Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g04 8/3 pag. 28-29
  • Observando Mundo

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Observando Mundo
  • Spierta! 2004
  • Subtema
  • Herida Sera cu Ziper
  • Seramento di herida cu un ziper medico ta dunando miho resultado cu e stiknan convencional, segun Frankfurter Allgemeine Zeitung. “Un verband medico cu un ziper ta pega mescos cu un pleister normal. Docter ta pega un pleister cu su rei di djente na cada banda di e herida y despues ser’e mescos cu ziper di un paña.” Un investigacion realisa na e Universidad Clinico di Göttingen, Alemania, a compara dos grupo di pashent cu a wordo opera pa saca tumor di cuero. Serca ambos grupo docternan a cose e tehido bou di cuero den e manera normal. Pero serca e prome grupo nan a sera e capanan di cuero mas ariba cu ziper medico, mientras cu serca e di dos grupo nan a sera esakinan cu stiknan convencional. E heridanan sera cu ziper a laga cicatris hopi mas fini y a crea menos cicatris mahos den forma di stik riba cuero.
  • Fruminga cu Su Mes Pest Control
  • “Algun fruminga cu ta cria beskem como alimento ta cria bacteria tambe como pest control pa caba cu parasit”, segun e servicio di noticia di Bloomberg. Un tipo di fruminga (Atta colombica) no por digeri e foyo di matanan y restonan organico cu nan ta trece den nan neishi. Nan ta warda e foyonan putri den un cuarto pa laga beskem crece ariba y asina forma un hofi di beskem. Sinembargo, e beskem cu e fruminganan ta cosecha ta ser ataca pa un microparasit, loke por reduci of destrui nan suministro di cuminda. Pa proteha e beskem, e fruminganan ta cria un bacteria riba nan curpa. Segun e informe, “ora e [parasit] di beskem indeseabel presenta, e fruminga aki ta frega partinan di su curpa contra dje y deposita e bacterianan aki riba dje pa combatie.”
  • Baidonan di Misa Ta Sigui Mengua na Canada
  • Tormentanan Electrico na Venezuela Ta Yuda Forma e Capa di Ozon
  • E Stadnan di Mas Caro
  • Idiomanan Cu Ta Disparciendo
  • Causa di e Frekout Comun
  • Problemanan Psicologico na Trabou
Spierta! 2004
g04 8/3 pag. 28-29

Observando Mundo

Herida Sera cu Ziper

Seramento di herida cu un ziper medico ta dunando miho resultado cu e stiknan convencional, segun Frankfurter Allgemeine Zeitung. “Un verband medico cu un ziper ta pega mescos cu un pleister normal. Docter ta pega un pleister cu su rei di djente na cada banda di e herida y despues ser’e mescos cu ziper di un paña.” Un investigacion realisa na e Universidad Clinico di Göttingen, Alemania, a compara dos grupo di pashent cu a wordo opera pa saca tumor di cuero. Serca ambos grupo docternan a cose e tehido bou di cuero den e manera normal. Pero serca e prome grupo nan a sera e capanan di cuero mas ariba cu ziper medico, mientras cu serca e di dos grupo nan a sera esakinan cu stiknan convencional. E heridanan sera cu ziper a laga cicatris hopi mas fini y a crea menos cicatris mahos den forma di stik riba cuero.

Fruminga cu Su Mes Pest Control

“Algun fruminga cu ta cria beskem como alimento ta cria bacteria tambe como pest control pa caba cu parasit”, segun e servicio di noticia di Bloomberg. Un tipo di fruminga (Atta colombica) no por digeri e foyo di matanan y restonan organico cu nan ta trece den nan neishi. Nan ta warda e foyonan putri den un cuarto pa laga beskem crece ariba y asina forma un hofi di beskem. Sinembargo, e beskem cu e fruminganan ta cosecha ta ser ataca pa un microparasit, loke por reduci of destrui nan suministro di cuminda. Pa proteha e beskem, e fruminganan ta cria un bacteria riba nan curpa. Segun e informe, “ora e [parasit] di beskem indeseabel presenta, e fruminga aki ta frega partinan di su curpa contra dje y deposita e bacterianan aki riba dje pa combatie.”

Baidonan di Misa Ta Sigui Mengua na Canada

“Na Canada tin un gran indiferencia pa cu religion”, segun e escritor Frances Canades Yann Martel den un entrevista cu Publishers Weekly. Ademas, un informe den The New York Times ta bisa cu na Montreal “baidonan di misa a mengua asina tanto cu den e ultimo tres añanan nan mester a sera 18 misa y sali for di nan of comberti nan den condominio, y den un caso, asta den un pizzeria.” Segun Marguerite Van Die, un profesor teologo na e Universidad di Queen na Kingston, Ontario, “esaki ta un sosiedad den cua religion no tin ningun influencia mas.”

