Resistian so Agmaridios Iran Tradisyon

“SAY katuaan sikayo so gawaen to a bolos,” inkuan nen Jesu-Kristo. (Juan 8:32) On, say Inkakristiano so mangibubulos ed totoo​—bulos manlapud inkaaripen ed panag-anito, bulos manlapud panisia’d saray palson doktrina tan ilalo, bulos manlapud inkaaripen ed mabanday ya agagamil.

Anggaman ontan, singa ed kadaanan a panaon, saray Kristiano natan so mabetbet a nipapaarap ed saray desdes pian pawilen iray datin tradisyon. (Galacia 4:9, 10) Agkabaliksan na saya ya amin a popular a kustombre so mauges. On, say sakey a Kristiano so nayarin ontumbok ed lokal iran kustombre a maong tan makagungguna. Balet sano saray kustombre et onkontra ed Salitay Dios, saray Kristiano so agmikokompromiso. Diad ontan et Saray Tasi nen Jehova so kabat ed panangikaindan a mibiang ed saray selebrasyon a Krismas, agew-na-inkiyanak, tan arum niran kustombren sumpa’d Salitay Dios.

Sayan makpel a talindeg so mabetbet a mansusumpal ed baleg a panludlurey tan isusumpa manlapud saray kabkabat, kakaabay, tan agmananisian kakanayon. Nagkalautlan tua iya ed pigaran daldalin ed Aprika, a ditan et nankakanat a tradisyon so naiimatonan ed saray panaglamay, bansal, tan saray inkiyanak. Saray desdes a pikompromiso so makapakapuy​—mabetbet a lalaktipen na panamagyaw tan karuksaan. Panon a makatalindeg a malet iray Kristiano? Kasin posibli pakapaliis ed pisangsangan ya agmikokompromiso? Pian naebatan itan, usisaen tayo no panon ya inarap na matoor a Kristiano so pigaran agmakasulatan iran tradisyon.

Maanito Iran Kustombre ed Lamay

Diad mamaabalaten ya Aprika wadtan iray dakel a tradisyon a nisiglaot ed panaglamay tan panagponpon. Saray maneermen so kaslakan a manpuyat ed interon labi​—odino pigara ni ingen a labi—​diad abung na panag-ayuno, a ditan et walay apuy a mandarlang. Saray inateyan so sesebelan a manluto, manpakatli, odino manames anggad kagawa na ponpon. Kayari na satan, sikaray nayari lan manames diad sakey ya espisyal a pinanlalaok iran bulobulong. Kasin aabobonan na saray Kristiano iratan a kustombre? Andi. Amin na saya so mangisisindag na panisia ed ag-ompatey a kamarerwa tan itakot ed saray inatey.

Kuan na Eclesiastes 9:5: “Saray mabilay amta ra a sikara ompatey ira; balet saray inaatey agda amta so bengatla.” Say pakaamta ed sayan katuaan so mangibulos ed sakey manlapud pakataktakot ed ‘espiritu na saray inatey.’ Balet anto so nepeg a gawaen na sakey a Kristiano sano ipilit na saray kanayon a walaay maabig ya intensyon a sikatoy mibiang ed saratan a ritual?

Konsideraen so eksperiensia nen Jane, sakey a Tasin taga Aprika, sanen inatey so ama to. Diad insabi to’d punenarya, tampol ya imbaga’d sikato tan saray kapamilya to ya onsayaw a manliberliber ed bangkay a sanlabi ta pian napakepay espiritu na inatey. “Imbagak ed sikara a sakey ak ed Tastasi nen Jehova, agko nayarian so mibiang ed saratan ya agagamil,” impaliwawa nen Jane. “Anggaman ontan, kaimbuasan kayari ponpon, inkuan na saray maedad lan kakanayon ya amesen daray inateyan a pamilya ta pian lalon naprotektaan manlapud espiritu na inatey. Lamet agak akibiang. Diad parehon bekta, say Inak so imbiig ed sakey ya abung. Siopaman a malabay a minengnengan ed sikato so kaukolan ya oninum ni na alak ya imparaan parad satan a gagala.

