Say Kristianon Pamilya so Ontutulong ed Saray Maedad La
“Ag moak ipulisay naani no panaon na inkamasiken la; ag moak ikaindan naani no say biskeg ko et onkulang la.”—SALMO 71:9.
1. Panon a tratratoen iray maedad la ed dakel a kultora?
“IPAPANENGNENG na surbey a ngalngali anemira diad pitora (86%) ed naabuson maedad so mamaltratoen na dilin pamilya ra,” so inkuan na The Wall Street Journal. Inkuan na magasin a Modern Maturity: “Say panagmaltrato ed saray maedad la so sankabaloan [karawalan ed pamilya] a niparungtal ed saray pahina na saray palapagan na nasyon.” On, saray maedad la ed dakel a kultora so nagmaliw iran biktima na saray graben panangabuso tan panamaulian. Say panaon tayo so talagan panaon a dakel so “mangaro ed saray lamalaman da, . . . malamang, aliwa ran masimpit, angapo so aro ra a nianakan.”—2 Timoteo 3:1-3.
2. Unong ed Hebreon Kasulatan, panon so panmoria nen Jehova ed saray maedad la?
2 Ingen, aliwan ontan so nepeg a pantrato ed saray maedad la ed kadaanan ya Israel. Inkuan na Ganggan: “Onalagey ka naani ed arapan na ubanen ya olo, et pagalangan mo naani lupa na masiken, tan nepeg mo so ontakot ed Dios mo. Siak si Jehova.” Say libro na pinuyanan a makabat iran proverbio so manisimbawa ed sikatayo: “Ana’ko, denglen mo so panangibangat na amam, tan agmo ikaindan so pamatunong nen inam.” Igaganggan to: “Pakadenglen mo so amam a nanilalak ed sika, tan agmo modmoraen so inam.” Imbangat na Mosaikon Ganggan so panagrespeto tan panamagalang ed saray maedad la namparan lalaki odino bibii. Malinew, pilalek nen Jehova iray maedad la a narespeto.—Levitico 19:32; Uliran 1:8; 23:22.
Panangasikaso ed Saray Medad La ed Panaon na Biblia
3. Panon nen Jose ya impanengneng so panangabagey ed masiken lan ama to?
3 Say panagrespeto so nepeg a nipanengneng aliwa lambengat diad saray salita noag ontan met ed makunsideran kakikiwas. Si Jose so angipanengneng na baleg a panangabagey ed masiken lan ama to. Kaliktan ton si Jacob so manbaroy manlapud Canaan ya anggad Ehipto, a walay distansyan masulok a 300 a kilometro. Kanian angibaki si Jose na “samplora ya asno ya akargaan na maong a bengabengatla dia ed Egipto, tan samplora ya asna ya akargaan na trigo tan tagano na balon nen ama to ed dalan.” Sanen sinmabi si Jacob ed Goshen, sikatoy tampol ya inabet nen Jose tan “linakap to so beklew to, tan nanangis na abayag a sankalakap to.” Si Jose so angipanengneng ed ama to na aralem a panangaro. Agaylan makapasagyat ya alimbawa so ipanengneng na sayan salaysay na panagpaga para’d saray maedad la!—Genesis 45:23; 46:5, 29.
4. Akin a si Rut so sakey a maabig ya alimbawa a tumboken?
4 Say sananey nin marakep ya alimbawan aligen ed panangasi para’d saray maedad la et si Rut. Anggaman sakey a Hentil, sikatoy nansiansian walaan na maapit a siglaotan ed maedad lan abalon katulangan ton Judio, si Naomi. Tinaynan toray kabaleyan to tan inmarap ed angat ed agto la pakalmo na piasawaan. Sanen sikatoy pinilit nen Naomi ya ompawil ed dilin baley to, si Rut so inmebat diad pigaran sankarakpan iran salita ed Biblia: “Agmo kerewen ed siak a paulian ta ka, tan ompawil ak a manlapu ed itotombok ed sika; ta angan iner a laen mo, onla ak; tan iner a tondaan mo, ontonda ak. Say baley mo sikato so balay [baley, NW] ko tan say Dios mo, Dios ko. No iner so pateyan mo, ditan so pateyan ko, tan ditan so kiponponan ko. Si Jehova gawaen to komon so ontan ed siak, tan laot met, no arum ya ag salambengat so patey so mamasian ed sika tan siak.” (Rut 1:16, 17) Impanengneng met nen Rut iray maabig a kalidad sanen mabulos ya akiasawa ed masiken lan Boaz ed silong na oksuyan na piasawa ed bayaw.—Rut, kapitulo 2 ya anggad 4.
5. Antoran kalidad so impanengneng nen Jesus diad pidedeneng ed totoo?
5 Impanengneng met nen Jesus so mipadparan alimbawa diad pidedeneng to’d saray totoo. Sikatoy maanos, maabagey, mapangasi, tan makaligliwa. Sikatoy awalaan na personal ya interes ed sakey a dukan laki ya agmakayari, agmakaakar, ed loob la na 38 taon tan tinambal to. Makunsidera ed saray balo. (Lucas 7:11-15; Juan 5:1-9) Anggan legan na mairap a tuloy ya ipapatey to ed panamairapan a kiew, sineguro ton say ina to, a nayarin manedad la na 50 et naasikaso. Nilikud ed saray mansimpisimpitan a kakabusol to, si Jesus so makapaligliwan kaulop ed siopakaman. Kanian, nikuan to: “Dago kayo’d siak, amin yo’n nasasagpotan tan nabebelatan, et itdan ta kayo’y pampainawa. Ala yo’y pakok ed sikayo, tan manaral kayo’d siak; ta maoyamo ak tan mapaabeba ak a puso: et naromog yo’y inawa nipaakad ed saray kamarerwa yo.”—Mateo 9:36; 11:28, 29; Juan 19:25-27.
Siopa so Makanepegan na Panangunsidera?
6. (a) Siopa so makanepegan na nikadkaduman panangasikaso? (b) Antoray nayarin itepet tayo ed inkasikatayo?
6 Lapud si Jehova a Dios tan say Anak to, si Jesu-Kristo so angipanengneng na maabig iran alimbawa diad pamaakaran na panangasikaso, matukoy lambengat a tumboken na saray dedikadon Kristiano so padron da. Diad limog tayo et walaan tayo na saray pigaran mansasagpot tan nabebelatan a tuloy ed loob la na dakel lan taon—maedad laran agagin linmoob ed mampaptak iran taon na bilay da. Saray arum so nayarin saray ateng tayo odino saray bai-laki tayo. Sikara ta’y ibabaliwala tayo? Sikara ta’y aasikasoen tayo? Odino talaga kasin papablien tayo so malaknab ya eksperiensia tan kakabatan da? Tua, a nayarin saray arum so onkakanan subok ed anos tayo ya arapen iray nidumaduman walna tan ugalin kaslakan ed itatatken. Balet tepetan mo pa so inkasika, ‘Siak kasi so miduma no nasabik la ’ratan a kipapasen?
7. Anto so mangiyilustra ed pankaukolan na pakawalaan na empatya ed saray maedad la?
7 Walay makatiknan estoryan nanlapud Pegley Bukig nipaakar ed panangabagey na malangwer a bii ed sakey a maedad la. Say bai so ontutulong ed trabaho diad kusina tan agginagala et naikbanan tan naksit toy sakey a plato. Tinetel to so inkasikato lapud agto nagmaliw a maalwar; say anak ton bii so lalon sinmyodot. Kanian tinawag to so anak ton bii tan imbaki ton onla’d tindaan pian manaliw na sakey ya agnapisit a platon-kiew para’d bai. Say ugaw so pinmawil ya awit-awit so duaran platon-kiew. Intepet na ina: “Akin a duaran plato so sinaliw mo?” Say apo so masuyat ya inmebat: “Say sakey so para’d si bai, tan say sakey so para’d sikayo sano sikayoy onakulaw la.” On, diad sayan mundo amin tayo so nidudunget ed itatatken. Agta pisalamatan tayo sano sikatayoy pidenengan tekep na anos tan panangasi?—Salmo 71:9.
8, 9. (a) Panon so pantrato tayo ed saray maedad lan kalimog tayo? (b) Anto so nepeg a tandaan na saramay agano nin nagmaliw a Kristiano?
8 Agbalot lilingwanan a dakel ed saray agagi tayon maedad la so walaay andukey a rekord na matoor a Kristianon kimey. Maseguron sikaray makanepegan na panamagalang tan panangunsidera tayo, saray mapangasin tulong tan panamaseseg tayo. Susto so impangikuan na say makabat a too: “Say ubanan ya olo sikato so balanget na gayaga; naromog ed dalan na inkatunong.” Tan satan ya ubanan, balanglan laki odino bii, so nepeg a narespeto. Arum ed sarayan maedad lan lalaki tan bibii so manlilingkor ni anggad natan bilang matoor a payunir, tan dakel a lalaki so mantutultuloy a sitotoor a manlilingkor bilang mamatatken ed saray kongregasyon; saray arum so manggagawa na saray maalimbawan kimey bilang managbaroy a manangasikaso.—Uliran 16:31.
9 Insimbawa nen Pablo ed si Timoteo: “Ag mo banoen so sakey a masiken, no-ag ingen sikato so simbawaen mo a singa ama; saray tobonbalo simbawam ira a singa agagi. Saray akulaw singa’ra say ina, saray mamarikit singa ra agagi, dia ed amin a kasimpitan.” (1 Timoteo 5:1, 2) Saraman so agano nin nagmaliw a kabiangan na Kristianon kongregasyon a nanlapud anggapoy respeton mundo, so nagkalautlan nepeg a mangipapuso ed saray salita nen Pablo, a nibase’d panangaro. Kalangweran, agyo aaligen iray mauges ya awawey a nanenengneng yo ed eskuelaan. Agkayo onsasanok ed mapangasin simbawa na matatken laran Tasi. (1 Corinto 13:4-8; Hebreos 12:5, 6, 11) Anggaman ontan, sano saray maedad la lapud kaleteyan na bunigas odino pinansyal iran problema so mankaukolan na tulong, siopa so walaan na manunan responsabilidad ya ontulong ed sikara?
Say Betang na Pamilya ed Panangasikaso ed Maedad La
10, 11. (a) Unong ed Biblia, siopa so nepeg a mangiyuna ed panasikaso’d saray maedad la? (b) Akin ya aliwan naynay a mainomay ya asikasoen iray maedad la?
10 Diad asakbay a Kristianon kongregasyon, linmesa iray problema ed panangasikaso ed saray biyuda. Panon nen apostol Pablo ya impanengneng a kaukolan a kapeten iratan a pankaukolan? “Pagalangan mo so saray bibi-i a babalo a sikara so peteg a balo. Bang-balet no wala so balo ya wala’ra so anak to odino apo, amtaen na saraya komon ya onona ya ipanengneng so kasimpitan da ed kaamong da’n dili, tan tomangan da so kaatengan da, ta saya sikato so makapalikliket ed arap na Dios. Balet no wala so ag managano ed anak to, tan lalo la ed saray kaamong to a dili, pinaandi to la so pananisia, et sikato so lalo’n mauges nen say ag manisia.”—1 Timoteo 5:3, 4, 8.
11 Diad panaon na pankaukolan, saray maapit a membro na pamilya so nepeg a manunaan pian ontulong ed saray maedad la.a Diad onian paraan, saray baleg laran anak so makapangipanengneng na panamabli ed saray taon na panangaro, kimey, tan panangasikason ginawa na atateng da. Nayarin saya so agmainomay. Legan ya ontatatken iray totoo, natural a sikaray ontantan, tan saray arum so magmaliw ni ingen a baldado. Ompan saray arum so paasikaso tan mapilit, angangko ta agda namamamtaan itan. Balet sanen sikatayoy ugugaw ni, agta sikatayo met so paasikaso tan mapilit? Tan agta saray ateng tayo so magunaet ya ontulong ed sikatayo? Natan saray bengatla so dinmuma la ed intatken da. Kanian, anto so nakakaukolan? Panangabagey tan anos.—Ipareng so 1 Tesalonica 2:7, 8.
12. Antoran kalidad so kaukolan diad panangasikaso ed saray maedad la—tan ed amin ni ed Kristianon kongregasyon?
12 Angiter si apostol Pablo na praktikal a simbawa sanen insulat to: “Mampales kayo la sirin, a singa saray pinili na Dios, sasanto tan inararo, sakey a puso a maabagey, maong a linawa, kaoyamoan, kadeenan, kasondoan. Mantetepelan so sakey tan sakey, tan manpipirdonaan so balang sakey, no say siopaman a too wala so pangidalman to ed siopaman; onong ed impamirdona na Katawan ed sikayo, ontan met so gawaen yo. Tan lalo la ed saraya ya amin a bengatla ikawes yo so aro, a sikato so singer yo ed inkayadyari.” No nepeg tayon mangipanengneng na onian nengneng na panangabagey tan aro diad kongregasyon, agta nagkalalon ipanengneng tayo itan diad pamilya!—Colosas 3:12-14.
13. Siopa, nilikud ed maedad lan atateng odino bai-laki, so nayarin mankaukolan na tulong?
13 No maminsan sayan nengneng na tulong so nayarin nakaukolan aliwa lambengat ed saray ateng odino saray bai-laki noag pati saray arum a maedad lan kakanayon. Saray arum a maedad la ya andian na saray anak so nanlingkor ed dakel a taon bilang misionero, managbaroy a manangasikaso tan arum niran sigpot-panaon a kimey. Peteg ya inyuna ra so Panarian ed interon bilay da. (Mateo 6:33) Sirin, agta matukoy ya ipanengneng ed sikara so maasikason espiritu? Maseguron walaan itayo na maabig ya alimbawa ed paraan na panangasikaso na Watch Tower Society para’d maedad laran membro ed Bethel. Diad hedkuarter na Bethel ed Brooklyn tan ed dakel a sanga na Sosyedad, dakel a maedad laran agagi so inagew-agew ya aasikasoen na saray insanay a membro na pamilyan apabtangan ed sayan kimey. Sikaray maliket a mangasikaso ed sarayan maedad laran membro na pamilya a singano sikara so dili ran atateng odino bai-laki. Kabansag na saya et dakel so naaralan da manlapud eksperiensia na saray maedad la.—Uliran 22:17.
Say Betang na Kongregasyon ed Panag-asikaso
14. Anton probisyon so nitalaga para’d saray maedad la ed asakbay a Kristianon kongregasyon?
14 Dakel a bansa natan so walaan na sistemay pension ed inkatatken tan ontan met ed probisyoy Estado ed medikal a panangasikaso ed saray maedad la. Saray Kristiano so nayarin sigpot a mangusar ed sarayan probisyon no walaan iray kanepegan a manggawa na ontan. Anggaman ontan, nen inmunan siglo, anggaporay ontan a probisyon. Kanian say Kristianon kongregasyon so nanggawa na positibon kundang pian natulongan iray maniirap a biyuda. Si Pablo so angiwanwan: “Aleg komon a pailista a manlinkor ya angan siopaman a singa balo no angapo ni anem-a-plo a taon to, tan asawa na saksakey a too. Ya wala so maong a balita to nipaakar ed saray maabig a gawa; no nankomis ed saray anak, no amanawes ed saray sankaili, no inorasan to so sali-sali na saray sasanto, no tinolongan to so saray maermen, no tinumbok to ed malet so ganagana’n maabig a gawa.” Kanian, impanengneng nen Pablo a walaan met na betang so kongregasyon ya ontulong ed saray maedad la. Saray bibiin sinononot ed espiritual ya anggapoy mananisian ananak so kualipikadon patulongan.—1 Timoteo 5:9, 10.
15. Akin a nakakaukolan so tulong ta pian makala na tulong manlapud Estado?
15 No walaray probisyon na Estado para’d saray maedad la, gendagendat a sarayan probisyon so mankaukolan na panangi-ayos ed saray papeles a singano makapadismaya. Diad saratan a kaso et matukoy para’d saray manangasikaso ed kongregasyon a mangiyuksoy na ontulong pian say maedad la so makaaplay, makakolekta, odino makala na ontan a tulong. No maminsan lapud pananguman na saray sirkumstanysa et nayarin manresulta ed kaaruman a naawat a pension. Balet wala niray dakel a praktikal a bengabengatlan nayarin iyorganisa na saray manangasikaso ta pian naasikaso iray maedad la. Antoray pigara ed saraya?
16, 17. Diad antoran nanduruman paraan a makapanparawes tayo ed saray maedad la ed kongregasyon?
16 Say inkamaparawes so sakey ya ugalin nanlapu ni ed panaon na Biblia. Anggad sayan agew diad dakel a bansa ed Pegley Bukig, say panamarawes so ipapanengneng ed saray sankaili, anggan diad pangiyopresi lambengat na sakey a lusor na tsa odino kape. Agpankelawan sirin a nansulat si Pablo: “Panangiotob ed saray nakaokolan na saray santos; tomboken so panagparawes.” (Roma 12:13) Say salitan Griego para’d panamarawes, a phi·lo·xe·niʹa, so literal a mankabaliksan na “aro ed (inkahilig para’d, odino panangasi ed) saray sankaili.” No say sakey a Kristiano so nepeg a magmaliw a maparawes ed saray sankaili, agta sikato so nagkalalon mas maparawes ed saray totoon walaan na siglaotan ed pananisia to? Say sakey ya imbitasyon a pidungo ed sakey so mabetbet a mangirerepresenta na sakey na panangabrasa ed pananguman na rutina na toon maedad la. No labay mon napinabangan so boses na kakabatan tan eksperiensia ed sosyal iran pandoroypo yo, ipibali iray maedad la.—Ipareng so Lucas 14:12-14.
