Manalwar Sumpad Panaglastog

DAKEL natan so mangipapasen ed panaglastog bilang sakey a kaabigan. Say panpasirayew na sakey ed biskeg to, saray abilidad, tan saray agawaan so uso. Sisiaen na arum a nakakaukolan so panlastog pian ontalona. Liknaen na arum a satan so mamaatagey ed dilin-respeto. Onia so naimano na magasin a Time: “Say panuliranan ed inkasimpit, anggaman agni pinmaso so singano kadaanan la.” Onia so komento na managsulat a si Jody Gaylin: “Makapaermen, say anggapoy baing a panaglastog . . . so sankabaloan ya uso. Say pitongtong ed sakey a kaaro odino kabkabat so walaan na balon kaulop: panangidayew ed sarili.

Saray role model so mangileletneg na estandarte. Nayarin nadngelan moray salita na datin kampeon ed panagboksing: “Aliwan kibanbana a siak so sankabalgan a too ed mundo ed sayan panaon na awaran.” Kabkabat met so balikas na sakey a membro na grupon Beatles: “Sikami so mas popular natan nen say si Jesu-Kristo.” Bangta momoriaen na arum iratan a komento bilang anggapoy-uges to, impasen na arum iraman so angibalikas ed saratan a bilang role model na panangiyalibansa ed inkasikara a nepeg a tumboken.

Say inkasmak na panaglastog so mamalesa na tepet: Kasin makapabiskeg so pangipangta ed dili iran kayarian tan abilidad na sakey? Siempre, natural ya ikinon iray agawaan na sakey tan anggan ipanabang ni ingen iraya ed maapit iran kaaro tan kakanayon. Balet komusta met iramay manbibilay unong ed samay diparan a, “No walaan ka na abilidad odino kayarian, ipasirayew mo itan”? Nagkalalo ni, komusta met iramay aliwan parungtalan a manlalastog, mapalikdon onkikiwas met pian seguroen a naamtaan na arum so biskeg tan saray agawaan da? Kasin say ontan a dilin-panangipaamta so makapabiskeg, nakakaukolan ni ingen, a singa ibabaga na arum?

Mangapekta ed saray Relasyon

Kunsideraen so epekto ed sika na panaglastog na arum. Alimbawa, panon mon ebatan iray onggendan a balikas?

“Saray libron agko ni insulat so magmaong nen say saray libron insulat na arum a totoo.”​—Kabkabat ya autor.

“No siak so presenti komon ed inkapalsa, akapangiter ak komon na makagungguna niran suhestion parad magmaong ya inkaalasir na talba.”​—Ari ed Kapegleyan a panaon.

“Agnayarin wala so sakey a Dios lapud, no wala, agko panisiaan a siak so aliwan Sikato.”​—Pilosopo nen koma-19 a siglo.

Kasin naingganyo ka ed saray komento na sarayan indibidual? Diad padesir mo, kasin pangayagaan moy pilimog ed sikara? Maseguron andi. Inkalapagan, say panaglastog​—tua man iya odino ludlurey—​so sengegan a nalikna na arum a natitikel, naingongotan, anganko et pakaibeg ni ingen. Ontan so epekto ed salmistan si Asap, ya angaksobi: “Ta makaibeg ak wari ed andi kalakal.” (Salmo 73:3) Maseguro, anggapo ed sikatayo so malabay a sengegan na panimbel na saray kaaro tan kalimog tayo! Say 1 Corinto 13:4 so mangibabagan: ‘Say aro so . . . agmapasirayew.’ Say maridios ya aro tan inka-sensitibo ed saray liknaan na arum so mamakiwas ed sikatayon ontundan manpasirayew ed saray ipapasen tayon abilidad tan kayarian.

Sano mandangka so sakey a too ed inkasikato tan mansalitan sisisimpit, gawaen toy arum a nawalaan na liknaan a komportabli tan maong nipaakar ed inkasikara. Saya so importantin tuloy ya abilidad. Nayarin saya so walad kanonotan na estadistan Britano a si Lord Chesterfield sanen sinimbawa to so ilalak to: “Magmaliw kan mas makabat nen say arum a totoo no nayari; balet agmo ibabaga ed sikara.”

Aliwan pare-pareho so langkap ed totoo. Say mainomay ed sakey a too so aliwan ontan parad arum. Say aro so mamakiwas ed sakey a pidenengan a siaabagey iramay ag-apalangkapan ed saray lawak a sikatoy walaan na saray abilidad. Maseguro, saray arum ya indibidual so walaan na langkap ed arum niran lawak. Imbaga nen apostol Pablo ed sikatayo: “Lapu ed gracia a niiter ed siak, kuan ko sirin ed balang sakey a too ed sikayo, ya ag to nonoten so inkasikaton dili ya atagtagey nen say kanepegan a nonoten; no ag ingen nonoten to ed kaabebaan na linawa, onong ed sukat na pananisia a say Dios inotob to ed sakey tan sakey.”​—Roma 12:3.

Say Panaglastog so Manlalapud Kakapuyan

Bangta say arum so onarawi ed saray mapasirayew, liknaen dan alangan, say arum met so onkikiwas ed duman paraan. Ibabaga ra a saray malastog so agmaligen. Isasalaysay na managsulat a si Frank Trippett no akin a say toon mamapaknol na dilin trumpeta so nayarin, diad katuaan et, magmaliw ya andiay kablian ed nengneng na arum: “Amta na amin manlapud puso a say panaglastog so kaslakan a pakabidbiran na pigaran makapaermen iran kakapuyan.” Lapud dakel so makakanengneng a malinew ed beneg na maskara, agta mas makabat so itunda manlapud maragem a dilin-panangigalang?

“Balet Ta Satan so Tua!”

Onia so panasali na arum ya ikatunongan ed dilin-panangigloria ra. Liknaen dan sikaray peteg ya apalangkapan ed arum a nengneng, magmaliw iran mansimpisimpitan sano mankuankuanan iran aliwan onman.

Balet kasin tua so ilalastog da? Say dilin-panangipasen ed inkasika so onkiling a mangibased dilin personal ya opinyon tan saray liknaan. Say natebek tayo bilang matalonggaring a biskeg ed inkasikatayo so ompatnag ya ordinaryo ed arum. Say katuaan a liknaen na toon napilitan a mangipasirayew ed abilidad to so nayarin mangisuheri ya aliwan mabiskeg anggan panon lanlamang​—aliwan tanton mabiskeg pian nabidbir ya anggapoy panangiyanunsio. Bibidbiren na Biblia so ikiling na too ed dilin-panamalikdo sanen isisimbawa ton: “Kanian say mangisip a manalalagey, imanoen to komon ompan napelag.”​—1 Corinto 10:12.

Anggan no say too so nikadkaduman maabilidad ed partikular a lawak, kasin saya so mangikatunongan ed panpasirayew? Andi, lapud say panagpasirayew so mangigloria ed totoo, bangta antokaman iran abilidad et nanlapud Dios. Sikato so nepeg a mangawat na gloria. Akin ya awaten tayo so kredito a bengatlan nisipor la’d sikatayo? (1 Corinto 4:7) Nilikud ni, unong a walaan tayo na saray biskeg, walaan tayo met na saray kakapuyan. Agta kakaukolanen itayo na inkamatua a mangimano ed saray lingo tan impakalukso tayo? Pigpigaran malastog so ompatnag a manisip na ontan. Nayarin si Herod Agrippa I so talagan apalangkapan a managsalita. Ingen say kakulangan na inkasimpit to so angipaarap ed makapasinagem ya impatey to. Saman ya aliwliwan inkagawa so mangipapatnag ed no panon a mabanbanday ed Dios so panlastog, ontan met ed dakel a totoo.​—Gawa 12:21-23.

Saray talento tan biskeg so inkalapagan a nakabatan ya anggapoy dilin-panangiyanunsio. Sano nabidbir na arum tan komendaan daray kualidad odino agawaan na sakey, satan so lalon mamagalang ed manangawat. Sikakabat ya ibabaga na Uliran 27:2: “Sananey a too so mangidayew komon ed sika, tan aliwa a say dili a sangim; say sankaili, et aliwa a saray dili a bibil mo.”

Nakakaukolan Ta pian Ontalona?

Liknaen na arum a say walaay talek a dilin-promosyon so nakaukolan pian ontalona ed makompetensyan sosyedad natan. Panaaburidoan da no agda itongtong tan iyanunsio iray biskeg da, sikaray agnaimano, agnaapresya. Saray manangilaman na kapagaan da so walad komento manlapud magasin a Vogue: “No nensaman et nibangat tayo a say inkasimpit et sakey a kaabigan, natan et naaaralan tayo a say panpareen et sakey a kaleteyan.”

Parad saramay mankaliktan ya onaligwas ed saray estandarte na mundo, say kapagaan da et nayarin makatunongan. Balet duma so situasyon na Kristiano. Kabat to a tatalimaen na Dios tan pipilien ton usaren iramay abilidad na saramay mapaabeba, aliwan mapaatagey. Kanian, agkaukolan na Kristiano ya usaren iray makasarilin taktika. Tua, a say alabas a matalek ya indibidual so makagamor na temporaryon galang diad pagmaliw ya agresibo odino mangimaneobra. Ingen onsabi panaon et sikato so niwalwal tan nipaabeba, a napairap ni ingen. Satan so singa ed imbaga nen Jesu-Kristo: “Siopaman a mangitanduro na inkasikato, napaabeba naani; et siopaman a mangipaabeba na inkasikato, nitanduro naani.”​—Mateo 23:12; Uliran 8:13; Lucas 9:48.

Saray Bentaha na Inkasimpit

Insulat nen Ralph Waldo Emerson: “Balang too a nakabkabat ko et superyor nen say siak ed pigaran paraan. Diad paraan a, siak so makaaral ed sikato.” Say komento to so mipakna ed madibinon apuyanan a simbawa nen Pablo ed saray Kristiano ya “anggapo’n balot komon so gawaen [da] lapud kasusumpa o panpasirayew, noag dia ed kaabebaan na kalakal balang sinansakey ibilang to so arum a magmaong nen say sikato’n dili.” (Filipos 2:3) Sayan masimpit a punto-de-bista so mangipasen ed sakey ed kipapasen a makaaral ed arum.

Kanian manalwar a say biskeg mo et agmagmaliw a kakapuyan mo. Agkomon nabawasan iray abilidad tan nagawaan mo diad panlastog. Iyarum ed saray kaabigan mo so kualidad na inkasimpit. Saya so tuan mamaatagey na respeto ed imaton na arum ed sakey. Ontutulong iya ed sakey pian pangayagaan so magmaong a relasyon ed kaparan totoo tan mangitarok na panangabobon nen Jehova a Dios.​—Miqueas 6:8; 2 Corinto 10:18.