“Agak akibabali ed dinanman ed saya. Imbes siak so sinmempet pian mangiparaay tagano, ya inawit ko ed abung a kawalaan nen Ina. Saya so talagan akadismaya ed pamilyak. Inisip na kakanayon kon siak so abnormal.” Nagkalalo ni, niludlurey tan pinansalitaan na ansakit si Jane, a kuan dan: “Lapud impulisay moy tradisyon lapud relihyon mo, guloen ka na espiritu nen amam. Diad tua et agka ni ingen makapananak.” Siansian si Jane so agbalot ataktakot. Say nansumpalan? Kuanto: “Diad saman a panaon et walaan ak lay duaran anak. Natan et anemira lay anak ko! Sengegan iya na impakabaingan na saramay angakusan agak la makapananak.”

Seksual a “Panaglinis”

Sananey nin kustombre et say nipaakar ed seremonyal a panaglinis kapatey na asawa. No say inatey et say asawan bii, say pamilya to so mangitarok ed abalo na sakey ya ayro odino sananey a biin maapit a kanayon na inatey ya asawan bii. Say asawan laki so obligadon mirelasyonan ed sikato. Kayari et sikato la’d satan so nayarin mangasawa ed siopaman a kaliktan to. Ontan met so nagawa sano inatey so asawan laki. Sayan kaugalian so inisip a manlinis ed inateyan ya asawa ed “espiritu” na inatey ya asawa.

Siopaman a mangipulisay ed ontan a “panaglinis” so peligro ed sanok na kakanayon. Sikatoy nayarin arawian tan nisilong ed pakamudmora tan ayew. Anggaman kuan, ikakaindan na Kristiano so panumbok ed sayan kustombre. Lapud kabat da ya arawi’d nengneng na “panaglinis,” say pirelasyonan ed ag-asawa so makapadimla ed imaton na Dios. (1 Corinto 6:18-20) Niarum ni, kaukolan a saray Kristiano so mangasawa “dia ed linawa na Katawan lambengat.”​—1 Corinto 7:39.

Sakey a Kristianon biin taga Zambia a manngaran na Violet so abalo. Kayari to et angitarok iray kakanayon to na sakey a laki, tan pipiliten a mirelasyonan ed sikato. Impulisay nen Violet, tan bilang dusa sikatoy sinebelan a manasul ed pampublikon bobon. Pinasakbayan met ya agmanakar ed kalsada, ompan sikatoy napasakitan. Anggaman ontan, impulisay toy pakapagyaw ed kakanayon odino kabaryo.

Diad saginonor et sikatoy impatawag ed lokal a korte. Diman et mapekder ton insalaysay so Makasulatan a rason ed ag-impirelasyonan. Nandesisyon so korte a pabor ed sikato, ya angikuan ya ag-ipilit na korte ed sikaton ontumbok ed lokal iran kustombre tan tradisyon a sumpad saray sisiaen to. Makapainteres, say makpel a panangikaindan ton mikompromiso so kinmanan amakesay ed pananesdes ed arum niran Tasi ed saman a purok a diad saginonor so nipaarap ed parehon kaso.

Sakey a biin Tasin taga Aprika a manngaran na Monika so tinmalindeg sumpad mipadparan pananesdes kayari impatey na masiken to. Impilit na lakian a sikatoy ikdan na sananey ya asawa. Kuan nen Monika: “Agko labay, a determinadon tuloken so ganggan diad 1 Corinto 7:39.” Balet agtinmunda so desdes. “Pinagyaw da ak,” nanonotan ni nen Monika. “Inkuan dan: ‘No agmo labay, agka lan balot naasawa-lamet.’ Ibabaga ra ni ingen a pigara ed kaparak a Kristianos so sekreton alinisan ed onian dalan.” Anggaman kuan, akatalindeg si Monika. “Agak akiasawa ed loob na duaran taon, tan kayari et akikasal ed Kristianon dalan,” kuanto. Natan et si Monika so manlilingkor bilang regular pioneer.

Saray Nakalan tan Saray Inatey La ya Inyanak

Saray Kristiano ed mamaabalaten ya Aprika so nepeg met ya onarap ed saray kustombre a nipaakar ed saray nakalan tan saray inatey la ya inyanak. Saratan ya agawan trahedya so resulta na ag-inkayadyari too​—aliwan madibinon pananusa. (Roma 3:23) Balet no say sakey et nakalan, kakaukolanen na pigaran tradisyon ed Aprika a sikatoy pidenengan bilang sakey a toon nisian ed sakey a peryodo na panaon.

