Pimataan

SARAY mata tayo so mangipasabi na awawey tan emosyon. Nayarin ipanengneng da so kabigla odino kataktakot. Nayarin ipasabi ra so panangabagey odino aro. No maminsan, nayarin ipanengneng da so panduaruwa odino pakapatnagan na ermen. Nipaakar ed saray kaluyagan to a maniirap lan tuloy, onia so inkuan na sakey a masiken: “Mansalita itayo panamegley na saray mata tayo.”

Nayarin walay nibaga na arum nipaakar ed sikatayo tan nipaakar ed ibabaga tayo unong ed no iner so pangisesentroan tayo na saray mata tayo. Diad dakel a kultura, saray totoo so manmatalek ed sakey a manmamantini ed makaaron inenengneng ed sikara. Diad pidumaan, nayarin panduaruwaan da so inkasimoon odino inkanapanmatalkan na sakey a toon onnengneng ed mismon sali to odino ed arum a bengatla imbes a dia ed katongtong to. Walaray arum a kulturan moriaen da so makdem a limgis bilang mabanday, inkaagresibo, odino makapaangat. Nagkalalo lan saya so kipapasen sano mitotongtong ed kasunian ed sekso odino ed sakey a pangulo na tribu odino arum a tituladon too. Tan diad arum a pasen, no say mas malangwer a too so direktan onnengneng ed mata sano mitotongtong ed sakey a matakken, saya so moriaen ya ag-inkamagalang.

Anggaman ontan, no agmakaopendi itan, say inengneng ed mata na indibidual sano mangibabaga na importantin punto so mangidanet ed walan nibabaga. Nayarin moriaen itan bilang ebidensya na kombiksyon ed biang na manpapaliwawa. Imanoen no panon so inyebat nen Jesus sanen imbalikas na saray babangatan to so pirmin pankelaw tan kuan da: “Siopa so peteg a nilaban?” Kuan na Biblia: “Ninengneng to ra ed lupa, inkuan nen Jesus ed sikara: ‘Diad totoo et agnayari iya, balet diad Dios amin a bengatla so nayari.’” (Mat. 19:25, 26, NW) Ipapanengneng met na Kasulatan a si apostol Pablo so maimanon tuloy ed reaksion na saray dumerengel to. Diad sakey ya inkagawa sakey a lakin piley nanlapud inkianak so presente sanen nampaliwawa si Pablo. Ibabaga na Gawa 14:9, 10 unong ed New World Translation: “Sayan laki so ontatalineng ed pansasalita nen Pablo, a nen ninmengneng a maong ed sikato tan anengneng ton walaan na pananisia a natambal, et nankuan ed maksil a boses: ‘Onalagey kan maptek ed saray salim.’”

Saray Suhestion Para ed Lawak na Ministeryo. Sano manpupulong ka, magmaliw a makaaro tan maligsa sano asinggeran mo iray totoo. No matukoy, mangusar na makatenyeg-kanonotan iran tepet pian mangigapo na tongtongan ed bengatla a paninteresan yon dua. No gawaen mo iya, panggunaetan moy onnengneng ed mata​—odino anggan onnengneng ed lupa na too diad magalang tan maabig a paraan. Makapasagyat so maligsan imis na sakey a saray mata to et mangipapasabi na akindalem a gayaga. Say ontan ya itsura so nayarin nagkalalon mangipaamta ed indibidual no antoy inkatoom tan sikato so natulongan mon lalon magmaliw a relaks legan a mantotongtong kayo.

Say pangimano ed ipatpatnag na mata na too, no matukoy, so nayarin mangiter ed sika na pamatnagan ed no panon so pangarap mo ed kipapasen. No say too so mamapasnok odino talagan aliwan interesado, nayarin nanengneng mo itan. No agto ka natatalosan, nayarin namoriam itan. Kaslakan et nalikas mo no sikato so agla ondedengel. Napatnagan met no sikato so interesadon tuloy. Say ipatnag na mata to so nayarin pakalikasan mo a kaukolan mon umanen so kapeles na pitotongtong mo, lalon panggunaetan ya ipibali ed tongtongan, itunda la so diskusyon odino, no nayari, itumbok la so panangidemostra no panon so panaral ed Biblia.

Balanglan mibibiang ka ed mapublikon panagpulong odino mangiyaaral na Biblia, panggunaetan mon pansiansiaen so marespeton inenengneng ed sakey a pitotongtongan mo. Balet, agmo nenengnengen a mabaybayag, ta satan so kababaing. (2 Ara. 8:11) Balet diad natural, makaaron paraan, mabetbet a nengnengen so lupa na too. Diad dakel a daldalin, saya so mangipasabi ed liknaan na masimoon ya interes. Siempre, sano manbabasa ka ed Biblia odino arum a publikasyon, saray matam so akateen ed inimprintan pahina. Balet pian nidanet so sakey a punto, nayarin nengnengen mon direkta so too, anggan magano labat itan. No onnengneng kan tunggal paminsan ed sikato, satan so makatulong met ed sika a makaimano ed reaksion to ed walan babasaen mo.

