Onarawi Ka Sano Walay Manigensigen a Kapeligroan

DAGDAISET a totoo so magmainomay a makalikas ed kapeligroan nen saray marinero. Sikaray kaukolan a naynay ya aliston manbantay ed kipapasen na panaon, say itagey tan ileksab na danum, tan say distansya na barko ra ed alosadsar. Sano nantekep so itagey tan ileksab na danum tan say dagem a mangipaarap ed barko ed gilig na dayat, nidunget iray marinero ed mairap tan mapeligron trabaho.

Diad silong na sarayan kipapasen​—a kabat ed tawag a sakey a lee shore​—pansiansiaen na marinero so magenap a distansya ed baetan na barko to tan say alosadsar, nagkalautla no say barko so papakurangen labat na saray layag. Sakey a manwal ed panaglayag so mangisasalaysay a ‘say nasabian na sakey a maksil a dagem ed lee shore so nayarin sankaugsan a kipapasen’ a naabet na sakey a marinero. Say nirekomendan solusyon? ‘Agbalot aabuloyan a nipaarap ed ontan a kipapasen so barkom.’ Say maalwar a paraan pian makapaliis ed kimedmer ed abunton a buer odino mabaton gilig na dayat et say pansiansian arawi ed kapeligroan.

Saray Kristiano so nepeg a malikas ed saray kapeligroan a nayarin maneral ed pananisia ra. (1 Timoteo 1:19) Diad sarayan agew, saray kipapasen so arawin tuloy ed pansiansian magmaliw a maligen ed kurang. No panon a nayarin ipadpar ed arawi na dagem tan daluyon ed dayat so sakey a barko, say nidedika iran bilay tayo so nayarin nisuawi lapud mantultuloy a panpupuligesgesan na ag-ayadyarin laman tayo tan say andi-tundan pangakabil na espiritu na mundo​—natan singa sakey a maksil a tuloy a dagem.

Sakey a Toon Nambilay ed Mapeligron Paraan

Agaylan magmainomay so panbiahen agnamamtaan iray kapeligroan ed espiritual a danum!

Kunsideraen pa so sakey ya alimbawa ya agawa ed asingger a dayat ya apaliberan na dalin, say Inatey a Dayat. Say tutukoyen tayo et say alimbawa nen Lot. Say desisyon to a manayam ed Sodoma so angiter ed sikato na dakel a problema tan dakel ya ermen. Kayari na sakey a balingaan ed baetan na saray pastol da, nanpaknaan si Abraham tan si Lot a manbilay a sian ed nandumaan a pasen. Pinili nen Lot, unong ed impangibaga ed sikatayo, so Distrito na Jordan tan impaalagey to so tolda to ed leet na saray syudad na Distrito. Saginonor, diniside to so manayam ed Sodoma, anggaman sikatoy dedesdesen na say estiloy-panagbilay na saray taga Sodoma.​—Genesis 13:5-13; 2 Pedro 2:8.

Akin a nantultuloy si Lot a nambilay ed sakey a kabkabat ya imoral a syudad a makapasakit a tuloy ed si Jehova tan sengegan ni ingen na mapublikon kelyaw na saray totoon manbibilay ed kabangibang? Say Sodoma so progresibo, tan peteg a say asawa nen Lot so nangayaga ed materyal iran gungguna na bilay ed syudad. (Ezequiel 16:49, 50) Angangko ta si Lot so atangguyor ed maligsan ekonomiya na Sodoma. Antokaman so rason na impanayam to diman, komon ta sikato so mas asasakbay a tinmaynan nen say ginawa to. Dia lambengat ed apuraan a pamipilit na saray anghel nen Jehova a diad kaunoran et binmatik manlapud mapeligron lugar so pamilya nen Lot.

Kuan na salaysay na Genesis: “Et sanen akapanliwawa so kabuasan, saray angeles impan-ganat da si Lot, a kuan da, ‘Alagey ka! alam so asawam tan saray wadia a duaran bibii ya anak mo; ompanlamang no napiopot ka ed kasulitan na ciudad!’” Balet anggaman kayari na saman a seryoson pasakbay, si Lot so “[mantultuloy nin] ameneng.” Diad kaunoran et “siningkat da [na saray anghel] so lima to ya intabin, tan say lima nen asawa to, tan saray lima na duaran bibii ya anak to . . . et impaway da ra ed ciudad tan impasen da ra ed arawi ed ciudad.”​—Genesis 19:15, 16.

Diad kabangibang a pasen na syudad, inikdan na saray anghel so pamilya nen Lot na pigaran pinal a bilin: “Ontainan ka pian nabilay ka! Agmo lilingawen so nanlapuan mo tan agka ontotonda ed Lawak! Onla ka ed palandey ompan lamang no ompatey ka!” (Genesis 19:17) Anggaman ontan, akikasi si Lot ya abuloyan a makasabi ed asingger a syudad na Zoar imbes a sigpot a tainan iman a rehyon. (Genesis 19:18-22) Malinew, a si Lot so masuyat ya ipaliis so inkasikato manlapud peligro no nayari.

Diad dalan a mamapaarap ed Zoar, linmingaw ed Sodoma so asawa nen Lot, angangko ta sasayangen toray bengatlan tinaynan to. Lapud panangibaliwala to ed saray bilin na angheles, abalang to so bilay to. Si Lot​—sakey a matunong a laki—​pati ed duaran anak ton bibii so akaliktar manlapud kadederal na syudad. Balet agaylan baleg a kantidad so imbayar to diad impanpili ton panayam ed asingger na kapeligroan!​—Genesis 19:18-26; 2 Pedro 2:7.

Iyarawi ed Kapeligroan

Say ampait ya asagmak nen Lot so mangipapanengneng no anto so nayarin nagawa sano iyaasingger tayo so inkasikatayo odino patay-patay ya ompaliis ed sakey a mapeligron kaliber-liber. Say kakabatan so managdag ed sikatayo, a singa sakey ya onsianon marinero, ya ag-abuloyan so inkasikatayon napelag ed ontan a kipapasen. Antoray pigaran mapeligron aktibidad a nepeg tayon arawian? Abalang iray pigaran Kristiano lapud alanor iran tuloy ed negosyo, diad pibibiang ed maapit a siglaotan a kaiba iray minumundon kamoyong, odino diad pagmamaliw a maapit a tuloy ed sakey ya agkasekso anta ag-ira bulos a mangasawa.

Say makabat a kundang, ed kada kaso, et say iyarawi tayo ed kapeligroan. Alimbawa, kasin sikatayo so alisto ed saray espiritual a kapeligroan ya itarok na saray pankanawnawa ed negosyo? Arum ya agagi so angimedmer na inkasikara ed komersyo a sengegay kapaulyan na saray pamilya ra, bunigas, tan saray teokratikon responsabilidad da. No maminsan say paningganyo et say mas komportablin estiloy-panagbilay a nitarok na kuarta. No maminsan met et say angat a paneknekan da so inkamaong da ed panagnegosyo. Nayarin ikatunongan na arum a say motibo ra et say pangiter na anapan ed arum niran agagi odino pian makapangidona na baleg ed sankamundoan a kimey. Angangko ta nonoten da a no marakep so kurang na negosyo, nawalaan ira na babaleg a panaon a nitalaga ed interes na Panarian.

Antoray pigara ed sarayan patit? Saray agmaseguron kipapasen na ekonomiya tan say “ag-iilaloan a nagawgawa” so nayarin mangamper ed sankaabigan a panagplano ed negosyo. (Eclesiastes 9:11, NW) Say gunaet ed panbayar na baleg ya otang so nayarin mangitarok na irap tan makaderal ed espiritual iran pamaakaran. Tan anggan sano say sakey a negosyo so maaligwas, maseguron saya so mangopot na baleg a panaon tan biskeg ed panagnonot, tan nayarin mankaukolan iya na malaknab a minimundon pililimog.

Sakey a Kristianon matatken ed España so awalaan na seryoson problema ed pinansyal sanen sikato so inopresian na sakey a kompanya na insurance na sakey a makaingganyon opresi. Anggaman nailaloan so baleg a pakalmo na kuarta bilang sakey ya ag-asinger ya ahente na insurance, diad kaunoran et agto inawat so opresi. “Saman so agmainomay a desisyon, balet maliket’ak ta inkaindan ko iman,” so salaysay to. “Manuna, siak so masuyat a mananap na kuarta​—anggan diad agdirektan paraan—​diad panamegley na saray teokratikon koneksyon. Tan anggaman labay ko so ideya na pantrabahon anggapoy amo, mankakaukolan itan na naynay kon panbiahe tan pangusar na dakel a panaon ed onman a trabaho. Saya so mankabaliksan a napaulyanan ko so pamilyak tan say kongregasyon. Manuna ed amin, kumbinsido ak a no inawat ko so opresi, nabalangan ak na panamanlong ed bilay ko.”

Agmakapangiyabuloy so siopaman a Kristianon naandian na panamanlong ed bilay to. Impanengneng nen Jesus iray maermen a pansumpalan na ontan a kurang diad impangisalaysay na sakey ya ilustrasyon nipaakar ed sakey a lakin nantultuloy a nantipon na kayamanan ta pian makapanretiro tan makapan-easy-easy ed kabibilay. Balet diad mismon labin adesidi to lan magenap lay atipon ton kuarta, sikatoy inatey. “Ontan so mantipon na kayamanan nipaakar ed sikato, et aliwa a mayaman dia ed Dios.”​—Lucas 12:16-21; ipareng so Santiago 4:13-17.

Sikatayo so kaukolan met a manalwar sumpad pidedeneng ed minumundon totoo. Nayarin satan so sakey a kaabay, sakey a kaaro ed eskuelaan, sakey a katrabahoan, odino kamoyong ed negosyo. Ompan ikatunongan tayo, ‘Rerespetoen toray Tasi, sikatoy walaan na malinis a panagbilay, tan pantotongtongan mi so katuaan tunggal paminsan.’ Ingen, say eksperiensia na arum so mamapaneknek a diad kaunoran et ompan mas pilien tayo ni so piulop ed ontan iran minumundon totoo imbes ed sakey ya espiritual ya agi. Antoray pigara ed kapeligroan na ontan a pikakaaro?

Ompan gapoan tayon ibaliwala so inkaganatan na saray panaon a panbibilayan tayo odino naromog tayon makapainteres so material imbes ed espiritual a bengabengatla. Angangko, lapud takot ed agpamaliket ed minumundon kaaro tayo, panpilalekan tayo ni ingen so pangaksobi na mundo ed sikatayo. (Ipareng so 1 Pedro 4:3-7.) Diad biek a dapag, mas labay na salmistan si David so pilimog ed totoon mangaaro ed si Jehova. “Ipaamtak so ngaran mo ed saray agagik; dia ed pegley na muyong idayew ta ka,” insulat to. (Salmo 22:22) Sikatayo so nasalimbengan no aligen tayo so alimbawa nen David, ya anapen iray kaaron makapanpabiskeg ed sikatayo diad espiritual.

Say sakey nin mapeligro et say pakaingganyo ed sakey a too ya agkasekso sano sikato so agbulos a mangasawa. Nayarin onlesa so kapeligroan sano say sakey so napapaapit ed sakey a toon makaroyroyo, a say pitotongtong to so makapasagyat, tan sakey a kapareho ed panmoria tan mahilig a manpaelek. Nayarin pangayagaan na sakey sano miulop ed ontan a too, a sikatoy mangikatunongan, ‘Amtak so limitasyon. Mankaaro kami lambengat.’ Anggaman kuan, maminsan a nasagyat so liknaan, saya so mairap a kontrolen.

Si Mary, sakey a kalangweran ya agin bii a walaay asawa, so mangagayaga ed piuulop ed si Michael.a Sikato so sakey a maabig ya agin laki balet ta naiirapan a mikaaro. Walaan ira na dakel a panpaknaan, tan aromog dan nayarian dan makapanlureyan. Si Mary so nikelawan a say balolaki so malabay a mangibagay problema ed sikato. Ag-abayag, say singano ag-iilaloan a pikakaaro so nagmaliw a maapit a relasyon ed emosyon. Manbaleg so panaon na panuulop da tan diad kaunoran et akapanggawa ira na imoralidad. “Komon ta amoriak so kapeligroan ed gapo,” so ermen nen Mary. “Bektan say pikakaaro so ombuskag, satan so nagmaliw a singa lubo a manguguyor ed sikamin paaralem.”

Agtayon balot lilingwanan so pasakbay na Biblia: “Say puso manamalingo alabas nen saray amin a bengatla, et sikato so mapalalo a mauges; siopa so makaamta ed sikato?” (Jeremias 17:9) Say manamalingon puso tayo, singa agos a mangipaarap ed baluto ed saray bato, so nayarin mangipaarap ed sikatayo ed makarisgon relasyon. Say solusyon? Sano sika so agbulos a mangasawa, mapekder ya onarawi ka ed siopaman a makatangguyor ed sika.​—Uliran 10:23.

Ibulos tan Mantultuloy ya Iyarawi ed Kapeligroan

Anto no naimano tayo la a sikatayo so walad espiritual a kapeligroan? Saray marinero, sano nipaarap ed mabaton gilig na dayat na say dagem tan agos, so magunaet a tuloy a paandaren day barko ra a maarap ed dayat odino itutumbok da ed direksyon na dagem, anggad makasabi ira ed liktar a pasen. Diad mipadparan paraan, nepeg tayon mipuligesgesan pian ibulos tayo so inkasikatayo. Diad panamegley na itumbok ed Makasulatan a simbawa, panpikasin sisisimoon ed tulong nen Jehova, tan diad ikerew na tulong ed matatken ed espiritual ya agagin Kristianos, makapawil tayo ed sakey a liktar a kurang. Sikatayo so nabendisyonan lamet a walaan na maligen a kanonotan tan puso.​—1 Tesalonica 5:17.

Antokaman so kipapasen tayo, makabat so iyarawi tayo ed “saray inmunan bangat na mundo.” (Galacia 4:3) Misuniyan ed si Lot, pinili nen Abraham so panbilay a biig manlapud minumundon Cananeo, anggaman satan so mankabaliksan na panayam ed saray tolda ed loob na dakel a taon. Nayarin sikato so andian na pigaran materyal a pakainomayan, balet say simplin estiloy-panagbilay to so analimbeng ed espiritualidad to. Imbes a managmak na kadederal na pananisia to, sikato so nagmaliw ya “ama na amin day manisia.”​—Roma 4:11.

Lapud sikatayoy apaliberan na sakey a masiblet a mundo a say “espiritu” to so mantultuloy natan ya onuuges, kaukolan tayon tumboken so alimbawa nen Abraham. (Efeso 2:2) No awaten tayo so panangiwanwan nen Jehova ed amin a bengatla, sikatayo so nabendisyonan diad panamegley na direktan paka-eksperiensia na maaron salimbeng to. Nalikna tayo so singa alikna nen David: “Pasimbaloen to so kamarerwak. Ibasbas toak ed saray pulpulong na inkatunong ed panamegley na ngaran to. Andi saew a say kaabigan tan say panangasi ontombok ira ed amin ya agew na bilay ko; tan manayam ak ed abung nen Jehova ed ando lan ando.” Anggapoy panduaruwa ed satan, say panakar ed “saray pulpulong na inkatunong,” imbes ed isuawi a mamaarap ed saray basbas na kapeligroan, so mangitarok na maando iran bendisyon.​—Salmo 23:3, 6.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 24]

No sika so agbulos a mangasawa, onarawi ka ed siopaman a makaroyroyo ed sika