Ombubulaslas a Kaiba so Organisasyon nen Jehova Diad Abalaten ya Aprika

Unong ya insalaysay nen Frans Muller

SANEN manasingger kami nen kuyak David ed panlabin tren a gendagendat a luluganan mi ed sentral ya estasyon na tren diad Cape Town, nikelawan kami ed impakanengneng na karatulan “Parad Amputi Labat.” Analo so Partido na Nasyonalista ed eleksyon nen 1948 tan angiparungtal na totontonen ya apartheid.

Siempre, say panangibiig na rasa so abayag lan inagamil diad Abalaten ya Aprika, a singa met ed maslak iran bansa diad Aprika legan na saray panaon na kolonya. Balet natan et ipipilit na say ganggan, tan agkami la inabuloyan ya ombiahe ed parehon panpasaheron tren na saray andeket-baog na Abalaten ya Aprika. Apataplon-taon ed saginonor, nakal so apartheid.

Legan na interon panaon na legal ya apartheid, ya angiparungtal na saray angat ed panagministeryo mi diad paraan komon a kaliktan mi, siak so nanlingkor bilang sigpot-panaon a ministro na saray Tasi nen Jehova. Diad kaplesan ya edad kon 65 et nanonotan koy makapakelaw ya imbulaslas na organisasyon nen Jehova diad mamaabalaten ya Aprika, tan misalsalamat ak ed pribilihyon binmulaslas a kaiba itan.

Kristianon Tawir

Sanen tobonbalo niy tatay ko, masakbay a kinabuasan a sikatoy kinaukolan a maksil a mamasa na Biblia ed lakik. Ag-abayag et abayuboan nen Tatay so aralem a panangaro ed Salita na Dios. Sanen niyanak ak nen 1928, si amak so nanlingkor ed konsilyo na iglesia na Dutch Reformed Church diad Potgietersrust. Diad saman a taon et sikatoy inikdan na pangamaen ko na libron The Harp of God.

Anggaman ontan, imbaga nen Tatay ed si Nanay a poolay libro, a kuanton nanlapu itan ed sakey a sekta. Balet inyatol to, tan sakey ya agew sanen nibanbanan aromog nen Tatay iman et akalukas ed paulon “Does God Torment Anyone?” Anggaman liknaen ton seguradon saray Estudyante na Biblia, unong ya inkatawag na saray Tasi nen Jehova nensaman, so aliwa, sikatoy atalonaan na inkaupapet to tan ginapoan ton basaen. Agto nitunda so pamasa to ed libro. Diad palbangon, sanen kuanto lan onugip, inkuanto: “Darling, mairap kon aksobien, balet wala’d sikaray katuaan.”

Diad kaimbuasan, nanbisiklitay Tatay na 50 kilometro pian mangala ni na saray libro manlapud sankaasinggeran ya Estudyante na Biblia. Maparanay ton basaen a maong ya anggad labi. Sinali to ni ingen a kumbinsien so ministro na Dutch Reformed nipaakar ed saray katuaan na Biblian aaralen to, diad panilalon manggawa na pananguman so iglesia. Saray sagpot to so andian na nansumpalan, kanian inmekal ed iglesia tan ginmapon siseseet a nanpulong. Say katuaan ed Biblia so nagmaliw ya importanten tuloy ed bilay to tan diad ayaman mi. Onian kaliberliber so binalegan ko.

Diad saginonor, si Tatay so nagmaliw a payunir, odino sigpot-panaon a ministro. Sikatoy nanbaroy na andukey iran distansya diad daan a Model T Ford ya auto pian manpulong. Kayari pigaran taon, sikatoy tinmundan nanpayunir lapud saray pankaukolan na ombabaleg a pamilya mi, balet sikatoy nansiansian aktibon tuloy diad panagpulong a kimey. Diad arum iran Simba et sikami manbiahe ya angga ed 90 kilometro pian kaiban manpulong diad baley na Pietersburg.

Matalonan Negosyo

Diad kaunoran et angilukas si Tatay na melag a sari-sarin puesto. Ag-abayag et adoble ed kabaleg, tan alukasan so komaduan puesto. Arum a mayaman iran dumaralos so akimuyong ed si Tatay, tan ag-abayag et sikaray nankakasakey ya angipakurang na pueston parad wholesale pati ed anemiran pueston retail a nipasen ed maawang a pasen.

Arum ed saray kuyak so akiulop ed negosyo tan diad ontan et awalaan na pankanawnawan onyaman. Anggaman ontan, ginmapon linmetey so espiritualidad mi. Sikami nagkalalon aawaten na minumundon kakaaro tan kakaabay, iniimbitaan da kami ed saray panliliket da. Diad impakamoria ed kapeligroan, anawag si Tatay na pantotongtong na pamilya tan diniside [ton] ilako so negosyo tan onalis ed Pretoria ta pian dakel so nagawaan mi ed serbisyo nen Jehova. Pinansiansia to labat so sakey a puesto, ya inasikaso na suweldoan iran kumikimey.

Saray kuyak a di Koos tan David so ginmapon nanpayunir ya akiulop ed atsik, si Lina, ontan met et sankapanguloanan a kuyak, a makapaermen ta tinaynan toy tuan panagdayew. Legan na sakey bulan nen 1942, say pamilya mi a samplora so angusar na 1,000 oras ed panagpulong a kimey. Diad saman a taon insimbolok so dedikasyon na bilay ko ed si Jehova diad inkipalseb ed danum.

No Akin a Tinaynan kon Asakbay so Eskuelaan

Nen 1944, kaleganay kapantokan na Guerra Mundial II, tinepetan ak nen Gert Nel a managbaroy a manangasikaso na saray Tasi nen Jehova, no kasin inplanok so iloob ed saray ranko na payunir. “On,” kuanko, “kayari duay taon, sano nasumpal ko lay haiskul.”

Diad impangipanengneng [to’d] panmoria na dakel iran Tasi nen Jehova diad saman a panaon, impasakbay to: “Manalwar kan agnasabian na Armagedon a manyudyurong ed saray taburetey eskuelaan.” Lapud agko labay a nagawa iman ed siak, intundak so paneskuela tan linmoob ed kimey na payunir nen Enero 1, 1945.

Say inmunan asainmin ko so diad Vereeniging, asingger ed Johannesburg, tan say kakaibak et di Piet Wentzel tan Danie Otto. Mabetbet ya awalaan ak na masulok a 200 oras ed panagpulong ed kada bulan. Ag-abayag et nidestino si Piet ed syudad na Pretoria, tan si Danie so kaukolan ya ontunda ed panagpayunir pian natulongan toy matatken lan ama to diad alog. Kanian bokbokor koy atilak a manasikaso ed 23 iyaaralan na Biblia diad Vereeniging.

Kayari to, akaawat ak na sulat ed sangan opisina ya inasain ak ed Pretoria. Anggaman agko atalosan ed inmuna so rason na balon asainmin ko, amoriak ed saginonor ya agmakabat so panaynan ed ag-eksperiensiadon 17 anyos a bukbukor. Kaukolan ko niy malaglaem a panangipasal tan nayarin adismaya ak ni ingen.”

Kayari impanlingkor ed Pretoria tan impakala na nakakaukolan ya eksperiensia, siak so naimbitaan a magmaliw ya espesyal payunir. Sikami sirin nen Piet Wentzel so angiyuksoy ed praktikal a ministeryal a panangipasal ed saray malangwer a linma ed Pretoria a manpayunir. Diad saman si Piet so niasain bilang managbaroy a manangasikaso diman. Diad saginonor et inasawa toy atsik Lina, tan natan et manlilingkor ira ed sangan opisina na Abalaten ya Aprika.

Arum ed saramay linman nanpayunir ed Pretoria et si Martie Vos, maganganan marikit a binmaleg ed pamilyay Tasi. Sikami so romantikon manlabay ed balang sakey, balet sikami ni tinedyer, ugaw nin tuloy pian mankasal. Anggaman ontan, sanen naawat miray asainmin ed sananey a paspasen, sikami so nantultuloy a nansulatan.

Serbisyo ed Bethel tan Eskuelaan ed Gilead

Nen 1948, siak so inimbitaan a manlingkor ed sangan opisina na Watch Tower diad Cape Town. Diad saman a panaon et anggapoy saksakey a napanayaman na 17 ed sikamin mankikimey ed taloran uupaan iran opisina tan ed asingger a melag a gawaan. Arum ed sikami so pinmundo ed saray pamilya, tan arum so nanayam ed saray boarding house.

Balang agew na kimey saray 17 membro na pamilyay Bethel so mandaragup parad kabuasan a panagdayew diad panagpalesan na melag a gawaan. Dakel ed sikami so kaukolan a mangiyuksoy na dilin pangugtoan mi. Insan, kayari sanagew a kimey, sikami manbiahe a mamaarap ed ugipan mi diad nanduruman parte na Cape Town. Diad sakey ed sarayan biahe, a singa asaglawi la, a sikami nen kuyak David so nikelawan ed karatulan mangiyaabawag, “Parad Amputi Labat.”

Diad inmunan insabik ed sangan opisina diad Cape Town, amoriak a dakel ni kaukolan kon aralen, kanian tinmupleg ak ed si Agin Phillips, say manangasikaso na sanga mi: “Anto so nepeg kon gawaen pian makaabot ak?”

“Frans,” inyebat to, “agmo panpupuligaay pakaabot. Basta mibansag ka labat!” Lawas kon nanggunaetan a gawaen itan, tan naaralan ko a diad pibansag ed itatarok na organisasyon nen Jehova diad dalan na espiritual a tagano tan panangiwanwan, say sakey so mansiansian ontatken a kaiba itan.

Nen 1950, naimbitaan ak ya onatendi ed koma-16 a klase na Watchtower Bible School of Gilead parad panangipasal ed misionero. Say eskuelaan so nipasen ni ed South Lansing, Nueva York, ngalngali 400 kilometro ed amianen na Brooklyn, Nueva York. Kaleganay temporaryon impankimey ed sankamundoan a hedkuarter na saray Tasi nen Jehova diad Brooklyn, naimatonan kon mismo so mogmon sentro na nanengneng ya organisasyon nen Jehova. Say sigpot-kamarerwan debosyon na saramay mangipapangulo diman so amano ed siak na aralem ya apresasyon parad organisasyon nen Jehova.

Say Nantultuloy a Ministeryok

Kayari inpawil ed Abalaten ya Aprika, aturo ak a manlingkor bilang managbiahen manangasikaso diad mamaamianen a Transvaal, a binalegan ko. Kayari impansulatan mi ed anemiran taon, sikami nen Martie so nankasal nen Disyembre 1952, tan akiulop ed siak diad panagbaroy a kimey. Say panamabli na Kristianon agagi tayo ed saray impanbisita mi so makapaliket.

Alimbawa, aminsan diad impanserbi mi ed kongregasyon na daralosan a komunidad, sikami nanayam ed pamilyan kinmerew na despensa ta anggapoy gatas parad tsa odino kape. Diad saginonor et akabatan min inlako ra kalamor so gatas na baka ra ta pian nawalaay magenap a kuartan isaliw na gasolina a nausar mi diad panbisita ed arawi iran pasen na teritorya pian makapantasi ed saray dumaralos. Agaylay panlabay mi ed ontan iran agagi!

No maminsan et liknaen kon onkulang ak ed kimey na sirkito, nagkalautla sano reresolbien iray probleman lalanoren toray matatatken. Aminsan et maletletey ak a nibagak ed si Martie ya agnabibigla no sikami so napabtangan lamet na kimey na payunir lapud kakulangay eksperiensiak. Impaseguro to’d siak a maliket a manlingkor ed antokaman a kapasidad basta mansiansia kami ed sigpot-panaon a serbisyo.

Isipen pay liket mi diad insabi ed ontumbok a kongregasyon tan kargay sulat mi so ontumbok ya asainmin mi a manlingkor ed kimey na distrito! Ngalngali duay taon, a nanbaroy kami ed interon Abalaten ya Aprika tan Namibia, a tinawag nen saman na Abalaten-Sagur ya Aprika. Anggaman ontan, lapud sistema na apartheid, mabetbet a mairap so kimey mi. Naynay a sikamiy ag-inabuloyan ya onloob ed saray baley na andeket tan no maminsan et agnaikdan na permiso parad saray asamblea.

Alimbawa nen 1960 akala kami na permison mandistrito kumbension diad baley na Soweto. Saray agagin andeket a nanlapud arawi iran kongregasyon so akasaliw la na saray tiket parad tren tan bus, balet nadngelan na gobierno so plano mi tan kinansila [toy] permiso. Siaalwar, inasinggeran miy makaaron superintende na baley a 20 kilometro ed biek na Johannesburg. Sipapangasin intarok to’d sikami so mas magmaong iran pasilidad, tan awalaan kami na makapaliket a kumbension, a nangayagaan na masulok a 12,000!

Agaylan manguuman so situasyon ed agano niran taon! Natan ta nakal lay apartheid, bulos kami lan makapandaragup ed inerman diad saray pasen na andeket, amputi, mulato, odino Indian. Amin, antokaman so rasa, so makapanaabay tan mangayaga ed pililimog. Saray panduruma labat ed lenguahe so mangimpluensya ed kaliktan na sakey a yurongan.

Makapaot-ot a Leksyon

Nen 1947, akagawa si tatay na baleg a lingo. Say puesto ran 200 kilometro kaarawi [to] ed panaayaman da nen Nanay so alugi lapud sinasaol a panangipakurang, kanian inmalis a bukor to pian ipakurang ton mismo so puesto. Saray andukey a panaon ya inyarawi to ed si Nanay so nansumpal ed inkatukso to. Bilang nansumpalan, sikatoy adespilo.

Angipasepsep iya ed siak diad makapaot-ot, personal a dalan a say pagmaliw a maseet ed katuaan na Biblia so agmagenap. Amin so kaukolan a mapetepet ya ontumbok ed saray prinsipyo na Biblia. (1 Corinto 7:5) Kayari dakel a taon, si Tatay so nipawil bilang kabiangan na Kristianon kongregasyon tan sitotoor a nanlingkor anggad impatey to nen 1970. Say inadaron inak so matoor a nansiansia anggad impatey to nen 1991.

Kaaruman Niran Bendisyon

Nen 1958, sikami nen Martie so inmatendi ed sankabalgan a kumbension a ginawa na saray Tasi nen Jehova, diad Estadyum na Yankee tan Polo Grounds ed Nueva York. Manlelepwa so gayaga mi diad impagmaliw a kabiangan na makapakelkelaw ya organisasyon nen Jehova. Say pilimog ed saman a baleg ya ulop na masulok a 253,000 ed ngarem na Simba so eksperiensian agmin balot nalingwanan. Parad sikami et kapetegan [iya] na “baleg ya olop a . . . nanlapu ed balang nacion” a mareen a nantitipon. (Apocalipsis 7:9, 10) Atilak si Martie ed Nueva York pian atendian so Eskuelaan a Gilead, tan siak so pinmawil ed distriton kimey diad Abalaten ya Aprika.

Nen 1959, kayari inpawil nen Martie diad inyatendi ed koma-23 klase na Eskuelaan a Gilead, sikami naimbitaan a manlingkor ed sangan opisina na Abalaten ya Aprika, a nensaman et wala ni ed asingger na Elandsfontein, diad bukig na Johannesburg. Diad inlabas na saray taon, anengneng ko so inyaligwas na organisasyon ed ontanlan dakel a dalan, nagkalautla ed imbulaslas [to’d] aro tan empatya. Naaralan ko ya iwawanwan nen Jehova so organisasyon to diad panamegley nen Jesu-Kristo tan usaren toramay mangiyabuloy ed inkasikaran pausar.

Nen 1962, pinmawil ak ed Brooklyn, Nueva York, pian atendian so samploy-bulan a panangipasal a kurso parad sanga. Apaneknekan iyan makatulong sanen, nen 1967 et aturo ak bilang manangasikaso na sanga ed Abalaten ya Aprika. Nen 1976, aturo iray Komite na Sanga, kanian natan say responsabilidad ed importanten panagdesisyon diad Abalaten ya Aprika so gagawaen na limaran eksperiensiadon Kristianon mamatatken.

Bilay ed Silong na Apartheid

Inapektoan na saray ganggan ed apartheid so panangipakurang na sanga tayo. Sanen impaalagey so Ayaman a Bethel ed Elandsfontein nen 1952, kinaukolan na ganggan so kaaruman a bilding ed diking pian panayaman na andeket tan mulaton agagi. Kinaukolan met na ganggan a sikaray biig a mangan ed saray amputi diad inkuan iran ayaman na Aprikano. Diad saginonor, niyuksoy a sikaray mangan ed kusina na Bethel. Onia so uksoy na panangan sanen sinmabi kami ed Bethel nen 1959. Pansyodotan kon tuloy iyan panangibiig lapu labat ed rasa.

Ag-abayag, inuyos na gobierno so permiso parad agagi tayon andeket a manayam diad bilding a walad diking na manunaan ya Ayaman a Bethel. Sarayan agagi so kaukolan a manayam ed baley a parad andeket a ngalngali 20 kilometro ed kaarawi. Arum so nanayam ed inabangan iran ayaman tan arum ed hostel parad saray balolaki. Sayan makapaunganget a kipapasen so nantultuloy ed dakel iran taon.

Inlaknab na Bethel

Kaleganan to, say Bethel ed Elandsfontein so kaukolan a pabalegen. Kayari komatlon impangilaknab, asabi mi getar na kayarian. Indirihe na Mananguley ya Ulop a mananap kami na balon lugar a ditan et saray lokal a pakauley so nailaloan a mangiyabuloy ed sikamin mangipaalagey na Bethel complex a nayarin panayaman met na saray agagi tayon andeket. Kinabuasan ya ipipikasi na pamilyay Bethel a mamalesa komoy Jehova na dalan a manguman ira.

Agaylan panliliket ya agew sanen diad kaunoran et aromog mi so matukoy a sular diad paway na Krugersdorp, diad sagur na Johannesburg! Anggaman ontan, sikami lamet so kinaukolan a mangipaalagey na biig a bilding parad agagi tayon andeket. Inunor mi balet ta agkami makalay permiso parad masulok a 20 totoon andeket a makapanayam diman. Maong ta diad kapegleyan na 1980’s et ginmapon anguman so kipapasen. Say gobierno so linmukak ed mapeget iran ganggan [to’d] apartheid, tan dakel iray tinawag ya agagin andeket, mulato, tan Indian pian manlingkor a kaiba mi diad Bethel.

Natan et walaan kami na maliket, nankakasakey a pamilya na Bethel, a saray indibidual antokaman so rasa odino kolor, so makapanayam ed inerman a bilding a pilien da. Ontan met, kayari na saray taon na pipupuligesgesan, naikdan kamin siansia na legal a pakabidbiran bilang sakey a relihyon. Sakey a lokal ya asosasyon so aporma a nirehistro bilang “Saray Tasi nen Jehova na Abalaten ya Aprika.” Natan et walaan kami la na dilin autorisadon agagin mangasal, tan diad saray residensyay andeket et napapawala iray Kingdom Hall a singano o-ong.

Agaylay iyaabante na organisasyon nen Jehova nanlapulad asakbay iran agew ya impanlingkor ko ed sangan opisina diad Cape Town! Manlapud melag a pamilya na 17 ya andian na Ayaman a Bethel, sikami la natan so binmaleg ed pamilyay Bethel a masulok a 400, a walaay modernon Bethel complex tekep na saray computer, rotary press, tan marakep ya Ayaman na Bethel! On, awalaan ak na pribilihyo a binmulaslas a kaiba so organisasyon nen Jehova diad Abalaten ya Aprika. Dinmakel kami manlapud 400 manangiyabawag na Panarian sanen ginmapo ak ed ministeryo ngangali 50 taon lay apalabas ya anggad ngalngali 55,000 natan!

Misalamat ak ed si Jehova ta walaan ak na matulong ya asawa ed apalabas a 39 taon. “Say kopak manlepwas.” (Salmo 23:5) Pisalamatan min tuloy nen Martie so impagmaliw a kabiangan na iwawanway-espiritu nen Jehova ya organisasyon tan determinadon mantultuloy a manlingkor ed si Jehova diad abung to, diad Bethel, tan mibansag ed onaabantin organisasyon to.

[Saray Mapa ed pahina 19]

(Parad aktual a format, nengnengen so publikasyon)

ANGOLA

ZAIRE

ZAMBIA

ZIMBABWE

BOTSWANA

NAMIBIA

SWAZILAND

LESOTHO

SOUTH AFRICA

Pretoria

Johannesburg

Cape Town

Port Elizabeth

SOUTH ATLANTIC OCEAN

INDIAN OCEAN

MOZAMBIQUE CHANNEL

[Litrato ed pahina 20]

Si Piet Wentzel tan si Frans Muller (ed kawigi) diad payunir a kimey nen 1945

[Litrato ed pahina 23]

Si Frans tan si Martie Muller