Ondadakel Iray Walay Problemad Mental Health
“Walan walay nerbiyos ko anggano wala ak labat ed kuartok.”
“No balibali liknaan ko, bigla ak ya manaburido ta amtak ya no malikeliket ak natan, nagugunoyan, maer-ermen ak la.”
“Sasalien kon asan-sakey agew labat so arapen ko, pero no maminsan mantatabunan iray panaaburidoan ko.”
Imbaga iratan na totoon mankakaproblema ed isip. Kasin maka-relate ka ed sikara? Odino kasin walay kapamilyam ya ontan met so dadalanen to?
Tandaan, agmo bukbukor. Dakel natan so mankakaproblema ed isip, balanglan sikaran mismo o kapamilya da.
Talagan manbibilay tayo la ed “mapeligro tan mair-irap a panaon” kanian dakdakel so pakakaaburidoan tan problema tayo. (2 Timoteo 3:1) Base ed sakey ya impanaral diad interon mundo, sakey ed kada waloran totoo so mankakaproblema ed isip. Nen 2020, lapud COVID-19 pandemic, dinmakel na manga 26 porsiento so awalaan na anxiety odino agnakontrol ya panaburido tan manga 28 porsiento so awalaan na graben depression.
Tua, importante ya naamtaan no panon karakel so walay anxiety tan depression. Pero, mas importantin naamtaan no panon kan natulongan tan say pamilyam.
Anto ’tay mental health?
Maong so mental health odino kondisyon na isip na sakey no balibali liknaan to tan makapantrabaho na susto. Sarag toy inagew-agew ya stress, dakel so nagagawaan to, tan nai-enjoy toy bilay.
Say sakit ed isip et . . .
ALIWAN lapud say sakey et makapuy ya too.
MEDIKAL A KONDISYON ya grabe panaburido na sakey tan nambabangil lay iisipen to, agto nakontrol so liknaan tan kakikiwas to.
Pakapuyen toy abilidad na sakey ya mikaaro tan arapen iray inagew-agew ya problema o rotina.
Anggapoy pipilien to, anggan antoy edad, kultura, lahi, relihyon, inaral o kabibilay.
Tulong parad saray mankakaproblema ed isip
No say sakey et baleg so angumanan na ugali to, agmakakaugip o ugip lan ugip, agmakakapangan o akan lan akan, lanang ya napapagaan, nanenerbiyos, o maer-ermen ompan kailangan to lay manpa-check up pian naamtaan so rason tan natambal.
Oniay imbaga na sankarunongan a too ya nambilay nensaman, si Jesu-Kristo: “Aliwan saray maksil so laman so mankaukolan na doktor, no ag saray mansasakit.” (Mateo 9:12, Maung a Balita Biblia) Nen akaawat na dugan panagtambal iramay walaan na onian problema, abawasan iray sintomas da, dakel lay nagagawaan da, tan pinmawil so ligsa tan liket da. Kanian maabig no agla ipapaleen na sakey so pampadoktor no abayag to lan nalilikna iraya odino grabe iray sintomas to.a
Anggano aliwan libro na medisina so Biblia, makatulong iray impormasyon ditan parad maong ya kondisyon na isip. Marakep no basaen mo irayay onsublay ya artikulo ya mangipapaliwawa no panon ya makatulong so Biblia pian nasarag tayo ray problema ed isip.
a Agmangirerekomenda so Say Panag-bantayan na paraan na panagpatambal. Kailangan ya aralen na kada sakey no anto ray opsyon to antis ya mandesisyon.