Tormentanan Electrico na Venezuela Ta Yuda Forma e Capa di Ozon

Aunke 90 porshento di e ozon rond di tera ta wordo forma door di radiacion ultravioleta di solo, e otro 10 porshento ta ser crea door di tormentanan electrico. Y den e murasnan di e Parke Nacional di Catatumbo, Estado Zulia, Venezuela, tin masha hopi tormenta electrico. The Daily Journal di Caracas ta informa cu pa aña tin “140 pa 160 dia di tormenta electrico” riba e region di e delta di Riu Catatumbo. Nan ta pensa cu ora metano—un tipo di gas produci door di foyo di mata y otro materia den estado di descomposicion rond di e lagonan y murasnan—mescla cu e nubianan abou y mal tempo, esei ta crea e tormentanan electrico. Un otro caracteristica interesante di e tormentanan riba Catatumbo ta cu nan ta asina leu cu hende no por tende nan. Ta “un fenomeno natural cu bo no ta haya na ningun otro parti di mundo”, segun e website di Lost World Adventures.

E Stadnan di Mas Caro

Tokio, Moscu y Osaka ta e stadnan mas caro na mundo. Esei ta e conclusion cu un estudio realisa door di Mercer Human Resource Consulting a yega na dje. E investigacion cu a tuma luga den 144 stad, a tene cuenta cu e costo comparativo di mas cu 200 producto y servicio, incluyendo vivienda, paña, transporte, entretenimento, mobilario y aparatonan pa cas. Mita di e 20 stadnan mas caro ta na Asia. Despues di Moscu, e stadnan mas caro na Europa ta entre otro Genève, London y Zurich. New York ta aparece como e di dies stad mas caro, mientras cu no tin ningun stad Canades entre e prome shennan. Pa loke ta e stadnan di mas barata, Asunción na Paraguay ta na cabes di e lista.

Idiomanan Cu Ta Disparciendo

“E cantidad di idiomanan ‘bibo’ cu ta wordo papia na mundo ta cabando mas lihe cu e bestianan den naturalesa riba e planeta aki”, segun un estudio cu The Independent di London a cita. Linguistanan ta calcula cu rond mundo tin 6.809 idioma aworaki, di cua 90 porshento ta wordo papia pa menos cu 100.000 hende. Pa 357 idioma tin menos cu 50 hende cu ta papia nan, mientras cu pa 46 idioma, te asina leu conoci, tin solamente un persona nativo cu ta papia nan. Colonisacion a pone cu 52 di e 176 idiomanan di tribunan Norteamericano a disparce, y 31 di e 235 idiomanan aborigen di Australia. Profesor Bill Sutherland di e Universidad di East Anglia, Inglatera, a bisa cu si compara menasa di desaparicion di idioma den e mesun manera cu menasa di desaparicion di bestia, lo por clasifica un proporcion mucho mas halto di idioma como “den un peliger critico”, “den peliger”, of “vulnerable.” E ta agrega: “E menasanan pa parha y mamifero ta bon conoci, pero en realidad e menasa pa idiomanan ta mucho mas grandi.”

Causa di e Frekout Comun

Hopi hende ta kere cu si bo coi un biento friu, bo ta bira frekout. Sinembargo, “pa mas cu un siglo caba, cientificonan a inverti bastante tempo y energia pa desbarata e ponencia aki”, segun The New York Times. “Pero apesar di nan esfuersonan, e conexion entre frekout y weer ta hopi fuerte, y esei ta duna motibo pa mas investigacion.” Cuminsando cu Louis Pasteur, na 1878, nan a haci miles di experimento pa saca afo ki efecto coimento di un biento friu tin riba biramento di frekout, esei ta, si tin un efecto mes. Nos no mester keda sorprendi cu ainda investigadonan no ta sigur di e contesta. Dr. Jack Gwaltney Jr., un di e expertonan principal na mundo tocante frekout, ta bisa cu loke ta causa e enfermedad aki ta mas bien humedad, y no temperatura. Esencia di e asunto ta cu “e frekout comun ta un cos complica; e no ta djis un solo enfermedad, sino hopi enfermedad similar. Y nan tur ta presenta den un ciclo cu ta reacciona riba weer den un manera cu ainda nos no por caba di compronde”, segun Times.

Problemanan Psicologico na Trabou

“Awor e causanan principal di incapasidad pa traha (AO) ta mas bien psicologico en bes di fisico”, segun e corant Globe and Mail di Canada. Mas cu 180 compania Canades a participa den un encuesta tocante con companianan ta maneha asuntonan di AO na trabou. Resultadonan a mustra cu “79 porshento di esnan cu a ser entrevista ta haya cu condicionnan psicologico ta e causa principal di AO pa un par di dia, y 73 porshento a bisa cu e enfermedadnan aki ta e causa Num. 1 di AO pa hopi dia.” Algun di e motibonan cu a ser menciona pa e aumento di stress, ansiedad y depresion na trabou, ta entre otro e empleadonan mas bieu cu ta haya cu ta mas dificil pa wanta e ritmo, trabounan mas pisa, y tecnologia moderno cu ta tene empleadonan conecta cu nan trabou, loke ta resulta den un “dia di trabou cu no ta caba nunca.” Segun dr. Richard Earle di e Instituto Canades pa Stress na Toronto, doñonan di trabou por yuda “door di educa managernan pa nan por identifica y trata cu enfermedadnan psicologico y door di percura programanan pa yuda gerentenan y tambe otro servicionan.”

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti