saray Tasi nen Jehova, ginawa so Multilanguage Electronic Phototypesetting System (MEPS). Diad panaon na sayan impansulat, saray nanduruman porma na MEPS so nausar ed masulok ya 60 ed saray sanga na Watch Tower Society ed sankadalinan, tan saya so tinmulong ed panggawa na posiblen kipalapag na manunan mamiddua-ed-sakey-bulan a palapagan, The Watchtower, ed 39 a lenguahen manbabansag. Saray totoo nen Jehova met so bansag a mangipapalapag ed saray libro, a singa sayan sakey, diad pigaran lenguahe. Sirin, saray Tasi nen Jehova, ya anibukel ed baleg ya ulop diad malaknab a karaklan, so makayarin tinaon a mangibunog na nilasus nilaksan palapagan ed amin a kabkabat iran lenguahe, a tulongan toray kaaruman ya ulop a manlapu’d amin a tribu tan pansasalita a manaral ed Salita na Dios tan ikasakey da so boses da diad maksil a boses na baleg ya ulop.​—Isaias 42:10, 12.

Diad Tawen Odino Diad Dalin?

12, 13. Diad anton dalan a say baleg ya ulop so “manalalagey ed arap na trono tan ed arap na Kordero”?

¹² Panoy pikabat tayo a say “panalalagey ed arap na trono” et agto kabaliksan a say baleg ya ulop so wala ed tawen? Wala so nagkalalon mabitar ya ebidensya ed sayan punto. Alimbawa, say Griegon salita dian nipatalos ya “arap” (e·noʹpion) et literal a kabaliksan to so “diad pakanengneng” tan nausar ed pigaran danay ed totoo diad dalin a walad “arap” odino “diad pakanengneng nen” Jehova. (1 Timoteo 5:21; 2 Timoteo 2:14; Roma 14:22; Galacia 1:20) Diad sakey ya inkagawa sanen saray Israelitas so wala ed kalawakan, inkuan nen Moises ed si Aaron: “Ibagam ed interon duypo na saray anak na Israel, ‘Onasingger kayo ed arap nen Jehova, lapud nadngel toray panngunguronguro yo.’” (Exodo 16:9) Saray Israelitas so agnakaukolan ya iyalis ed tawen ta pian onalagey ed arap nen Jehova ed saman ya inkagawa. (Ipareng so Levitico 24:8.) Imbes, ditan a mismo ed kalawakan so nantanyaregan da ed pakanengneng nen Jehova, tan say imano to so wala ed sikara.

¹³ Niarum ni, nabasa tayo: “Sano say Anak na too so onsabi ed gloria to . . . amin a nasyones so natipon ed arap to.”c Say interon rasa na too so anggapo ed tawen sano sayan propesiya so nasumpal. Peteg, saraman so “onla ed andi-anggaan a kapegpeg” so anggapo ed tawen. (Mateo 25:31-33, 41, 46) Imbes, say katooan so akaalagey ed dalin diad pakanengneng nen Jesus, tan ipaarap to so imano to diad pangukom ed sikara. Miulibay, say baleg ya ulop so “walad arap na trono tan ed arap na Kordero” unong ta sikara so akaalagey diad pakanengneng nen Jehova tan say Ari to, si Kristo Jesus, a pakaawatan da na maapabor a panangukom.

14. (a) Sioparay adeskribe a bilang “walad kaliberliber na trono” tan “diad tapew na [mangatatawen] a Palandey Sion”? (b) Anggaman say baleg ya ulop so manlilingkor ed Dios “ed templo to,” akin a saya so agmanggawa ed sikaran sakey a makasaserdoten klase?

¹⁴ Saray 24 a mamatatken tan say alanaan a grupo na 144,000 so adeskriben “walad liber na trono” nen Jehova tan “ed tapew na [mangatatawen] a Palandey Sion.” (Apocalipsis 4:4; 14:1) Say baleg ya ulop so aliwan sakey a makasaserdoten klase tan agto nadampot itan a nitandoron posisyon. Tua, adeskribe ed saginonor diad Apocalipsis 7:15 a bilang manlilingkor ed Dios “diad templo to.” Balet sayan templo so agmanutukoy ed akindalem a santuaryo, say Sankasantosan. Imbes, satan so mangaraldalin a patio na espiritual a templo na Dios. Say Griegon salitan na·osʹ, a nipatalos dia a “templo,” so mabetbet a mangikakabaliksan ed malaknab a pantalos diad interon paalagey a para ed panagdayew ed si Jehova. Natan, saya so sakey ya espiritual a paalagey a manasakup ed namparan tawen tan dalin.​—Ipareng so Mateo 26:61; 27:5, 39, 40; Marcos 15:29, 30; Juan 2:19-21, New World Translation Reference Bible, paimanod-leksab.

Sankatalbaan a Kelyaw na Dayew

15, 16. (a) Anto so reaksion ed tawen diad impatnag na baleg ya ulop? (b) Panon so inkiwas na espiritun pinalsa nen Jehova ed kada balon kiparungtal na gagala to? (c) Panon tayon wadia ed dalin a mibiang ed pankanta na panagdayew?

¹⁵ Say baleg ya ulop so mangidadayew ed si Jehova, balet saray arum met so mankakanta na panagdayew ed sikato. Imbalita nen Juan: “Tan amin na saray angheles so manalalagey ed arap na trono tan saray mamatatken tan saray apatiran mabilay a pinalsa, tan indakmomo ra so lupa ra ed arap na trono tan nandayew ed Dios, a kuan da: ‘Amen! Say bendisyon tan say gloria tan say kakabatan tan say pisasalamat tan say galang tan say pakayari tan say biskeg so kayarian na Dios tayo ed ando lan ando. Amen.’”​—Apocalipsis 7:​11, 12.

¹⁶ Sanen pinalsa nen Jehova so dalin, amin na saray masanton angheles to so “magayagan kinmelyaw a nankakasakey, tan amin na saray anak na Dios so ginmapon inmeyag ed liket.” (Job 38:7) Kada balon panangiparungtal ed gagala nen Jehova so mamawala na miulibay a kelyaw na panangidayew na saray angheles. Sanen saray 24 a mamatatken​—say 144,000 ed mangatatawen a gloria ra​—so kinmelyaw a maksil diad panamidbir ed Kordero, amin nin arum ed mangatatawen iran pinalsa na Dios so nankanta na saray panagdayew a para ed si Jesus tan para ed si Jehova a Dios. (Apocalipsis 5:9-14) Sarayan pinalsa so nanggayaga lan tuloy a manumpal ed kasumpalan na gagala nen Jehova diad impamaoli to ed saray matoor ya alanaan a totoo diad maglorian pasen ed espiritun ayaman. Natan, amin na saray matoor a mangatatawen a pinalsa nen Jehova so linmaldis ed inkantan panangidayew diad impatnag na baleg ya ulop. Tua, para ed amin na saray ariripen nen Jehova, say agew na Katawan so sakey a makapalikliket a panaon a pambilayan. (Apocalipsis 1:10) Diad dalin, agaylan sikatayo so apribilihyoan a mibiang ed kanta na panagdayew diad pantasi ed Panarian nen Jehova!

(Ituloy ed ontumbok a paway.)

[Kahon ed pahina 29]

Betang na Dios Iray Panangipatalos

Diad dakel laran dekada say Juan a klase so nanusisa nipaakar ed pakabidbiran na baleg ya ulop balet ag-akaromog na makapenek a panangisalaysay. Akin? Naromog tayoy ebat diad saray salita nen matoor a Jose sanen imbaga to: “Aliwa ta a nabebetangan na Dios so panangipatalos?” (Genesis 40:8) Kapigan tan panon ya impatalos na Dios so kasumpalan na saray propesiya to? Kaslakan et sano saraya so akaparaan lan nagawa odino legan a nasusumpal pian say mensahe ra so malinew a natalosan na manusukimat ya ariripen to. Sayan pakatalos so niiiter “ya onkana ed kibanga ’tayo, ta pian lapu ed anos ta lapu ed panamaligliwa na saray Sulsulat, wala so ilalo tayo.”​—Roma 15:4.