Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g03 8/3 pag. 28
  • Observando Mundo

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Observando Mundo
  • Spierta! 2003
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Imitadonan Campion
  • Stock Mundial di Arma Ta Sigui Crese
  • Aire Mortal di Polucion
  • Nacemento Cu No Ta Ser Registra
  • Observando Mundo
    Spierta! 2004
  • Observando Mundo
    Spierta! 2003
Spierta! 2003
g03 8/3 pag. 28

Observando Mundo

Imitadonan Campion

Expertonan ta bisa cu spreeuw por imita e melodia di mas cu 40 parha. Pero esei no ta tur cos. Nan a yega di tende spreeuw imita bus, sirena, zag di coriente, alarma di auto, carne y asta e grito di cabai. Pero awor e parhanan aki a agrega un zonido nobo na nan repertorio: e melodianan di telefon cellular. Pesei “si bo ta tende un telefon cellular ta ring pafo, kisas lo bo keda babuca ora bo ripara cu e ‘telefon’ tin pluma”, e revista National Geographic a bisa. “Segun cu e cantidad di telefon cellular ta aumenta, probablemente chuchubi, beo y otro parhanan imitado lo sigui agrega zonidonan nobo na nan repertorio”, e revista a agrega.

Stock Mundial di Arma Ta Sigui Crese

Segun e raport Encuesta di Armanan Chikito 2002, un estudio apoya pa Nacionnan Uni, ta ser calcula cu na 2001 mundialmente tawatin 639 miyon arma di candela chikito den man di polis, militarnan, forsanan rebelde y personanan individual. E Encuesta a bisa: “Esaki ta por lo menos 16 porshento mas tanto di loke nan a calcula anteriormente.” Ademas, e stock mundial di arma chikito ta crece aproximadamente cu 1 porshento pa aña door di produccion nobo. Actualmente, tin por lo menos 1.000 compania den mas cu 98 pais na mundo ta produci pistol, rifle, mortero y lansado di cohete portatil. Segun e raport, “e balor [total] di produccion mundial di arma chikito, incluso municion, na aña 2000 . . . tawata segun calculo por lo menos 7 mil miyon dollar.” Entre 80 pa 90 porshento di e negoshi mundial di arma chikito ta legal. Y e cantidad mas grandi di arma di candela (59 porshento) ta pertenece na civilnan.

Aire Mortal di Polucion

E revista New Scientist ta informa cu “te cu 20 porshento di tur morto di cancer di pulmon den stadnan ta ser causa door di stof fini di polucion, di cua mayoria ta bini di mufler di auto.” Investigadonan na Merca y Canada a sigui e bida di mas o menos mei miyon Mericano durante 16 aña, y a tene cuenta cu factornan di riesgo manera edad, sexo, rasa, historia di humamento, nan forma di come, consumo di alcohol y e contacto cu nan tin cu polucion na trabou. New Scientist ta bisa: “E investigacion a consentra riba stof fini cu tin un diameter di menos cu 2,5 micrometer”, pasobra “nan ta kere cu e stof fini aki ta mata hende door cu e ta bai para te den hundo den e pulmonnan.” E estudio a descubri cu e riesgo cu hende ta core door di ser expone na contaminacion den aire, den algun stad ta “igual cu e riesgo cu hende cu ta traga huma di sigaria di otro hende ta core riba termino largo”, segun e revista.

Nacemento Cu No Ta Ser Registra

“Nacemento di mas cu 50 miyon mucha pa aña no ta ser registra, y esaki ta mas cu 40 porshento di e cantidad total di nacemento mundial”, segun UNICEF (Fondo di Nacionnan Uni pa Mucha). E ta agrega: “Den 39 pais, por lo menos 30 porshento di tur mucha no a ser registra ora nan a nace y den 19 pais e proporcion tawata por lo menos 60 porshento.” Kico esaki ta nifica? Pa lei, sin papel di nacemento, e muchanan no ta existi, y esaki por stroba nan di haya e servicionan humano basico. “Registracion di nacemento ta un derecho humano fundamental, cu ta habri porta pa otro derechonan manera educacion, cuido di salu, . . . y proteccion contra descriminacion, abuso y explotacion”, segun UNICEF. Anto no ta ora e mucha ta chikito so e ta hay’e cu problemanan cu ta resulta door cu mayornan no ta bai op nan yiu. E raport ta bisa cu “mas despues den bida, e adulto sin papel di nacemento kisas no por . . . haya permit pa casa.”

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti