Panangukom na Dios a Sumpad “Too na Kaugsan”
“Balang kiew ya agmamawala na maabig a bunga so napupo tan ibuntok ed apuy.”—MATEO 7:19.
1, 2. Anto so too na kaugsan, tan panon so inkatibukel to?
SANEN si apostol Pablo so pinuyanan na Dios a mangipasakbay ed isabi na sakey a “too na kaugsan,” inkuanto a satan so onggapon ompatnag anggan diad agew to. A singa impaliwawa na akaunan artikulo, sasalitaen nen Pablo so nipaakar ed sakey a klase na saray indibidual a mangipangulo ed panag-apostata a manlapud tuan Inkakristiano. Satan ya ibebeneg a manlapud katuaan so ginmapo ed unor ya inmunan siglo, nagkalautla kayari impatey na saray unor ya apostoles. Say mauges a klase so angiparungtal ed sayan doktrina tan agagamil a sumpa ed Salita na Dios.—2 Tesalonica 2:3, 7; Gawa 20:29, 30; 2 Timoteo 3:16, 17; 4:3, 4.
2 Sinmabi panaon, sayan mauges a klase so binmaleg pian magmaliw a klero na Kakristianoan. Say pakayari to so pinabiskeg nen Romanon imperador a Constantino nen komapat a siglo sanen saray apostatan iglesia so nikasal ed paganon Estado. Legan a say Kakristianoan so nantultuloy a napigpignis ed dakerakel a sekta, say klero so nantultuloy a mangipaatagey na inkasikara ed labas na laigo tan mabetbet ed tagey na saray sekular a manuley met.—2 Tesalonica 2:4.
3. Anto so sagmaken na too na kaugsan?
3 Anto so pansumpalan na too na kaugsan? Impasakbay nen Pablo: “Say mauges a sakey so nipatnag, a paandien na Katawan a Jesus . . . tan nitarok ed kaandi diad kipatnag na kiwawala to.” (2 Tesalonica 2:8) Kabaliksan na saya a say kadederal na klero so nagawa sano itarok na Dios ed anggaan so interon sistema nen Satanas. Usaren na Dios so mangatatawen ya Ari to, si Kristo Jesus, a mangipangulo ed saray anghelikon manamatey a puersa. (2 Tesalonica 1:6-9; Apocalipsis 19:11-21) Sayan sagmaken so manalagar ed saray klero lapud pinabanday da so Dios tan si Kristo tan impabeneg daray nilaksalaksan totoo a nanlapud tuan panagdayew.
4. Diad anton prinsipyo a say too na kaugsan so naukom?
4 Inter nen Jesus so prinsipyo a kaukoman na too na kaugsan a kuanto: “Manalwar ed saray palson propetas ya onsabi ed sikayo ya akakawes na karnero, balet diad loob et sikara so mangasiban lobo. Diad panamegley na bunga ra et nibiig yo ra. Saray totoo so agbalot makabudbor na ubas a manlapud saray espino odino higos a manlapud saray sabitan, agta ontan? Ontan met a balang maong a kiew so mamawala na maabig a bunga, balet balang abulok a kiew so mamawala na andi-kanan bunga; say maong a kiew so agmanbunga na andi-kanan bunga, nisay say abulok a kiew so mamawala na maabig a bunga. Balang kiew ya agmamawala na maabig a bunga so napupo tan ibuntok ed apuy. . . . Aliwan amin a mangibaga ed siak, ‘Katawan, Katawan,’ so makaloob ed panarian na katawenan, balet say sakey a manggawa ed linawa nen Amak a wala ed katawenan.”—Mateo 7:15-21; nengnengen met so Tito 1:16; 1 Juan 2:17.
Maabig a Kristianon Bunga
5. Anto so letnegan na maabig a Kristianon bunga, tan anto so manunan ganggan?
5 Say pundasyon a para ed maabig a Kristianon bunga so nibaga ed 1 Juan 5:3, a kuanto: “Saya so kabaliksan na aro ed Dios, a sumpalen tayoray ganggan to.” Tan say manunan ganggan et saya: “Nepeg mon aroen so kaabay mo a singa sikan dili.” (Mateo 22:39) Sirin, saray tuan ariripen na Dios so nepeg a nawalaan na aro ed saray kakaabay da anggaman anto so rasa odino nasyonalidad da.—Mateo 5:43-48; Roma 12:17-21.
6. Diad siopa nagkalautla so pangipanengnengan na Kristianon aro?
6 Nagkalautlan saray ariripen na Dios so nepeg a mangaro ed saraman so espiritual ya agagi ra. “No siopaman so mangibaga: ‘Inarok so Dios,’ tan ingen gugulaen to so agi to, sikato so matila. Ta saman so agmangaro ed agi to, a nanengneng to, agto nayarian ya aroen so Dios, ya agto nanengneng. Tan sayan ganggan so wala ed sikatayo a nanlapud sikato, a say sakey a mangaro ed Dios so nepeg a mangaro met ed agi to.” (1 Juan 4:20, 21) Satan ya aro, inkuan nen Jesus, so pakabidbiran a marka na saray tuan Kristianos: “Diad saya et naamtaan na amin a sikayoray babangatan ko, no walaan kayo na aro ed limog yon dili.”—Juan 13:35; nengnengen met so Roma 14:19; Galacia 6:10; 1 Juan 3:10-12.
7. Panon a saray tuan Kristianos so abedber a nankakasakey diad sankamundoan?
7 Say inaagin aroan so “beket” a mamedber ed saray ariripen na Dios ed pankakasakey: “Kawesan yo so inkasikayo ed aro, ta satan so ayadyarin bedber na pankakasakey.” (Colosas 3:14) Tan saray tuan Kristianos so nepeg a wala ed pankakasakey ed saray agagi ra diad sankamundoan, lapud ingganggan na Salita na Dios: “Nepeg yon amin so mansalita ed pampapakna . . . Anggapo komon so inkaapag-apag ed limog yo . . . Manepeg a mankakasakey komon ed parehon nonot tan diad parehon kaisipan.” (1 Corinto 1:10) Pian sayan aro tan pankakasakey so napansiansia ed sankagloboan a kalaknab, saray ariripen na Dios so nepeg a neutral ed saray kurang na pulitika na sayan mundo. Inkuan nen Jesus: “Sikara so aliwan kabiangan na mundo, unong a siak so aliwan kabiangan na mundo.”—Juan 17:16.
8. Panoy impangidemostra nen Jesus ed no anto so nepeg a gawaen na saray Kristianos?
8 Indemostra nen Jesus so kalaknab a wala ed kaisipan to sanen inusar nen Pedro so sakey a kampilan diad impamingol ed layag na sakey ed saray lalakin sinmabin mangerel ed si Jesus. Kasin impaseseg nen Jesus so ontan a panangusar na puersa anggan diad panalimbeng ed Anak na Dios a sumpad saray sumusumpa? Andi, noagta inkuanto ed si Pedro: “Ipawil mo so kampilan ed pasen to.” (Mateo 26:52) Sirin, saray tuan Kristianos so agmibiang ed saray bakabakal na nasyones odino diad anggan dinan nin arum a panamaagus ed dala na too anggan say agpanggawa et mansumpal diad kamartir da nisengeg ed neutral a talindeg da, a singa agawa ed saray dakerakel ed inlabas na saray siglos tan anggad diad panaon tayo. Kabat da a say Panarian na Dios lambengat ed leksab nen Kristo so mamaandi ed bakal tan panagpaagus-na-dala ed ando lan ando.—Salmo 46:9; Mateo 6:9, 10; 2 Pedro 3:11-13.
9. (a) Anto so ibabaga na awaran ed sikatayo nipaakar ed saray inmunan Kristianos? (b) Panon so piduma na saya ed saray relihyon na Kakristianoan?
9 Pekderan na awaran a saray inmunan-siglon Kristianos so ag-angipaagus na dala na too. Insulat na sakey a datin propesor na teolohya a manlapud Inglatera, si Peter De Rosa: “Say panamaagus na dala so sankaugsan a kasalanan. Saya no akin a saray Kristianos so sinmumpa ed gladiatoryal a panlalaban. . . . Manwarin say bakal tan say panangusar na puersa so nakaukolan diad pangipreserba ed Roma, alikna na saray Kristianos ya agda nayarian so mibiang. . . . Impasen na saray Kristianos so inkasikara, a singa si Jesus, a mensahero na kareenan; a diad saray kipapasen et agda nayarian so magmaliw ya ahente na patey.” Diad biek a dapag, saray abuybuyak a relihyon na Kakristianoan so anumlang ed ganggan na aro tan sikara so angibung na agaylan karakel na dala. Sikara so agnagmaliw a mensahero na kareenan noagta naulitulit a sikara so ahente na patey.
Makasalanan-ed-dala a Babilonia a Baleg
10. Anto so Babilonia a Baleg, tan akin a sikato so atawag na ontan?
10 Si Satanas so “manuley na sayan mundo,” “say dios na sayan sistema na bengabengatla.” (Juan 12:31; 2 Corinto 4:4) Kabiangan na mundo nen Satanas et say sankamundoan a sistema na palson relihyon ya impaalagey to ed dakel lan siglo, a pati say Kakristianoan tan say klero to. Sayan sankamundoan a sistema na palson relihyon so tinawag na Biblia a “Babilonia a Baleg, say ina [espiritual] iran balangkantis tan ed saray makapadimlan bengatla ed dalin.” (Apocalipsis 17:5) Saray lamut na palson relihyon natan so sinengeg ed kadaanan a syudad na Babilonia, a sikato so alablabas ed palson relihyon tan diad saray managmudmora-ed-Dios a doktrina tan ugugali. Satan no akin a say kapetekan na kadaanan a Babilonia so tinawag na Babilonia a Baleg, say sankamundoan ya imperyo na palson relihyon.
11. Anto so ibabaga na Biblia nipaakar ed Babilonia a Baleg, tan akin?
11 Nipaakar ed relihyoson Babilonia, ibabaga na Salita na Dios: “Diad sikato et aromog so dala na saray propetas tan ed saray sasantos tan ed amin na saraman so pinatey ed dalin.” (Apocalipsis 18:24) Panon a saray relihyon na sayan mundo so responsabli ed dala na amin na saray pinatey? Unong ta amin na sarayan relihyon—saray iglesia na Kakristianoan tan saray aliwan-Kristianon relihyon met—so anuporta, akinunong, odino anggan angipangulo ed saray bakal na nasyones; sikara met so amasegsegang tan amatey ed saray matakot-ed-Dios a totoo ya ag-akipakna ed sikara.
Panamabanday-ed-Dios ya Agawaaan
12. Akin a say klero na Kakristianoan so nagkalalon sankaugesan nen saray arum a relihyoson papangulo?
12 Saray klero na Kakristianoan so lalon sankaugesan diad panamaagus na dala nen saray arum a relihyoson papangulo. Akin? Lapud niarum ed impangala ra ed ngaran na Dios ed inkasikaran dili, inakbibit da met so ngaran nen Kristo. Inobliga ra sirin so inkasikaran manumbok ed saray bangat nen Jesus. (Juan 15:10-14) Balet ta agda tinumbok iratan a bangabangat, sirin intarok da so baleg a kabalawan ed Dios tan si Kristo. Say responsabilidad ed impanpaagus na dala na saray klero so namparan direkta, diad saray Krusadas, arum iran relihyoson bakabakal, inkisisyon, tan panamasegsegang, tan aliwan direkta, diad pinununong da ed saray bakabakal a saray membro na iglesia so amatey ed saray kapara ran too ed arum iran daldalin.
