Say Panungap ed “Dagem” na Sayan Mundo So Makapatey!

“Sikayo so ginawa na Dios a mabilay anggaman sikayo so inatey diad saray impakalukso yo tan kasalanan yo, a nankurangan yon aminsan . . . unong ed manuley na pakauley na dagem.”​—EFESO 2:1, 2.

1. Panon a say inkarutakan na dagem so nagmaliw a makapatey ed totoo?

PANUNGAP ed preskon dagem! Agaylan makarepresko kayari na impanayam na sakey ed akulob a kuarto! Balet anggan dia ed maawang iran parungtal ya espasyo, say polusyon so sakey a manunan problema natan. Saray samal a nipupugso ed atmospera so wala ed makapakigtot a sukat ed dakel iran bansa. Saray makapatey ya asewek, radioaktibon dabok, saray manangiter-sakit a bigis, tan arum iran virus so manbibiahen amin ed dagem. Say mananustine-bilay a dagem, a mabunbulok ya intarya na maaron Amalsa tayo, so magmamaliw a lalonlalon makapatey nisesengeg ed inkaagum tan ag-inkaalwar na too.

2. Anton arutakan a “dagem” so lalon mapeligro nen say marutak a dagem a lilinawaen tayo?

² Mapeligron singa say polusyon na dagem so, anggaman kuan, wala so lalon makapatey a porma na arutakan a “dagem.” Satan so aliwan asamalan a dagem a manlapud aksidente na nuklar ed Chernobyl (U.S.S.R.) odino apusek-na-asewek a dagem ed Los Angeles, California (E.U.A.). Andi, sikatayo so wala ed kaatapan na pakasusungap a nagkalalo nen say makapatey a “dagem.” Satan so sinalambit nen apostol Pablo sanen imbaga to ed saray kapara ton Kristianos: “Sikayo so ginawa na Dios a mabilay anggaman sikayo so inatey ed saray impakalukso tan kasalanan yo, a sikayon aminsan so nanakar unong ed sistema na bengabengatla na sayan mundo, unong ed manuley na pakauley na dagem, say espiritun onkukurang natan ed saray anak na katutunganga.”​—Efeso 2:1, 2.

3, 4. (a) Siopa so “manuley na pakauley na dagem”? (b) Akin a say “dagem” ed Efeso 2:1, 2 so aliwan say ayaman na saray dedemonyo?

³ Anto so sayan “dagem”? Ipapanengneng nen Pablo a sikato so walaan na “pakauley,” odino pakayari, tan wala so sakey a “manuley” ed sikato. Andi-duaruwa no siopa iyan manuley. Sikato si Satanas a Diablo, say sakey a tinawag nen Jesu-Kristo a “say manuley na sayan mundo.” (Juan 12:31) Diad pakamoria ed saya, arum iran eskolar na Biblia so nanlikna a binayes dia nen Pablo a manlapud Judios odino paganon sengegan tan sinalita to so dagem a bilang say ayaman na saray dedemonyo a say Diablo so mangokontrol. Dakel iran patalos na Biblia so mangisindag ed sayan panmoria. Balet sayan “dagem” so aliwan pareho a singa “saray mangatatawen a pasen” a panaayaman “na marelmeng iran espiritun puersa.”​—Efeso 6:11, 12.

⁴ Sanen nansulat si Pablo ed saray Kristianos ed Efeso, si Satanas tan saray demonyos so siansia nin wala ed tawen, anggaman sikara so wala ed paway na pabor na Dios. Sikara ni so ibantak ed kaliberliber na dalin. (Apocalipsis 12:7-10) Nagkalalo ni, say dagem so manasaglawi a mas nagkalalo ed totoo nen say diad saray espiritun pinalsa. Matukoy, say sosyedad na too so manlikna ed saray epekto sano say unor a kopa na sanok na Dios so nikalbo “ed dagem.”​—Apocalipsis 16:17-21.

5. Anto so “dagem” dia a sisingbaten, tan anto so epekto to ed totoo?

⁵ Sirin, ompatnag ya uusaren nen Pablo so literal a dagem, odino atmospera, diad pangiyilustra ed inkalapagan ya espiritu, odino dominanten awawey na kasibletan tan katutunganga, ya ipapatnag na saray totoon nisian ed Dios. Sikato so pareho a singa “say espiritun onkukurang natan ed saray anak na katutunganga” tan “say espiritu na mundo.” (Efeso 2:2; 1 Corinto 2:12) Unong a singa say literal a dagem so wala ed anggan iner a pasen, akaparaan a linawaen, sirin “say espiritu na mundo” so naynay a presente. Manlapud inkaugaw ya anggad lubok, sikato so inmumalit, angimpluensya, tan manguuhas ed nengneng na panag-isip tan ikikiwas na totoo legan ya anapen dan sumpalen iray pilalek, ilalo, tan ambisyon da.

6. (a) Panon a say pakayari na “dagem” na sayan mundo so apabiskeg, tan panon so pangaagamil to na “pakauley”? (b) Panon a say panungap ed sayan “dagem” so managyat ed sakey a mangalig ed rebelyoson kurang na Diablo?

⁶ Sayan espiritu na inkamakasalanan tan rebelyon so manatalona ed ag-ayadyarin sosyedad na too. Unong a sayan “dagem” so susungapen, say makapatey a puersa to so pinabiskeg na panangidesdes tan lawas-ombabaleg a gegemtan ed kagletan. Sirin, imbaga to a walaan na “pakauley” ed totoo. (Ipareng so Roma 6:12-14.) Say Diablo, siempre, so lapuwan na amin a marelmeng. (Juan 8:44) Sirin impluensyaan toray mangalig ed dilin rebelyoson kurang to tan sirin ipapaslep to, uuhasen to, tan kokontrolen to iyan komunidad na espiritu, odino “dagem.” Bilang say “manuley” ed sayan mauges a pakayari, odino “pakauley,” satan so uusaren nen Satanas a pangontrol ed kaisipan na totoo. Saray elementos to so tinibukel pian pansiansiaen toray totoon okupado diad pamenek ed silalaman a pilalek tan pangusil ed saray minumundon intereses ya andian la ra na panaon odino kaisipan a mangamta ed Dios tan onsuko ed masanton espiritu, “say espiritu a manangiter-bilay.” (Juan 6:63) Espiritual a panagsalita, sikara so inatey.

7. (a) Diad anton dalan a saray Kristianos so “ananak na sanok” ya aminsan? (b) Diad impagmaliw tayon Kristianos, anton impanpasimbalo so agawa?

⁷ Saray Kristianos met so wala ed silong na “pakauley,” odino kontrol, na sayan arutakan a “dagem” sakbay a naaralan da so katuaan na Salita na Dios tan ginmapon mitukoyan ed saray matunong ya estandarte to. “On, diad limog da [saray minumundon totoo] et amin tayo ed aminsan so angikiwas na inkasikatayo a mitukoyan ed saray pilalek na laman, a ginawa iray bengatlan nanlinawaan na laman tan saray kanonotan, tan sikatayo so ananak na sanok anggan singa saray arum.” Balet diad impagmaliw a Kristiano, tinundaan tayon sungapen so makapatey a “dagem” na sayan mundo. ‘Nilakseb [tayo] so daan ya inkatoo a mitukoyan ed gendat a kurang na ugali tayo tan insulong so balon inkatoo a sikato so apalsa unong ed linawa na Dios diad tuan inkatunong tan katooran.’​—Efeso 2:3; 4:22-24.

8. Panon a say kipapasen tayo natan so mipara ed nasyon na Israel ed kalawakan?

⁸ Say kaatapan natan et kayari na impakaliktar ed arutakan ya atmospera na sayan mundo et nayarin sikatayo so nasagyat ya ompawil ed sikato. Wadia itayo, ed kaaralman “na panaon na anggaan” tan diad mismon wangalan na balon mundo. (Daniel 12:4) Segurado, agtayo labay so nabalang lapud kapelag ed parehon patit a singa saray Israelitas. Kayari na mamilagron inkiliktar da a nanlapud Ehipto tan akasabi ed ketegan na Insipan a Dalin, nilibulibo so “adesyang ed kalawakan.” Akin? Lapud arum so nagmaliw a managtalintao, arum so nanggawa na pilalawanan, tan siansian arum so angyan ed si Jehova ed subok diad panagnguronguro tan panagreklamo ra. Ginawa nen Pablo so mabiskeg a punto diad impangikuan: “Natan sarayan bengatla so agawa ed sikara a bilang uliran, tan sikara so nisulat ya onkanan pasakbay ed sikatayo ya asabian na anggaan na sistema na bengabengatla.”​—1 Corinto 10:1-11.

9. (a) Panon so pakapagmaliw tayon wala ed mundo tan ingen aliwan kabiangan to? (b) Anto so nepeg a kipapasen tayo pian mansiansian agnasupsop ed makapatey ya atmospera na mundo?

⁹ Nipaakar ed saray babangatan to, impikasi nen Jesus: “Sikara so aliwan kabiangan na mundo, unong a siak so aliwan kabiangan na mundo. Kerewen ko ed sika, aliwan sikara so ekalen mo ed mundo, noagta sikara so bantayan mo lapud sakey a marelmeng.” (Juan 17:14, 15) Sikatayo so salimbengan nen Jehova, balet ta sikato so agmangipasen na “alar” ed liber tayo, nisay mamilagron salimbengan to itayo a manlapud “dagem” na sayan mundo. (Job 1:9, 10) Sirin say angat tayo so wala ed mundo nen Satanas, ingen ta aliwan kabiangan to, naliktub na marutak a “dagem” to, ingen ta agsusungapen. Sano nabasa tayoray sekular a palapagan, manbantay na telebisyon, odino onla ed saray pasen na panligliwaan, sikatayo so singa nipaparungtal ed “dagem” na mundo. Manwarin agnapaliisan so arum a pipiarap ed saray minumundon totoo​—diad trabaho, diad eskuelaan, tan arum nira​—sikatayo so nakaukolan a sililiing pian makapansiansian agmakasungap ed makapatey ya atmospera na sayan mundo.​—1 Corinto 15:33, 34.

10, 11. (a) Panon a say kiwawala tayo ed espiritual a paraiso nen Jehova so nipareng diad panaayaman ed pasen ya “anggapo so mansisigarilyo”? (b) Antoran kundang so nepeg ya alaen no say pugso na “dagem” na sayan mundo so nalikas?

¹⁰ Nayarin ipareng tayo so kipapasen tayo diad iyurong ed sakey a restauran a walaan na saray pasen na “mansigarilyo” tan “anggapo so mansisigarilyo.” Bilang Kristianos ed espiritual a paraiso nen Jehova, sikatayo so manepeg a wala ed “anggapo so mansisigarilyo” a seksion, arawi a manlapud espiritu na sayan mundo. Segurado, agtayo gagalaen so onyurong ed seksion a “mansisigarilyo.” Satan so kakulangkulangan. Balet anto so mabetbet a nagawa sano wala itayo ed “anggapo so mansisigarilyo” a seksion na sakey a restauran? Akin, say apusek-na-asewek, marutak a dagem so tekiatekiab, tan sikato so nasingob tayo! Sano saya so nagawa, kasin naromog tayon say marutak a dagem so makapasagyat? Odino agta sikatayo ingen so onarawin tampol ed satan?

¹¹ Balet anto so gawaen yo sano say pakasingob ed “dagem” na sayan mundo so onsabi ed sikayo? Kasin sikayo so tampol ya onkiwas pian makaarawi ed sayan ambanget ya impluensya? No sikayo so mansiansiad’tan tan sungapen, maseguro kayon say panag-isip yo so naapektaan. Kapigan a manbayag a sungapen yo iyan “dagem,” lalon sikayo so maabuloy ed satan. Nagkalalo ni, nasabi panaon et say angob so aliwa lan makapapunges noagta makapasagyat la, makadiweng, odino pilpilalek la na laman. Nayarin pabiskegen to so arum a sekreto na pilalek a pibabakalan yo a kontrolen.

12. Anto so nakaukolan pian napaliisan so kaapektaan na saraman so nengneng na “dagem” na sayan mundo ya aliwan mainomay a nalikas?

¹² Arum iran makapatey a dutak na “dagem” na sayan mundo so aliwan mainomay a nalikas, anggan singa saray dutak na literal a dagem a singa say carbon monoxide so andian na angob tan andian na taway. Say kaatapan, sirin, et nayarin agtayo nalikas so ‘makapatey ya asewek’ ya anggad sikatayo so talonaan da. Sirin, nakaukolan tayo so magmaliw ya alerto ya ag-itayo komon nipaarap ed patit na patey na malukak iran awawey na sayan mundo odino say katutunganga to ed saray estandarte na inkatunong na Dios. Pinaseseg nen Pablo iray kapara ton Kristianos a “mansiansian mansisimbawaan ed balang sinansakey ed kada agew . . . ta ompan wala so anggan siopa ed sikayo a napaawet diad manamalikdon pakayari na kasalanan.”​—Hebreos 3:13; Roma 12:2.

Anto so manibukel na “Dagem” na Sayan Mundo

13. (a) Anto so sakey a porma na “dagem” na sayan mundo a nepeg tayon bantayan? (b) Panon a mapatnag a sayan “dagem” so angapekta ed arum a totoo nen Jehova?

¹³ Anton kaslakan ya awawey so nayarin onggapon nabayuboan tayo, anggan sakbay a satan so namoria tayo, lapud mabiskeg ya impluensya na “dagem” na sayan mundo? Sakey et say inklinasyon na piludlurey ed saray bengatlan imoral. Say ideya na sayan mundo ed sekso tan moralidad so walan amin ed kaliberliber tayo. Dakel so mangikuan: ‘Susto so panggawa na pilalawanan, pangiyanak ed saray anak ed paway na kasal, tan say panag-agamil na homoseksualidad. Gagawaen tayo lambengat so normal, natural.’ Kasin sayan “dagem,” odino minumundon espiritu, so angapekta ed saray totoo nen Jehova? Makapasinagem, legan na 1986 a taon serbisyo, 37,426 so adispelosip ed Kristianon kongregasyon, say babaleg a bilang da so diad gawan seksual ya imoralidad. Tan saya so agmangisasakup ed babaleg a bilang na saray abaat nisesengeg ed imoralidad balet ta ag-adispelosip lapud sikara so masimoon a nagbabawi.​—Uliran 28:13.

14. Akin ya arum ed saray Kristianos so napelag ed moral, ya ipulisay so anton Makasulatan a simbawa?

¹⁴ Anto so nagawa ed kipapasen na saraman so manggawa ed seksual ya imoralidad? Sano omparungtal iray katuaan, mabetbet a naromog a sikara so angituloy na panungap ed makapatey a “dagem” na sayan mundo. Inabuloyan daray minumundon awawey a manggawa ed sikaran mamaabeba na saray estandarte ra. Alimbawa, sikara so nayarin manbantay ed saray sine ya agda labay a nengnengen ed akauna ran taon. Lalon mauges, diad saray kagawaan a video ed abung et nayarin manbantay ira ed saray sine a malinlinew ya agmanepeg ed sakey a Kristiano. Say pigalaw ed saray bengatlan imoral so direktan isusumpa ed Makasulatan a simbawa: “Agkomon anggan nasalambit so pilalawanan tan karutakan ed amin a nengneng odino inkaagum ed limog yo, a singa unong na manepeg ed saray masanton totoo; nisay makapabaing a kondukta nisay makulangkulang a tongtong nisay marutak a panaglurey.”​—Efeso 5:3, 4.

15. Panon a nayarin say tukso diad pigalaw ed seksual ya imoralidad so onggapon singa gendagendat?

¹⁵ Tua, nayarin tampol ya ipulisay yo so anggan anton direktan pakaayat ed panggawa na pilalawanan. Balet panon so ikiwas yo sano say sakey a wala ed trabaho odino diad eskuelaan so manggetman mangarinyo ed sikayo, salien to so magmaliw a maapit ed pisikal a dalan, odino imbitaan to kayon ompasyar ed sakey a date? Say panungap ed “dagem” na sayan mundo so sirin mangipalir ed dalan yo. Kasin abuloyan mo so inkasikan manggayaga ed imano, mamaseseg ed satan? Unong ed saray report a naawat a manlapud saray mamatatken, say gawan mauges so mabetbet ya onggapo ed saray ontan ya gendagendat a paraan. Sakey a minumundon too so nayarin mangikuan ed sakey a Kristianon bii: “Agaylan sika so malimgas natan!” Satan so nayarin makapasagyat a dengelen, nagkalautla no say bii et nalikna ton sikato so maermen. Lalon seryoso, arum so agkinmiwas a sikakabat diad saray getma na agmanepeg a panangaplos. Sikara so naikdan na indengan na agpanlabay balet diad ontan iran pasaray a nengneng a say minumundon too so napaseseg a mangitultuloy ed gagawaen to. Anto no saray ontan ya imoral a kanonotan ed sakey a Kristianon bii so mantultuloy, a singa say mabiskeg a pakasungap ed marutak a dagem ya ondalan ed sikato? Diad mabiskeg a dalan, nepeg ya ibaga to ed sikato ya agto labay tan agto awaten iray panangimano na laki. No itultuloy ton sungapen iyan “dagem,” say resistansya to so nayarin onkapuy. Nayarin nipaarap ed imoralidad, no aliwan diad aliwan makabat a pipiasawa.​—Ipareng so Uliran 5:3-14; 1 Corinto 7:39.

16. Anto so nakaukolan ta pian magmaliw ya “ambalingit a samiong nen Kristo”?

¹⁶ Alisto, sirin, ya ipulisay so imoral, makapatey a “dagem” na sayan mundo. Imbes ya onsuko ed saray makaingganyon samiong to tan mangitarok na kabalawan ed ngaran nen Jehova tan organisasyon, magmaliw a makapasagyat a samiong ed Dios diad panamegley na maridios ya awawey tan kondukta yo. Onia so impangibaga nen Pablo: “Ta diad Dios et sikami so masamit a samiong ed si Kristo diad limog na saraman so nilaban tan diad limog na saraman so natawtaw; diad saray saginonor et sakey a samiong a manlapud patey ed patey, ed saramay dati et samiong a manlalapud bilay ed bilay.” (2 Corinto 2:15, 16) Anto so nagawa no say dakel so mangipaarap na saray eleng da diad Kristianon kurang? (1 Pedro 4:1-5) Paulian so mundon mankurang ed dalan to, a manani ed saray mauges a bunga to diad porma na saray nagban pamilya, saray bastardon inyanak, saray makaalis a sakit ed sekso, a singa say AIDS, tan agnabilang iran kairapan ed emosyonal tan pisikal. Aliwa lambengat a sikayo so niliktar ed dakel iran ot-ot noagta sikayo met so nawalaan na pabor na Dios. Nagkalalo ni, nayarin arum so nasagyat diad maabig a kondukta yo tan diad balita na Panarian ya ipupulong yo, a ditan et sikara so nasagyat na “samiong a manlalapud bilay ed bilay.”

Say “Dagem” na Saray Minumundon Estilo

17. Panon a nayarin saray estilo na panagkawes tan panag-ayos so mangipatnag a say sakey so naimpluensyaan na espiritu na sayan mundo?

