CAPITULO 6
Con Bo Por Scoge Diberticion Sano?
“Haci tur cos pa e gloria di Dios.” —1 CORINTIONAN 10:31.
1, 2. Ki decision nos tin cu tuma relaciona cu diberticion?
IMAGINA cu net ora bo ta bay dal un hap den un appel dushi, bo ta ripara cu e tin un pida putri. Kico lo bo haci? Wel, bo tin tres opcion: bo por come henter e appel manera e ta, cu e pida putri; bo por benta henter e appel afo of bo por kita e pida putri y come e resto. Kico bo ta scoge?
2 Den un sentido, nos entretenimento of diberticion, esta, loke nos ta lesa y wak of e weganan cu nos ta participa aden, ta mescos cu e appel ey. Tin biaha, bo tin gana di recrea, pero bo ta realisa cu gran parti di loke mundo ta ofrece ta putri den sentido moral. Pues, kico lo bo haci? Wel, tin hende ta tolera loke ta malo y ta acepta tur tipo di diberticion cu e mundo ta ofrece; den un sentido nan ta “guli” tur cos manda bou, bon y malo. Di otro banda, tin hende ta rechasa tur diberticion, ya asina nan tin sigur cu nan no ta “come” nada cu ta perhudicial. Por ultimo, tin esnan cu ta evita tur diberticion perhudicial, pero de bes en cuando nan ta gosa di loke ta relativamente sano. Kico abo tin cu scoge pa bo por keda den e amor di Dios?
3. Kico nos lo bay trata awor?
3 Mayoria di nos lo scoge e di tres opcion: Nos ta realisa cu de bes en cuando nos mester recrea, pero nos kier haci esey solamente cu actividadnan cu no ta perhudica nos moralmente. Pa logra esey, nos mester sa con pa determina si un actividad ta sano of no. Pero prome, laga nos wak ki efecto e diberticion cu nos ta scoge por tin riba nos sirbishi na Jehova.
“HACI TUR COS PA E GLORIA DI DIOS”
4. Con nos dedicacion na Dios mester influencia e tipo di diberticion cu nos ta scoge?
4 Algun tempo pasa, un Testigo di edad, kende a batisa na 1946, a bisa: “Mi tabata percura pa mi ta presente na tur discurso di bautismo y pa scucha nan bon, comosifuera ta mi propio bautismo.” Dicon? El a splica: “Asina mi tabata mantene mi dedicacion fresco den mi mente, y esey tabata un gran yudansa pa mi keda fiel.” Sin duda, bo ta di acuerdo cu e ruman ey. Pa nos por sigui persevera, ta bon pa nos keda corda kico nos a priminti Jehova ora nos a haci nos dedicacion na dje. Nos a primintie cu nos lo uza henter nos bida pa sirbie. (Eclesiastes 5:4; Hebreonan 10:7) De echo, ora bo ta medita riba bo dedicacion, esey lo influencia no solamente bo actitud pa cu e sirbishi cristian, sino tambe pa cu tur otro aspecto di bo bida, incluso bo forma di diberti. Apostel Pablo a enfatisa e berdad ey ora el a skirbi e cristiannan di su tempo lo siguiente: “Sea cu boso ta come, bebe of kico cu boso ta haci, haci tur cos pa e gloria di Dios.”—1 Corintionan 10:31.
5. Con Levitico 22:18-20 ta yuda nos compronde e spiertamento indirecto cu tin na Romanonan 12:1?
5 Tur loke bo ta haci den bida tin di haber cu bo sirbishi na Dios. Den su carta na e Romanonan, Pablo a inculca e berdad aki den su rumannan spiritual uzando un expresion cu tin un nificacion profundo. El a urgi nan: “Presenta boso curpa como un sacrificio bibo, santo, agradabel pa Dios, esta, un sirbishi sagrado cu boso ta rindi cu boso capacidad di pensa.” (Romanonan 12:1) Con bo ta presenta bo curpa como sacrificio? Bo ta haci esey ora bo ta sirbi Dios cu henter bo curpa, esta, cu bo mente, curason y forsa. (Marco 12:30) E echo cu Pablo ta referi na e sirbishi ey como un sacrificio ta duna nos indirectamente un spiertamento serio. Dicon? Pasobra bou di e Ley di Moises, Dios a rechasa tur sacrificio cu tabatin defecto. (Levitico 22:18-20) Asina tambe Dios lo rechasa un cristian su sacrificio spiritual, esta, su sirbishi na dje, si di un manera of otro esaki ta contamina. Pero kico asina por contamin’e?
6, 7. Con un cristian lo por contamina su curpa, y kico lo por ta e consecuencianan?
6 Pablo a conseha e cristiannan na Roma: “No sigui presenta boso curpa . . . na pica.” Tambe Pablo a bisa nan pa “mata e obranan di e curpa.” (Romanonan 6:12-14; 8:13, Beibel Santu) Mas prome den su carta, el a menciona algun ehempel di e “obranan” of practicanan pecaminoso ey. Nos ta lesa lo siguiente tocante hende pecaminoso: “Nan boca ta yen di maldicion y amargura.” “Nan pianan ta lihe pa drama sanger.” “Nan no tin temor di Dios.”a (Romanonan 3:13-18) Un cristian ta contamina su curpa si e uza cualkier parti di su curpa pa e tipo di practicanan pecaminoso ey. Por ehempel, si e ta sinta wak cosnan cu e sa masha bon ta malo, manera pornografia of violencia sadistico, e ta ‘presentando su wowonan na pica’, y di e manera ey e ta contamina henter su curpa. E sirbishi cu e ta rindi ta bira un sacrificio cu no ta puro mas y lo no ta aceptabel pa Dios. (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Esta un prijs halto e ta paga pa diberticion cu no ta sano!
7 Ta bisto anto cu loke un cristian ta scoge como diberticion tin consecuencia serio. Pesey un cos ta sigur: Nos lo kier scoge diberticion cu ta lanta e balor di nos sacrificio na Dios, no contamin’e. Laga nos ban wak awor con nos por determina si un actividad ta sano of no.
“ODIA LOKE TA MALO”
8, 9. (a) Menciona e dos categorianan di diberticion cu tin. (b) Ki tipo di diberticion nos ta rechasa, y dicon?
8 Por parti diberticion den dos categoria: (1) e tipo cu cristiannan mester rechasa categoricamente y (2) e tipo cu cristiannan tin cu evalua prome cu nan scog’e. Laga nos cuminsa analisa e prome categoria: actividadnan cu ta inaceptabel pa un cristian.
9 Manera a ser menciona den Capitulo 1, tin website, pelicula, programa di television y musica cu ta enfoca riba actividad cu Bijbel ta condena specificamente. Kisas nan ta contene violencia sadistico, demonismo, pornografia of ta promove practicanan inmoral y repugnante. Cristiannan berdadero mester rechasa nan, ya cu tal tipo di diberticion degrada ta presenta actividadnan cu ta viola ley- y principionan biblico como algo positivo. (Echonan 15:28, 29; 1 Corintionan 6:9, 10; Revelacion 21:8) Pues, ora bo ta rechasa diberticionnan asina cu no ta sano, bo ta mustra Jehova cu di berdad bo ta “odia loke ta malo” y cu consistentemente bo ta “pega na loke ta bon.” Di e manera ey bo ta indica cu bo tin un “fe sin hipocresia.”—Romanonan 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5.
10. Kico algun hende ta pensa di diberticion, y dicon e forma di rasona ey ta peligroso?
10 Pero tin hende ta haya cu no tin nada malo den sinta wak escenanan cu ta presenta comportacion inmoral na un manera detaya. Nan ta rasona: ‘Mi ta wak e den pelicula of na television, pero mi mes nunca lo haci un cos asina.’ Hende cu ta rasona asina ta gaña nan mes y ta hinca nan mes den peliger. (Jeremias 17:9) Acaso nos por bisa cu di berdad nos ta “odia loke ta malo” si nos ta gusta wak loke Jehova ta condena? Si regularmente nos ta expone nos mes na maldad, nos consenshi lo cria cayo y perde gevoel. (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2) Esey lo por influencia nos comportacion of e manera cu nos ta mira mal comportacion di otro hende.
11. Con Galationan 6:7 a resulta di ta berdad relaciona cu diberticion?
11 Esey ta precies loke a sosode cu algun cristian. E mal custumber di wak programanan inmoral a afecta nan y al final nan mes a comete inmoralidad. Nan a siña na un manera doloroso cu “kico cu un hende sembra, esey lo e cosecha tambe.” (Galationan 6:7) Pero nos por evita di cay den e trampa ey. Si nos haci esfuerso pa sembra cosnan edificante den nos mente, nos lo ta feliz, pasobra nos lo cosecha loke ta bon.—Wak e cuadro “Ki Tipo di Diberticion Mi Mester Scoge?”
DECISIONNAN PERSONAL BASA RIBA PRINCIPIO BIBLICO
12. Con nos por aplica Galationan 6:5 na scogemento di diberticion, y kico por yuda nos tuma decisionnan personal?
12 Laga nos analisa awor e di dos categoria: actividadnan cu e Palabra di Dios no ta aproba ni condena specificamente. Den casonan asina, cada cristian tin cu dicidi personalmente kico e ta considera diberticion sano. (Galationan 6:5) Pero nos tin algo cu por yuda nos ora di scoge. Den Bijbel nos ta haya principionan, es decir, berdadnan fundamental, cu ta yuda nos sa con Jehova ta pensa. Si nos analisa e principionan ey bon, nos lo por compronde “kico ta e boluntad di Jehova” den tur cos, incluso den e tipo di diberticion cu nos ta scoge.—Efesionan 5:17.
13. Kico lo motiva nos pa evita diberticion cu por desagrada Jehova?
13 Ta di compronde cu no ta tur cristian a desaroya e mesun nivel di discernimento moral, esta, e capacidad di evalua cos. (Filipensenan 1:9) Ademas, cristiannan ta realisa cu tur hende no tin e mesun gusto riba tereno di diberticion. Pues, nos no por spera cu tur cristian lo tuma precies e mesun decision. Pero asina mes, mas nos medita riba principio biblico y laga nan influencia nos mente y curason, mas determina nos lo ta pa evita cualkier tipo di diberticion cu lo por desagrada Jehova.—Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16.
14. (a) Ki factor nos mester analisa ora nos ta scoge diberticion? (b) Kico lo yuda nos pone interesnan di Reino semper na prome luga den nos bida?
14 Un otro factor importante cu bo tin cu analisa ora di scoge diberticion ta bo tempo. E tipo di diberticion cu bo scoge ta revela kico bo ta haya aceptabel; anto e cantidad di tempo cu bo ta dedica na dje ta revela kico ta bo prioridad. Claro cu pa cristiannan, e cos di mas importante ta asuntonan relaciona cu nan sirbishi na Dios, esta, interesnan di Reino. (Mateo 6:33) Pues, con bo por haci sigur cu e cosnan ey lo ta semper na prome luga den bo bida? Apostel Pablo a bisa: “Paga bon tino pa e manera cu boso ta cana no ta manera hende imprudente sino manera hende sabi, uzando boso tempo di e mihor manera.” (Efesionan 5:15, 16) De echo, lo bo haya suficiente tempo pa dedica na “e cosnan mas importante”, esta, na e actividadnan cu ta contribui na bo bienestar spiritual, si bo determina di antemano cuanto tempo bo ta aparta pa diberticion.—Filipensenan 1:10.
15. Dicon ta sabi pa bo tin un margen di siguridad ora di scoge diberticion?
15 Lo ta sabi tambe pa laga un margen di siguridad ora di scoge diberticion. Kico esaki ta nifica? Laga nos ban bek na e ehempel di e appel, menciona den e prome paragraf. Pa evita cu bo ta come un pida di e parti cu ta putri, bo ta kita hasta un tiki di e parti cu no ta daña. Esey ta e margen di siguridad. Lo ta sabi pa aplica esey tambe ora nos ta scoge diberticion. Como cristian, nos ta evita no solamente diberticion cu claramente ta bay contra e principionan di Bijbel, sino tambe e tipo di entretenimento cu ta cuestionabel of cu ta duna e impresion di ta contene elementonan cu lo por perhudica nos spiritualidad. (Proverbionan 4:25-27) Pues, si nos sigui e conseho di e Palabra di Dios estrictamente, nos lo tin e margen di siguridad ey.
CONSIDERA “TUR LOKE TA PURO”
Si nos aplica principio biblico ora nos ta scoge diberticion, esey lo proteha nos spiritualmente
16. (a) Con nos ta demostra cu nos tin Jehova su punto di bista di moralidad? (b) Con bo manera di actua mester ta tur dia?
16 E prome cos cu cristiannan berdadero ta tene cuenta cu ne ora di scoge diberticion ta e punto di bista di Jehova. Bijbel ta revela Jehova su manera di pensa y su normanan. Por ehempel, Rey Salomon ta menciona varios cos cu Jehova ta odia, entre otro, “un lenga mentiroso, y mannan cu ta drama sanger inocente, un curason cu ta plania maldad, pianan cu ta lihe pa core haci maldad.” (Proverbionan 6:16-19) Unabes nos sa kico Jehova ta pensa, ki efecto esey mester tin riba nos punto di bista? Un di e escritornan di salmo a bisa: “Boso cu ta stima SEÑOR, odia maldad.” (Salmo 97:10) Loke bo ta scoge como diberticion mester demostra cu di berdad bo ta odia loke Jehova ta odia. (Galationan 5:19-21) No lubida cu loke bo ta haci den priva—mas cu loke bo ta haci den publico—ta revela ki sorto di hende bo ta realmente. (Salmo 11:4; 16:8) Di curason bo ta desea di refleha Jehova su punto di bista di moralidad den tur aspecto di bo bida? Si ta asina, semper lo bo percura pa tuma decision cu ta na harmonia cu principio biblico. Esey lo bira e manera cu bo ta actua tur dia.—2 Corintionan 3:18.
17. Menciona algun pregunta cu nos tin cu haci nos mes prome cu nos scoge un tipo di diberticion.
17 Kico mas bo por haci pa bo ta sigur cu lo bo actua na harmonia cu Jehova su manera di pensa ora di scoge diberticion? Wel, puntra bo mes: ‘Ki efecto esaki lo tin riba mi y riba mi relacion cu Dios?’ Por ehempel, prome cu bo dicidi di wak un pelicula, pensa riba esaki: ‘Ki efecto e pelicula aki lo tin riba mi consenshi?’ Laga nos wak algun principio cu nos por aplica den e asunto di diberticion.
18, 19. (a) Con e principio cu nos ta haya na Filipensenan 4:8 por yuda nos determina si nos diberticion ta sano? (b) Ki otro principio por yuda bo scoge diberticion sano? (Wak e nota.)
18 Na Filipensenan 4:8 nos ta haya un di e principionan di mas importante: “Tur loke ta berdadero, tur loke ta digno di consideracion serio, tur loke ta husto, tur loke ta puro, tur loke ta promove stimacion, tur loke hende ta papia bon di dje, tur loke tin virtud y tur loke ta digno di elogio, sigui considera e cosnan ey.” Ta berdad cu den e versiculonan aki Pablo no tabata papia di diberticion, sino di e cosnan cu nos curason lo mester medita riba dje, esta, cosnan cu ta agrada Dios. (Salmo 19:14) Ma nos por aplica e palabranan di Pablo na diberticion tambe. Con asina?
19 Wel, pensa riba e tipo di diberticion cu bo ta scoge—sea ta pelicula, video game, muziek of cualkier otro cos—y puntra bo mes: ‘E ta yena mi mente cu “tur loke ta puro”?’ Por ehempel, despues di wak un pelicula, ki imagen ta keda graba den bo mente? Si ta imagennan agradabel, puro y refrescante, e ora ey bo sa cu bo diberticion tabata sano. Ma si e pelicula cu bo a wak ta laga bo pensa riba cosnan impuro, e ora ey bo diberticion no tabata sano, sino perhudicial. (Mateo 12:33; Marco 7:20-23) Dicon? Pasobra ora bo ta pensa riba cosnan cu ta moralmente impuro, esey ta perturba bo paz mental, pone bo consenshi biblicamente entrena haya cayo y hasta daña bo relacion cu Dios. (Efesionan 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19) En bista cu e tipo di diberticion ey tin un mal efecto riba bo, sea determina pa evit’e.b (Romanonan 12:2) Bo mester haci manera e escritor di salmo, kende a pidi Jehova: “Kita mi bista for di kosnan sin balor.”—Salmo 119:37, BPK.
TENE CUENTA CU BIENESTAR DI OTRO HENDE
20, 21. Con nos por aplica 1 Corintionan 10:23 y 24 ora di scoge diberticion?
20 Pablo a menciona un otro principio biblico importante cu nos mester tene cuenta cu ne ora di tuma decision den asuntonan personal. El a declara: “Tur cos ta permiti; ma no ta tur cos ta edifica. Laga cada hende sigui busca, no su mes beneficio, sino esun di e otro persona.” (1 Corintionan 10:23, 24) Con e principio ey por yuda bo scoge diberticion sano? Wel, bo tin cu puntra bo mes: ‘Ki efecto e diberticion cu mi ta scoge lo tin riba otro hende?’
21 Bo consenshi kisas ta permiti bo participa den un cierto tipo di entretenimento cu abo ta considera aceptabel. Ma si bo ripara cu otro cristiannan cu tin un consenshi mas estricto no ta opina mescos, bo por dicidi di no participa den dje mas. Dicon? Pasobra lo bo no kier haci algo cu ta stroba bo rumannan di keda fiel na Dios. Si bo haci esey toch, lo bo ta ‘pecando contra bo rumannan’, of hasta “contra Cristo”, manera Pablo a bisa. Asina bo ta tuma na pecho e conseho: “No duna Hudiu ni Griego ni e congregacion di Dios motibo pa trompica.” (1 Corintionan 8:12; 10:32) Cristiannan berdadero awe ta sigui Pablo su conseho cu ta al caso y amoroso. Nan ta evita diberticion cu podise “ta permiti”, pero cu no “ta edifica.”—Romanonan 14:1; 15:1.
22. Dicon nos mester respeta opinion di otro hende den asuntonan personal?
22 Pero e asunto di tene cuenta cu bienestar di otro hende tin un otro banda di medaya. Un cristian cu tin un consenshi mas estricto no mester insisti cu tur ruman den congregacion mester tin e mesun punto di bista cu ne tocante diberticion. Si e ta haci esey, lo e ta manera un chauffeur cu ta insisti pa tur otro chauffeur riba caminda core mes duro cu ne. Esey ta irasonabel. Motiva pa amor cristian, un ruman cu tin un consenshi mas estricto mester respeta su rumannan den fe cu kisas tin un otro punto di bista di diberticion, pero cu ta na harmonia cu principio biblico. Di e manera ey e ta “laga tur hende mira ki rasonabel [e] ta.”—Filipensenan 4:5; Eclesiastes 7:16.
23. Con bo por haci sigur cu bo ta scoge diberticion sano?
23 En resumen, con bo por haci sigur cu bo ta scoge diberticion sano? Pa cuminsa, rechasa tur tipo di diberticion cu ta presenta na un manera detaya actividadnan degrada y inmoral cu e Palabra di Dios ta condena specificamente. Y den caso di diberticion cu Bijbel no ta menciona specificamente, bo por analisa cua principio biblico ta aplica na nan. Ademas, evita diberticion cu por afecta bo consenshi, y sea dispuesto pa no participa den e tipo di diberticion cu lo por ofende otro hende, vooral nos rumannan den fe. Bo determinacion firme pa scoge diberticion sano lo glorifica Jehova, y abo cu bo famia lo keda den su amor.
a Na Griego, e palabranan aki ta bisa literalmente ‘nan no tin temor di Dios den nan wowo.’
b Nos ta haya algun principio mas cu nos por aplica na diberticion na Proverbionan 3:31; 13:20; Efesionan 5:3, 4; Colosensenan 3:5, 8 y 20.