13. Diad anto a say klero so responsabli a manlapud koma-11 ya anggad koma-13 siglo?
13 Alimbawa, manlapud koma-11 ya anggad koma-13 siglo, say klero na Kakristianoan so angigapo ed saray Krusada. Saraya so nansumpal diad makapakebbiew ya impanpaagus-na-dala tan impanderal ed ngaran na Dios tan ed si Kristo. Nilasus nilibo so pinatey. Saray Krusada so angisakup ed saray kakulangkulangan ya impanpatey ed saray nilibulibon ugugaw a sinagyat a mibiang diad Krusada na Ugugaw ed taon 1212.
14, 15. Panoy impankomento na sakey a Katolikon autor ed no anto so inggapo na Katolikon iglesia nen koma-13 siglo?
14 Nen koma-13 siglo, opisyal ya impaakseb na Romano Katolikon Iglesia so sananey a panamabanday-ed-Dios a kakebbiewan—say Inkisisyon. Ginmapo ed Europa tan kinmayat ed saray America, a nantultuloy ed masulok ya anemiran siglos. Ginmapo tan sinuportaan na papa, saman so manamatey a getman pamairap tan pamunas ed amin na saray agmipakna ed iglesia. Manwarin say iglesia so akauna lan amasegsegang ed saray aliwan-Katoliko, say Inkisisyon so nagkalalon malaknab ed kabaleg.
15 Si Peter De Rosa, ya angibagan sikato so sakey a “patriotikon Katoliko,” so angikuan ed agano nin libro ton Vicars of Christ—The Dark Side of the Papacy: “Say iglesia so responsabli diad impamasegsegang ed saray Judios, diad Inkisisyon, diad impamatey ed saray erehis ed nilibo, diad impangigapo-lamet ed panagpairap ed Europa bilang kabiangan na saray kurang hudisyal. . . . Saray papa so anuro tan aneral ed anggan saray imperador, a kinerew dan ipaakseb so Inkakristiano diad saray uuleyan da ed leksab na panaktakot ed kapairap tan patey. . . . Say bili na mensahe na Ebanghelyo so makapakebbiew.” Say alenleneg a “krimen” na arum a pinatey et sikara so walaan na sakey a Biblia.
16, 17. Antoran komento so agawa nipaakar ed Inkisisyon?
16 Nipaakar ed si Papa Innocente III na asasakbay a koma-13 siglo, imbaga nen De Rosa: “Mipalinewan a diad unor tan sankaruksaan ya impanpasegsegang ed leksab na [Romanon] Imperador Diocletian [komatlon siglo] et ngalngalin duan libon Kristianos so atawtaw, ed sankamundoan. Diad inmunan sankasebegan ya inkagawa ed Krusada nen Papa Innocente [sumpad saray “erehis” ed Pransya] et samplon danay ed satan a bilang na totoo so pinatey. . . . Sinmabin sakey a kakebbiewan so impakaamta a, diad sakey a singwat, pinatey na sakey a papa so lalon dakel a Kristianos nen si Diocletian. . . . Si [Innocente] so andian na inkagonigon nipaakar ed impangusar ed ngaran nen Kristo diad panggawa ed antokaman a sinumlang nen Kristo.”
17 Imbaga nen De Rosa a “diad ngaran na papa, [saray inkisidores] so responsabli diad sankaruksaan tan sankasebegan ya impanpatey ed desensya na too ed awaran na rasa.” Diad si Dominican ya inkisidor a si Torquemada ed Espanya, kuanto: “Tinuro nen 1483, sikato so nanuley a maruksa ed labinliman taon. Saray biktima to so manbilang na masulok a 114,000 a diad saratan et 10,220 so pinoolan.”
18. Panoy impanalaysay na sakey a managsulat ed Inkisisyon, tan anton rason so inter to diad pantutultuloy to ed masulok lan anemiran siglo?
18 Insampot na sayan managsulat: “Say kuritan na Inkisisyon so makapabaing ed anggan anton organisasyon; lapud say Katolikon iglesia, makadesyang. . . . Say ipapanengneng na awaran et, diad masulok ya anemiran siglos ya anggapoy pultot, say inkapapa so sinambaan a kabusol na elementaryan hustisya. Diad walumplon papa a nantutumbokan a manlapud koma-labintalon siglo a manpatuloy, anggapo so anggan sakey ed sikaran ag-angabobon ed teolohya tan aparato na Inkisisyon. Diad kasuniyan, kada sakey so angarum na dilin maruksan gawa diad kimey na sayan makapatey a makina. Say misteryo so: panon so pantultuloy na saray papa ed sayan praktikal ya inkaerehis diad pantutumbokan na saray kailalakan? Panon so pakapangiburi ra ed kada punto na Ebanghelyo nen Jesus?” Inmebat: “Nilablabay na saray pontipiko so panumlang ed Ebanghelyo nen say sakey ya ‘agnalingon’ sinandian, ta satan so mangusbo ed inkapapa a mismo.”
19. Anton arum a gawan mauges so akinunongan na maslak ed saray klero?
19 Mauges met et say biang a kiniwasan na klero ed maruksan institusyon na panag-aripen. Saray nasyones a Kakristianoan so angidnap ed saray dakerakel a nilibulibon Aprikano, a sikara so intaynan da ed saray dilin dalin da, tan diad saray dakel a siglos et sikara so pinairap ed pisikal tan diad kanonotan a bilang ariripen. Pigpigara ed saray kleron klase so aktibon sinmumpa. Arum ed sikara so angibagan satan so linawa na Dios.—Nengnengen so Mateo 7:12.
Kasalanan-ed-dala ed Koma-20 Siglo
20. Panon a say kasalanan-ed-dala na too na kaugsan so sinmabi ed pantok ed sayan siglo?
20 Say kasalanan-ed-dala na too na kaugsan so sinmabi ed pantok diad siglo tayo. Say klero so anuporta ed saray bakal ya anigway ed pigamplon milyon a bilay, say sankaugesan iran bakal ed awaran. Sinuportaan da so nantupag a dapag ed saray duaran sankamundoan a bakal, a saray totoo ed parehon relihyon, “sanaagi,” so nampapateyan. Alimbawa, nen Guerra Mundial II, saray Katolikon Pranses tan Amerikano so amatey na Aleman tan Italyanon Katoliko; saray Protestanten Britis tan Amerikano so amatey ed saray Protestanten Aleman. Ontan met, pinatey da so arum ya aliwa lambengat a wala ed parehon relihyon noagta ontan met ed parehon nasyonal a nanlapuan. Saray duaran guerra mundial so tinmerak ed utel na Kakristianoan tan agkomon posiblin agawa no saray klero so tinmulok ed ganggan na aro, tan imbangat daray patumbok dan manggawa na ontan.
21. Anto so ibabaga na arum iran sekular a sengegan nipaakar ed impibabali na klero ed bakal?
21 Pinekderan na The New York Times: “Diad abenegan et saray lokal a Katolikon hierarkia so ngalngalin naynay ya anuporta ed saray bakabakal na saray nasyon da, a binendisyonan daray trupa tan angisaklang na saray pikakasi diad pananalo, ambegyan say sananey a grupo na saray obispo ed biek a dapag so mapublikon angipikasi ed kasuniyan a pansumpalan. . . . Say pansusumlangan ed baetan na Kristianon espiritu tan say kondukta ed bakal . . . so pinmatnag a nagkalalon mabitar ed dakel, legan a saray ayura so pinmalalon sankaruksaan.” Tan imbaga na U.S.News & World Report: “Say prestihyo na Inkakristiano ed mundo so dineral a tuloy diad mabetbet ya impangusar na saray tinawag a Kristianon nasyones ed karuksaan.”
22. Diad anto ni a saray klero so responsabli ed panaon tayo?
22 Ontan met, manwarin anggapo so opisyal ya Inkisisyon natan, say klero so angusar ed armas na Estado diad pamasegsegang ed “saray propetas” tan ed “saray sasantos” a miduma ed sikara. Dinesdes daray mapulitikon papangulo a ‘mapalikdo diad leksab na pananakbong na ganggan.’ Diad onia, sikara so nanggawa odino angabobon ed panangisebel, panangipriso, panagpekpek, panagpairap, tan anggan diad impamatey ed saray matakot-ed-Dios a totoo ed siglo tayo.—Apocalipsis 17:6; Salmo 94:20, The New English Bible.
Natawag a Mipalinewan
23. Akin a tawagen na Dios so too na kaugsan diad pipalinewan?
23 Tua, diad palson relihyon et naromog so dala na saray propetas, tan ed saray sasantos, tan ed amin na saraman so pinatey ed dalin. (Apocalipsis 18:24) Lapud say sankaugesan ya impamaagus-ed-dala so tinmalindeg ed Kakristianoan, say kasalanan na klero so sankabalgan. Agaylan matukoy so impangipasen na Biblia ed sikara a sakey a “too na kaugsan”! Balet ibabaga met na Salita na Dios: “Agnapalikdo: Say Dios so sakey ya agnaludlurey. Ta antokaman ya itanem na sakey a too, saya met so anien to.” (Galacia 6:7) Sirin tawagen na Dios so mauges a klero diad pipapalinewan.
24. Antoray makatenyeg-ed-mundon ebento so magano lan nagawa?
24 Imbaga nen Jesus: “Onarawi kayo ed siak, sikayoran managgawa na kaugsan.” (Mateo 7:23) Tan inkuanto: “Balang kiew ya agmamawala na maabig a bunga so napupo tan ibuntok ed apuy.” (Mateo 7:19) Say panaon so maples a manasingger ed mangapu-apuy ya anggaan na too na kaugsan, a dingan na amin a palson relihyon, sano saray mapulitikan elemento a satan so akigalawan da ed balangkantis so ombuelta ed sikara: “Saraya so manggula ed balangkantis tan bisangbisangen da tan lakseban, tan kanen da so malaman a kabiangan to tan sigpot a poolan da ed apuy.” (Apocalipsis 17:16) Lapud saray ontan a manangebbiew-ed-mundon ebento so magano lan nagawa, saray ariripen na Dios so nepeg a mangipaamta ed saratan ed arum. Say ontumbok ya artikulo so mangusisa no panon so panggagawa ra ed saya.
Tepetepet ed Repaso
◻ Anto so too na kaugsan, tan panon so inkatibukel to?
◻ Anton maabig a bunga so nepeg a pawalaen na saray tuan Kristianos?
◻ Siopa so Babilonia a Baleg, tan panon la so kasalanan to ed dala?
◻ Anton panamabanday-ed-Dios so ginawa na too na kaugsan?
◻ Panon so pipalinewan na Dios ed too na kaugsan?
Saray Krusadas so nansumpal diad makapakebbiew ya impamaagus-ed-dala diad ngaran na Dios tan ed Kristo
[Litrato ed pahina 18]
Saray Krusadas so nansumpal diad makapakebbiew ya impamaagus-ed-dala diad ngaran na Dios tan ed Kristo
[Credit Line]
Diad kortesiya na The British Library
[Litrato ed pahina 19]
“Saray lokal a hierarkia na Katoliko so ngalngalin naynay ya anuporta ed saray bakabakal na nasyones”
[Credit Line]
U.S. Army