Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g04 8/2 pag. 20-21
  • Ora Cu Pushi Bira Shimaron

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Ora Cu Pushi Bira Shimaron
  • Spierta! 2004
  • Subtema
  • Kico Ta un Pushi Shimaron?
  • Colonisado Super Adaptabel
  • Mascota of Plaga?
Spierta! 2004
g04 8/2 pag. 20-21

Ora Cu Pushi Bira Shimaron

DI UN ESCRITOR DI SPIERTA! NA AUSTRALIA

MOVIENDO pocopoco dilanti, cabes abou, wowonan claba riba su prooi, e yagdo ta acerca su victima keto keto. E ta dobla su pianan bou di su curpa, y ta para keto. Su musculonan ta tembla bou di su lana colo maron cla. Anto diripiente, manera un flecha e ta bula riba su prooi tur sorprendi. Cu un golpi di su pata cu huña, e pushi ta gara su victima y ta ten’e abou.

E sitio di e lucha aki di bida y morto no ta Africa, sino Australia. E bestia agil no ta un leon poderoso sino un pushi chikito conoci como pushi shimaron. Na Australia nan ta calcula cu tin 12 miyon pushi shimaron ta cana rond; tanto den e selvanan tropical na e punta mas nort como den e seronan halto y friu den suit y tambe den e desiertonan hopi cayente di e yanuranan central.

Kico Ta un Pushi Shimaron?

E pushinan shimaron di Australia ta parce pushi di cas pasobra ta esei nan antepasadonan tawata. Nan lana tin mesun colonan—preto, blanco, shinishi, medio maron oraño—y mesun dibuhonan, entre otro pinta, lizo of strepia. Sinembargo, pushi shimaron sa desaroya un garganta y scouder mas muscular cu pushi di cas. Machonan ta pisa entre 3 pa 6 kilo, y embranan entre 2 pa 4 kilo. Mientras cu pushi di cas ta depende pa gran parti di hende, pushi shimaron ta percura completamente pa nan mes necesidadnan y no ta gusta ningun contacto cu hende.

E antepasadonan di e pushinan shimaron aki a compaña e prome Europeonan cu a bin establece nan mes na Australia, y durante siglo 19, pushi a plama rond e continente. Hopi pushi a hui bai mondi. Pero tambe hende mes deliberadamente a hiba hopi pushi den mondi durante decada di 1880 den un intento pa frena e plaga di coneu cu tawata destrui tur sabana cu tawatin yerba pa crio di bestia. No a tarda hopi cu e pushinan a adapta nan mes na nan cas nobo y a bira e bestia mas plama di e varios sortonan di bestia cu nan a introduci na Australia. Awe, pushi shimaron ta biba den tur skina di Australia, incluso riba hopi di e islanan chikito mas leu di e continente.

Colonisado Super Adaptabel

Pushi shimaron ta brui sin fin. Un embra normalmente ta werp te cu shete yiu prome cu e haci un aña. Caba e ta sigui werp tres biaha pa aña, y cada bes cu e werp e ta haya entre cuater pa shete yiu. Anto e ta keda fructifero durante tur e shete pa ocho añanan di bida cu e tin. Si e produci solamente tres yiu embra y tres yiu macho pa aña, y su yiu embranan haci mescos, den shete aña un solo pushi shimaron lo por tin varios mil desendiente.

Pero pushi shimaron no a sobrevivi den e clima severo di Australia djis pasobra nan por a produci hopi yiu. E pushinan hopi bes ta yag anochi ora ta fresco of mainta tempran. Nan ta evita e cayente di dia door di drumi den tronconnan hol of den buraco di coneu. Ademas, pushi shimaron a logra establece nan mes den e desiertonan di mas inhospitalario pasobra nan no tin cu bebe awa pa sobrevivi; nan por obtene tur e awa cu nan tin mester for di e carni di nan prooi bibo.

Un otro cos ta cu pushi shimaron por adapta nan dieta na loke tin den nan medioambiente. Aunke nan ta prefera coneu, segun e Servicio di Fauna y Parkenan Nacional di New South Wales: “Pushi ta mata y come mas cu 100 sorto di parha nativo di Australia, 50 sorto di mamifero y buideldier, 50 sorto di reptiel y cantidad di dori y bestia sin wes’i lomba [manera insecto y bichi].” Y nan tin un tremendo apetit. Un macho por come entre 5 pa 8 porshento di su peso tur dia. Un embra cu tin yiu chikito por come te cu 20 porshento di su peso pa dia. Riba un isla isola, 375 pushi shimaron so a come 56.000 coneu y 58.000 parha di lama den un solo aña.

Mayoria di e bestianan nativo di Australia no por defende nan mes contra un pushi shimaron. Segun e revista di medioambiente Ecos, expertonan ta kere cu ta e manera haragan di yag di pushi shimaron, ta responsabel cu “programanan pa reintroduci mamiferonan cu ta core peliger di extincion den partinan seco di Australia, no tin masha exito.”

Mascota of Plaga?

For di tempo di Egipto di antiguedad, pushi tawata popular como mascota. Na Australia, 37 porshento di cas tin por lo menos un pushi. Hopi di e pushinan aki no ta sterilisa, y tin biaha hende ta djis benta e yiunan indeseabel den mondi, caminda nan ta madura, brui y aumenta e poblacion di pushi shimaron.

Pa evita cu un dushi mascota ta bira un plaga pa medioambiente, e Servicio di Fauna y Parkenan Nacional na Australia ta recomenda lo siguiente: Tene bo pushi na cas, specialmente anochi. Percura suficiente cuminda. Identifica bo pushi cu un banchi, un ficha of un microchip. Colga tres bel grandi na bo pushi pa spierta bestia di mondi. Sterilisa bo pushi. Pone un waya di cura di tal manera cu bo pushi ta keda den cura.

Pa pone e sugerencianan aki na practica ta costa tempo y placa. Pero pa amantenan di pushi na Australia, esei kisas ta un prijs chikito cu nan tin cu paga.

[Plachi na pagina 20]

Un di Australia su 12 miyon pushinan shimaron

[Reconocemento]

Joel Winter/NSW National Parks and Wildlife Service, Australia

[Reconocemento pa Potret na pagina 21]

Cu permit di The Department of Natural Resources and Mines

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti