Akabantay a Sumpad “Kareenan tan Kaligenan” a singa Ipapaakar na Nasyones
“Kapiganman ya ibabaga ra: ‘Kareenan tan kaligenan!’”—1 TESALONICA 5:3.
1, 2. (a) Akin a say kareenan so magmaliw a magmaong a kabiangan na kakabatan? (b) Sirin, anto so pampapaknaan na sumpan mapulitikan sistema?
BALOT a say interon mundo na katooan so aliwan maligen a singa natan. Wala so liknaan ed kebbiew na komatlon guerra mundial a lalanoren to so mabibiskeg iran militarisadon nasyones a walaan na samay ompatnag natan ya ultimon armas—say bomba nuklar. Say pakayari na nasyones a pakiwasen so mismon nucleus na atom diad bakal ya angitarok ed sikara ya anggad palaspas a panagpatey ed too. Sirin, say kareenan so nagmaliw a magmaong a kabiangan na kakabatan.
2 On, peteg, diad sakey a panaon na komatlon guerra mundial a mangusar na ontan iran armas so mananda na sankamundoan a panagbitkel, a saray totoo so onterak diad sigpot a kaandi-kakanaan odino katawtaw a manlapud epekto na desyang na nuklar. Saray makdem-impanisip a pulitiko tan komander na militar so manpapautot a makatebek ed satan a katuaan. Agda labay so magmaliw a responsabli ed ontan a sankagloboan a desyang. Sirin, saray mansumpaan a sistema na pulitika so makaromog a kumbeniente so pankakasakey, on, diad panumbok ed minumundon-makabat a pilosopya na “manbilay tan abuloyan a manbilay.”
3. Nisengeg ed anton rason a saray nasyones so mangiproklama na “Kareenan tan kaligenan”?
3 Anggaman kuan, saray nasyones so sigpot ya agmanmamatalekan ed balang sakey. A singa pasakbay, pansiasiansiaen daray militaryan establisyamento ed nagnap a biskeg. Sirin, kasi ta lapud masimoon, puron aro ed balang sinansakey a bilang membro na parehon pamilya na too a saray manuley so mankakasakey diad pangiproklama ed “Kareenan tan kaligenan” ed amin a mundo na katooan? Andi, balet sikato so panambayo ed napatunong a takot na totoo.—1 Tesalonica 5:3.
Klero tan Say Reaksion na Publiko ed Onsasabin Proklamasyon
4, 5. (a) Anton mapublikon reaksion ed onsasabin proklamasyon so nayarin nailaloan? (b) Anggaman ed pananuporta na klero ed onsasabin proklamasyon, antoran tepet so onlesa no kasin say Dios so manuporta ed satan?
4 Sano sayan proklamasyon so nagawa ed kaunoran, say reaksion na publiko ed satan so nepeg a paborabli ed interon dalin. Andi-duaruwan saray relihyoson papangulo na mundo, a pati saray klero na Kakristianoan, Katoliko tan Protestante, so mangitandoro ed sayan internasyonal a gegemtan. Diad antokaman a dalan a sibukan na dagem, saray klero so onla ta pian mansiansia ed popular a pabor tan nawalaan na tulong tan konsiderasyon na pulitika.
5 Anggaman kuan, say pananulong na klero ed maksil a nipoproklaman mapulitikon oksuyan so agmankabaliksan a say Dios na talba, a pati say dalin tayo, so manuporta ed satan. Diad saray relihyoson paalagey da, saray klero so nayarin mangiyapay na andukey tan maksil iran pikakasi diad pakadngel na saray relihyoson patumbok da tan kerewen da so madibinon bendisyon diad sukat a ginawa na mapulitikon elemento a para ed internasyonal a deen tan kaligenan. Balet kasin amin na saratan a mabintan pikakasi, a saray onderengel a kongregasyon so mangibagan mabiskeg na “Amen,” so makapaliket ed Dios na sayan talba? Kasin sikato so mikareenan ed sakey a mundon naapag-apag ed relihyon, a saray pikakasi ed kareenan tan kaligenan so nimodelo unong ed saray mansusuppiatan a relihyoson sekta tan denominasyon?
6, 7. (a) Singa saray Judios nensaman, anton kurang na kiwas so inala na Kakristianoan? (b) Anto so pansumpalan na pananuporta na Klero ed proklamasyon na “Kareenan tan kaligenan”?
6 Anggaporay pangibabaga ed pananulong na Dios a mamaksil nen saray nasyones na Kakristianoan. Balet say Dios na talba so aliwan Sakey a manuley ed Kakristianoan. Inala to so sakey a kurang na kiwas a miulibay ed saraman so kadaanan ya Israelitas. Sanen sikara so nagmaliw ya agkontento ed oksuyan nen Jehova a para ed gobierno ra tan nanisip iran saray mapulitikan paalagey na paganon nasyones ed kaliberliber da so lablabayen, sikara so linma ed si Samuel a propeta nen Jehova tan kinerew da ed sikato so pangiletneg na sakey ya ari ra. Si Samuel so ag-apaliket a tuloy tan nanermen ed saya. Ontan met ed Dios ya akanpropeta ed sikato.
7 Manepenepeg a si Jehova so asakitan ed sayan kerew diad itaynan a manlapud teokratikon paalagey ed Israel. A singa inkuanto ed si propeta ton Samuel: “Aliwan sika so impulisay da, noagta siak so impulisay da a manlapud pagmaliw ya ari ed sikara.” (1 Samuel 8:4-9) Saya so angiyanino ed kurang na Kakristianoan ed sayan koma-20 siglo. Sirin say arapen a pangiyalibansa na klero diad pangiproklama na “Kareenan tan kaligenan” so andian na maapabor a resulta, anggapo so madibinon panamendisyon.
Gawaen To So Katooan ya Ag-akabantay
8. Anton betang so nayarin kiwasan na Nasyones Unidas diad onsasabin proklamasyon, tan akin a sayan muyongan so mangipelag ed katooan ya ag-akabantay?
8 Nayarin ilastog na Nasyones Unidas so 159 membro natan, a manasakup ed ngalngalin amin a nasyones. Andi-duaruwan diad inggeter a panaon et say Nasyones Unidas so wala ed unaan no nipaakar ed onsasabin panangiyabawag ed “Kareenan tan kaligenan!” Makapaermen ya ibaga, satan ya sankamundoan a muyongan so mangipepelag ed saray binilyon a totoon ag-akabantay. Akin ya ontan? Lapud say ontan a kareenan, anggamano itutulak na amin a relihyoson muyongan na sayan mundo, a pati saraman so wala ed Kakristianoan, so agmankabaliksan na kareenan ed Amalsa na talba, a sikato so walaan na pakayarin mangiter na bilay tan mangekal unong ed determinasyon to ed saray makanan pamaakaran ed katawenan tan ed dalin.
9, 10. Anto so talindeg na saray Tasi nen Jehova nipaakar ed “Kareenan tan kaligenan” a singa ipapaakar na nasyones, tan akin ya ontan?
9 Diad propesiya ed Isaias, mabiskey ya imbaga na Amalsa: “Saray katawenan so tronok, tan say dalin so gagatinan na salik.” (Isaias 66:1) Saray nasyones dia ed gagatinan na sali to so agpaparakepen na muyongan na Nasyones Unidas. Sikara so manbabanikel ed pulitika a mamasiansia na sankagloboan a deen tan kaligenan tan ditan et pansiasiansiaen dan mankukurang so Nasyones Unidas. Saray dedikadon Tastasi nen Jehova ed dalin so agmibiang ed mundo diad pandepende ed saray ginawa-na-toon paraan a gagawaen a para ed kareenan tan kaligenan na minumundon nasyones. Ipapapuso daray salita na Santiago 4:4: “Mikakalugoran, agyo ta kabat a say pikakaaro ed mundo so pibubusol ed Dios? Siopaman, sirin, a labay to so magmaliw a kaaro na mundo so manggagawa ed inkasikato a sakey a kabusol na Dios.”
10 Anggaman aliwan aktibon onsusumpa ed kareenan tan kaligenan ya ipapaakar na nasyones, satan so ag-irerekomenda na saray Tasi nen Jehova ed saray nilaksalaksan totoo a manaanap na sakey a pasen na kaligenan sano onterak so sankabalgan a gulo ed mundo tan sayan sistema na bengabengatla so panganggaen to. (Mateo 24:21) Lapud say balon sistema na bengabengatla na Dios so mangitarok ed sankamundoan a kaligenan diad leksab na “Prinsipe na Kareenan,” si Jesu-Kristo.—Isaias 9:6, 7.
11. Panon so panmoria na saray klero ed proponin pangiletneg ed Liga na Nasyones kayari na Guerra Mundial I?
11 Tasian na awaran so insaew na saray ginawa-na-toon getma a para ed kareenan. Nanonotan tayo a diad samay impanampot na Guerra Mundial I nen 1918, say Liga na Nasyones so niproponi a bilang manangamper ed guerra mundial. Say Konsilyo Pederal na saray Iglesia nen Kristo ed America so angitandoro ed proponi tan kuan da: “Say ontan a Liga so aliwan sakey lambengat a kurang na pulitika; sikato ingen so mapulitikan balikas na Panarian na Dios ed dalin.” Balet kasin satan a tinawag na mapulitikan balikas na mangaraldalin a panarian na Dios so angitarok na magnayon a kareenan tan kaligenan ed dalin?
12. (a) Panon so inkasumpal na Apocalipsis 17:8? (b) Siopa so angitultuloy na impankabayo to ed beneg na “eskarlatan-kolor ya atap ya ayep,” tan diad panon kabayag?
12 Singa say simbolikon “eskarlatan-kolor ya atap ya ayep” na Apocalipsis kapitulo 17, a kinabayoan na daan a balangkantis, “Babilonia a Baleg,” say Liga na Nasyones so agalasugos “ed kaaralman” diad imbetag na Guerra Mundial II nen 1939. Saya so angobliga ed akakabayon balangkantis ya onkulagtot. Sanen anampot so Guerra Mundial II nen 1945, say Nasyones Unidas so niletneg a bilang kasandi na nalgep a Liga na Nasyones. Sikato so walaan na mas dakel a membro nen say Liga, sirin sikato so mabibiskeg a muyongan tan makanepegan na lalon talek diad biang na mundo na katooan. Sirin diad samay 1945 a say simbolikon “eskarlatan-kolor ya atap ya ayep” so inmimuas a “nanlapud kaaralman,” tan say simbolikon balangkantis, “Babilonia a Baleg,” so kinmabayo lamet ed beneg to, a ditan et sikato so andi-baing a yinmurong ya angga ed sayan agew. (Apocalipsis 17:3, 5, 8) Balet ta agla mabayag natan, unong ed ipapasakbay na Apocalipsis 17:16-18:24. Akin ya andi?
13. (a) Anto so Nasyones Unidas? (b) Panon so inkiyanino to ed abayaglan panaon?
13 Say Nasyones Unidas so peteg a minumundon panmumuyong a sumpad si Jehova a Dios tan diad saray dedikadon Tastasi to ed dalin. Sikato so peteg a pannununong, a saray minumundon nasyones so mankakasakey ed kanonotan tan mangegetma a sikara so manggawa na sumpa ed nanengneng a muyongan nen Jehova a Dios ed dalin. Legan na sayan “konklusyon na sistema na bengabengatla,” sikato so inyanino na pannununong ya atukoy ed Isaias 8:12.—Mateo 24:3.
Manilalo ed Si Jehova a para ed Kareenan tan Kaligenan
14. Akin a say samploran-tribun panarian na Israel so linmoob ed sakey a pimumuyong ed Siria, tan anton tepet so nidunget ed panarian na Juda?
14 Sakbay na panaon nen Isaias say nasyon na 12 tribu na Israel so naapag nisesengeg ed salisalan na inkaari. Saman so diad kayari na maglorian uley nen Arin Solomon. Say sinmian a samploran tribu ed baybay so angiletneg na samay atawag na panarian na Israel, a say kabisera to so wala ed Samaria. Say duaran nakekeraan a tribu, saray Juda tan Benjamin, so nansiansian matoor ed maarin dinastya nen Arin David diad kabiseran syudad na Jerusalem. Say samploran-tribun panarian na Israel so pinmuliktar a binmusol ed duaran-tribun panarian na Juda. Kabekta, say panarian na Israel so akiliga ed panarian na Syria, a walaan na kabisera to ed Damasco. Say kanonotan et say pangigeba ed panarian na Juda tan pagmaliwen ya uuleyan to. Kasin say panarian na Juda sirin so linmoob diad pimuyong ed sananey a mabiskeg a nasyon ta pian natalindegan to so ilubak na nasyon na Israel ya akimuyong ed paganon nasyon na Syria?—Isaias 7:3-6.
15. (a) Anto so pinaboran na arum a totoo ed panarian na Juda, tan anto so itapat na sayan awawey? (b) Panon so pansalita nen propeta Isaias a sumpad ontan ya awawey?
15 Wala raman so wala ed melag a panarian na Juda ya akabalang na pananisia ed nasyonal a Dios a si Jehova. Saraya so nanlabay ed sakey a panmumuyong, odino pannununong, diad sakey a makapanyarin paganon panarian na sayan mundo. Diad pangiyalibansa ed ontan ya aliwan matoor a pipapako na panarian nen Jehova ed Juda diad sakey a panarian na agmaridios a mundo, ibabaga na arum, “Sakey a pannununong!” diad saray manduaruwa ed panarian na Juda. Sirin intapat da so kakulangan na pananisia ra tan talek ed Dios a say templo to so wala ed Jerusalem. Si propeta Isaias so apuyanan a mansalita a sumpad ontan a pannununong, a kuanto ed kapitulo 8, bersikulo 12: “Sikayon totoo so agmangibabaga, ‘Sakey a pannununong!’ nipaakar ed amin ya itutultuloy ya ibabaga na sayan baley, ‘Sakey a pannununong!’ tan say getma na takot da so nepeg yon agtakotan a totoo, nisay sikayo so onggiwgiw ed satan.”
16, 17. Anto so kabaliksan na tuan kareenan tan kaligenan a para ed kadaanan a totoo nen Jehova, tan panon so inkidemostra na saya sanen say Asirianon Arin Senakerib so angigtot ed Jerusalem?
16 Say kiwawala nen Jehova ed totoo diad sipanan a siglaotan ed sikato so mankabaliksan na kareenan tan kaligenan ed sikara. Saya so nidemostra sanen say Asirianon Senakerib so angibaki na sakey a komite na taloran atatagey ya opisyales ya ontawag ed si Arin Hezekias tan saray totoo na Jerusalem pian onsuko ed si Senakerib. Say Asirianon opisyal tan sangiyan, si Rabshake, so tinmalindeg ed arap na saray bakor na Jerusalem tan minudmora to si Jehova a Dios ta pian pakapuyen o deralen so talek na saray Judios ed Sikato. Naermenan a tuloy ed sayan panangipaabeba ed sakey a mabilay tan tuan Dios a Jehova tan manepeg a nalikna to so kaatapan na Jerusalem ed arap na sayan mabiskeg ya armadan Asiriano, si Arin Hezekias so linma ed templo tan inggaton to so pamaakaran ed arap nen Jehova. Apaliket ed sayan balikas na masimoon a pananisia ed sikato tan diad saya et nansumpal ed sikato diad pangipatnag na sankatalbaan ya inkasoberano to, si Jehova so angiter na maapabor ya ebat. Si propeta ton Isaias so akikasakey ed panamekder iran salita. Anggapo so ebat a balot a niiter ed mitatalosan ya Asirianon Rabshake, a singa ingganggan nen Arin Hezekias.—2 Arari 18:17-36; 19:14-34.
17 Andi-duaruwan nikelawan a tuloy ed saya, si Rabshake so pinmawil ed kampamento nen Senakerib, a diad saman et mibabakal a sumpad Libna. (2 Arari 19:8) Kayari na impakadngel to ed report nen Rabshake, si Senakerib so angipawit na panamagyaw iran sulat ed si Hezekias, ya impasakbay to: “Agmo aabuloyan so Dios mon panmamatalekan mo a palikdoen to ka, a kuan mo: ‘Say Jerusalem so agniiter ed lima na ari na Asiria.’” (2 Arari 19:9, 10) Diad labi, si Jehova a Dios so nansalitan inmebat ed Asirianon sangiyan, si Rabshake, tan inebatan To a mismo iray panamagyaw a sulat nen Senakerib a paneknekan ton sikato so superyor nen say imperyal a dios na Asiriano. Say impanampot na salaysay ed sayan inkagawa, a singa niiter ed 2 Arari 19:35, kuanto: “Tan nagawa ed saman a labi a say anghel nen Jehova so pinmaway tan kinabil to so sanlasus tan walumplo-tan-liman libo ed kampamento na saray Asiriano. Sanen saray totoo so binmangon ya asaksakbay ed kabuasan, akin, wadtan iran amin ya inaatey a bangkay.” Diad pambalatabat sanen saray niliktar ya Asiriano, a pati si Arin Senakerib tan nayarin pati si Rabshake, so binmangon, anengneng da so makapakebbiew a nengneng diad saray pinatey nen Jehova a Dios ed bakal.
