Panamaliket ed Bilay na Pamilya Yo
Kapitulo 6
Aro, “Ayadyarin Bedber na Pankakasakey”
1-6. (a) Antoy nayarin nagawa no saray sanasawa et pinunoyan dan tuloy so dilin liknaan da? (b) Saray italineng ed antoran Makasulatan a prinsipyos so nayarin mangamper ed ibaleg na sakey a seryoson sangsangan?
‘Akin ya atrasadon naynay so panamangdem tayo?’ so sisisyudot ya imbagay asawa to, naksawan lan manaalagar lapud abanalan kayari sanagew ya impasyan trabaho.
2 ‘Agka la manrereklamo. Maganggano la,’ so inyingal ton inyebat. Aliwa met a mainomay so agew to.
3 ‘Balet ta naynay kan atrasado. Akin ya agkan balot makapanluton masakbay?’
4 ‘Aliwan tua tan!’ inkelyaw to. ‘Balet no salien mo labat a komisan iray ugugaw ed arum ya agew, agka manreklamon tuloy. Tutal, anak mo met ira!’
5 Kanian diad baetan na asawan laki tan bii sayan pungol so ombaleg a singa palandey, a sikaray sisasanok a dua tan agla ra mantongtong ed sakey tan sakey. Balang sakey so onalinsuag ed iyebat na sakey, anggad sikaran duay asakitan tan sisasanok, tan say labi ra so aderal. Anggan siopa’d sikara komon so angamper la ed sayan nansumpalan. Singa inkagawa, pinunoyan dan duay liknaan da tan agsinononot ed asawa ra. Sinmabon liknaan so dinmalang.
6 Say ontan iran problema so nayarin onlesa ed dakel iran pasen. Nayarin lanoren day kuarta. Odino nayarin liknaen na asawan laki a say asawa to so alablabas a makasarili, ya agto abuloyan so masiken ton manliket diad piulop ed arum a totoo. Nayarin liknaen na biin sikatoy kinaindanan tan binaliwala. Nayarin onlesa so gulo nisengeg ed baleg a problema odino pigaran angkelag a problema. Angan anton kipapasen man, say kapagaan tayon mismo natan so no panon a naarap so kipapasen. Angan siopan asawa so nayarin mamatunda ed ibaleg na gulo diad sibubulos a ‘pangibiek ed pagpag ya aping,’ diad pagmaliw a sibubulos ya ag “ibales so mauges ed mauges” noag ingen ‘taloen so mauges ed mauges.’ (Mateo 5:39; Roma 12:17, 21) Nakaukolan so dangka tan inkatatken pian nagawaan iya. Nakakaukolan to so Kristianon aro.
No Antoy Peteg a Kabaliksan na Aro
7-9. (a) Panoy inkadeskribe na aro ed 1 Corinto 13:4-8? (b) Anto ’yan klase na aro?
7 Si Jehova a Dios so angipuyan na sakey a depinasyon na aro, nipaakar ed no antoy kabaliksan to tan agto kabaliksan, diad 1 Corinto 13:4-8: “Say aro so manangitepel tan mapangasi. Say aro so aliwan maimon, aliwan mapasirayew, aliwan mapangta, ag onkiwas a mabanday, agto anapen so dilin pankaabigan to, ag onsanok. Ag mamasakit. Agto panliketan so ag inkatunong, noagta manliket ed katuaan. Itepel toy amin a bengatla, sisiaen ton amin so bengatla, manilalo ed amin a bengatla, sungdoan toy amin a bengatla. Say aro agbalot onsaew.”
8 Say aro so nayarin nibase ed dakel iran bengatla—pakasagyat ed pisikal, relasyoy pamilya odino maapit a panliket ed pipiiba na sananey. Ingen ipapanengneng na Biblia a, pian magmaliw a tuan mabli, nepeg a lampasan na aro so lugor odino maapit a pakasagyat tan banlongan na samay onkana ed pankaabigan a tuloy na samay inaro. Satan a klase na aro so mankaukolan ni ingen na pamaat odino panisiplina, a singa nayarin gawaen na sakey ya ateng ed anak, odino singa gawaen nen Jehova a Dios ed saray mandadayew ed sikato. (Hebreos 12:6) Saray liknaan tan emosyon so wadtan, siempre, balet ta ag-ira abuloyan a manalona ed makabat a panangukom odino maptek iran prinsipyo diad pidedeneng ed saray arum. Satan a klase na aro so mamakiwas ed sakey a mantrato ed amin unong ed maabig iran prinsipyo na panangonsidera tan andi-panangiduma.