¹⁷ Sananey a nengneng na “dagem” na sayan mundo so nipaakar ed estilo na panagkawes tan na panag-ayos. Dakel ed mundo so mankawes ta pian gawaen da so inkasikaran makapasagyat ed sekso. Anggan saray sakbay na pantobonbalo ra so malabay a manggawa ed inkasikaran ompatnag a matatken, ya ipalikas da so sekso. Kasin sikayo so naapektaan na sayan laganap a “dagem,” odino awawey? Kasin sikayo so mankawes a mamaliket, manukso, mangisagyat na agmanepeg ya interes na saraman so wala ed kasuniyan a sekso? No ontan, sikayo so migagalaw ed apuy. Say panungap ed sayan “dagem” so mangapos ed espiritu na kauyamoan yo, say pilalek yon magmaliw a masimpit. (Miqueas 6:8) Saraman so walaan na minumundon espiritu so niyasingger ed sikayo. Manlapud saray kiwas yo, naala ra so mensahe a sikayo so akaparaan a miulop ed sikayo diad imoralidad. Balet akin ya onggapo ed sayan direksion diad pangabuloy ed ontan a “dagem” a managyat ed sikayon manggawa ed saman so mauges ed imaton na Dios?

18. Panon a say naynay a pannonot ya irerepresenta tayo si Jehova so ontulong ed sikatayo diad panagpili ed saray estilo na kawes tan panag-ayos?

¹⁸ Pian magmaliw a masimpit, agtayo nakaukolan so mankawes odino mangayos ed inkasikatayon akulkulastay odino aliwan makapasagyat. Imanoen so nengneng na panagkawes na dakel ed saray Tasi nen Jehova tan say panag-ayos da. Papaliisan da so alablabas ya estilo na sayan mundo balet ipipresenta ra so inkasikaran marakerakep, a lawas nonoten dan sikara so ministron mangirerepresenta ed Soberano na Talba, si Jehova. Paulian so mundon kritiko ed saray estilo ra. Agtayo iimanoen so awawey na sayan mundon manggawa ed sikaran mangipaabeba ed saray Kristianon estandarte ra. “Saya, sirin, ibagak tan tasian ko ed Katawan,” so insulat nen apostol Pablo, “a sikayo la so agmanaakar unong a singa saray nasyones met a manaakar ed kaapaan na nonot da . . . a diad inkamaunor da ed liknaan da, iliktar da so inkasikara ed malukak a kaalakan pian kimeyan so karutakan ed amin a nengneng.” (Efeso 4:17-19) Say matatken a Kristiano so mankawes a masimpit, agmankurang a singa gagawaen na nasyones.​—1 Timoteo 2:9, 10.

19. Diad impanalaysay ed duaran manunan nengneng na “dagem” na sayan mundo, anto la so mapatnag no nipaakar ed kaatapan na panungap ed satan?

¹⁹ Anggad dia, asalaysay tayo lambengat so duaran nengneng na “dagem” na sayan mundo. Balet anengneng tayo la a sayan “dagem” so makaderal ed espiritual a bunigas. Agaylan importante a paliisan so ontan a “dagem,” ta say panungap ed espiritu na sayan mundo so singa panusungap ed saray alingasew na patey!

Panon So Pangebat Yo?

◻ Anto so “dagem” na sayan mundo, tan siopa so manudomina ed satan?

◻ Say “dagem” na mundo so walaan na anton pakauley ed totoo?

◻ Akin a nayarin nibagan saray Kristianos so wala ed “anggapo so mansisigarilyo” a pasen?

◻ No nipaakar ed pigalaw ed saray bengatlan imoral, panon a say “dagem” na sayan mundo so mangapekta ed saray totoo nen Jehova?

◻ Panon a say kasimpitan so ontulong ed sikatayon ompaliis diad kaimpluensyaan na “dagem” na sayan mundo nipaakar ed panagkawes tan panag-ayos?

[Litrato ed pahina 19]

Kasin ipupulisay yo so panungap ed makapatey a “dagem” na sayan mundo?

[Litrato ed pahina 22]

Anto so gawaen yo sano say pugso na “dagem” na sayan mundo so ondalan ed sikayo?