17 Dakel iray paraan a napaseseg iray maedad la. No sikatayoy mangorganisay sakey a grupo na saray kotse ya onla ed Kingdom Hall odino ed asamblea, wala ta so pigaran maedad lan maliket a milugan? Agla ra aalagden a mantepet. Imbitaan iran milugan. Say sakey nin praktikal a tulong et itindaanan ira. Odino no sarag da, nayari kasin ipila tayora no sikatayoy mansaliw? Balet seguroen tayo a walaray lugar a sikaray makapanpainawa odino makapanrepresko no bilang ta nakaukolan itan. Agpanduaruwaan a mankaukolan iya na anos tan panangasi, balet say masimoon a pisasalamat na toon maedad la so nayarin makatumang a tuloy.—2 Corinto 1:11.
Sakey a Kidayewan ed Kongregasyon
18. Akin a saray maedad la so sakey a bendisyon ed kongregasyon?
18 Agaylan bendisyon a nanengneng ed sakey a kongregasyon so pigaran ubanan (tan ontan met ed saray ulon yangyangan lapud inkatatken)! Mankabaliksan iya a diad inkaligsa tan biskeg na saray malangwer, walaan tayo na pigaran totoon walaay kakabatan tan eksperiensia—sakey a tuan kidayewan ed antokaman a kongregasyon. Say kakabatan da so singano makarepreskon danum ya inasol ed sakey a bobon. Saman so singa ibabaga na Uliran 18:4: “Saray salita na sangi na too sikara so singa aralem a danudanum; say sobol na kakabatan sikato so singa managus a kolos.” Agaylan makapaseseg para’d saray maedad la a nalikna dan sikaray nakakaukolan tan papablien!—Ipareng so Salmo 92:14.
19. Panon so impansakripisyo na saray arum para’d saray maedad lan atateng da?
19 Inisip na arum a walad sigpot-panaon a serbisyo ya ikbanan iray pribilihyo ra ta pian onsempet a mangasikaso ed maedad lan mansasakit ya atateng da. Sikaray nansakripisyo para’d saramay datin nansakripisyo nisesengeg ed sikara. Sakey a sanasawan datin misionero tan walad sigpot-panaon a serbisyo ni, so pinmawil ed dilin bansa ra ta pian asikasoen so maedad lan atateng da. Agawaan da iya ed loob na masulok a 20 a taon. Walay apatiran taon la natan a say ina na laki so kaukolan ya iyan ed abung-na-ampunan. Say asawan laki, a natan et manedad la na masulok a 60, so inagew-agew ya onbibisita ed 93 taon ya ina. Insalaysay to: “Panon kon paulianan? Sikatoy inak!” Diad arum a kaso, saray kongregasyon tan saray indibidual so nanboluntaryo tan angiyopresi na tulong pian asikasoen iray maedad la ta pian saray anak da so makapansiansia ed teritoryan akaasainan da. Say ontan ya agmasiblet ya aro so makanepegan met a komendaan a maong. Kada situasyon so kaukolan met a pidenengan a siseseet lapud saray maedad la so nepeg ya agpaulianan. Ipanengneng mon inarom iray maedad lan ateng mo.—Exodo 20:12; Efeso 6:2, 3.
20. Anton alimbawa so impanengneng ed sikatayo nen Jehova diad panangasikaso ed saray maedad la?
20 On, saray maedad lan agagi tayo so sakey a balanget na karakpan para’d sakey a pamilya odino sakey a kongregasyon. Inkuan nen Jehova: “Tan anga ni ed inkamasiken Siak iman, tan anga ni ed panuban awiten ta kayo. Ginawak la, tan awiten ko naani; on, awiten ko naani, tan yawak.” Komon ta ipanengneng tayo so mipadparan anos tan panangasikaso ed saray maedad lan agagi tayo ed Kristianon pamilya.—Isaias 46:4; Uliran 16:31.
[Paimano ed leksab]
a Para’d detalyado iran suhestion nipaakar ed no anto so nagawaan na saray membro na pamilya pian natulongan iray maedad la, nengnengen so The Watchtower, Hunyo 1, 1987, pahina 13-18 (Say Panag-Bantayan, Hunyo 1, 1987, pahina 13-18).
Kasin Natandaan Mo?
◻ Antoray walad sikatayon alimbawa ed Biblia diad panangasikaso ed saray maedad la?
◻ Panon so nepeg a pantrato tayo ed saray maedad la?
◻ Panon a naasikaso na saray membro na pamilya iray maedad lan inararo ra ed bilay?
◻ Anto so nayarin gawaen na kongregasyon pian natulongan iray maedad la?
◻ Akin a saray maedad la so sakey a bendisyon para’d sikatayon amin?
[Litrato ed pahina 23]
Si Rut so angipanengneng na panangasi tan respeto ed si maedad lan Naomi
[Litrato ed pahina 24]
Saray maedad la so papablien iran membro na kongregasyon