No lapud inkamabaing et mairap moy mimataan ed primero, ag-onsusuko. Diad panagpasal, magmaliw a natural so pimataan, tan nayarin mangarum na inkaepektibom diad pitatalosan ed arum.

Sano Mandidiskurso. Ibabaga na Biblia ed sikatayo a sakbay ya inggapo nen Jesus so Sermon to ed Palandey, “innengneng toray mata to ed saray babangatan to.” (Luc. 6:20) Manaral manlapud ehemplo to. No mansalita ka ed imaton na grupo, arap mo ra insan ontundan magano sakbay ya igapom so paliwawa. Diad dakel a pasen et laktipen na saya so inengneng ed pigara ed saray dumerengel. Sayan antikey a kabaya so nayarin ontulong ed sikan manalona ed pannerbiyos mo ed gapo. Ontulong met itan ed saray dumerengel a mangitukoy na inkasikara ed antokaman ya awawey odino emosyon ya ipapatnag na lupam. Niarum ni, say panggawam ed saya so mangiyabuloy ed saray dumerengel ya onligen tan manparaan lan ontalineng ed sika.

Kaleganan na paliwawam, onnengneng ed saray dumerengel. Aglabat la onnenengneng ed grupo bilang interamenti. Panggunaetan so inengneng ed sinansakey. Diad amin lawarin kultura, say inenengneng so nailaloan ed biang na managpaliwawa ed publiko.

Say inengneng ed saray dumerengel et kabaliksan to so mas ni nen say basta pamasimar ed pigaran pasen. Gawaen so magalang a pimataan ed sakey ed dumerengel, tan no matukoy, ibaga so sakey ya estansa ed satan ya indibidual. Insan onnengneng ed sananey tan mangibaga na sakey ya estansa odino duara ed satan a too. Ag-onnenengneng ed siopaman a mabaybayag a sikato laingen so nababaingan, tan aglabat iyaapasakey ed pigpigara a totoo ed amin a dumerengel. Itultuloy so inengneng ed saray dumerengel ed onian paraan, balet legan a mansasalita ka ed sakey a too, peteg a mitongtong ka ed sikato tan imanoen so reaksion to sakbay ya onnengneng ka ed sananey.

Saray notam so kaukolan ya akagaton ed podyum, diad limam, odino diad Bibliam ta pian saraya so nanengneng mo dia labat ed ilimgis. No nakaukolan ya igalaw mo so ulom pian nanengneng moray notam, naapektaan so inenengneng mo ed saray dumerengel. Konsideraen no panon so inengneng mo ed saray notam tan ed no kapigan so panggawam ed satan. No onnengneng ka ed notam legan a mamapantok ka la ed paliwawa, agmo nanengneng so reaksion na saray dumerengel mo tan nabawasan met so puersa na ipapaliwawam. Ontan met, no naynay mon nengnengen so notam, nabalang lay inenengneng mo ed saray dumerengel.

No mangibuntok ka na bola ed sakey, nengnengen mo no kasin asampat to. Kada punto na paliwawam so sakey a “pangibuntok” diad saray dumerengel. Say “pakasampat” so nayarin napatnagan diad kiwas da​—tanger, imis, inka-atentibo. No napansiansiam so maabig a pimataan, saya so mamaseguro ed sika a saray ideyam so “nasasampat.”

No apabtangan kan manbasa ed arap na kongregasyon, kasin salien mo so onnengneng ed saray dumerengel legan na pambabasam? No tutumboken na saray dumerengel so pambabasam ed Biblia, maslak ed sikara so agmakaimano no kasin onnenengneng ka ed sikara odino andi. Balet say inengneng ed saray dumerengel mo so mamaligsa na panagbasam lapud naimanom a maong so reaksion da. Tan para ed siopaman ed dumerengel ya agmanguusar ed Biblia ra tan nayarin manteteyeng-teyeng so kanonotan da, say pimataan na manpapaliwawa so nayarin ontulong pian nipaimano ed sikara so babasaen. Siempre, nayarian mo labat so onnengneng a magano, tan aggawaen ita a sengeg lay pakagaril mo ed pambabasam. No ontan, maabig no bembenan mo so Biblia tan akatangwa ka, ya ag-akausdong.

No maminsan, saray mamatatken so napabtangan a mandiskurso ed kombension panamegley na manuskrito. Pian saya so nagawan epektibo et nakaukolan so eksperiensya, pamparaan a maong, tan malaem a panagpasal. Siempre, say pangusar ed manuskrito so manlimita na pimataan ed saray dumerengel. Balet no namparaan a maong so managpaliwawa, nayarian to so onnengneng ed saray dumerengel to a panapanaon ya agnabalang ed kawalaan ton pahina. Say panggawa to na ontan so ontulong pian napansiansia toy paniimano na saray dumerengel tan sigpot iran nagunggonaan diad niprepresenta ya importantin maespiritual a bangat.