9 Pian lalon naapresyan nagnap no panon so pangungguna na satan ed bilay na pamilya tayo, konsideraen tayo ed malalaknab a detalye so depinasyon a niiter diad 1 Corinto 13:4-8.
10, 11. Antoy nailaloan tayo manlapud sakey ya asawan manangitepel tan mapangasi?
10 “Say aro so manangitepel tan mapangasi.” Kasin sikay manangitepel ed asawam? Anggan sano say kipapasen so onarap la ed pakasanok, tan anganko bangking iray panangakusa, kasin aagamilen moy panamukpok? Si Jehova so manangitepel ed sikatayon amin, tan ‘say mapangasin kualidad na Dios so manasalin mangipaarap ed totoo diad pagbabawi’ Namparan say panangitepel tan panangasi so bunga na espirituy Dios.—Roma 2:4; Galacia 5:22.
11 Say aro agto abobonan so gawan-mauges, balet ta aliwan “maisasanok.” Aliwan agmakankaanos. Konsideraen to so maletey iran kipapasen. (1 Pedro 4:8; Salmo 103:14; 130:3, 4) Tan anggan diad seryoso iran pamaakaran sikato so akaparaan a manginatnat na panamerdona. Andi-duaruwan inisip nen apostol Pedro a sikatoy manangitepel sanen tinepet to’d si Jesus: “Kaunongan karakel a danay so pankasalanan na agik ed siak tan sikatoy perdonaen ko? Angga’d maminpiton danay?” Say ebat nen Jesus so: “Aliwan, Anggad maminpiton danay, noagta, Anggad maminpitumplo-tan-piton danay.” (Mateo 18:21, 22; Lucas 17:3, 4, NW) Say aro so paulit-ulit a mamerdona, tan sikatoy mapangasi lawas. Ontan ka ta?
12, 13. Panoy nayarin kipatnag na panimon ed inkasikaton dili, tan akin a nepeg so pansagpot a pangusisan naynay ed satan?
12 “Say aro so aliwan maimon.” Sankairapan so miamong ed sakey ya asawan maimon ya anggapoy peteg a makasengeg. Say ontan ya imon so mainap, alablabas a makasarili. Sikato so inuugaw tan sebelan toy sananey a too manlapud pagmaliw a natural tan makaaro diad limog na arum. Say liket so walad sibubulos a panangiter, aliwan diad pangapet ed maimon a kerew.
13 “Siopa so makatalindeg ed arap na inkaimon?” so itetepet na Biblia. Sikatoy sakey ed saray gawa na agnaspot a laman. (Uliran 27:4; Galacia 5:19, 20) Sarag mo ta’n likasen ed inkasika so anggan anton sinyal na klase panimon a mansumpal ed liknaay agkaligenan tan tataganoen na imahinasyon? Mabetbet ya aliwan mairap so pakanengneng ed saray lingo na sananey a too, balet ta sikatayoy lalon nagunggunaan no usisaen tayoy inkasikatayo. “Tano iner so kawalaay panimon tan siblangan, wadtan so gulo tan amin a mauges ya bengatla.” (Santiago 3:16, NW) Say panimon so nayarin mamuyak na panamaley. Say asawam so agmansiansian maligen diad maimon iran panameget, noagta diad maaron imano, diad konsiderasyon tan talek.
14, 15. (a) Panon a say panagpasirayew et ipanengneng toy kakulangan na aro? (b) Imbes a melmelagen so asawa na sakey, antoy nepeg a gawaen na sakey?
14 Say aro so “aliwan mapasirayew, aliwan mapangta.” Tua a dakel a totoo so manggawa’d satan, balet pigpigaran totoo so malabay ya ondengel ed panagpasirayew. Diad tua, nayarin pabaingan to so siopaman a mikabat a maong ed mapasirayew. Anggaman arum a totoo so manpasirayew diad panongtong day inkasikara ed mapangtan nengneng, arum so manggawa’d parehon bengatla diad sananey a dalan. Balbalawen tan modmoraen daray arum, tan diad panangikumpara saya so manggetman mangipaatagey na inkasikara ed saramay melag-melagen da. Kanian, nayarin ipaatagey na sakey a too so inkasikato diad pangipabpaabeba to’d arum. Say panmelmelag ed asawa na sakey so peteg a sakey a dalan na pangipapasirayew na sakey ed inkasikato.
15 Naimanom ta lay inkasika a manotongtong ed publiko nipaakar ed saray kakulangan na asawam? Panoy panisisip mo’d satan a nagawaan to’d liknaay asawam? Anto no saray kakapuyan mo so niwawalwal? Anto kasi so liknaan mo? Naaro? Andi, say aro “ag manpasirayew” nisay idaydayew toy inkasikato odino melag-melagen toy arum. Sano totongtongen mo so nipaakar ed asawam, magmaliw a makapaalagey; pabiskegen toy bedber ed baetan yon dua. Tan no nipaakar ed samay nibaga nipaakar ed inkasika, iyaplika so makabat a konsehon walad Uliran 27:2: “Komon ta sananey a too so mangidayew ed sika, tan aliwan say dilin sangim; sakey a sangkaili, tan aliwan saray dilin bibil mo.”—Revised Standard Version.
16. Antoray arum a kabandayan a paliisan na sakey a toon maaro?
16 Say aro so “ag onkiwas a mabanday.” Dakel iray bengatlan butarbutar a mabanday, a singa say pikakalugoran, panagbuanges tan sanok. (Roma 13:13) Midumaan ed aro, amin na saraya so pansengegay deral ed bedber na panamaley. Say inkapasang, mabanday a panagsalita tan kakikiwas, ontan met ed panamaulian ed personal a kalinisan, amin na saya so mangipanengneng na kakulangay atooan ya inkadesenti. Panon so inkaalwar mo pian agka magmaliw a makapasakit ed asawam diad sayan pamaakaran? Kasin sikatoy tatratoen mo a tekep na konsiderasyon, maong iran ugali, respeto? Amin na sarayan bengatla so ontulong ed sakey a panamaley a maliket, sakey a mansungdo.
17. Panon a saray kolkolan so napaliisan na sakey a toon agto aanapen so dilin pankaabiganan to?
17 Say aro so “agto anapen so dilin pankaabigan to, ag onsanok.” Aliwan laman ton dili labat lay iimanoen to. Agaylan magmaong komon no samay sanasawan abitla ed gapo na sayan kapitulo et ontan ira. Say asawan laki agto la komon nanpasnokan so asawa to lapud say pangdem so atrasado, tan komon say bii agla nanpapetang. No atebek na bii a say inkasanokan to et melag lambengat nisengeg ta sikatoy naksawan, imbes a sinmanok nayarin inyebat to komon: ‘Ngalngali la akaparaan so pangdem. Amtak a naksawan kan maong ed trabaho. Iyalaan takay sanbason ambetel ya iinumen legan a nipaparaan so lamisaan.’ Odino no say asawan laki et lalon makatalos komon, ya agto labat nononoten so inkasikato, komon ta nayarin intepet to no kasin walay bengatlan nayarian ton itulong.
18. Panon a say aro et amperen toy sakey manlapud isanok?
18 Kasin sikay magmainomay ya onsanok ed bengatlan ibaga odino gawaen na asawam, odino kasin sasalien mon tebeken so getma ed benegan na salita odino gawa? Nayarin andi-pikakabat, ag-inkamanonot lambengat, tan agginetma so pamasakit. No sikay walaan na aro, ‘say agew so ag-onselek a sika ni so sisasanok.’ (Efeso 4:26) Anto no say asawam et dismayado, tan peteg a ginetma toy imbaga to odino gawaen toy bengatlan makapasakit? Kasin sikay makaalagar anggad ibetel na ulo to tan insan kayo mantongtong? Say pangabet ed kipapasen a tekep na sankaabigan ya interes yon dua ed puso so ontulong ed sikayon mangibaga na suston bengatla. “Say puso na toon makabat so manggawa’d sangi ton mangipanengneng na pakatebek.” “Say sakey a manakbong na kasalanan aanapen toy aro,” ya agto paalingasaen so lalon gulo. (Uliran 16:23; 17:9, NW) Diad pamakal mo’d liknaan pian agla ontuloy so sangsangan pian pruebaan moy inkasikan duga, sikay makagamor na pananalo diad pabor na aro.
19. (a) Antoy nayarin nisakup ed ‘panliket ed ag-inkatunong’? (b) Akin a saya so nepeg a paliisan?
19 Say peteg ya aro “agto panliketan so ag inkatunong, noagta manliket ed katuaan.” Agto isipen ya inkasilib so pamalikdo ed asawa—balang la diad panangusar na sakey ed panaon to, say panangigastos ed kuarta, odino diad kalimog na sakey. Agto agamilen so kapalduan-katuaan pian ompatnag a matunong. Say ag-inkamatua deralen toy kumpyansa. Pian wala so puron aro, sikayon dua so nakaukolan a manliket diad pangitongtong na katuaan.
Walaan na Biskeg tan Sungdo so Tuan Aro
20. Panon a say aro et (a) ‘itepel ton amin a bengatla’? (b) ‘sisiaen ton amin a bengatla’? (c) ‘ilaloan ton amin a bengatla’? (d) ‘sungdoan ton amin a bengatla’?
20 “Itepel toy amin a bengatla, sisiaen ton amin so bengatla, manilalo ed amin a bengatla, sungdoan toy amin a bengatla.” Mantepel ed leksab na banal tan irirap ya ondapo ed panamaley, legan a say duara ed sayan maapit a siglaotan so makaaral a magmaliw a manatnat tan mangiyarunsa ed balang sakey. Sisiaen toy amin a konsehon nidatak ed Salita na Dios tan sigugunaet ya iyaplika to, anggan sano saray kipapasen et singa aliwan marakep. Tan, manwarin aliwan magmainomay a napalikdo diad pidedeneng ed totoon matitila, sikatoy aliwan manepeg a mainap. Imbes, ipanengneng toy talek. Nagkalalo ni, sikatoy manilalo ed sankaabigan. Say ontan ya ilalo so nibase ed makumpyansan paseguro a say pangiyaplika’d konseho na Biblia so mamawalay sankaabigan iran pansumpalan. Sirin, say aro so magmaliw a positibo, mailalo tan onnenengneng ed arapen. Ontan met, aliwan manguman-uman, nisay sikatoy onlabas ya infatuation. Say peteg ya aro so mansungdo, onarap ed saray problema sano mairap so kipapasen. Sikatoy walaan na mansiansian pakayari. Sikatoy mabiskeg; ingen diad amin a biskeg to, sikato so mapangasi, mauyamo, mapalugar, mainomay a piamongan.
21, 22. Antoray arum a kipapasen a mangiyilustran say aro so agbalot onsaew?
21 Say ontan ya “aro agbalot onsaew.” No desdesen na mairap iran panaon so sanasawa ed pinansyal iran pakagipit, antoy nagawa? Imbes a nonoten toy pananap na magmainomay a bilay ed arum iran pasen, say asawan biin walaan na ontan ya aro so sitotoor a mansiansia ed asawa to, a gawaen toy panigot tan anganko panoan toy naroromog na asawa to. (Uliran 31:18, 24) Balet anto no say asawan bii et apairap na sakit ed andukey lan taon? Say asawan lakin walaan na sayan klase na aro so manggawa’d anggaay nayarian ton mangiter na asikason kakaukolan to, ya ontulong diad kimey ed abung ya agla nayarian natan na asawan biin gawaen, tan iter toy paseguro ed mantultuloy a debosyon to. Say Dios a mismo so angiter na ehemplo ed sayan pamaakaran. Anggan antoy kipapasen a sinabian na saray matoor ya ariripen to, ‘anggapoy bengatlan makayarin mangisian ed sikara manlapud aro na Dios.’—Roma 8:38, 39.
22 Antoran problema so nayarin ontalona ed sakey ya aron singa satan? Kasin say panamaley yo so walaan na satan? Kasin personal a satan so aagamilen yo?
Pabalegan so Aro
23. Antoy mandetermina no kasin gawaen tayo so maaron bengatla?
23 Say aro, singa sakey a masel, so napabiskeg diad pangusar. Diad biek a dapag, say aro, singa pananisia, so inatey no anggapo ray gawa. Saray salita tan gawa, a pakiwasen na saray liknaan a walad akindalem tayo, so nibagan onsabi a manlapud puso, ya irerepresenta toy akindalem a getma tayo. “Manlapud inkadaakan na puso say sangi so mansalita. Say maong a too a manlapud maong a kayamanan to papawayen toray maong a bengatla.” Balet no saray liknaan a walad dalem tayo et marelmeng, “manlapud puso ompaway so marelmeng iran panagkatunongan, panagpatey, panagkalugoran, panaglawan, panagtakew, tilan panagtasi, panag-ayew.”—Mateo 12:34, 35; 15:19, NW; Santiago 2:14-17.