18. (a) Anto so nansumpalan no nipaakar ed si ambisyoson Senakerib? (b) Anton ehemplo so iter na sayan maawaran a salaysay ed saray Tasi nen Jehova natan?
18 Atalo ed ambisyoson getma to a sumpad muyongan nen Jehova tan nipaabeban tuloy, si Senakerib so nangganat a pinmawil a “tekep na kababaingan” diad kabisera na nasyon, Nineve, a diman et pinatey na saray duaran ilalak to. (2 Awaran 32:21; 2 Arari 19:36, 37) Aglan balot kinigtot na Asirianon imperyo so nanengneng a muyongan nen Jehova. Dia, peteg, so atagey-rankon panangalangon ed sankatalbaan ya inkasoberano na Sankatageyan a Dios. Nagkalalo ni, say inkiligen na Jerusalem so sankaabigan ya ehemplon mangipapanengneng no siopa so nagnap a panmatalekan na saray Tasi nen Jehova natan a para ed mantultuloy, agbalot nadisturbon kareenan tan kaligenan—aliwan sakey a mapulitikan pannununong noagta si Jehova a Dios.
Mansiansian Akabantay
19. Anto so itultuloy a gawaen na Watch Tower Society?
19 Pian natulongan kayon mansiansian akabantay, say Watch Tower Society so mantultuloy a mangipapaway ed saray palapagan to na nipanpanaon iran pasakbay ed managbasan publiko, ta pian sikayo so agnalimutan ya ag-akabantay diad onsasabin kunwarin proklamasyon na “Kareenan tan kaligenan,” a singa ipapaakar na nasyones ed sayan daan a sistema na bengabengatla.
20. Akin a saray Tasi nen Jehova so agbalot mangiyalibansa na panmatalek ed onsasabin “Kareenan tan kaligenan,” tan sirin natan la so panaon a para ed anto?
20 Saray dedikadon Tastasi nen Jehova so agbalot mangiyaalibansa na talek ed “Kareenan tan kaligenan” ya iyabawag na saray minumundon nasyones; nisay ipasirayew daray manangipaakar ed ontan ya internasyonal a “Kareenan tan kaligenan” tan, diad parehon panaon, et si Jehova a Dios so wala ed sikara. Manbabantay ira a sumpad piliga ra ed saray nasyones na sayan daan a sistema na bengabengatla. Sikara so andi-saew a mangipapanonot ed inkasikara a say balon “nasyon,” biig tan niduma a manlapud Liga na Nasyones, so nianak ed samay kayari-bakal a taon nen 1919. Sayan balon “nasyon” so mantutultuloy ya ombabaleg tan onlalaknab ed amin a dalin, a singa nipasakbay ed Isaias 60:22: “Say daiset so magmaliw a sanlibo, tan say melag so magmaliw a mabiskeg a nasyon. Siak a dili, Jehova, pelesan ko ed dilin panaon to.” On, natan so panaon ed amin a manbantay a sumpad onsasabin “Kareenan tan kaligenan” a singa ipapaakar na nasyones.
Panon So Pangebat Yo?
◻ Anto so nayarin mapublikon reaksion diad proklamasyon ed “Kareenan tan kaligenan”?
◻ Anto so inyanino na “pannununong” ed Isaias 8:12?
◻ Panon so pangipepelag na NU ed katooan ya ag-akabantay?
◻ Akin a saray Tasi nen Jehova so agnalimutan ya ag-akabantay?
[Litrato ed pahina 13]
Andi-duaruwan say NU so wala ed unaan diad onsasabin panangiyabawag ed “Kareenan tan kaligenan!”
[Litrato ed pahina 16]
Say Asirianon opisyal a si Rabshake so nanmudmora ed Dios na Israel, balet say nansumpalan so angipanengneng a say tuan kareenan tan kaligenan so onsabi lambengat a manlapud si Jehova a Dios