Sakey a nakalan ed agano ni so nikelawan a tuloy sanen anengneng toy sakey a Tasin mamapaarap ed abung to. Legan na iyaasingger to, sikatoy kinmelyaw: “Agka oonla’d dia! Unong ed kustombre mi, say sakey a nakalan et nepeg ya agnabisita.” Anggaman ontan, imbaga na Tasi ed sikato a Saray Tasi nen Jehova so mangipapasabi’d mensahe na Biblia ed amin a nengneng na totoo tan sikaray ag-ontutumbok ed lokal iran kustombre nipaakar ed saray nakalan. Insan to imbasa’d sikato so Isaias 65:20, 23, a mangisasalaysay a diad silong na Panariay Dios et anggapo laray naekalan tan inatey la ya inyanak. Bilang resulta, impaiyaralan na Biblia so bii ed ayaman.

Saray anito so nayari met a naulop na saray kustombre’d panagponpon na saray inatey la ya inyanak ya ugugaw. Sanen sakey a Tasin manngaran na Joseph so akiponpon, binagaan ya amin a presenti so kaukolan a manuras na kalimaan da ed pigaran bulobulong tan iporapor so tambal ed saray pagew da. Nibaga a saya so makaamper ed “espiritu” na kapanyanak pian ag-ompawil a pasakitan ira. Sirerespeton agginawa nen Joseph, diad impakaamta ed bangat na Biblia ya agnayarin pasakitan na saray inatey iray mabilay. Anggaman ontan, walaray pigaran anubok a sikatoy piliten a mangiporapor na tambal. Inkaindan lamet nen Joseph. Diad impakaimano’d andi-takot a Kristianon talindeg, saray arum a wadman so angikaindan met ed saray bulobulong.

Paliisan so Pisangsangan, Balet Ontalindeg a Malet

Say takot ed saray mabilay tan sesgan magmaliw a sakey ya apataynan so nayarin mamuersa’d pikompromiso. Kuan na Uliran 29:25: “Say takot na too mantarok na kalot.” Saray akauna lan eksperiensia so mangidemostra ed inkamatua na saginonor a kabiangan na satan a bersikulo: “Balet angan siopa ya ipasen to so ilalo to ed Jehova nilaban.”

Anggaman kuan, say pisangsangan so mabetbet a napaliisan. Alimbawa, no say sakey a Kristiano so naimbitaan ed ponpon na sakey a kanayon, sikato so agkaukolan a manalagar anggad naromog toy inkasikaton walad alanganin a situasyon. “Say masimpit a too nanengneng to so mauges, tan yamot to so inkasika to; balet say karaklan ontuloy, tan manlikna nipaakar ed sikato.”​—Uliran 27:12.

Makabat so sitataktikan panepet no antoray kustombren nepeg a tumboken. No saraya so nasuppiat, nausar na Kristiano iyan pankanawnawa ya isalaysay no akin a sikatoy agnayarin mibiang, a gagawaen itan diad “sio-oyamo tan sitatakot.” (1 Pedro 3:15) Sano sirerespeton isalaysay a masakbay na Kristiano so nibase’d-Biblian talindeg to, maseguron igalang na kakanayon to iray sisisiaen to tan ag-ira onkiling a mamagyaw tan manaktakot ed sikato.

Antokaman so kiwas na saray kanayon, agbasta makapikompromiso so Kristiano diad panumbok na agmakapagalang-ed-Dios iran tradisyon​—antokaman a panamagyaw odino panangabuson nipaarap ed sikato. Sikatayoy nibulos la ed maaniton takot. Impaseseg nen apostol Pablo: “Dia ed kabobolos sikatayo so inbolos nen Cristo; magnayon kayo sirin, tan ag kayo la pasakop lamet ed lepsag na pako na inkaaripen.”​—Galacia 5:1.

[Litrato ed pahina 25]

Dakel so manisia a say kapatepatey ton too so nayarin magmaliw a sakey a manamegley tan makapangipasabi na mensahe ed saray kanayon ya abayag lan inatey