24, 25. Panon yon napabiskeg so getma yon mangipanengneng ed aro?
24 Antoran kanonotan tan liknaan so babayuboan yo ed puso yo? No sikayoy inagew-agew a mandalepdep ed daladalan ya angipanengnengay Dios na aro, tan salien ya aligen so ehemplo to, saray maabig a getma so napabiskeg. No agamilen mon lalo so aro, lalon sikay onkiwas tan mansalita a mitunosan ed satan, diman lalon nitatak a niyute-utel ed pusom. Say inagew-agew a pangagamil ed satan diad angkelag iran bengatla gawaen ton niyugali so ontan ya aro. Insan, sano onlesay manalandalan iran angkabaleg ya isyu, sayan aro so wadtan, mabiskeg ya abakuran, pian ontulong ed sikan mangabet ed saratan.—Lucas 16:10.
25 Kasin nanaimanom so bengatlan komendabli ed asawam? Ibesngaw mo itan! Kasin walay liknaan mon manggaway panangasi? Tulok mo itan a liknaan? Nakaukolan tayon ipanengneng so aro pian sikatoy anien tayo. Say pangagamil ed sarayan bengatla so mangitarok ed sika tan say asawam a lalon maapit, gawaen to kayon duan saksakey, gawaen toy aro ed baetan yo ya ombaleg.
26, 27. Panon a say pananginabang ed saray bengatla et napadaak toy aro na sakey?
26 Pian napadaak so aro, satan so ibiang. Say inmunan laki, si Adan, so nanbilay ed sakey a paraiso. Amin day pisikal a nakakaukolan so niiter a daakan. Manlapud gapo sikatoy aliber na kalimgasan. Aliwa lambengat lan walaray alusadsar tan karosasan, kakiewan tan karkarayan, noagta ontan met a walay inkadaakan na nanduruman bilay na ayep ya uuleyan to bilang manag-asikaso na dalin. Ingen amin tonia, sakey a nakakaukolan so anggapo: say sakey a toon panginabangan to ed sayan paraiso na karakpan. Asalim talay nambukbukor legan a babantayan mo’d pankelaw so agaylay dakep ya iseselek na agew, tan pitamitam mon wadtan so sakey ya inaron minanabang a kaibam? Odino walaan ka tala na makapalikliket a maong a balita, balet anggapoy napangibagaan? Atebek nen Jehova a Dios so pankaukolan nen Adan, tan sikatoy inikdan to na sakey a kaiba a panginabangan to’d saray kanonotan tan liknaan to. Say panginabang itarok toy duaran too a mankasakey, tan tulongan toy aron onlamut tan ombaleg.
27 Say panangasawa so pananginabang. Anganko walay maaro a limgisan ed dalem na kuarto, sakey ya aplos, sakey a salitan maulimek, anggan manyurongan a mareereen ya agmansalita. Kada gawa so nayarin mangipatnag na aro: pangasikaso’d dokulan, pansinop na plato, pantipon pian makasaliw na bengatlan labay ton saliwen balet ta agto kekerewen itan lapud kakisiran na gastos, itutulong ed kimey na sakey sano nabobontonan. Say aro kabaliksan toy pangibiang na kimey tan galaw, saray gonigon tan saray liket, saray agawaan tan saray insaew, saray kaisipan na nonot tan saray liknaan na puso. Pannabangan so parehon kalakalat, tan sabien iran mankasakey. Saya so manggawa’d duaran too a saksakey; saya so manggawa’d aro ya ombaleg.
28. Panon a say panagserbi et iyalibansa toy aro?
28 Say panagserbim ed asawam so makatulong ed panangarom ed sikato pian ontatken. Karaklan a makapanserbi so asawan bii diad panluto’d saray nakan, pangasikaso’d dokulan, panlinis ed abung, pampesak, pangasikaso’d saray kimey ed abung. Mabetbet a say asawan laki so makapanserbi diad pangitarya toy tagano a lutoen na bii, saray dokulan ya asikasoen na bii, say abung a lilinisan to, saray kawes a pepesakan to. Sikatoyan panagserbi, sayan panangiter, so mangitarok na liket tan pataluboen toy aro. Singa imbaga nen Jesus, walay lalon liket ed panangiter nen say diad panangawat. Odino, walay lalon liket ed panserbi nen say paserbian. (Gawa 20:35) Imbaga to’d saray babangatan to a “say sankabalgan ed limog yo so nepeg ya aripen yo.” (Mateo 23:11, New English Bible) Satan a panmoria so mamagit ed anggan anton espirituy inkakumpetinsya tan mangarum na liket. Sano sikatayoy manserbi nalikna tayon sikatayoy nakaukolan, sikatayoy mamapano ed sakey a gagala, tan saya so mangiter ed sikatayo na dilin-respeto tan gawaen to itayon kontento. Say panangasawa so mangiter ed asawan laki tan asawan bii na magenap a pankanawnawa a manserbi tan makaromog na ontan ya inkapnek, sirin papaeleten toy panamaley da a lalon mabibiskeg ed aro.
29. Akin a say aro so makasagyat anggan diad saraman so aliwan ariripen na Dios?
29 Anto no say sakey ya asawa et sakey a Kristianon aripen na Dios a mangaagamil ed sarayan Biblikal a prinsipyos, balet ta say sakey et andi? Kasin salatan na saya so pamaakaran a nepeg ya ikiwas na sakey a Kristiano? Aliwan manuna. Nayarin anggapoy dakel a tongtong nipaakar ed saray gagala na Dios diad biang na Kristiano, balet say kondukta so pareho. Say agmananisian asawa so walaan na parehon manuna iran nakakaukolan bilang sakey a managdayew ed si Jehova, tan diad arum iran pamaakaran onkiwas ed parehon dalan. Saya so nibaga ed Roma 2:14, 15, NW: “Kapigan man a saray totoo na nasyones ya andian na ganggan et gawaen da ed ugalin-nianakan iray bengatla ed ganggan, sarayan totoo, anggaman andian na ganggan, so sakey a ganggan ed inkasikaran dili. Sikaray mismon mangipapanengneng ed pamaakaran na ganggan ya nisulat ed saray kapusoan da, legan a say konsiensia so mantatasi ed sikara tan, diad baetan na saray dili ran kanonotan, sikaray naakusa odino anggan nitepel.” Say maabig-ehemplon kondukta na Kristiano so gendat a naapresya tan gawaen toy aro ya ombaleg.
30. Kasin say aro so ipanengneng labat diad silong na dramatiko iran kipapasen? Akin ya ontan so ebat yo?
30 Agmanalagar so aro ed dramatiko iran kipapasen pian iparungtal toy inkasikato. Diad arum iran pamaakaran, say aro so singa kawes. Antoy manisinop ed kawes yon mankakasakey? Pigaran angkakabaleg a buknol na lubir? Odino nilibu-libon angkekelag a lapir na tinebey? Say nilibu-libon angkekelag a lapir, tan satan so tua balang la sano salitaen tayoy literal a kawes odino espiritual iran “aysing.” Satan so mantultuloy a pananugyop ed angkekelag iran salita tan gaw-gawa a nipatnag ya inagew-agew a “mangakawes” ed sikatayo tan iparungtal to no anto itayo. Say ontan ya espiritual a “kawes” so ag-ondaan tan magmaliw ya andi-kana a singa say pisikal a kawes. Satan so singa ed inkuan na Biblia ya, “agnaderal a kawes.”—1 Pedro 3:4, NW.
31. Anton maabig a simbawa ed aro so niiter ed Colosas 3:9, 10, 12, 14?
31 Kaliktan yoy panamaley yon natipkel a mankakasakey diad “sakey ya ayadyarin bedber na pankakasakey”? Sirin gawaen yo so singa nirekomenda ed Colosas 3:9, 10, 12, 14, NW: “Lakseben so daan a personalidad a pati saray ugali to, tan kawesan yoy inkasikayo na balon personalidad . . . kawesan yoy inkasikayo na matamoy iran panangaro na panangabagey, panangasi, kaabebaan na nonot, kauyamoan, tan panangitepel . . . kawesan yoy inkasikayo na aro, ta sikatoy ayadyarin bedber na pankakasakey.”